Januare

Tha hnei Iesu kö hna xou troa amekötin la itre hene ne hmi ke, tha hnei angatre kö hna inine la nöj la aqane troa atrunyi Iehova. Hnei nyidrëti hna qaja amamane la aqane huliwa thoi ne la itre Faresaio, nge angatr a wangatrune la itre hna majemine kuca göi tro wasi wanakoim, ngo tha thipëne pe angatr la itre keme me thine i angatr. (Mat. 15:1-11) Hnei Iesu palahi hna qaja la nyipici, ngacama kola elëhni hnene la itre hene ne hmi. Hnei nyidrëti fe hna qaja amamane ka hape, hetrenyi la itre xaa ini ka thoi hna hamën. Eje hi, tha hnei Iesu kö hna qaja ka hape, Akötresieti a kapa la nöjei ini. Ngo hnei nyidrëti pe hna qaja ka hape, nyimutre la itre atr ka troa trongëne la gojenyi ka isaisa, ene la jë ne tro kowe la mec. Nge xalaithe hi la itre ka troa trongëne la gojenyi ka ilitr, ene la jë ne tro kowe la mel. (Mat. 7:13, 14) Nyimutre la itre ka troa qaja ka hape, angatr a nyihlue i Akötresie, ngo tha eje pe. Celë hi matre hnei Iesu hna hmekë së ka hape: “Wange kö la itre perofeta thoi ka traqa koi nyipunie kösë mamoe, ngo ame e kuhu hni, tre, itre luko ka pi öni. Tro nyipunieti a wangatrehmekunyi angatr jëne la itre thiina i angatr.”​—Mat. 7:15-20. w21.05 9 par. 7-8

Ame la föi Hana tre, Elekana ketre atre Levi. Ngo hetre ketre föe i nyidrë, Penina la ëjen. Tru catre kö la ihnimi nyidrë koi Hana hui Penina. Ame pe, “hete nekö i Penina, ngo pëkö nekö i Hana.” E cili, hnei Penina hna ‘akötrë’ Hana, matre tru catre la elëhni eahlo. Hnei eahlo hna ‘treije me tha xen.’ Nyipici, tha hnei Tusi Hmitrötr kö hna qaja ka hape, hnei Hana hna thele troa itëkeune la ngazo hna kuca koi eahlo. Ame pe, hnei eahlo hna fe la hni eahlo koi Iehova me nue Nyidrë troa nyinyine lai jol. (1 Sam. 1:2, 6, 7, 10) Nemene la hna ini së hnene la tulu i Hana? Maine tro la ketre atr a pi mama me pi tru, tha tro kö epuni a thele iwesitrë me angeic. Ketre, tha tro kö epuni a thele troa itëkeune la ngazo hna kuca. Ngo loi e tro pe epuni a thele tingeting me angeic. (Rom. 12:17-21) Ngacama tha aja i angeice kö troa iloi, ngo ame pe, troa tingeting la hni epun. w21.07 17 par. 13-14

Hnei Iudra Isakariota hna meciun me wanaxoeë Iesu, ngacama ketre atr ka loi thiina angeic ekö. (Luka 6:13, 16) Eje hi, hnei Iesu hna mejiune koi angeic me upi angeic troa thupëne la trengene manie. Ngacama hnei Iesu hna anyimua hmekëne la itre atr göne la meciun, ngo hnei Iudra hna nyiqaane atrekënö. (Mar. 7:22, 23; Luka 11:39) Qëmekene tro Iesu a mec, hna mama cile koi nöjei atr la aqane meciune i Iudra. Hnei Simona lo ka lepera hna könë Iesu troa xen, me itretre drei nyidrë, me Maria me Maretha. E cili, hnei Maria hna nenge la oel ka pui lolo nge ka tru thupen hune la he i Iesu. Tha madrine kö Iudra memine la itretre dreng. Ame la itretre dreng, hnei angatr hna mekun troa salemëne la oel me hamëne la manie kowe la itre ka pë ewekë. Ngo ame Iudra, ketre “atrekënö angeic,” hnei angeic hna piine lai manie. Pine laka, hnei Iudra hna meciun me pi aja mo, matre hnei angeic hna wanaxoeë Iesu me salemë nyidrë koi 30 lao mani sileva, kolo thupene la ketre hlu.​—Ioane 12:2-6; Mat. 26:6-16; Luka 22:3-6. w21.06 18 par. 12-13

