Itre Itus Ka Nyitrepene La Mel Me Huliwa Ne Cainöj Pepa Nyine Huliwan
5-11 NOFEBA
ITRE TRENGAMO QA HNINE LA WESI ULA | IOANE 20-21
“Eö a Hnimi Ni Hui Angate La?”
(Ioane 21:1-3) Thupene lai, ame hnei Iesu hna amamai nyidëti hmaca kö koi angete denge ngöne la hneopegejë Tiberia ; nge dei la aqane amamai nyidëti kö. 2 Hna icasikeujë Simona Peteru, me Toma, kete ëjene Didumo, me Nathaniela, ate Kana e Galilaia, memine la lue nekö i Zebedaio, memine la lue xa ate dei nyidë. 3 Öni Simona Peteru koi angat, ka hape, Tro hë ni a axen. Öni angate koi angeic, ka hape, Tro fe hun. Angat’ a tro me elë kowe la he ; ngo pëkö tha i angate ngöne la jidi cili.
(Ioane 21:4-14) Nge e kaqa ne lai, Iesu a cile ngöne la zanehngala ; ngo a tha ’te kö angete denge laka Iesu. 5 Iesu a ulatine koi angat, ka hape, Ange nekönat, hete öni thei nyipunie Angat’ a sa koi nyidëti, ka hape, Pëkö 6 Ame hnei nyidëti hna ulatine koi angat, ka hape, Thingepi la eöte ngöne la götrane maca ne la he, nge tro nyipunie a öhn. Ame hnei angate hna thingepi, nge enehila tha ’teine kö angate hule la eöt, ke nyimute palua la ite i. 7 Ame hnene la denge lo hnei Iesu hna hnim, hna qaja koi Peteru, ka hape, Joxu lai. Nge dengë hë Simona Peteru laka, Joxu lai, angeic’ a xetëne la ipelewe i angeic, (ke hna una amë iej,) ame hna sheshëpi angeice hneopegejë eë. 8 Nge calemi fe la ite xa ate denge hune la he ka co, (tha ananyi angate kö la zanehngala, ma kösë luate nge köniqaihano la o hnapën,) kola hule trongëne la eöte me ite i. 9 Nge kolo pete hi a traqa e helepu, angat’ a öhne la eë wanalep, me ite i e koho hun, me areto fe. 10 Iesu a ulatine koi angat, ka hape, Awejë la ite xa ie hnei nyipunie hna xome enehila 11 Ame hna elëjë Simona Peteru a hule la eöte kowe koho Zanehngala ka tiqa hnene la ite ie atraqat, ca hadede nge luate nge köniko ; ngo tha zezene kö la eöte hnene la ite ie ka kösau. 12 Iesu a ulatine koi angat, ka hape, Ange trohemi ma xen. Nge pëkö kete angete denge cate hni, troa hnyingë nyidëti, ka hape Dei nyipë ? ke ate hë angate laka celë hi Joxu. 13 Ame hna jötëtipi Iesu, me xome la areto me ite i, me hamë angat. 14 Celë hi hnaakönine hnei Iesu hna amamai nyidëti kö koi angete deng thupene la hnei nyidëti hna mele hmaca qa hna mec.
(Ioane 21:15-19) Nge ase hë angate xen, ame hnei Iesu hna ulatine koi Simona Peteru, ka hape, Simona i Iona, eö a hnimi ni hui angate la ? Öni angeice koi nyidëti, ka hape, Ejëti hi, Joxu ; cilieti a ate hmekuatine laka ini a hnimi cilie. Nyidëti a ulatine koi angeic, ka hape, Ithu ane ju pë hë la ite areniong. 16 Nyidëti a nyi hnaaluene qaja koi angeic, ka hape, Simona i Iona, eö a hnimi ni ? Öni angeice koi nyidëti, ka hape, Ejëti hi, Joxu, cilieti a ate hmekuatine laka ini a hnimi cilie. Nyidëti a ulatine koi angeic, ka hape, Thupëneju pë hë la ite mamoeng. 17 Nyidëti a nyi hnaakönine qaja koi angeic, ka hape, Simona i Iona, eö kö a hnimi ni ? Peteru a pici hnine qa ngöne laka a köni a qaja hnei nyidëti koi angeic’ ka hape, Eö a hnimi ni ? Ame hnei angeice hna qaja koi nyidëti, ka hape, Joxu, cilieti a ate hmekuatine la nöjei ewekë asë ; nge cilieti a ate hmekuatine laka ini a hnimi cilie. Iesu a ulatine koi angeic, ka hape, Ithuane ju pë hë la ite mamoeng. 18 Nyipici, nyipici, ini a qaja koi ’ö, ka hape, Ame lo thupëtesiji pete kö eö, hnei ’ö hna oteë eö kö, nge hna tro kowe la hnei ’ö hna ajan ; nge e qatë hë eö, tro eö a Iine la lue ime i ’ö, nge tro kete a oteë eö, me tro sai ’ö kowe la tha hnei ’ö hna ajan. 19 Hnei nyidëti hna ulatine lai, kola amamane la aqane tro angeic’ a meci nyine atrunyi Akötesie. Nge ase hë nyidëti ulatine lai, öni nyidëti koi angeic, ka hape, Xöte thenge ni jë ;
nwtsty Ithuemacany göi Ioane 21:15, 17
hnei Iesu hna ulatine koi Simona Peteru: Ame e celë, Iesu a ithanata me Peteru thupene lo hnei angeic hna akönia kelikelë nyidrë. Hnei Iesu hna akönia hnying koi Peteru matre troa atre la aliene hni angeic. Öni Tusi Hmitrötr “Peteru a pici hnine.” (Ine 21:17) Ame ngöne la tusi Ine 21:15-17, hna xome la lue hnaewekë qene Heleni: a·ga·paʹo, me phi·leʹo. Nge, hna ujëne lue ej ka hape, ihnim ngöne la Tusi Hmitrötr qene Drehu. Akönia hnyinge Iesu koi Peteru ka hape: “Eö a hnimi ni?” Nge akönia qaja Peteru la ihnimi angeic koi Iesu. Ame hnei Iesu hna thuecatre koi Peteru ka hape, loi e tro la ihnimi cili a upi angeic troa thuane me “thupën” la itretre dreng, ene la itre mamoe i nyidrë. (Ine 21:16, 17; 1Pe 5:1-3) Hnei Iesu hna aijijë Peteru troa akönia anyipicine la ihnimi angeic koi Iesu, ame hnei nyidrë hna upi angeic troa thupëne la itre mamoe i nyidrë. Iesu a amamane e cili laka, ase hë nyidrëti nue la ngazo i Peteru.
