“Meköti La Ite Jë i Iehova”
“Meköti la ite jë i Iehova, nge tro la ite ka meköti a trongëne it’ej.”—HOSEA 14:9.
Meköti hi ekö la qaane hna hamëne hnei Iehova kowe la angetre Isaraela lo hneijine i Mose perofeta. Ngo ame hë lo kola xejë la hnaaeitr hadredre ne macatre M.P.K (Macatre Ne Paatre Petre Kö Keriso), menu catre hë la aqane mele i angatr. Haawe, Akötresieti pë hë a jele ngazo angatre jë pine la itre menu ka tru hnei angatre hna kuca. Mama koi së la pengöne cili ngöne tusi Hosea, mekene 10 koi 14.
2 Tru hë la thoi thene la angetre Isaraela. Hnene la itre atrene la treen lao tribu ne la baselaia ne Isaraela hna “eën la thina ka ngazo” me menuën la itre ewekë ka thaa meköti kö. (Hosea 10:1, 13) Öni Iehova: “E nekönate pete kö Isaraela hnenge hna hnimi nyën, me hëne la nekönge qa Aigupito.” (Hosea 11:1) Ngacama hnei Akötresie hna thepe angetre Isaraela qa ngöne la ithahluë e Aigupito, angatr a të sane jë koi Nyidrë hnene la thoi me iaö. (Hosea 11:12) Celë hi matre Iehova a hamëne lo eamo celë koi angatr: “Nge ngöne lai, hmaca ju eö kowe la Akötresi’ö, thupëne ju la ihnimi memine la iameköti.”—Hosea 12:6.
3 Pune ka hleuhleu hna kapa hnene la lapa ka eni wathebo, ene Samaria memine la joxu i angeic. (Hosea 13:11, 16) Eloine pe, ame ngöne la kola nyiqaane la mekene tixenuë ne la tusi Hosea perofeta, tre, Iehova a sipone iele angatre ka hape: “Isaraela fe, hmaca ju koi Iehova Akötesi’ö.” E maine tro angatr a ietra me ajane troa senge hnei Akötresieti la itre ngazo i angatr, haawe, tro hë Nyidrëti a kepe angatre hnyawa hmaca. Eje hi laka, loi e tro angatr a pane wanga atrehmekun laka “meköti la ite jë i Iehova” nge troa hane trongën itre ej.—Hosea 14:1-6, 9.
4 Eje ngöne la götrane celë, hna perofetan hnei Hosea la itre trepene meköt nyine xatua së troa ce tro me Akötresie. Tro sa ce wange itr’ ej: (1) Nyipi ewekë koi Iehova tro sa hmi nyipici koi Nyidrë, (2) Nyipici la ihnimi Akötresie kowe la nöje i Nyidrë, (3) nyipi ewekë tro sa catre mejiune pala hi koi Iehova, (4) meköti palua la itre jë i Iehova, nge (5) ijije troa bëeke hmaca koi Iehova hnei itretre kuca la ngazo.
Nyipi Ewekë Koi Iehova Tro Sa Hmi Nyipici Koi Nyidrë
5 Iehova a thele the së troa pë ethan me nyipici la aqane tro sa nyi hlue i Nyidrë. Ngazo pe, Israela ha a tune lo “vine ka hapua [ka ethitr]” nge ka thaa wa wene kö. Hna ‘xup atrune la itre ita ne huj’ hnei angetre Isaraela thatraqane la hmi ka thoi. Goi acile fe hnene la itre perofeta thoi cili la itre hnasaatr—maine jë itre ikapa thatraqane la hmi ka sis. Tro hë Iehova a thë trije la itre ita ne huuje cili, me apaatrene itre ej.—Hosea 10:1, 2.