Hapeu, tru catre palaha la itre huliwa i epun, matre epuni a mekun laka, thatreine hë epuni eatrëne itre ej? Maine eje hi, caasi hi la mekuna i epun me Paulo. Tha hnei nyidrëti kö hna hnehengazone hi la caa ekalesia, ngo “itre ekalesia.” (2 Kor. 11:23-28) Hapeu, hna tithi epuni kö hnene la ketre mec ka thapa la madrine i epun? Ame Paulo ke, ‘hetre ka ithinyi ngöne la ngönetrei nyidrë,’ matre hace me akötr la mele i nyidrë o drai. Maine jë, ketre meci lai hnei Paulo hna ajane troa apatren. (2 Kor. 12:7-10) Hapeu, epuni fe kö a kucakuca pine la itre tria i epun? Celë fe hi ka traqa koi Paulo. Ame koi Paulo, “atr ka ngazo” nyidrë ke, tha ka pexeje kö nyidrë. (Rom. 7:21-24) Ngacama nyimutre la itre jol hna cile kowe hnei Paulo, ngo hnei nyidrëti palahi hna catre nyihlue i Iehova. Nemene la ka hamë trengecatr koi Paulo? Hnene la lapaune i nyidrë kowe la thupene mel. w21.04 22 par. 7-8

Ame Adramu, tre, ketre atr ka pexej ekö. Ngo hnei angeic hna kuca la ngazo, matre tha ijiji angeice hë me itre matra i angeic troa hetrenyi la mele ka pë pun. Eje hi, tha zö ne la itre matra i Adramu kö ngo zöi angeic ke, hnei angeic hna sipu iëne troa tha drei Akötresie. (Rom. 5:12, 14) Ngo hapeu, hetre hnei Iehova kö hna troa kuca matre tro la itre matra i Adramu a hetrenyi hmaca la mele ka pë pun? Eje hi! Thupene la ngazo i Adramu, hnei Iehova hna amamane la aqane tro Nyidrëti a thapa la itre matra i Adramu qa ngöne la ngazo me mec. (Gen. 3:15) Nyimutre la itre kepin matre easa amamane la hni ne ole së kowe la thupene mel. Jëne la ahnahna cili, ijije hi tro sa nyisinee i Iehova, ngacama itre atr ka tha pexeje kö së. Nge ijije fe troa apatrene la itre nyinyithiina i Satana. (1 Ioane 3:8) Ketre, jëne la thupene mel, tro Iehova a eatrëne la aja i Nyidrëti e celë fen. Tro ha aparadraisone la ihnadro. w21.04 14 par. 1; 19 par. 17

Pane mekune jë epun laka, epuni e Ierusalema ekö. Alanyimu la itre atr ka traqa qa ngöne la itre xaa nöj, nge isa qene hlapa i angatre kö. E cili, kola traqa la ketre ewekë. Itre xaa atre Iudra a qaja la sipu qene hlapa ne la itre atr cili! Nge ame la ka sisitria, tre, kolo maca hnei angatr hna tro fë memine la hna qejepengöne hnei Peteru aposetolo. Öni angatr, tro ha mele la atre lapaune koi Iesu Keriso. Hna ketr la hni ne lo itre atr, matre hnei angatr hna hnying ka hape: “Nemene ju hë la nyine tro huni a kuca?” Nge öni Peteru: “Bapataiso jë.” (Itre hu. 2:37, 38) Hetre ketre ewekë ka traqa e thupen. Traqa koi 3 000 la itre atr ka xomi bapataiso me xötrethenge Keriso. Celë hi qaane la huliwa ne cainöj, lo hnei Iesu hna ahnith kowe la itretre drei nyidrë ekö, me koi së enehila. w21.06 2 par. 1-2

Maine jë, jole troa nyiqane ini Tus memine la itre atrene la teritoare së. Nemene la nyine tro sa kuca, ngacama tha kapa kö la maca maine kola icilekeu hnene la itre atr? Tha tro kö sa thëthëhmine laka, ijije hi troa saze la mele ne la itre atr ngöne la fene celë. Celë hi matre, ame lo itre ka icilekeu ke, tro hë angatr a hetre aja troa drei së. (Mat. 5:3) Eje hi, ngacama tha aja i angatr kö ekö troa xome la itre itus, ngo itre macatre e thupen, angatre hë a ini tus. Ketre, Iehova la Maseta ne la huliwa cili. (Mat. 9:38) Nyidrëti a ajane tro sa traan me fie, ngo Nyidrëti kö la ka troa acian. Haawe, maine jë, pëkö ka ini tusi me easë. Ngo ame la ka sisitria catre koi Iehova ke, ene la itre trengecatre së. Tha ene kö la etrune la itre ka ini tusi me easë! w21.07 6 par. 14

Hnei Iehova hna aijijëne la itre atr troa hnaho, me inine la itre nekönatr troa hnime me nyihlue i Nyidrë. Hapeu, hetre hni ne ole së kö koi Iehova göne la ahnahna cili? Nyimutre la itre manathith hna kapa hnene la itre angela qaathei Iehova, ngo tha hna aijijë angatre kö troa hnaho. Celë hi matre, loi e tro la itre kem me thin a wangatrune la ahnahna cili. Hnëqa i angatr troa ‘hia nyudreni ngöne la itre ihaji me itre ini qaathei Iehova.’ (Efe. 6:4; Deu. 6:5-7) Hnene la organizasio i Akötresie hna hnëkën la itre jiane huliwa thatraqane lai, tune la itre itus, itre video, itre nyima me itre tane mekun ngöne Ëternet. Eje hi, tru la ihnimi Iehova me Iesu kowe la itre nekönatr. (Luka 18:15-17) Ame la itre kem me thin a sipo ixatua koi Iehova me kuca la hna atrein matre troa hiane hnyawa la itre nekönatr, angatre hi lai a amadrinë Nyidrë. Ketre, angatre fe a aijijëne la itre nekö i angatr troa sine la lapa i Iehova. w21.08 5 par. 9

