Itre Itus Ka Nyitrepene La Mel Me Huliwa Ne Cainöj Pepa Nyine Huliwan
1-7 OKOTROPA
ITRE TRENGAMO QA HNINE LA WESI ULA | IOANE 9-10
“Iesu a Hnim La Itre Mamoe i Nyidrë”
(Ioane 10:1-3) “Nyipici, nyipici, ini a qaja koi nyipunie, Ame la ate, tha hane lö ngöne la qanahage ne la hnahage ne mamoe, ngo elë pe ngöne la kete gojenyi kö, angeice la ate kë ’nö me ate thöe. 2 Ngo ame la ate lö ngöne la qanahag, angeice la ate thupë mamoe. 3 Kola thawa koi angeice hnene la ate thupë qanahag ; nge dengë hë la aqane ewekë i angeice hnene la nöjei mamoe ; nge angeic’ a hëne la ite ëjene la nöjei mamoe i angeice kö, me tro sai angate pi kowe kuhu.
(Ioane 10:11) Ini la ate thupëne aloine la ite mamoe ; ame la ate thupëne aloine la ite mamoe, angeic’ a hamëne la mele i angeice nyine göline la nöjei mamoe.
(Ioane 10:14) Ini la ate thupën’ aloin, nge wangate hmekune kö ni la ite mamoenge, nge kete wangate hmekunyi ni kö hnei angat.
nwtsty media
Hnë Axö Mamoe
Kola thupëne la itre mamoe ngöne la hnë axö mamoe matre tha tro kö a atrekënö itre ej, maine öni itre ej hnei itre öni ka ses. Itretre thupë mamoe a umën e cili la itre mamoe e jidr. Ame ekö, ka co maine ka tru la itre hnë axö mamoe, nge pëkö hune uma. Hna acili tra etë nyine nyi hag, nge casi hi la hnë lö. (Nu 32:16; 1Sa 24:3; Ze 2:6) Öni Ioane, troa lö hnine la hnë axö mamoe jëne “la qanahag,” hna thupëne hnene “la ate thupë qanahag.” (Ine 10:1, 3) Ame ngöne la ketre lapa, nyimutre la itretre thupë mamoe ka nue la itre mamoe i angatr e hnine la hnë axö mamoe e jidr, nge troa thupën itre ej hnene la atre thupë qanahag. Ame hë e hmakany, tro la atre thupë qanahag a fe la qëhnelö kowe la itretre thupë mamoe. Nge, tro angatr a isa hëne la itre mamoe i angatr, nge tro itre ej a wangatrehmekun la nine i angatr, me ixötrethenge. (Ine 10:3-5) Hnei Iesu hna xome la aqane kuca cili matre troa amamane la aqane thupëne nyidrë la itretre drei nyidrë.—Ine 10:7-14.
w11 15/5 7-8 ¶5
Tro La Itre Hnepe Lapa a Hmek
5 Kola catr la aqane imelekeu ne la atre thupë mamoe me itre mamoe i angeic hnene la hna imajemikeu, memine la aqane mejiune ketre koi ketre. Pëkö ewekë hna thatre hnene la atre thupë mamoe göne la itre mamoe i angeic. Nge, ame pena la itre mamoe, ke, atre hnyawa hi itre ej la pengöne la atre thupën, nge kola mejiun koi angeic. Wangatrehmekune hi itre ej la nine ne la atre thupën. Öni Iesu, “wangate hmekune kö ni la ite mamoenge, nge kete wangate hmekunyi ni kö hnei angat.” Ame la hnëewekë qene Heleni “wangate hmekune” tre, kola hape, “ka iatre hnyawa.” Pëkö ewekë hna thatre hnene la Atre Thupën Aloin. Atrepengöne hi nyidrë la ekalesia, ene la itre hna ajan, me nyine troa huliwan, me itre ewekë ka lolo hna kuca hnene la itre atrene ej. Öhne asë hi nyidrë. Nge, atre Iesu hi hnene la itre keresiano, nge angatr a mejiune koi nyidrë.
(Ioane 10:4, 5) E ase hë angeice axöje la ite mamoe i angeice kowe kuhu, angeic’ a tro pa, nge ite mamoe a xöte thenge angeic ; ke angat’ a dengate hmekune la aqane ewekë i angeic. 5 Tha tro kö angat’ a xöte thenge la tenyiwa, ngo troa köt’ e angeic ; ke tha dengate hmekune kö angate la aqane ewekë ne la ite tenyiwa.
cf 124-125 ¶17
‘Tha Hnei Nyidrëti Hna Ithanata Koi Angatr e Pëkö Ceitun’
17 Öni George Smith ngöne la tusi angeic hna hape, Géographie historique de la Terre sainte (qene Papale) ka hape: “Ame itre xa ijin, eahuni a mano ezine la hnë tha tim e Iudra, nge eahuni a iöhnyi memine la könitre maine foa lao atre thupë mamoe, me itre mamoe i angatr. Kola itrokeu la itre mamoe, me ce elo, matre eahuni a isa thel la aqane tro la itretre thup a wangatrehmekun la itre mamoe i angatr. Ngo, thupene la hna ij hnene la itre mamoe, itretre thup a isa tro me hë itre ej. Itre mamoe a isa tro kowe la atre thupën, tune la aqane traqa ne itre ej.” Hnei Iesu hna iëne hnyawa la ceitune celë. Kola amamane ka hape, e tro sa kapa la itre ini nyidrë, me trongën, me nue nyidrë, Atre Thup Aloin, troa xomiujine la mele së, tro nyidrëti a thupë së.”