eö a hnimi ni hui angate la?: Nyimu aqane troa trotrohnine la hnaewekë hna hape, “hui angate la.” Alanyimu la itre ka inamacane ka ujëne ka hape, “Eö kö a hnimi ni hune la aqane hnimi eö la itre ewekë celë?” maine “Eö kö a hnimi ni hune la aqane hnimi ni hnene la itretre dreng celë?” Ngo, ame la aliene lai, tre, “Eö kö a hnimi hni hune la itre ewekë celë?” Kola qaja la itre ie hna ea maine la huliwa ne nyi i. Ame la hnaewekë cili, tre, kösë kola hape: ‘Eö kö a hnimi ni hune la itre mo maine itre xa ewekë? Maine eje hi, ithuane ju pë hë la itre mamoeng.’ Ka ihmeku hi la hnying memine la hna atre hnei Iesu göne la mele i Peteru ekö. Ngacama Peteru la ketre ka pane xötrethenge Iesu (Ine 1:35-42), ngo, tha celë kö hnei angeice hna kuca ngöne la drai ka pexej. Hnei angeice pë hë hna bëeke troa nyi i. Itre treu thupen, hnei Iesu hna thei Peteru hmaca matre troa ‘axena at.’ (Ma 4:18-20; Lu 5:1-11) Ngo, tha qea ju kö thupene la meci Iesu, hnei Peteru hna ithuemacanyine la itre xa aposetolo ka hape, angeic a bëeke hmaca troa nyi i, nge hnei angatr hna ce tro me angeic. (Ine 21:2, 3) Haawe, Iesu e celë a upi Peteru troa ketre axecië mekun. Hapeu, tro kö angeic a amë panëne la huliwa ne nyi i, hna nyihatren hnene la itre i hna xawane qëmekei angeic, maine la huliwa hna athip hnei Iesu, ene la troa thupëne la itre mamoe i nyidrë?—Ine 21:4-8.
nyi hnaakönine qaja: Akönia kelikelë Iesu hnei Peteru, matre Iesu a aijijë angeice troa akönia anyipicin la ihnimi angeice koi nyidrë. Iesu a upi Peteru troa amamane la ihnimi angeic, ene la troa amë panëne la huliwa i Akötresie ngöne la mele i angeic. Nge celë hi hna kuca hnei Peteru. Tro angeic me itre xa trejin hna acil a ithuan, me xatuan, me eatrongëne la itretre drei Keriso. Ngacama, itre hna iëne asë hi angatr, ngo nyipiewekë troa ithuai angatr.—Lu 22:32.
Troa Sine Thel La Itre Mekune Ka Sisitria
(Ioane 20:17) Iesu a ulatine koi nyidoti, ka hape, The kete ni kö ; ke tha ase pete’ kö ni elë koi Tetetro ; ngo trojë kowe la ite tejine me ini, me qaja koi angat, ka hape, Ini a elë kowe la Tetetrongö, me Tetetro i nyipunieti fe ; nge Akötesingö, me Akötesi nyipunieti fe.
nwtsty Ithuemacany göi Ioane 20:17
The kete ni kö: Ame la hnaewekë qene Heleni, haʹpto·mai tre, kola hape, “ketr” maine “thipin.” Ame ngöne la Traduction du monde nouveau, tre, kola ujëne la trengewekë i Iesu ka hape: “The xolouthi ni kö.” Tha Iesu kö e celë a sewe Maria Magadalena troa ketri nyidrë. Pëkö hnei nyidrëti hna qaja lo kola “xölehuje la lue ca i nyidë” hnene la itre xa föe thupene la hna amele nyidrëti hmaca. (Ma 28:9) Maine jë, xou Maria Magadalena tro Iesu a elë hnengödrai eë. Atraqatre la aja i eahlo tro Iesu a lapa, ame hnei eahlo a xolouthe catrë nyidrë, matre tha tro kö nyidrëti a tro. Hnei Iesu hna thuecatre koi eahlo ka hape, tha nyidrëti pala kö a troa tro, me upi eahlo troa nue nyidrë. Ngo loi pe troa tro wange la itretre dreng me thuemacanyi angatr la mele hmaca i nyidrë.
(Ioane 20:28) Ame hnei Toma hna sa koi nyidëti, ka hape, Joxung ! me Akötesingö !
nwtsty Ithuemacany göi Ioane 20:28
Joxung ! me Akötesingö !: Alanyimu la itre ka inamacan ka qaja ka hape, ame e celë kola hai Iesu, ngo thatraqai Akötresie, Keme i nyidrë la ithanata cili. Ame pena itre xan, angatre a qaja ka hape, ame ngöne qene Heleni, thatraqai Iesu la ithanata cili. Maine tha mama hnyawa kö koi së, ke, loi e tro sa goeëne la itre xötre ka tro pa me ka tro pi, matre troa trotrohnine la hnaewekë hna hape, “Joxung me Akötesingö.” Kola mama ngöne la itre xötr ka tro pa ka hape, hnei Iesu hna up la ketre maca kowe la itretre dreng. Öni nyidrë, “Ini a elë kowe la Tetetrongö, me Tetetro i nyipunieti fe; nge Akötesingö, me Akötesi nyipunieti fe.” Cele hi matre, tha ijije kö tro sa qaja ka hape, ame koi Toma, Iesu la Akötresie Kapucatinasë. (Goeëne ju la ithuemacany göi Ine 20:17.) Ame lo Iesu a thith kowe la Keme i nyidrë, hnei Toma hna dreng la Iesu a qeje Nyidrë ka hape, “nyipi Akötesieti ka cas.” (Ine 17:1-3) Nyimu kepin matre Toma a qeje Iesu ka hape, “Akötresingö.” Angeic a goeë Iesu ceitu me ketre “akötresie” ngo, tha Akötresie Kapucatinasë kö. (Goeëne ju la ithuemacany göi Ine 1:1.) Maine pena, angeic a xötrethenge la aqane ithanata ne la itre hlue i Akötresieti ekö kowe la itre angela, tune la ka mama ngöne la Itre Hna Cinyihane Qene Heberu. Atre hnyawa hi Toma la itre hna melën ekö laka, kola atrun la itre angela hnene la itre atr, maine hnene la itre ka cinyihan, kösë Iehova Akötresie. (Wange ju la Ge 16:7-11, 13; 18:1-5, 22-33; 32:24-30; Ame 6:11-15; 13:20-22.) Haawe, hnei Toma hna hë Iesu ka hape, “Akötesingö” nyine troa amamane laka, Iesu la qeneqaja i Akötresie.