Ame itre xan, angatr a qejepengöne la lapaun ka hape, ene la troa mejiune kowe la ketre ewekë ngo pëkö ka anyipicin. Ngo tha celë kö la hna qaja hnei Tusi Hmitrötr. Ej a qaja ka hape, ame la lapaun ke, ka hetre nyipi trepen. (Heb. 11:3) Ngacama tha öhnyi Iehova kö së, me Iesu memine la Baselaia, ngo itre ewekë lai ka hetre nyipi trepen. Önine la ketre trejin ka ini sias: “Hetre nyipi trepene la lapaune së. Eje hi, ka ihmeku la itre hne së hna lapaune kow memine la sias.” Loi e tro sa isa hnying ka hape: ‘Maine hetre ewekë ka anyipicine laka, hetre Atre Xup, nga pine nemene matre ame koi itre xan, ka xulu xane la mel?’ Ke tha hnei angatre kö hna xomi ijine troa ithel. Celë hi ka traqa koi Robert, ketre trejin. Öni angeic: “Tha hna qaja kö ngöne la uma ne ini ka hape, hetre ka xupe la itre ewekë. Ngo ame lo kola 22 lao macatreng, hnenge hna öhne la hna qaja hnei Tusi Hmitrötr ka anyipicine laka, hetre Atre Xup.” w21.08 15 par. 4-5

Ame la easa ini Tusi Hmitrötr me porotrik memine la itre trejin ka kepe manathith qaathei Iehova, tro hë sa trotrohnine laka, ka thiina ka loi Nyidrë. Ngo loi e tro sa ketre sipu ‘drem’ me tupath la thiina ka loi Iehova. Pane mekune jë laka, easa ajane troa huliwa i Iehova ngöne la drai ka pexej. E cili, loi e tro sa pane ahmaloeëne la mele së. Tha thëthëhmine kö së la hna thingehnaean hnei Iesu ka hape, maine tro sa amë panëne la Baselaia i Iehova, tro hë Nyidrëti a hamë së la ka nyipiewekë thatraqane la mele së. Ame pe, tha hne së palakö hna melëne lai. (Mat. 6:33) Ngo pine laka, easa lapaune koi Iesu, matre easa thele troa ahmaloeëne la mele së, me saze huliwa, me catre cainöj. E cili, tro hë sa öhne laka, Iehova a thupë së. w21.08 26 par. 2

Hapeu, hna traqa fe la jole celë enehila? Eje hi. Tru la madrinene la itre hene ne hmi troa kapa la itre atr ka hlemu, me trenamo, me itre ka inamacan, ngacama tha trongëne kö angatr la itre trepene meköti ne la Tusi Hmitrötr. Ketre, angatr a methinëne la itre hlue i Iehova ka thiina ka loi, nge ka trongëne la hna qaja hnei Tusi Hmitrötr. Pine nemen? Pine laka, tha itre atr ka hlemu kö angatr e cailo fen. Ngo tune la hna qaja hnei Paulo, Akötresieti a iëne la “itre hna wangacon.” (1 Kor. 1:26-29) Ka sisitria catre koi Iehova la itre hlue i Nyidrë ka mele nyipici. Nemene la nyine tro sa kuca matre tha tro kö a iaö së hnene la aqane mekune i fen? (Mat. 11:25, 26) Tha tro kö sa nue la itre mekune fen troa ajojezi së. Atre hi së laka, Iehova hmekuje hi a iëne la itre ka hetre hni ne ipië troa kuca la aja i Nyidrë. (Sal. 138:6) Pane mekune jë së la itre hna kuca hnei Iehova jëne la itre hlue i Nyidrë, ngacama tha itre ka inamacane kö angatr, nge hna wangacone hnei itre xan. w21.05 8 par. 1; 9 par. 5-6

Hnei Paulo aposetolo hna amamane la hni ne ole i nyidrë kowe la ixatua ne la itre trejin. Tha hnei Paulo kö hna pi tru, hnei nyidrëti pe hna kapa la ixatua ne la itre trejin. (Fil. 2:19-22) Itre trejin ka qatre hë, nyimu aqane tro epuni a amamane la madrine i epun kowe la itre xötr ka co. Maine nyudreni a ajane troa ati epun, maine komisio, maine kuca pena la itre xaa huliwa, loi e tro epuni a kapa madrin me olene la ixatua i nyudren. Celë hi ketre hatrene la ihnimi Iehova koi epun. Ketre, tro hë epuni lai a easenyi catr koi nyudren, me nyisinee i nyudren. Ketre, ijiji epuni troa xatua nyudren troa kökötr ngöne la nyipici. Qaja aloinyi nyudreni jë ke, nyudren palahi a thele troa ixatua e hnine la ekalesia. Nyipiewekë mina fe troa xomi ijin troa porotrik me angatr me qaja la itre hnei epuni hna melën. Celë hi aqane troa “amamane la hni ne ole” i epun koi Iehova, göne la ixatua ne la itre xötr ka co.​—Kol. 3:15; Ioane 6:44; 1 Thes. 5:18. w21.09 11-12 par. 12-13