6 Pëkö göhnë ne la thoi e nyipine la itre hlue i Iehova. Ngo nemene la ewekë ka traqa koi angetre Isaraela? ‘Thaa nyipici hë la itre hni angatr’! Ngacama lö hninë hë angatr la isisinyikeu me Iehova matre nöje hna saenëne koi Nyidrë, hnei Nyidrëti hna jelethoi angatr. Nemene la ini hne së hna xome qa ngöne lai? E ase hë së isa sa xepu koi Akötresie, thaa tro kö së a itretre thoi. Kola hmekë së hnei Ite Edomë 3:32 ka hape: “Ke sisi Iehova ene la ite ate thina ka qali, ngo Nyidrëti a isilixelë me ite ka meköt.” Nyipi ewekë tro sa melëne la ihnim “qa ngöne la hni ka wië, me mekuthethewe ka loi, me lapaune ka pë thoi ngön” matre troa ce tro me Akötresie.—1 Timoteo 1:5.
Nyipici la Ihnimi Hna Amamane Hnei Akötresie Kowe La Nöje i Nyidrë
7 Maine ka nyipici me meköti la aqane hmi së koi Iehova, tro hë së a hane kapa la ihnimi Nyidrë, ihnim ka nyipici. Hna qaja ha ekö göi Isaraela, lapa ka thaa idrei, ka hape: “Tra fejane ju nyipunie thenge la meköt, nge thupathupa thenge la ihnim; tro nyipunie a trone la hnadro ka itrëqej (gaa hmelek); nge ijine i Iehova ha, uti hë hlepëti hë nyidë mate ini nyipunie la thina ka meköt.”—Hosea 10:12.
8 Watripëhë! Maine ietra ju pe la lapa i Isaraela me thele Iehova! Drei jë kö la madrine i Nyidrë troa ‘ini angatr la thina ka meköt.’ Maine hne së hna tria, tre, loi e troa thele Iehova me thith matre tro Nyidrëti a senge la itre ngazo së, nge tro fe a thele ixatua ngöne la ua thene la itre qatre thup keresiano. (Iakobo 5:13-16) Loi e tro fe sa catre thel troa eatrongë së hnene la uati hmitrötre i Akötresie, pine laka “ame la ate trane kowe la ngönetei i angeic, tro ha menuëne la mec qa ngöne la ngönetei ; ngo ame la ate trane kowe la Ua, tro ha menuëne la mele ka tha ase palua kö.” (Galatia 6:8) Maine tro sa ‘trane kowe la Ua,’ tro pala hi Akötresieti a nyipici koi së me hnimi së.
9 Tro pala hi së a mejiun laka Iehova a hnime la nöje i Nyidrë. Easa öhne la hatrene cili ngöne la tusi Hosea 11:1-4, lo hna hape: “E nekönat pete kö Isaraela, hnenge hna hnimi nyën, me hëne la neköng qa Aigupito. . . . Hnei nyudeni hna huje koi ite Baala, me deu sinöe ka pui loi kowe la ite idola. Nge hnenge hna ini tro Eferaima, kola ea la ite ime i nyuden ; ngo tha’te kö nyuden laka hnenge hna ameunyi nyuden. Hnenge hna e nyudeni ngöne la ite eno i ate, eno ne ihnim, nge cei tunge koi nyudeni memine la ate xome la iothekeu qa hune la nyinawa i nyuden ; nge hnenge hna thuu a i nyuden.”
10 Hna aceitunë Isaraela e celë memine la ketre nekönatre ka co petre kö. Hnei Iehova hna hnimi nyën me ini nyën troa tro, me xepi nyën. Nge Nyidrëti a ee nyën hnene “la eno ne ihnim”. Drei la ketre ewekë ka ketr la itre hni së! Pane mekune ju: maine ketre keme me thine epun, nge epuni a pi xatuane la nekönatr ngöne lo ijine nyëne a xötrei feke ca. Nyipunieti a lime pi la lue ime i epuni koi nyën, maine epuni pena a cilaxome la eno matre troa ea hnene la nekönatr, matre thaa tro kö nyën a kei. Ketre tune mina fe, tru la ihnimi Iehova nge menyike la thiina i Nyidrëti koi së. Aja i Nyidrëti catr troa eatrongë së cememine “la eno ne ihnim.”