E Tusi Hmitrötr
(Ioane 20:1-18) Ngöne la drai hnapane ne la luengemen, ame hna tropi Maria Magadalena e sine jidi pete kö kowe la hua, me öhne la etë hna xomepi qa ngöne la hua. 2 Ame hnei nyidoti hna nyenyap, me traqa koi Simona Peteru, me kete ate denge lo hnei Iesu hna hnim, me qaja koi nyidoti, ka hape, Ase hë angate xome la Joxu qa hnine la hua, nge tha ’te kö huni la hnei angate hna ami nyidëti ngön. 3 Ame hnei Peteru memine la ate denge cili hna löpi, me tro kowe la hua. 4 Nyidoti a ce nyenyap ; ame hna thipatë Peteru hnene lo ate deng, me traqa pa kowe la hua. 5 Ame hnei angeice hna thuluën, me öhne la ite mano lino a meköl ; ngo tha lö kö angeic. 6 Ame hna traqapi fe Simona Peteru, hna xöte thenge angeic, me löjë kowe la hua, me öhne pe hi la ite mano lino a meköl, 7 memine fe la sine mano, lo atune la kohiëje i nyidë, tha kolo kö a ce meköle me ite mano lino, ngo kola meköle casi a hna ewath. 8 Ame hna löjë fe la ate deng, lo ka traqa pa kowe la hua, nge angeice fe a öhn, me lapaun. 9 Ke tha trotrohnine pete kö angate la hna cinyihan, ka hape, Ijije tro nyidëti a mele hmaca qa hna mec. 10 Ame hna tro hmaca pi la luete denge kowe la hnalapa i nyido. 11 Ngo Maria a teije cil’ e kuhu ngöne la hua ; nyidoti a teij, me thuluëne la hua, 12 me öhne la lue angela hna xetë ka wië, kola lapa, kete ngöne la thupene he, nge kete ngöne la thupene lue ca, lo hna meköle la ngönale i Iesu. 13 Nyidoti a qaja koi angeic, ka hape, Fö, nemene la hnei nyipoti hna teije pin ? Angeic’ a qaja koi nyido, ka hape, Pine laka ase hë angate xome la Joxung, nge tha ’te kö ni la hnei angate hna ami nyidëti ngön. 14 Ase hë qaja lai, ame hnei nyidoti hna xeijë, me öhnyi Iesu a cile, nge tha ’te pe nyidoti laka Iesu hi. 15 Iesu a ulatine koi nyidoti, ka hape, Fö, nemene la hnei nyipoti hna teije pin ? nyipoti a thele dei ? Nyidoti a mekun, ma ate nyihnyawa hlapa nyidë, ame hnei nyidoti hna qaja koi nyidëti, ka hape, Joxu, maine hnei nyipëti hna xomi nyidë, pane qaja koi ni la hnei nyipëti hna ami nyidëti ngön, mate tro ni a xomi nyidë. 16 Iesu a ulatine koi nyidoti, ka hape, Maria ! Nyidoti a xeijë, me hape koi nyidëti, Raboni ! pengöne, Ate ini. 17 Iesu a ulatine koi nyidoti, ka hape, The kete ni kö ; ke tha ase pete’ kö ni elë koi Tetetro ; ngo trojë kowe la ite tejine me ini, me qaja koi angat, ka hape, Ini a elë kowe la Tetetrongö, me Tetetro i nyipunieti fe ; nge Akötesingö, me Akötesi nyipunieti fe. 18 Ame hna tropi Maria Magadalena, me ithue macanyi angete denge, laka öhnë hë nyidoti la Joxu, nge hnei nyidëti hna ulatine lai koi nyido.
12-18 NOFEBA
ITRE TRENGAMO QA HNINE LA WESI ULA | ITE HULIWA 1-3
“Hna Kapa La Uati Hmitrötr Hnene La Ekalesia”
(Ite Huliwa 2:1-8) Nge traqa ha la drai ne penetekos, angat’ asë a ce lapa ngöne la hnë ka cas. 2 Ame hna canga traqapi la ulili qa hnengödrai, kösë enyi ka hnahna cat, me atiqane la uma asë lo hnei angate hna lapa ngön. 3 Ame hna mamapi koi angate la ite thineme ka pici kösë eë, kola isa të hui angat. 4 Ame hna tiqa angat’ asë hnei Uati Hmitöt, me qane troa ewekëne la ite xa qene hlapa kö, tune la hnei Uati hna hamë angate troa ewekë. 5 Nge kola lapa e Ierusalema angete Iuda, angete qoue Akötesie qa ngöne la nöjei nöj’ e celë fene hnengödrai. 6 Nge hlemu xöteithë hë la ulili cili, ame hna icasikeujë la ka ala nyimu, ene pe sheshëkötepi, qa ngöne la hna isa denge a kola ewekëne la ite qene zi angate kö. 7 Ame hna isa sheshëköte angate me hain, me hape, Hana wang, hape u, tha itete Galilaia kö angate asë lai itete ewekë ? 8 Nge hna tune ka laka isa denge kö shë ngöne la ite qene zi shë, lo hna hnaho shë ngön ?
(Ite Huliwa 2:14) Ngo Peteru a ce cile memine la ala cako, me qaja adraiën, ka hape, Nyipunie angete Iuda, me nyipunie asë angete lapa e Ierusalema, wangate hmekune ju nyipunie la ewekë celë, nge dengeju nyipunie la tenge ewekëng ;
(Ite Huliwa 2:37, 38) Dengë hë angate lai, ame hna thinepi la ite hni angat, nge angat’ a qaja koi Peteru me ang’ aposetolo asë, ka hape, Ange tejine fe, nemene la qâ huni troa kuca ? 38 Öni Peteru koi angat, ka hape, Ietraju, mate isa bapataiso nyipunieti pi asë ngöne la atesiwa i Iesu Keriso ; mate shenge tije pi la nöjei ngazo i nyipunie ; nge tro nyipunie a hetenyi la ahnahna ene la Uati Hmitöt.
(Ite Huliwa 2:41) Ame hna bapataiso angat’ angete kapa la tenge ewekë i angeic ; nge hna nyi xane koi angate ngöne la drai cili kösë köni thausan.