Tru la ihnimi Iehova kowe la itre trejin ne la ekalesia. Ngo ame itre xaa ijin, jole koi së troa hane hnimi angatr. Maine jë, isapengöne kö la aqane hetru së me mel së. Maine pena, easa kuca la ketre ewekë ka aelëhni itre xan me akötrë angatr. Ame pe, ijije hi tro sa acatrene la ihnimi së me caas memine la itre trejin. Tune kaa? Loi e tro sa nyitipu Iehova Keme së. (Efe. 5:1, 2; 1 Ioane 4:19) Hanawange la tulu i Nyidrë. Ame la atr ka hetre hni ne utipin ke, angeic a ce akötr memine la itre ka akötr me thele jëne troa xatua angatr. Celë hi lai hna kuca hnei Iesu ngöne lo nyidrëti a nyitipune la Keme i nyidrë. (Ioane 5:19) Ame la ketre ijin, hnei Iesu hna öhne la ka alanyimu, me ‘utipi angatr, ke ceitu i angatr me itre mamoe ka pë atre thupën.’ (Mat. 9:36) Ngo tha hnei Iesu hmekuje kö hna utipi angatr, hnei nyidrëti fe hna amamane koi angatr. Hnei nyidrëti hna aloine la itre sine meci angatr me aegöcatrene la itre ka “ka kucakuca me hace.”​—Mat. 11:28-30; 14:14. w21.09 22 par. 10-11

Iehova a utipi së ke, Nyidrëti a hnimi së. Ame ngöne la tusi Paulo koi angetre Efeso, hnei nyidrëti hna qaja ka hape, “tru catre la utipin i Akötresie.” Hnei Iehova hna hëne la itre atr ka tha pexeje kö troa hane mel e hnengödrai. (Efe. 2:4-7) Ngo tha angatre hmekuje kö la hna utipin hnei Iehova. Öni Dravita: ‘Ka lolo Iehova kowe la nöjei ewekë asë, nge hune la nöjei huliwa asë i nyidë la utipine i nyidë.’ (Sal. 145:9) Eje hi, Iehova a utipi së asë ke, Nyidrëti a hnimi së. Atre hi Iesu laka, Iehova a utipine la itre atr. Qëmekene tro Iesu a traqa e celë fen, nyimutre la itre macatre ne ce mele nyidrëti me Iehova e hnengödrai. (Ite edomë 8:30, 31) Matre öhne hi Iesu la aqane utipine Iehova la itre atr ka ngazo. (Sal. 78:37-42) Celë hi matre, hnei Iesu hna qaja la thiina cili ne la Keme i nyidrë, ngöne la nyidrëti a hamë ini. w21.10 8-9 par. 4-5

Ame la ketre ijin, hnei Iesu hna thith me hape: “Kaka, epi tro pe a ahmitrötrëne la ëje i nyipë.” Hnei Iehova hna sa me qaja ka hape, tro Nyidrëti a ahmitrötrëne la ëje i Nyidrë. Ketre, hnei Iesu hna atrune la ëje ne la Keme i nyidrë ngöne la hna cainöj. (Ioane 17:26) Ketre tune fe, madrine catr la itre nyipi Keresiano troa qaja la ëje i Akötresie kowe la nöjei atr. Ame lo kola acile la pane ekalesia ekö, hnei Iehova hna “iëne qaathe[ne la itre atre ne fen,] la ketre nöj thatraqane la ëje i nyidrë.” (Itre hu. 15:14) Tru la madrine i angatr troa qaja la ëje i Akötresie kowe la nöjei atr. Angatr a cainöjëne la ëje i Nyidrë ka hmitrötr, me cinyihane ej. Angatre hi lai a amamane laka, angatre la nöje ka xome la ëje i Akötresie. (Itre hu. 2:14, 21) Ketre tune enehila, itre Temoë Iehova la nöje ka xom la ëje i Iehova. w21.10 20-21 par. 8-10

Ka epine palua la ihnimi nyipici Iehova. Traqa koi 26 lao mama la hnaewekë celë ngöne Salamo 136. Kola qaja ngöne la pane xötr ka hape: “Ole Iehova jë, ke jiniati [ka lolo] anganyidë; ke epine palua la ihnimi nyidë.” (Sal. 136:1) Qaane la xötre 2 koi 26, kola mama la hna hape, “epine palua la ihnimi nyidë.” Eje hi, ame la easa e la tusi Salamo 136, easa haine la aqane amamane Iehova la ihnimi nyipici Nyidrë. Ketre, kolo fe a ahmekunë së ka hape, ka cile huti la ihnimi Akötresie kowe la itre hlue i Nyidrë. Easa madrin ke, tha tro jë kö Iehova a nuaxöji së! Tha nanyi kö Nyidrë qaathe së, nge ce Nyidrëti palahi me easë, ngöne fe la itre ijine jol. Kola hamë madrin me trengecatre së la troa atre ka hape, tha tro kö Iehova a nuaxöji së. Celë hi ka xatua së troa xomihnine la itre jol me catre nyihlue i Nyidrë.​—Sal. 31:7. w21.11 4 par. 9-10