11 Ngöne la aqane imelekeu i Iehova me Isaraela, ceitu i Nyidrëti me ketre “ka xometrije la nyine iothekeun qa ngöne la itre nyinawa i angatr, me thuane la isa ala casi e angatr.” Akötresieti a ujë tune la ketre atre ka kapa la nyine isilekeun me aukenetrije matre aijijëne la öni troa xeni hnyawa. Ngo eje hi laka, ame ju hi la kola hutra xecie hnei angetre Isaraela la isilekeu ne drengethenge ka iakeu angatr me Iehova, ene pe angatre pena ha a mele fene la nyine isilekeune ne la itre ithupëjia me angatr ka ithahluë. (Deuteronomi 28:45, 48; Ieremia 28:14) Epi thaa tro pi kö së a kei fene la musi ne la ithupëjia ka iakötrë, Satana, me hleuhleu pine la itre akötre ne la nyine isilekeu ne ithahluë i angeic. Catre jë pe së ce mele nyipici memine la Akötresi së ne ihnim.
Catre Jë Mejiune Koi Iehova
12 E ajane së troa ce tro me Akötresie, nyipi ewekë troa mejiune pala hi koi Nyidrë. Hna qaja ekö koi Isaraela ka hape: “Nge ngöne lai, hmaca ju eö kowe la Akötesi’ö, thupëne ju la ihnim memine la iameköti, nge treqene pala kö la Akötresi’ö.” (Hosea 12:6) Loi e troa mama la ihnimi thei angetre Isaraela, me kuca la meköt, me ‘catre mejiun koi Akötresie,’ ke, celë hi hatren la aja i angatr troa ietra me aqane troa bëeke hmaca koi Iehova. Ekö ju hë maine qane eu e hi lo la easa ce tro me Akötresie, nyipi ewekë pala hi tro sa amamane la ihnimi së, me kuca la meköt me mejiune pala hi koi Iehova.—Salamo 27:14.
13 Ame la hna perofetane hnei Hosea göi Isaraela tre ej a hamë së la kepin ka sisitria troa mejiu Iehova. Öni Iehova: “Tro ni a thepe angate qa ngöne la mene i hedis, tro ni a amele angate qa thene la mec. Meci fe, e ka la meci ka sholeshole i ‘ö? Hedise fe, e ka la meci ate iapateny?” (Hosea 13:14) Thaa Iehova kö a troa amelene qa hna mec la angetre Isaraela ngöne la ijine cili, tre, epine jë kö la tro Nyidrëti a ulume la meci me apëne la musi ne ej uti hë epine palua.
14 Paulo a amexeje la perofeta i Hosea ngöne lo angeic a qaja kowe lo itretre drenge keresiano hna iën ka hape: “Nge e ase hë xetëne la ka hnyeqete celë hnene la ka tha hnyeqete kö, memine la meci celë hnene la tha ka meci kö, ame hna eateju la hna cinyihan, ka hape, Hna ulumeju la meci hnene la tenge cat.’ Meci fe! e ka Ia tenge cate i’ö? Meci fe! e ka la ka ithinyi ‘ö? Ame la ka ithinyi ne la meci, te, ngazo ; nge ame la mene ne la ngazo, te, wathebo. Ngo ole koi Akötesie ate hamë shë la tenge cate ngöne la joxu shë Iesu Keriso!” (1 Korinito 15:54-57) Hnei Iehova hna amele Iesu qa ngöne la mec, kola hamë së la hatren nyine akeukawane hnyawa la itre hni së, laka troa mele hmaca la nöjei atr ka mama ngöne la mekuana i Nyidrë. (Ioane 5:28, 29) Drei la kepin ka lolo ka troa upi së troa mejiune koi Iehova! Ngo hetrenyi pala kö la ketre ewekë ka upi së troa ce tro me Akötresie.