(Ite Huliwa 2:42-47) Nge angate pala hi a cate kowe la hna inine hnei ang’ aposetolo, me ce hni, me thupe areto, me thith. 43 Nge traqapi la qou kowe la nöjei ate asë ; nge kösaue la nöjei hatene me iamamanyikeu hna kuca hnei ang’ aposetolo. 44 Nge ce lapa hi la angete lapaun’ asë, nge ame la nöjei ewekë i angat, te, ce ewekë i tro angate hi ; 45 nge angat’ a itöne la ite zi angate me ite nyi angat, me isa thawa ijije kowe la nöjei ate asë ka pë ewekë. 46 Nge angate pala hi a lapa ce hni ngöne la ēnē o drai, kola thupe areto ngöne la kete uma me kete uma, me xeni la ite a i angate memine la madin, memine la hni ka nyipici, 47 me atrunyi Akötesie, nge hna hnimi angate hnene la nöjei ate asë. Nge hnei Joxu hna nyi xane koi angat’ o drai la ite ka troa mel.
w86 1/12 29 ¶4-5, 7
Itre Ahnahna Ka Amadrinëne La Hni
Ame ngöne lo macatre 33 M.K., lo drai ne kola eköthe la ekalesia, hnene la ala 3 000 lao ka nyipi xomi bapataiso hna ‘ce hni, me thupe areto, me thith.’ Pine nemen? Aqane tro palahi angatre lai a “cate kowe la hna inine hnei ang’ aposetolo,” me acatrene la lapaun i angatr—Ite Huliwa 2:41, 42.
Tro la angetre Iudra me itre trenyiwa a lapa e Ierusalema ngöne hi la ijine kola atrune la Penetekos. Ngo, ame la itre ka kapa la hmi keresiano, aja i angatr troa lapa aqeany matre troa kapa la itre xa ini, me acatrene la lapaune i angatr. Celë hi matre, hna xulu la ketre jol göi xen me hnalapa. Ame la itre xan e angatr, tha tru kö hnei mani, nge ame pena itre xan, tru catre la manie i angatr. Matre, hnei angatr asë hna ce xawane la itre ewekë i angatr, me ce thawa memine la itre ka aja ixatua.—Itre Huliwa 2:43-47.
Pëkö ka musinë angatr troa salemën la itre ewekë i angatr, maine ce thawa la hnei angatr hna hetreny. Tha kolo kö lai a qaja atrunyi la itre ka pë ewekë laka, tro la itre ka trenamo a salemëne la itre hlapa i angatr matre tro fe angatr a pë ewekë. Ngo, hnene la ihnim kowe la itre trejin ka pë ewekë, matre angatr a ujë tune lai. Ketre, jëne tro fe a hamën la ka ijij matre troa kökötre la huliwa ne la Baselaia.—Wange ju la 2 Korinito 8:12-15.
Troa Sine Thel La Itre Mekune Ka Sisitria
(Ite Huliwa 3:15) nge hnei nyipunie hna humuthe la Joxu ne la mel, lo hnei Akötesie hna amelene hmaca qa hna mec ; nge eëhuni la itete anyipicine lai.
it-2 25 ¶1
Iesu Keriso
“Joxu ne la mel.” Hnei Iesu Keriso hna huujëne la mele i nyidrë ka pexej, matre troa nyihatrene la ihnimi gufa ne la Keme i nyidrë. Jëne tro fe la itre hna iën a ce musi me nyidrë e koho hnengödrai, me hnëkëne la itre ka troa mele e celë fen. (Ma 6:10; Ine 3:16; Ef 1:7; He 2:5; wange ju la THUPENE MEL.) Celë hi matre Iesu “la Joxu ne la mel” göne la nöjei atr asë. (Hu 3:15) Ame la hnaewekë qene Heleni hna xome e celë, kola hape, “atr elemeken”, hnaewekë lai hna xome fe koi Mose (Hu 7:27, 35) ka hape, “ate mus” e Isaraela.
(Ite Huliwa 3:19) Qa ngöne lai ietraju nyipunie, me ujëjë matre troa köle tije ; la nöjei ngazo i nyipunie, mate traqapi la ite ijine akeukawane celëti thawa i Joxu ;
cl 265 ¶14
Akötresie “Ka Canga Nue La Ngazo”
14 Ame ngöne Itre Huliwa 3:19, kolo fe a qaja la aqane nue Iehova la itre ngazo së. Kola hape: “Qa ngöne lai ietraju nyipunie, me ujëjë matre troa köle tije ; la nöjei ngazo i nyipunie.” Ame la hnaewekë qene Heleni, ‘köletrij,’ tre, kola hape, “apën, . . . apatren.” Önine la itre xa ka qejepengöne la Tusi Hmitrötr ka hape, kola qaja e celë la kola köletrij la itre hna cinyanyin. Ame ekö, hna majemine xom la carbone, nge hna nyikön hnei gomme me tim. Celë hi timi ne cinyihan. Maine tha qea kö thupene la hna cinyihan, ijiji hi tro la ka cinyianyi a köletrij la huliwa i angeic memine la ketre sine maano hna ahmuhmun. Kola qaja la emingömingöne la utipine i Iehova. Ame la Nyidrëti a nue la itre ngazo së, kösë Nyidrëti hi lai a köletrij itre ej memine la ketre sine maano.