Maine jë, easa hnehengazo göne la itre ewekë ka troa traqa elany, tune la kola troa apatrene la hmi ka thoi, me isi Gog atre Magog, me isi Amagedro. Maine jë, hne së hna isa hnying ka hape, ‘Tro kö ni a mele nyipici ngöne la itre jole cili?’ Hanawange la hna qaja hnei Iesu. Öni nyidrë: “The nue kö troa angazone la itre hni nyipunie. Ngo amamane jë pe la lapaune i nyipunie.” Haawe, maine tro sa acatrene la lapaune së, tro hë sa atreine cile catr ngöne la itre jol. Nemene la nyine tro sa kuca matre acatrene la lapaune së? Loi e tro sa goeëne la aqane ujë së ngöne la itre jol enehila. E cili, tro hë sa öhne la itre götrane nyine tro sa huliwan matre acatrene la lapaune së. Eje hi, ame la easa cile catr ngöne la itupath ke, kola acatrene la lapaune së. Ketre, kolo fe a hnëkë së troa cile kowe la itre xaa jol elany. w21.11 20 par. 1-2

Hnei Paulo aposetolo hna ithuecatr koi Timoteo me itre xaa Keresiano troa catre cainöj. (2 Tim. 4:5) Celë hi matre, easa ajane troa kuca la hne së hna atreine troa catre nyihlue i Akötresie. Ngo tha ka hmaloi kö e itre xaa ijin. Pane mekune jë së la itre trejin ka mel ngöne la itre nöj hna wathebone la huliwa ne cainöj. Ame itre xaa ijin, kola kucakuca hnene la itre hlue i Iehova ke, nyimutre la itre jol hnei angatr hna cile kow. Angatr a catre huliwa thatraqane la fami angatr. Maine jë, angatr a ajane troa cainöj atrun, ngo pëhë trengecatre i angatr e pune wiik. Ame itre xan, hna tithi angatr hnei mec nge angatr a uti ipië trootro. Ame pena itre xan, angatr a lapa umë ngöne la itre hnalapa i angatr. Nge itre xan a mekun laka, tha ka nyipiewekë kö angatr. Ijije hi tro Iehova a thue trengecatre së troa xomihnine la nöjei pengöne jol, me xatua së troa catre nyihlue i Nyidrë. w21.05 20 par. 1-3

Maine jë, troa upi së troa kuca la ketre ewekë ka tha ihmeku kö memine la hna qaja hnei Tusi Hmitrötr. E cili, nyipiewekë tro sa axecië mekun hnyawa. Kola qaja ngöne Levitiko 19:19, ka hape: “The tro kö eö a xetëne la ixete hna ithuenyiköne lino me pene mamoe.” Hnene la wathebo celë hna aisapengönëne la angetre Isaraela memine la itre xaa nöj. Ame enehila, pëkö engazone troa heetrëne la itre iheetr hna kuca hnei koto me lino. Ame pe, easa thupën matre tha tro kö sa nyitipune la itre ka mejiun kowe la itre ini ka isazikeu memine la Tusi Hmitrötr. Eje hi, easa hnime la itre sinee së me metrötrë itre xan. Ngo qëmekene troa axecië mekun, easa pane thele la mekuna i Iehova, ngacama kola aisapengönë së me itre xan. Haawe, maine easa ajane troa amadrinë Iehova, tha tro kö sa nyitipune la itre xan.​—2 Kor. 6:14-16; 1 Pet. 4:3, 4. w21.12 5 par. 14; 6 par. 16

Ijije hi troa öhne la gojeny kowe la mel. Öni Iesu: “Maine tro pala hi nyipunieti a lapa ngöne la itre trengewekëng, nyipunieti hnyawa hi la itretre drei ni. Nge tro hë nyipunieti a atre la nyipici, nge tro la nyipici a nuamele nyipunie.” (Ioane 8:31, 32) Ngo ame easë itre Keresiano, tha easë kö a xötrethengene la ka alanyim, easë pe a thele la nyipici. Hne së hna catre inine la Tusi Hmitrötr, matre atre la aja i Akötresie me trongëne la itre ini qaathei Iesu. Iehova a ajane tro sa thipetrije la itre ini ka thoi, tune la itre feet me itre hna majemine ka isazikeu memine la hna qaja hnei Tusi Hmitrötr. Eje hi, tha ka hmaloi kö troa kuca la hna upi së hnei Iehova me thipetrije la itre ewekë cili. (Mat. 10:34-36) Ketre, jole koi së troa saze la aqane mele së. Ngo pine laka, easa hnimi Iehova, matre easa thipetrije la itre ini ka thoi.​—Ite edomë 27:11. w21.12 22 par. 3; 23 par. 5