Meköti palua la itre jë i Iehova
15 Nyipi xecie hnyawa koi së laka, “meköti la ite jë i Iehova” nge celë hi ka troa xatua së troa ce tro pala hi me Nyidrë. Thaa hna trongëne kö la itre jë i Akötresie ka meköt hnene la itretre lapa e Samaria. Haawe, matre angatr a troa xeni pune la itre ngazo i angatr, memine fe la hna thaa hane lapaune koi Iehova. Hna ahnithe hë ekö ka hape: “Troa nyi thupene koi Samaria ; ke hnei nyëne hna ena la Akötesi nyën; tro angat’a kei hnei taua ; troa thane tije la ite medenge i angat, me ija la ite upune i angat.” (Hosea 13:16) Kola qejepengöne hnene la itre atr ka edromën la itretre Asuria, lo ka lepi Samaria ekö, laka ka kuca angatre lai itre aqane iaxösisi hna mecine cili.
16 Samaria la nöje haetra ne lo ala luepi (treen) lao tribu ne la Baselaia i Isaraela. Ame la kola qeje “Samaria” e celë, tre ene asë hi lo hnënge götrane ne la baselaia i Isaraela. (1 Ite Joxu 21:1) Hnene la joxu ne Asuria Salemanesa V hna nyiqaane cile kowe la nöje e Samaria lo 742 M.P.K. Kei hë la nöje ngöne lo macatre 740 M.P.K , matre nyimutre e angetre xomiujine la nöj, hna xomi angatr me lapa trehnyiwa e Mesopotamia me Madai. Maine jë hna isili Samaria hnei Salemanesa V maine Saregon II pena, thaa mama hnyawa kö. (2 Itre Joxu 17:1-6, 22, 23; 18:9-12) Kola amamane pe ngöne la itre hna cinyihane hnei Saregon laka, hna kötrëne la ala 27 290 lao angetre Isaraela me ami angatr ngöne la pala draië ne Eufarata me Madai.
17 Ngazo nge atraqatre la thupene koi angetre Samaria, pine la hnei angatr hna thaa xötrethenge la itre gojenyi ka meköti Iehova. Tu së fe itre hlue keresiano, tro fe së a thue la itre akötre hna mecin, e hne së hna majemine kuca la ngazo me jele thaa nyipi ewekëne la itre wathebo ka meköti Akötresie. Thaa tro pi kö sa hane xome la aqane mele ka ngazo cili! Xötrethenge jë pe së lo eamo i Peteru aposetolo: “Ngo the tro kö ketre e nyipunie a aköte nge ate ihumuth, me ate kë’nö, me ate kuca la ngazo, me ate thepe xöt ; ngo maine aköte la kete nge keresiano, the tro kö a hmahma ; ngo loi e atrunyi Akötesie hnei angeic ngöne la ëjen cili.”—1 Peteru 4:15, 16.
18 Easa “atrunyi Akötesie” pala hi e tro sa xötrethenge la itre jë i Nyidrë, ngo thaa tro pi kö sa ketre sipu kuca la mekuna së. Hna ihumuthi hnei Kaina pine la hnei angeice hna trongëne la sipu jë i angeice kö, me thaa drenge ngöne la Iehova a canga hehe angeic, matre thaa tro kö a löthi angeice hnene la ngazo. (Genese 4:1-8) Ame Balaama, tre, hnei angeice pena ha hna kapa la itre manie qaathene la joxu ne Moaba, nge hnei angeic hna anyimua ëji Isaraela ngo pë pi kö thangane la ieji i angeic. (Numera 24:10) Ketre, ame laka humuthi Kora pi, lo ketre Levi memine lo itre sine xöle i angeice hnei Akötresie, tre, pine la hnei angeic hna icilekeu memine la musi Mose me Arona. (Numera 16:1-3, 31-33) Nyipici laka, thaa ajane kö së troa trongëne la “jë i Kaina” atre ihumuth, me “nyinyape thaitë kowe la menu i Balaama,” me “meci ngöne la ikelikelë i Kora.” (Iuda 11) Loi pe, e maine tria ha së, sisitria la ixatua hne së hna troa kapa qa ngöne la hna perofetane hnei Hosea.