(Ioane 10:16) Hetenyi hë ni la ite xa mamoe kö, tha sine kö la hna axö celë, ijije tro ni a thei angate fe, nge tro angat’ a denge la aqane ewekëng ; mate casi hi la hna axö mamoe, nge casi hi la ate thupën.
nwtsty Ithuemacany göi Ioane 10:16
thei: Maine “xomiujin.” Ame la hnëewekë qene Heleni aʹgo e celë tre, kola qaja la “traqa (fë)” maine “xomiujin,” thenge la itre xötr ka tro pa me ka tro pi. Ame ngöne la ketre itusi qene Heleni ka hekö (200 M.K.) kola xome la hnëewekë qene Heleni (sy·naʹgo) hna majemine ujën ka hape, “acasin.” Iesu la Atre Thup Aloin, matre nyidrëti a acasin, me xomiujin, me thuane la itre mamoe ka lapa ngöne la hnë axö mamoe cili (hna hëne fe ka hape, “mamoe ka xalaithe” ngöne Lu 12:32) memine la itre xa mamoe. Tro nyudreni a ca hna axö mamoe, nge casi hi la atre thupën. Kola mama jëne la ceitune celë, la aqane cas la itretre drei Iesu.
Troa Sine Thel La Itre Mekune Ka Sisitria
(Ioane 9:38) Öni angeic, ka hape, Joxu, ini a lapaun. Ame hnei angeice hna thiIiju koi nyidë.
nwtsty Ithuemacany göi Ioane 9:38
hna thiIiju koi nyidë: Maine “sa iwatingöneca; atrunyi nyidrë.” Hna xome la hnëewekë qene Heleni hna hape, pro·sky·neʹo la kola qaja la troa atrune la ketre haze, nge hna ujëne ka hape, “thili kow.” (Ma 4:10; Lu 4:8) Ame e celë, hnene la atr ka timek, lo hna aloin, hna wangatrehmekunyi Iesu ceitu me qene qaja i Akötresie, ame hnei angeic hna drengethenge nyidrë. Tha hnei angeice kö hna xome ceitu Iesu me Akötresie, ngo ceitu me “Nekö i Akötesie,” lo Mesia hna acil hnei Akötresie. (Ine 9:35) Ame la angeic a kei që ipië qëmekei Iesu, kösë angeic a nyitipune lo aqane kuca ne la itre atr hna qejepengöne ngöne la Itre Hna Cinyihan Qene Heberu. Angatr a kei që ipië qëmekene lo itre perofeta, itre joxu, maine itre hna acil hnei Akötresie. (1Sa 25:23, 24; 2Sa 14:4-7; 1Jo 1:16; 2Jo 4:36, 37) Kola mama e hnine la Tusi Hmitrötr ka hape, ame la kola thili koi Iesu hnene la itre atr, tre, aqane tro hi angatre lai a amamane la hni ne ole i angatr koi Akötresie.—Goeëne ju la itre ithuemacany göi Ma 2:2; 8:2; 14:33; 15:25.
(Ioane 10:22) Kola nue e Ierusalema la pui ne xeni hmekune la alöate e hna ihedö.