Mose la ketre tulu ka lolo. Hnei nyidrëti hna kapa la itre eamo ngöne la nyidrëti a kuca la ketre ewekë ka ngazo. Ame la ketre ijin, hnei nyidrëti hna elëhni, nge tha hnei nyidrëti kö hna atrunyi Iehova. Ame la pun, tha hnei Mose kö hna hane lö kowe la Nöje Hna Thingehnaean. (Num. 20:1-13) Ame lo Mose a qaja la mekuna i nyidrë, hnei Iehova hna sa ka hape: “The tro hmaca kö eö a qaja koi ni la ewekë cili.” (Deu. 3:23-27) Tha hnei Mose kö hna lapa fë trengehni. Hnei nyidrëti pe hna kapa la eamo qaathei Iehova, ame hnei Iehova hna nue nyidrë troa eatrongëne la nöje Isaraela. (Deu. 4:1) Loi e tro sa nyitipu Mose me kapa la itre eamo hna hamën koi së. Eje hi, hnei Mose hna kapa la eamo qaathei Iehova me mele nyipici ngacama hna xom la hnëqa i nyidrë. Maine tro sa nyitipu Mose, tro hë sa kepe thangan ka loi. (Ite edomë 4:11-13) Celë hi lai hna kuca hnene la itre xaa trejin. w22.02 11 par. 9-10

Ame ngöne lo ijine hnötr macatre 32 M.K., hna wezipo hnei Lazaro, sinee i Iesu hna hnim, me meci e thupen. (Ioane 11:3, 14) Maria me Maretha la lue xa i Lazaro nge tru la ihnimi Iesu koi angatr ala kön. Ame la Maretha a atre laka, Iesu a traqa, hnei angeic hna nyenyap troa itronyi me nyidrë. Pane mekune jë la aliene hni Maretha ngöne lo angeic a hape: “Joxu, maine nyipëti ju e celë, tha tro kö a meci la neköi jining.” (Ioane 11:21, 32, 33) Tru la akötre i Iesu ngöne la kola treije pi Lazaro hnei Maria me Maretha. Maine meci hë la ketre sinee epun hnei epuni hna hnim, öhne hi Iehova la itre aliene hni epun. Iesu “la hnaiji” Iehova, Keme i nyidrë. (Heb. 1:3) Celë hi matre, ame lo Iesu a treij ke, nyidrëti a amamane la itre aliene hni Iehova. (Ioane 14:9) Eje hi, öhne hi Iehova la akötre i epun ngöne la kola meci la ketre sinee i epun. Nge Nyidrëti fe a akötr. Nyidrëti a ajane troa akeukawane la hni epun me xatua epun.​—Sal. 34:18; 147:3. w22.01 15 par. 5-7

Nyimutre la itre manathith hne së hna troa kapa e tro sa ithanata koi Iehova, me drei Nyidrë, me meku Nyidrë. Ame la hnapan, kola xatua së troa axecië mekune hnyawa. Öni Tusi Hmitrötr, “Ame la ate ce tro me ite ka inamacan, te, troa inamacan.” (Ite edomë 13:20) Ame la hnaaluene ke, tro hë sa maca troa hamë ini. Ame la easa ini Tus memine la ketre atr, nyipiewekë tro sa xatua angeic troa easenyi koi Iehova. Ngo loi e tro sa pane majemine ithanata koi Iehova, matre acatrene la ihnimi së koi Nyidrë. E cili, tro hë sa maca troa hamë ini. Celë hi lai hna kuca hnei Iesu. Hnei nyidrëti hna majemine qaja aloinyi Iehova kowe la itretre drei nyidrë. Nge celë hi lai ka acatrene la ihnimi angatr koi Iehova. (Ioane 17:25, 26) Ame la hnaakönin, kola acatrene la lapaune së. Pane mekune jë la easa sipo Iehova troa eatrongë së, me xatua së, me akeukawanyi së. Eje hi, ame la Nyidrëti a sa la itre thithi së ke, kola acatrene la lapaune së.​—1 Ioane 5:15. w22.01 30 par. 15-17

Iehova a hnimi së, matre Nyidrëti a upi së troa thipetrije la itre mekun me itre hna majemine ka ngazo, matre tro sa mele madrin. (Is. 48:17, 18) Atre hi Iehova laka, ame la itre ka kei kowe la itre aja ka ngazo ke, angatr a sipu akötrë angatre kö me itre xan. Eje hi, hleuhleu catre Nyidrë ngöne la easa akötr me akötrë itre xan. Maine jë, itre sinee me fami së a hnyimasai së ke, easa ajane troa saze la mele së. (1 Pet. 4:3, 4) Maine pena, angatr a qaja ka hape, isa qanyi së kö iëne la nyine tro sa kuca, nge pëkö ka troa qeje së. Ngo ame la ka thipetrije la itre trepene meköti Iehova ke, hetre ka xomehnöthe la mele i angatr. Eje hi, angeic a nue la fene i Satana troa musinëne la mele i angeic. (Rom. 12:1, 2) Celë hi matre, nyipiewekë tro sa atreine axecië mekun hnyawa: tro kö sa nue la ngazo me fene i Satana troa musinëne la mele së? Maine nue Iehova pena troa saze la mele së me itre thiina së?​—Is. 64:8. w22.03 3 par. 6-7