E Tusi Hmitrötr
(Ite Huliwa 2:1-21) Nge traqa ha la drai ne penetekos, angat’ asë a ce lapa ngöne la hnë ka cas. 2 Ame hna canga traqapi la ulili qa hnengödrai, kösë enyi ka hnahna cat, me atiqane la uma asë lo hnei angate hna lapa ngön. 3 Ame hna mamapi koi angate la ite thineme ka pici kösë eë, kola isa të hui angat. 4 Ame hna tiqa angat’ asë hnei Uati Hmitöt, me qane troa ewekëne la ite xa qene hlapa kö, tune la hnei Uati hna hamë angate troa ewekë. 5 Nge kola lapa e Ierusalema angete Iuda, angete qoue Akötesie qa ngöne la nöjei nöj’ e celë fene hnengödrai. 6 Nge hlemu xöteithë hë la ulili cili, ame hna icasikeujë la ka ala nyimu, ene pe sheshëkötepi, qa ngöne la hna isa denge a kola ewekëne la ite qene zi angate kö. 7 Ame hna isa sheshëköte angate me hain, me hape, Hana wang, hape u, tha itete Galilaia kö angate asë lai itete ewekë ? 8 Nge hna tune ka laka isa denge kö shë ngöne la ite qene zi shë, lo hna hnaho shë ngön ? 9 Angete Parathia, me Madai, me Elama, me angete lapa e Mesopotamia, me Iuda, me Kapadokia, me Ponoto, me Asia, 10 me Ferugia, me Pamafulia, ame Aigupito, me ite nöj’ e Libua, eashenyi Kurene, me ite tenyiwa qa Roma, angete Iuda me angete ce hmi me angat, 11 angete Kerete, me Arabia, eësha dei angate kola ewekëne la ite qene zi shë kö la ite huliwa ka mene i Akötesie. 12 Ame hnei angat’ asë hna sheshëköt, me luelue, me ithanatanekeun, ka hape, Nemenejë la pengöne la ewekë celë ? 13 Nge ite xan’ a hnyima fë, kola hape, Hna iji atrune la waina ka hnyipixe hnei nyudeni la. 14 Ngo Peteru a ce cile memine la ala cako, me qaja adraiën, ka hape, Nyipunie angete Iuda, me nyipunie asë angete lapa e Ierusalema, wangate hmekune ju nyipunie la ewekë celë, nge dengeju nyipunie la tenge ewekëng ; 15 ke tha hmo kö angate la hnei waina, tune la hnei nyipunie hna mekun, ke hmakanyi pete kö. 16 Ngo dei lola ewekë hna qaja hnene la perofeta Ioela, ka hape, 17 “ Nge ngöne la nöjei drai hnapin, ulatine hi hnei Akötesie, ka hape, Tro ni a nenge la Unge hune la nöjei ate asëjëhië ; nge tro ha perofetane hnene la ite nekö i nyipunie trahmanyi me jajiny, nge tro ite thupëtesiji nyipunie a öhne la ite amaman, nge tro ite qate i nyipunie a puje la nöjei pu ; 18 nge ngöne la nöjei drai cili tro ni a nenge la Unge hune la ite hluenge trahmanyi me fö ; nge tro angat’ a perofetan ; 19 tro ni a amamane la ite haten’ e koho hnengödrai, memine la nöjei iamamanyikeu e celë fen ; ene la madra, me eë, me haji kola so draië ; 20 tro ha pane ujëne la jö mate jid, me teu mate madra, ame hna traqapi la drai Joxu, drai atraqate me ka hlemu ; 21 nge tro ha eje laka, ame la ate hëne la atesiwa i Joxu, tro ha amele angeic.”
19-25 NOFEBA
ITRE TRENGAMO QA HNINE LA WESI ULA | ITE HULIWA 4-5
“Hna Catre Qaja Lapane La Wesi Ula i Akötresie”
(Ite Huliwa 4:5-13) Nge e elanyi hë, ame hna icasikeujë e Ierusalema la itete musi angat, me ite qat, me angete cinyihany, 6 me Ana ate huje ka sisitia, me Kaiafa, me Ioane, me Alasanedro, me nöjei ka cahae memine la ate huje ka sisitia. 7 Nge angat’ a acilë nyido ngöne nyipin, me hnyingën, ka hape, Hnene la mene ka ue, nge hnene la ëje i dei hnei nyipo hna kuca la ewekë cili ? 8 Ame hnei Peteru hna qaja koi angat, ke tiqa ha angeice hnei Uati Hmitöt, ka hape, Nyipunie itete musinëne la nöj, me ite qate fe, 9 Maine kola hnyingë nyiho ngöne la drai celë la huliwa ka loi hna kuca kowe la ate ka genyi, ka hape, hna amele angeice tune ka ; 10 trotrrohnineju nyipunie asë me angete Isaraela asë laka hnene la atesiwa i Iesu Keriso ate Nazareta, lo hnei nyipunie hna asatauron, nge hnei Akötesie hna amelene hmaca qa hna mec, ame la cile la ate celë qëmeke i nyipunie hna aloine, te, hnei nyidëti hi. 11 Dei la etë hna tije hnei nyipunie angete xupi uma, te, ase hë kuca nyine sinete xomixöt. 12 Nge pëkö iamele thei kete, ke pëkö kete ëjene e celë fene hnengödrai hna hamëne kowe la ate, ka ateine troa amele shë. 13 Nge angat’ a goeëne la cate i Peteru me Ioane, nge trotrohnine angate laka nyidoti la luete tha ’te tus, me tha hna inin, ame hnei angate hna hain ; nge angat’ a wangate hmekunyi nyido laka luete qa thei lesu.
w08 1/9 15, Hna egöhagen
Itre Trengewekë Koi Itre Hna Cinyihan—Itre Pane Keresiano
Hapeu, Atreine Kö La Itre Aposetolo e Me Cinyihan?
Ame la kola öhne hnene la itre tane me itre qatr ne Ierusalema “ la cate i Peteru me Ioane, nge trotrohnine angate laka nyidoti la luete tha ’te tus, me tha hna inin, ame hnei angate hna hain.” (Ite Huliwa 4:13) Hapeu, itre ka thatrein angatr? Hanawang la hna qaja hnene la ketre itus (The New Interpreterʼs), kola hape: “Tha tro kö sa trotrohnine la xötre celë ka hape, tha itre hna inine kö Peteru [me Ioane], nge thatre kö nyidroti e me cinyihan. Angatre pe a qaja laka, isapengöne catre kö la itre aposetolo me angatr, ke, isa aqane mele i angatre kö.”
w08 15/5 31 ¶6
Itre Mekun Ka Sisitria Ne La Tusi Ite Huliwa
4:13—Hapeu, Peteru me Ioane la lue tha ’te tus maine thatreine e tus? Ohea. Hnene hi laka, tha hnei nyidroti kö hna hane sine la ini hna hamëne ngöne la itre uma ne ini hmi, matre hna goeëne nyidro ceitu me lue “tha ’te tus, me tha hna inin.”
(Ite Huliwa 4:18-20) Ame hnei angate hna hë nyido, me ahnithe koi nyido, ka hape, The qaja hmaca kö, me inine ngöne la ëje i Iesu. 19 Ngo Peteru me Ioane a sa koi angat, ka hape, Mekuneju nyipunie, maine meköti xajawa i Akötesie troa dei nyipunie, ma Akötesie ? 20 Ke tha ’teine kö nyiho troa tha qaja la nöjei ewekë hnei nyiho hna goeëne me deng.