Ijije Troa Bëeke Hmaca Koi Iehova Hnei Itretre Kuca La Ngazo
19 Ijije fe kowe la itre ka tria troa bëeke hmaca koi Iehova. Ame ngöne tusi Hosea 14:1, 2, easa e la ithuecatre celë: “Isaraela fe, hmaca ju koi Iehova Akötesi ‘ö ; ke kei hë eö hnene la thina ka ngazo i ‘ö. Xome jë la ite aqane ewekë i nyipunie, nge hmaca fë ju koi Iehova, qajajë koi anganyidë, ka hape, Epi xome pi la ite thina ka ngazo asë, nge kapa aloinyi huni ju, nge tro pe huni a hamëne la ite huje ne ineqe hun. ”
20 Ijije kowe la itretre Isaraela ka ietra troa hamëne hmaca koi Akötresie la ‘ite huje ne ineqe i angatr.’ Itre eje hi lo itre huje ne iatrunyi ka nyipici. Paulo a amexeje la hna perofetane celë, ngöne lo nyidrë a ithuecatre kowe la itre keresiano troa “hamëne pala hi la huje ne atrunyi Akötesie jëne nyidë, celë hi wene la ite ukeineqe shë kola olene kowe la atesiwa i nyidë.” (Heberu 13:15) Drei la ketre hnëqa ka sisitria enehila, ene la tro sa ce tro me Akötresie me hamë Nyidrëti la itre huuje ka tune lai!
21 Ame la angetre Isaraela ka nue trije la itre sipu jë i angatr me bëeke hmaca koi Akötresie, tre, angatr a hamë Nyidrëti la ‘ite huje ne ineqe i angatr.’ Haawe, angatr a kepe eloine la Iehova a aegöcatrenyi angatre hmaca ngöne la ua, tune la hnei Nyidrëti hna thingehnaeane ngöne Hosea 14:4-7: “Tro ni [Iehova] a aloine la hna hmaca triji ni hnei angat; tro ni a hnime gufa angat, ke hna ujë qa thei angate la elëhning. Tro ni a tune la lepanyi koi Isaraela; tro nyën’a enge tune la sosani, me thötepi tune Lebanona. Troa kekë la ite xölene i nyën, nge tro la lolo i nyën’a tune la elaio ; nge troa tune Lebanona la punepune i nyën. Tro itete lapa ngöne la ahnue i nyidë a melehmaca tune la qit, me cia tune la vin, tro angat’a hlemu tune la waina ne Lebanona.”
22 Troa mele hmaca ngöne la ua me kapa hmaca la ihnimi Nyidrë hnene la itretre Isaraela ka ietra. Tro Iehova a tune la lepanyi ne xaxapo koi angatr ngöne laka, troa mana la itre manathith hna kapa qaathei Nyidrë. Tro ha hetrenyi thene la nöje i Nyidrë hna acile hmaca, la mingöming “tune la elaio,” nge tro angatr a xötrëne la itre jë i Akötresie. Pine laka xecie hnyawa koi së troa ce tro me Iehova Akötresie, nemene la hna thele the së?
Catre Jë Së Xötrëne La Itre Jë i Iehova Ka Meköt
23 E ajane së troa ce tro pala hi me Akötresie, nyipi ewekë tro sa huliwane “la inamacane qa koho,” me tro thenge pala hi la itre hna athip ka meköt qaathei Nyidrë. (Iakobo 3:17, 18) Hna nyipune hnene la xötre tixenuë ne la hna perofetane hnei Hosea, ka hape: “Dei la ate ka inamacane mate trotrohnine la ite ewekë cili? Dei la ate trotrohnine mate wangate hmekun’it’ ej ? ke meköti la ite jë i Iehova, nge tro la ite ka meköt a trongën’ it’ ej ; ngo tro la itete sasaith’ a kei ngön’ it’ ej.”—Hosea 14:9.