Maine tro sa lapa mekun la Trengewekë i Akötresie, tro hë lai a xatua së troa atreine waiewekë hnyawa ngöne la itre jol. Celë hi lai ka traqa kowe la ketre trejine föe ngöne la kola meci la föi eahlo. Hnene la ketre qatre thup hna ithuecatr koi eahlo troa e la tusi Iobu. E cili, hnei eahlo hna xöjetriji Iobu me hape: “Iobu, ngazo catre la aqane waiewekë i ö!” Ngo eahlo a trotrohnin e thupen laka, caasi hi la aqane waiewekë i nyidro. Celë hi ka xatua eahlo troa saze aqane mekun, me xomihnine la itre akötr. Iehova mina fe a thue trengecatre së me xatua së jëne la itre trejin. Hnei Paulo hna cinyihane la aja i nyidrë troa cememine la itre trejin matre “troa itö ithuecatrekeu.”​—Rom. 1:11, 12. w21.05 22 par. 10-11; 24 par. 12

Hnei Iehova hna qaja kowe la angetre Isaraela ekö ka hape: “Tro ha a köni a mama ngöne la macate la nöjei trahmany asë xajawa i Iehova Akötesi ’ö ngöne la hnë tro nyidëti a iën.” (Deu. 16:16) Ame ngöne la itre ijine cili, angatr a tro me nue la itre hnalapa me itre hlapa i angatr. Celë hi matre, öni Iehova: “Tha tro kö kete ate a meciune la nöje i ’ö, e tro eö a mama xajawa i Iehova Akötesi ’ö.” (Eso. 34:24) Hnene la angetre Isaraela hna lapaune koi Iehova me sine la itre feet e nöjei macatre. Nge nyimutre la itre manathithi hnei angatr hna kapa. Angatr a trotrohnine hnyawa la wathebo i Akötresie, me lapa mekun la ihnimi Nyidrë, me ithuecatrekeu memine la itre xaa hlue i Nyidrë. Ketre tu së fe, easa kepe eloin qa ngöne la hne së hna catre sine la itre icasikeu. Nge the qaja palaha la madrine i Iehova ngöne la easa hnëkëne la itre mekun nyine troa hamën! w22.03 22 par. 9

Iehova a hnëkë Iesu göne la hnëqa i nyidrë ne Atre Huuj Ka Sisitria. Atre hi Iesu laka, tha ka hmaloi kö troa drengethenge Akötresie ngöne la easa cile kowe la itre jol ka tru. Pine laka, catrehnine palaha la itre itupath, matre hnei Iesu hna sipo ixatua koi Iehova “jëne la itre xëwe me itre sipo hna sue catre fë me trenge timidra.” Hace me hleuhleu la mele i nyidrë. Celë hi matre, trotrohni së hi hnei Iesu ngöne la easa akötr, nge “ijiji nyidrëti hi troa xatua [së]” ngöne la itre jol. Tru la hni ne ole së koi Iehova ke, hnei Nyidrëti hna acile la Atre Huuj Ka Sisitria ka ‘trotrohnine la itre tria së’! (Heb. 2:17; 4:14-16; 5:7-10) Hnei Iehova hna nue Iesu troa akötr, matre troa sa la hnying celë: Ijije kö tro la itre atr a mele nyipici koi Iehova ngöne la angatr a cile kowe la itre itupath ka tru? Ame koi Satana, itre hlue i Iehova a nyihlue i Nyidrë göi thupen, nge tha ka nyipici kö la ihnimi angatr koi Iehova. (Iobu 1:9-11; 2:4, 5) Hnei Iesu hna mele nyipici koi Iehova me jelethoi Satana. w21.04 16-17 par. 7-8

Qëmekene troa bapataiso, nyipiewekë tro la ka ini tus a trongëne la hnei angeic hna inine hnine la Tusi Hmitrötr. Tro hë angeic a tune la atr “ka inamacan” hna qaja hnei Iesu, ka xupe la uma i angeic hune etë. (Mat. 7:24, 25; Luka 6:47, 48) Troa xatua angeic troa saze. (Mar. 10:17-22) Atre hi Iesu laka, tha ka hmaloi kö kowe la atr ka trenamo troa salemën la itre mo i angeic. (Mar. 10:23) Ngo hnei nyidrëti kö hna upe la atre trenamo troa salemën la itre ewekë i angeic. Pine nemen? Pine laka, tru la ihnimi Iesu koi angeic. Ame itre xaa ijin, easa cil troa qaja kowe la ka ini tus troa trongëne la hnei angeic hna inin. Maine jë, ame koi easë, tha ijiji angeice palakö troa saze. Nyipici, tha tro kö a canga paatre la itre hna majemine kuca ekö. Nyipiewekë troa nue traeme matre troa heetrëne la heetr ka hnyipixe. (Kol. 3:9, 10) Ngo maine tro sa canga qaja koi angeic la itre nyine saze, tro hë angeic a canga kökötr. Nge ketre aqane tro sa amamane la ihnimi së koi angeic.​—Sal. 141:5; Ite edomë 27:17. w21.06 3 par. 3, 5

