Ketre Jole Ka Tru

Kola mekune hnene la itre mus ka hape, maine aqane trongene hë lai, ma tro ha sasaithe la 8 000 000 lao ka mec e nöjei macatre, qaane e 2030. Nge ame hë elany la easa traqa kowe la itre macatre 2100, tre ma tro ha traqa koi 1 000 000 000 la etrune la itre atr ka mec hnene la sixa.

Ame pena la engazon, tre tha itre ka ufi sixa casi kö la ka xeni pun. Kolo fe a akötr hnene la itre sinee i angatr, hnei angatr hna meci trije pe, nge nyudreni fe a cile kowe la itre jole göi mani, nge kolo fe a mec hnene la itre atr ka tha hane kö ufi sixa (traqa koi 600 000 e nöjei macatre), ngo ka mec hnene la hna hngölëne lai so ne sixa. Ame hë la pun, ke tru catre la mani ka tro koi droketre.

Ame la ejolene la itre xa mec, tre ene la nyin; ke tro la itre droketre a pane ithel; ngo ame kö la sixa, tre atre asë hi hnene la nöjei atr la nyin. Kola qaja hnei Dr. Margaret Chan, ketre droketre ka sin lo Organisation mondiale de la santé, ka hape, kola za ne sixa la itre atr ke, hnei atr kö; ngo ijije hi tro la itre atr me itre mus a nyi nyine lai jole cili.

Tha mano kö la itre nöje qa cailo fen isi pine la ewekë cili. Ame lo treu Ogas 2012, traqa koi 175 lao nöj ka ce axeciëne laka, tro hë angatr a ce huliwa, matre troa xatuane la itre atr troa trije la sixa.a Ngazo pe, hetre ketre ewekë kö ka ukune la itre atr troa catre ufi sixa. Ame ngöne la nöjei macatre, itre miliar lao dollars hna kuiëne kowe la itre ka kuci publicité, göi troa ukune la itre atr troa itö sixa; tune la itre föe me itre thöth ka mele ngöne la itre nöje ka tha trenamo kö. Nge pine laka, thatreine hë trije la sixa hnene la itre ka za ne sixa ha (traqa koi 1 miliar la etrun), tro pala hi a elë la etrune la itre ka mec maine hna tithi hnei meci pena. Ngacama hna atreine hnei itre xan troa trije la sixa, ngo tro pala hi a elë nyimenyime la etrune la itre ka mec.

Itre publicités me za ne sixa la ka othe la itre atr. Celë hi lai hna melëne hnei Naoko. Hnei angeice hna nyiqaane ufi sixa ngöne lo angeice petre kö a thöth. Angeic ekö a mekune ka hape, tro hë angeic a tune la itre atr ka inamacan, hnene la hna ufi sixa, ke celë hi hnei angeice hna lapaa öhn jëne la televizio me publicités, me itre xa ewekë ju kö. Ngacama lue nekö i angeice hë jajiny, nge atre hë angeice ka hape, kola mec hnene la keme me thine i angeic hnei cancer ne idrefitr, ngo tha mano kö angeice ufi sixa. Öni angeic: “Ka xoue cancer hi ni, nge eni fe a mekune la lue neköng, ngo thatreine kö ni inue me sixa. Hnenge hna mekune ka hape, thatreine jë kö ni troa trije la sixa.”

Ngo hune kö Naoko. Hnei angeice hna xomi trenge catre qa ngöne la ewekë ka hane xatuane la itre milio lao atr troa trije la sixa. Nemene ewekë lai? Hane hi lai hna qeje pengöne e thupen.