(Ite Huliwa 4:23-31) Nge ase hë nue, nyidoti a tro kowe la ite sine i nyido, me ithue macanyi angate la nöjei ewekë asë hna qaja koi nyido hnei itete huje ka sisitia me ite qat. 24 Nge dengë hë angate lai ; angat’ a hëjë koi Akötesie ngöne la hni ka cas, me hape, Joxu, nöi cilieti hna xupe la hnengödrai memine la fen, me hnagejë, me nöjei ewekë asë ngön’ it’ ej ; 25 nge hna ulatine hnene la Uati Hmitöte jëne la ineula ne la keme huni hlue i cilie Davita, ka hape, “Hna uëne la nöjei etheni a peu me ite nöj’ a mekune la nöjei ewekë ka tha troa ien ? 26 Hnei ite joxu hne la fene hna cila maca, nge icasikeu hë la itete musi ite sa i Joxu memine la Keriso i anganyidë.” 27 Ke nyipici hna icasikeu Heroda, me ponetio pilato, me ite etheni, me angete Isaraela, ngöne la lapa ce, ite sa ne la Hlue hmitöte i cilie Iesu, lo hnei cilieti hna siën, 28 troa kuca la nöjei ewekë hna amë ekö hnene la iwanakoime memine la musi cilie troa kuca. 29 Nge enehila, Joxu fe, da xajawatineju la ite iaqounyi angat ; nge hamënejë kowe la ite hlue i cilie, troa qaja la wesi ula i cilie hnene la cate asë, 30 hnene la kola shathepi la hne i cilie troa aloin ; me kuca la nöjei iamamanyikeu, me nöjei hatene hnene la ëjene la Hlue hmitöte i cilie Iesu. 31 Nge ase hë angate thith, ame hna akötekötëne la uma hnei angate hna icasikeu ngön ; ame hna tiqa angat’ asë hnei Uati Hmitöt, ame hnei angate hna qaja la wesi ula i Akötesie hnene la cat.
it-1 141 ¶1
Aposetolo
Huliwa i Angatre Ngöne La Ekalesia. Ame ngöne la Penetekos macatre 33, hna acatrene la itre aposetolo hnene uati hmitrötr. Kola mama ngöne lo hnaifaifine mekene ne la tusi Ite Huliwa la trengecatre ka ej thei angatr. Ngacama kola akalabusi angatr, me thaucë angatr, me qaqa angatr, ngo tha cile kö angatr cainöjëne la maca ka loi, me melehmaca i Iesu. Thupene la Penetekos, hnene la itre aposetolo hna xomiujine la ekalesia jëne la ixatua ne la uati hmitrötr, ame hnene ej hna kökötre lolo. (Ite Huliwa 2:41; 4:4) Hna nyiqaane la huliwa ne cainöj e Ierusalema, thupene lai e Samarie, utihë la kola haöthe la fene hnengödrai.—Ite Huliwa 5:42; 6:7; 8:5-17, 25; 1:8.
Troa Sine Thel La Itre Mekune Ka Sisitria
(Ite Huliwa 4:11) Dei la etë hna tije hnei nyipunie angete xupi uma, te, ase hë kuca nyine [“sine etë ne xomi xötr, MN”].
it-2 591 ¶2
Sine Etë Ne Xomi Xötr
Öni Salamo 118:22, ame la etë hna trije hnei angetre xupi uma, tre, celë hi ‘sine etë ne xomi xötr.’ (Heb., roʼsh pin·nahʹ). Hnei Iesu hna amexeje la hna perofetane cili, me qeje nyidrëti kö ka hape, [“sine etë ne xomi xötr, MN”] (qene heleni, ke·pha·leʹ go·niʹas, sinetexomexöt). (Ma 21:42; Mrk 12:10, 11; Lu 20:17) Ka mama hnyawa la etë ka draië hune la uma. Ketre tune mina fe, ka mama catre Iesu Keriso, he ne la ekalesia hna nyiatrene hnene la itretre hna iën. Hna aceitunëne la ekalesia memine la ēnē i Akötresie. Hnei Peteru fe hna amamane laka, Iesu la ‘etë hna trije hnene la angete xupi uma’ hna qaja ngöne Salamo 118:22, ngo hna iëne hnei Akötresie nyine “[“sine etë ne xomi xötr, MN”]”—Itre Huliwa 4:8-12; wange ju fe 1Pe 2:4-7.
(Ite Huliwa 5:1) Nge hnei kete trahmany, Anania la ëjen, me Safaira fö’ i angeic, hna itöne la hlapa,
w13 1/3 15 ¶4
Hna Thoi Hnei Peteru Me Anania—Nemene La Itre Ini Nyine Tro Sa Xom?
Hnei Anania me föi angeic hna salemëne la ketre hlapa matre troa hetre manie nyine xatuane la itre ka xötrei xomi bapataiso. Ame la Anania a traqa fë la manie kowe la itre aposetolo, öni angeic, celë hi thupene la hlapa hnei nyidroti hna salemën. Ngo, trengathoi lai! Hnei angeic hna cipane pë hë la ketre munëne la mani! Hnei Akötresie hna thuemacanyi Peteru la ewekë ka traqa, matre öni Peteru koi Anania: “Tha eö kö a thoi koi ate, ngo koi Akötesie.” Ame la kola dreng la trengewekë cili hnei Anania, hnei angeic hna kei e kuhu hnadro, me mec! Nge, köni hawa thupene lai, kola traqa hnei föi angeic. Thatre kö eahlo la ewekë ka traqa. Hnei eahlo fe hna thoi, ame hna kei pi me mec.