Peteru aposetolo a xome la tulu ka lolo hna hamën hnei Iesu göne la troa xomihnine la itre akötr. Ngo nyimutre la itre xaa aqane tro sa xötrethenge la tulu i Iesu. (1 Pet. 2:18-25) Ame asë hi la itre hnei Iesu hna qaja me kuca ke, nyine tulu thatraqai së. Hapeu, ijije kö tro la itre atr ka tha pexeje kö a xötrethenge la tulu i Iesu? Thatreine kö së troa xötrethenge hnyawa la itre thupa ca i Iesu. Ngo ame pe, ijije hi tro sa kuca la hne së hna atrein, matre troa nyitipu nyidrë. E cili, tro hë sa trongëne la hna qaja hnei Ioane aposetolo, ka hape: “Tro thenge jë lo aqane tronge i nyidrë.” (1 Ioane 2:6) Ame la easa xötrethenge Iesu, kola easenyi së koi Iehova. Pine nemen? Pine laka, hnei Iesu palahi hna amadrinë Akötresie. (Ioane 8:29) Haawe, maine tro sa xötrethenge la tulu i Iesu, tro hë sa amadrinë Akötresie. Nge ketre, Iehova a easeny memine la itre atr ka ajane troa easenyi me Nyidrë.​—Iako. 4:8. w21.04 3 par. 4-6

Öhne hi Iehova la itre thiina së me itre hne së hna atreine kuca ngöne la huliwa i Nyidrë. Ketre, Iehova la ka eatrongë së koi Nyidrë. Maine tro sa lapa huti thei Nyidrë, tro hë Nyidrëti a ceme easë uti hë epine palua! (Ioane 6:44) Maine xecie koi së laka, Iehova a hnimi së me xatua së, tro hë së lai a hetre trengecatr troa nyihlue i Nyidrë ngöne la itre jol. Ngo maine tro sa luelu göne la ihnimi Iehova, tro ha paatre trootro uti hë “co hi la tenge cate” së. (Ite edomë 24:10) E cili, tro hë sa canga kei kowe la itre nyinyithiina i Satana. (Efe. 6:16) Ame kowe la itre xaa trejin, tha hnimi angatre kö hnei Akötresie, matre kola nanazij la lapaune i angatr. Nemene la nyine tro sa kuca? Loi e tro sa canga lepetrij la itre mekun cili ka ngazo, me sipo Iehova la tingeting matre troa ‘thupëne la itre hni së me mekuna së.’ (Sal. 139:23; Fil. 4:6, 7) Nge tha tro kö sa thëthëhmine laka, tha easë caasi kö. w21.04 20 par. 1; 21 par. 4-6

Hnei epuni hna atre tune kaa la nyipici? Maine jë, hnei epuni hna dreng “la maca ka loi” jëne la kem me thine i epun, itre sine huliwa maine sine ini, maine pena hna cainöj ngöne la hnalapa i epun. (Mar. 13:10) Thupene lai, hnene la ketre trejin hna nue traem me trengecatr, matre troa ini tusi me epun. E cili, kola kökötr la ihnimi epun koi Iehova ke, öhne hë epun laka, Nyidrëti a hnimi epun. Hnei Iehova hna eatrongë epun kowe la nyipici, matre ketre atre drei Iesu hë epuni enehila, nge epuni a mejiun kowe la mele ka pë pun. (Ioane 6:44) Tru la hni ne ole i epun koi Iehova ke, hnei Nyidrëti hna kepe epun, me upe la ketre trejin troa ini epun la nyipici. Pine laka, atre hë së la nyipici, matre hnëqa së troa xatuane la itre xan troa tro ngöne la gojenyi ne mel. Maine jë ka hmaloi koi së troa cainöj ngöne la itre hnalapa trootro, ngo jole pe troa nyiqane ini tus memine la ketre atr. Hapeu, celë kö lai mekuna i epun? Maine eje hi, troa xatua epun hnene la tane mekun celë. Tro sa ce wang la enyipiewekëne la troa cainöjëne la maca ka loi me inine la itre atr. Thupene lai, tro sa ce wang la ka troa hamë aja me trengecatre së troa xom la huliwa cili. Nge tro fe sa ce wange la aqane tro sa elë hun la itre jol ka sewe së troa ini tus memine la ketre atr. w21.07 2 par. 1-2