24 Loi e troa eje ekuhu hni së la aja ka catr troa xötrën la itre jë i Akötresieti ka meköt, ngo thaa tro kö a nue la inamacan memine la itre trepene mekune ne la fen troa xomiujine la mele së. (Deuteronomi 32:4) Celë hi ewekë hna kuca hnei Hosea, 59 lao macatre nge sin. Angeic a catr cainöjëne la itre ithuemacanyi qa koho, me atrehmekune laka, ame angetre nyipici me ka inamacan, tro angatr a trotrohnine hnyawa itre ej. Tune kaa fe së? E nue ijine pala kö hnei Iehova tro sa anyipicin, haawe, tro sa catr thele lo itre ka troa kapa la ihnimi gufa i Nyidrë. Nge atraqatre la madrine së tro sa ce kuca la huliwa cili cememine “la hlue ka nyipici me ka inamacan.”—Mataio 24:45-47.
25 Maine tro sa wange hnyawa lo hna perofetane hnei Hosea, haawe, tro ha xatua së troa ce tro me Akötresie, me lapa mekun la mele ka thaa ase palua kö, ngöne la fene hnengödrai ka hnyipixe hna thingehnaeane hnei Nyidrë. (2 Peteru 3:13; Iuda 20, 21) Drei la ketre mejiun atraqatr! Mejiune ka tro ha eatr koi së isa ala caas, e tro sa amaman, thaa hnei qaja hmekuje kö ngo hnei hna kuca fe, laka trotrohnine hi së la easa qaja ka hape, “Meköti la ite jë i Iehova.”
Tro sa sa tune kaa?
• Nemene la aqane wai së hnei Akötresie e tro sa hmi nyipici koi Nyidrë?
• Pine u matre tro pala hi së a mejiune koi Iehova?
• Pine nemene matre xecie koi nyipunie laka meköti la itre jë i Iehova?
• Tune kaa la aqane tro sa xötre thenge pala hi la itre jë i Iehova ka meköt?
[Thying]
1, 2. Tune kaa la qaan hna hamën ekö hnei Iehova koi angetre Isaraela, ngo nemene la ka traqa koi angatr?
3. Nemene la ewekë ka traqa koi Samaria, nöje ka eni wathebo, ngo tro hmaca a kepe angatr tune kaa hnei Akötresie?
4. Nemene la itre hne së hna troa ce wang ngöne la hna perofetan hnei Hosea?
5. Nemene la hnei Akötresieti hna thele the së ngöne la aqane tro sa nyi hlue i Nyidrë?
6. Nemene la aqane ujë nyine tro sa thipetrij, e easë a ajane troa ce tro me Akötresie?
7, 8. (a) Ngöne nemene itre ewekë ijiji së troa kapa la ihnimi nyipici Akötresie? (b) Nemene la nyine tro sa kuca e tria ju së?
9, 10. Tune kaa la aqane eatr hui Isaraela la hna qaja hnei Hosea 11:1-4?
11. Kola hapeu la hna hape Akötresie ‘la ka xometrije la nyine isilekeun’?
12. Tune la hna qaja hnei Hosea 12:6, nemene la hna thele the së matre tro pala hi sa ce tro me Akötresie?
13, 14. Nemene la aqane qejepengöne hnei Paulo la tusi Hosea 13:14, nge nemene la kepin matre ej a upi së troa mejiune koi Iehova?
15, 16. Nemene la hna ahnith göi Samaria, nge hna eatre tune kaa la hna perofetane cili?
17. Nemene la nyine tro sa kuca, hune la troa wanga acone la itre trepene meköti Akötresie?
18. Nemene la aqane tro sa catre “atrunyi Akötresie”?
19, 20. Nemene huuje hna aijijëne la angetre Isaraela ka ietra troa hamën?
21, 22. Nemene lo hna acile hmaca a hna melëne hnene lo itretre Isaraela ka ietra?
23, 24. Nemene la ithuecatr ka nyipune la hna perofetane hnei Hosea, nge ej a ketri së tune kaa?
25. Maine tro sa wange hnyawa la hna perofetan hnei Hosea, nemene hë la ixatua hne së hna troa kapa?