E Tusi Hmitrötr
(Ite Huliwa 5:27-42) Nge ase hë tro sai angate pi, ame hnei angate hna acilë angate jë qëmeke i angete ishenyin ; ame hna qaja koi angate hnene la ate huj ; ka sisitia, ka hape, 28 Hne huni hna ahnithe xönexönëne koi nyipunie mate tha tro kö nyipunie a inine ngöne la ëjene cili ; nge hana wang, hnei nyipunie hna atiqane Ierusalema hnene la ini nyipunie, nge mekune nyipunie troa nyi zö huni la madra ne la ate cili. 29 Ame hnei Peteru me ang’ aposetolo hna sa, ka hape, Ijiji huni troa denge thenge Akötesie hune la at. 30 Hnei Akötesieti ne la ite xötapane shë hna amele Iesu hmaca, lo hnei nyipunie hna humuthe hna athipe ngöne la Iuda. 31 Nyidëti lai hnei Akötesieti hna adraiëne hnene la themie maca i nyidë, nyine Joxu, me Ate amelen, mate troa hamë angete Isaraela la ietra, memine la shenge tije la nöjei ngazo. 32 Eëhuni la angete anyipicine la nöjei ewekë cili, nge kete tune fe la Uati Hmitöt, lo hnei Akötesie hna hamë angat’ angete denge thenge nyidë. 33 Dengë hë angat, ame hna elëhni atraqat, me eköthe troa humuthi angat. 34 Ame hna cilejë la ketre faresaio ngöne la ieman, Gamaliela la ëjen, ate inine la wathebo, nge hlemu loi angeice kowe la nöj’ asë nge angeic’a qaja troa pane upe la ite ate kowe kuhu ngöne la ijine ka xoxopat ; 35 nge öni angeice koi angat, ka hape, Angete Isaraela fe, wange kö nyipunie la hnei nyipunie hna troa kuca kowe la ite ate celë. 36 Ke xulu hë ekö Theuda, me hape, sisitia angeic ; ame hna icasikeu koi angeice la nöjei ate ka ala nyimu, kösë eke haded ; nge hna humuthi angeic ; nge ame angat’ asë angete denge thenge angeic, te, hna isa ijepi, ame hna pateju. 37 Thupene la ate cili, ame hna xulu jë Iuda, ate Galilaia, ngöne la ijine cinyihane la nöjei ate, me ea koi angeice la nöjei ate ka kösau ; nge kete meci fe angeic, ame hna isa ijepi angat’ asë angete denge thenge angeic. 38 Nge enehila ini a qaja, koi nyipunie, ka hape ; Iananyipi memine la nöjei ate celë : nge nue angate ; ke maine qa thei, ate la thina celë memine la huliwa celë, te, troa pate xan ; 39 ngo maine qa thei Akötesieti ej, tha teine kö nyipunie troa apaten ; wanga mama, ka hape, nyipunie a ishi me Akötesie. 40 Ame hnei angate hna nangë angeic ; nge ase hë angate hëne la nöjei aposetolo, me thaucë angat, angate pë hë a ahnithe koi angat, ka hape, The ewekë kö ngöne la eje i Iesu, ame hna nue angate 41 Nge angat’ a tropi qa ngöne la qëmeke ne la angete ieman, me madine ngöne laka hna meku angate laka ijije troa xomi hmahma pine la atesiwa. 42 Nge tha mano kö angate o drai troa ini, me cainöjë Iesu Keriso, ngöne la ēnē me nöjei hnalapa.
26 NOFEBA KOI 2 DISEBA
ITRE TRENGAMO QA HNINE LA WESI ULA | ITE HULIWA 6-8
“Hna Akötrëne La Ekalesia Ka Hnyipixe”
(Ite Huliwa 6:1) Ngöne la ijine cili, ala nyimu hë la angete deng, ame hna ciajë la nyi ulili angete Helenisi koi angete Heberu, ngöne la hna qanafijine la ite sine fö’ angate ngöne la hna thewe ewekë o drai.
“Ijiji Huni Troa Denge Thenge Akötesie”
17 Hna xulu la ketre jol nyipine la ekalesia. Alanyimu la itretre dreng ka xomi bapataiso la angatr a traqa e Ierusalema, nge aja i angatr troa kapa la itre ini qëmekene troa bëeke hmaca kowe la hnalapa i angatr. Tha cile kö la itretre dreng ka mele Ierusalema troa hamë manie matre tro angatre a hetre xen me itre xa ewekë ju kö. (Ite Huliwa 2:44-46; 4:34-37) Ngo, hetre ewekë ka traqa ngöne la ijine cili. Ame “ngöne la hna thewe ewekë o drai,” maine thewe xen, kola wangacone la itre sine föe ka qene Heleni. (Ite Huliwa 6:1) Nge, tha hna kuca tune kö lai kowe la itre sine föe ka qene Heberu. Kola mama e cili laka, kola iwangatrehmekunyi atr ngöne la ekalesia. Pëkö xa ewekë ka aciane la itre jol ka nyimutre hune lai.
(Ite Huliwa 6:2-7) Ame hnene la ala luako hna hë angete denge ka ala nyimu, me hape, Thaa loi kö tro huni a nue la wesi ula i Akötesie mate troa thewe edö. 3 Qa ngöne lai ange tejine fe, iënejë thei nyipunie la ala luengemen, ite ate hna qaja aloin, ka tiqa hnene la Uati Hmitöte me inamacan, mate tro huni a acilë angate kowe la huliwa celë, 4 Ngo ame huni la, tro pala kö huni a cate ngöne la thith, memine la huliwa ne la wesi ula. 5 Nge loi la tenge cili kowe la ka ala nyimu ; ame hnei angate hna ië Setefano, ate ka tiqa hnene la lapaune me Uati Hmitöt, me Filipo me Prokoro, me Nikanora, me Timona, me Paramena, me Nikolao, ate Anetioka, hna ce hmi me angete Iuda ; 6 hna acilë angate qëmeke i ang’ aposetolo ; nge ase hë thith, angat, a ati hne hui angat. 7 Nge hna kekë la wesi ula i Akötesie, nge ala nyimu hë la angete deng’ e Ierusalema ; nge kösaue la nöjei ate huj’ a hane kapa la lapaun.
“Ijiji Huni Troa Denge Thenge Akötesie”
18 Hnene la itre aposetolo, itre ka sine la lapa ne xomi meköt, hna trotrohnine laka, tha loi kö e tro angatre a “nue la wesi ula i Akötesie mate troa thewe edö.” (Ite Huliwa 6:2) Hnene la itre aposetolo hna upi troa thele la 7 lao atre dreng, itre “ka tiqa hnene la [u]ati [h]mitöte me inamacan” matre troa “acilë angate kowe la huliwa celë.” (Ite Huliwa 6:3) Nyipiewekë troa acil la itre trahmanyi ka ijij, ke, tha tro hmekuje kö angatre a thewe xen, tro fe angatre lai a huliwane la mani, me itö xen, me atreine ami mani. Nge, ame la itre trejin hna iën, tre, itre ka hetre ëjene qene Heleni, matre tro la itre sine föe hna wangacon a kapa madri angatr. Thupene la hna goeëne hnyawa la pengöi angatr, me catr thith, hnene la itre aposetolo hna acili angatre “kowe la huliwa celë.”
(Ite Huliwa 7:58–8:1) me a ukapië angeice kowe la tröne hlapa, me trâne hnei etë ; nge hnei angete nyi ewekë hna amë la ite ixete i angate ngöne la lue ca ne la thupëtesij, Saulo la ëjen. 59 Nge angat’ a trânyi Setefano, e angeice kö a xëwe, ka hape, Joxu Iesu kapaju la ung. 60 Nge angeic a sa watingöneca, me ewekë cate draië, ka hape, Joxu, the ami thejine kö koi angate la ngazo celë. Nge ase hë qaja lai, angeice pë hë a meköleju.
8 Nge Saulo fe a nangëne la meci angeic. Nge ngöne la drai cili cia atraqate la axösisine la ekalasia e Ierusalema ; nge isa ije hë angat’ asë kowe la nöjei götrane nöje Iuda me Samaria, ngo ang’ aposetolo pe hi.
Troa Sine Thel La Itre Mekune Ka Sisitria
(Ite Huliwa 6:15) Nge kola goeë tili angeice hnei angat asë angete lapa ieman, me goeëne la qëmeke i angeic ; kösë qëmeke i angela.
“Tiqa Ha Setefano Hnene La Ihnimi Gufa Me Men”
2 Ka ketre pengöne la iqëmekei Setefano ngöne la ijine cili. Kola goeë angeic hnene la itre ka kootrë angeic, nge ame la iqëmekei angeic “kösë qëmeke i angela.” (Ite Huliwa 6:15) Itre angela la itre ka tro fë la itre maca i Akötresie, celë hi matre, ka tingeting la hni angatr, nge pëkö ewekë ka ajolë angatr. Celë fe hi hna melëne hnei Setefano, nge ka mama cil kowe la itre ka kootrë angeic. Pine nemene matre atreine pi hë angeic lapa tingeting tune lai?
(Ite Huliwa 8:26-30) Ame hnene la angela i Joxu hna ulatine koi Filipo ka hape, Cilejë, trojë e kolojë kowe la sane Gaza qa Ierusalema, celë hi hnapapa. 27 Ame hnei angeice hna cilejë me tro ; nge hana wang, la ate Aithiope, la eunuka ka sisitia i Kanadaki, joxu föe i angete Aithiope, lo ate thupëne la tenge nyi nyidoti asë, qa i angeice Ierusalama hna hane thith, 28 nge angeic’ a tro hmaca e kolojë, kola të hune la ikariota i angeic, me e la perofeta Isaia. 29 Ame hna ulatine koi Filipo hnene la Uati, ka hape, Tro eö a eashenge la ikariota cili. 30 Ame hnei Filipo hna nyenyape kow, me denge la angeic’ a e la perofeta Isaia, me hape, Trotrohninë hë nyipëti la hnei nypëti hna e ?
Kola Qaja “La Maca Ka Loi Iesu”
16 Itre keresiano enehila a hane xome la huliwa hna kuca hnei Filipo ekö. Ame itre xa ijin, angatr a qaja la maca ka loi kowe la itre atr hnei angatre hna iöhnyi memin e cahu hna tro, tune la kola ihamë. Kola mama laka, ame itre xa ijin, kösë hna eatrongë angatre kowe la ketre atr ka ajan. Tusi Hmitrötr a amamane ka hape, itre angela la ka eatrongëne la itre trejin matre tro la itre atr ne la “nöjei nöj’ asëjëihë, me nöjei tribu, me ite qene hlapa, me nöjei ate” a atre la nyipici (Ama. 14:6) Hnei Iesu hna qaja amë hë ka hape, tro la itre angela a xomiujine la huliwa ne cainöj. Celë hi ka mama ngöne la ceitune i nyidrë göi qitr me zizania. Ame ngöne la ijine menu, ene la pune la fen, kola qeje itre angela ka hape, “angete menue.” Öni Iesu, tro angatr “a icasikeune qa ngöne la baselaia i angeice la itete nyi zön’ asë, me angete kuca la ngazo.” (Ma. 13:37-41) Nge, ame ngöne la ketre götran, tro angatr a acasine la itre ka troa sine la Baselaia ne hnengödrai, nge e thupen, “la ka ala nyimu atraqat,” ene “la ite xa mamoe,” itre hnei Iehova hna e kowe la organizasio i Nyidrë.—Ama. 7:9; Ioane 6:44, 65; 10:16.
E Tusi Hmitrötr
(Ite Huliwa 6:1-15) Ngöne la ijine cili, ala nyimu hë la angete deng, ame hna ciajë la nyi ulili angete Helenisi koi angete Heberu, ngöne la hna qanafijine la ite sine fö’ angate ngöne la hna thewe ewekë o drai. 2 Ame hnene la ala luako hna hë angete denge ka ala nyimu, me hape, Thaa loi kö tro huni a nue la wesi ula i Akötesie mate troa thewe edö. 3 Qa ngöne lai ange tejine fe, iënejë thei nyipunie la ala luengemen, ite ate hna qaja aloin, ka tiqa hnene la Uati Hmitöte me inamacan, mate tro huni a acilë angate kowe la huliwa celë, 4 Ngo ame huni la, tro pala kö huni a cate ngöne la thith, memine la huliwa ne la wesi ula. 5 Nge loi la tenge cili kowe la ka ala nyimu ; ame hnei angate hna ië Setefano, ate ka tiqa hnene la lapaune me Uati Hmitöt, me Filipo me Prokoro, me Nikanora, me Timona, me Paramena, me Nikolao, ate Anetioka, hna ce hmi me angete Iuda ; 6 hna acilë angate qëmeke i ang’ aposetolo ; nge ase hë thith, angat, a ati hne hui angat. 7 Nge hna kekë la wesi ula i Akötesie, nge ala nyimu hë la angete deng’ e Ierusalema ; nge kösaue la nöjei ate huj’ a hane kapa la lapaun. 8 Nge tiqa ha Setefano hnene la ihnimi gufa me men, nge angeic’ a kuca la nöjei hatene me nöjei iamamanyi keu atraqate thene la nöjei ate. 9 Ame hna cilejë ite xane qa ngöne la sunago, ëjene, sunago i angete Libetino ; me angete Kurene, me Alasanedria, me angete qa Kilikia me Asia, kola ikelikelë me Setefano. 10 Nge tha’teine kö angate troa sa kowe la inamacane memine la u ate aewekë angeic. 11 Ame hnei angate hna li ewekë kowe la ite xa ate, troa hape, Dengë hë huni la nyën’ a jele ngazo Mose me Akötesie. 12 Ame hnei angate hna agomegomëne la nöj, me ite qat, me angete cinyihany, me traqapi koi angeic, me xölehuji angeic, me tro fë kowe la angete ieman. 13 me acile la itete anyipicine thoin, angete hape, Tha mano kö la ate celë troa jele ngazone la hnë celë ka hmitöt, memine la wathebo ; 14 ke dengë hë huni nyën’ a qaja, ka hape, Tro Iesu ate Nazareta a apatene la hnë celë, me ujëne la nöjei thina hnei Mose hna hamë shë. 15 Nge kola goeë tili angeice hnei angat asë angete lapa ieman, me goeëne la qëmeke i angeic ; kösë qëmeke i angela.