nwtsty Ithuemacany göi Ioane 10:22
pui ne xeni hmekune la alöate: Ame la qene Heberu ne la pui ne xen cili, tre, Hanukkah (chanuk·kahʹ), kola hape, “Atrun; Ahmitrötrën.” Eitr lao drai ne feet, nge kola nyiqaan ngöne la drai 25 ne la treu Chislev, ijine kola nyipune la ijine hnaihedrö (wange ju la ithuemacanyi göi hna ihedrö ngöne la xötre celë me ngöne la App. B15). Kola atrune la feete cili nyine troa ahmitrötrëne hmaca la ēnē e Ierusalema e 165 M.P.K. Hnene la joxu ne Suria Antiochus IV (Epiphanes) hna thaipië Iehova, la Akötresi i angetre Iudra, ngöne la angeic a adrone la ēnē. Hnei angeic hna xup la ketre ita ne huuj hune la ita ka tru nyine dreuth la itre huuje ne dreuth e hmakanyi me hej. Ame la drai 25 Chislev 168 M.P.K., hna pexej la aqane adron angeic la ēnē i Iehova. Hnei Antiochus hna huujëne la itre puaka hune la ita ne huuj, nge hnei angeic hna nenge la zan ngöne la nöjei götrane la ēnē. Hnei angeic hna dreuthe trij la itre qënehlö ne la ēnē, me thë trij la itre hnahag ne la itretre huuj. Ketre, hnei angeic hna xome trongëne la ita ne huuj gool, memine la laulau hna atë la itre falawa, me ilam nyine athip la seven lao lamepa. Thupene lai, hnei angeic hna ujëne la ēnē i Iehova nyine uma ne hmi thatraqai Zeus, ketre haze wanaithihlë. Lue macatre thupene lai, hnei Judas Maccabée hna thapa hmaca la traon memine la ēnē. Hna nyidrawane hmaca la ēnē, nge hna ahmitrötrene ej e 25 Chislev 165 M.P.K., köni macatre thupene la kola huuj hnei Antiochus koi Zeus. Ame hna huuj hmaca koi Iehova e nöjei drai. Pëkö hna qaja e hnine la Itre Hna Cinyihan ka amamane laka, Iehova la ka aijijë Judas Maccabée troa hun, me upi angeic troa nyidrawane hmaca la ēnē. Nyipici laka, hnei Iehova hna nyijëne la itre hene mus trenyiwa, tui Koreso joxu ne Peresi, matre troa eatrëne la itre aja i Nyidrë göne la hmi. (Isa 45:1) Celë hi matre, ijije hi tro sa mekun laka, hnei Iehova hna nyijëne la ketre atre Iudra troa eatrëne la aja i Nyidrë. Kola mama e hnine la itre Hna Cinyihan laka, troa eatrëne la itre hna perofetan göne la Mesia, ene la huliwa ne cainöj, me mele hnei nyidrëti hna troa huujën, e hna acile hmaca la ēnē. Ketre, loi e tro palahi la angetre Levi a huuj utihë la ijine tro la Mesia a hamën la huuj ka sisitria, ene la mele i nyidrë thatraqane la itre atr asë. (Da 9:27; Ine 2:17; He 9:11-14) Tha hna amekötine kö kowe la itretre drei Iesu troa trongëne la Pui Ne Xeni Hmekune La Alöate. (Kos 2:16, 17) Ngo, tha hnei Iesu kö maine itretre dreng hna wathebon troa atrune la feete cili.
E Tusi Hmitrötr
(Ioane 9:1-17) Nyidëti a jötë, ame hna xajawatine la timeke, qân’ e hna hnahon. 2 Ame hnei angete dei nyidëti hna hnyingë nyidëti, ka hape, Rabi, dei la ate kë ngazone la, laka hna hnaho nyëne ka timek, hape u, nyën, maine keme me thin ? 3 Iesu a sa, ka hape, Tha ngazo kö nyëne la ; nge kete tha ngazo la keme me thine i nyën ; ngo loi pe mate mamapi la ite huliwa i Akötesie göi nyën. 4 Ijiji ni troa kuca la ite huliwa ne la ate upi ni e lai pete kö ; ka calemi hë la jid, mate tha ‘teine kö la ate troa huliwa. 5 Ini la lai ne la fene hnengödrai, ngöne la ijine hnenge la fene hnengödrai. 6 Nge ase hë nyidëti ulatine lai, nyidëti a hnyijue kowe la hnadro, me lone la dro me itrahnyiju, me inyathe kowe la lue meke i angeice hnene la dro, 7 me ulatine koi angeic, ka hape, Troja hnea ngöne la ani e Siloama, (pengön, Hna iup.) Ame hnei angeice hna tro, me hnea, ene pe traqa hmaca pi a goe hë. 8 Ame angete lapa eashenyin, me nöjei ate hna öhnyi angeice ekö e lapa sipo, angat’ a qaja, ka hape, Ma tha angeice kö lo ate lapa sipo ? 9 Öni ite xan, ka hape, Angeice hi ; nge öni ite xan, ka hape, Cei tune hi me angeic ; ngo öni angeice jë pe, Ini hi. 10 Ame hnei angate hna qaja koi angeic, ka hape, Hna fë tune ka la lue meke i ’ö ? 11 Angeic’ a sa, ka hape, Hnene la ate Iesu la ëjene hna kuca la hnadro, me inyathe kowe la lue mekeng, me qaja koi ni, ka hape, Trojë Siloama eë troa hnea ; ame hnenge hna tro me hnea, ame hna goepi ni. 12 Nge öni angate koi angeic, ka hape, E ka ha nyidë ? Öni angeic, ka hape, Tha ‘te. 13 Angat, a tro fë pi la ate timeke ekö koi angete faresaio. 14 Nge ngöne la sabathi la nei Iesu hna kuca la hnadro, me fç la lue meke i angeic. 15 Ame hna hnyingë angeice hmaca hnei angete faresaio, ka hape, Hna tune ka laka goe hë eö ? öni angeice koi angat, ka hape, Hnei nyidëti hna inyathe kowe la lue mekenge la dro, nge, ini pë hë a hnea, ene pe goepi. 16 Ame hna qaja hnei ite xan’ e angete faresaio, ka hape, Tha qa thei Akötesieti kö la ate celë, ke tha metötëne kö angeice la sabath. Öni ite xan, ka hape, Hna tune ka la ate ka ngazo laka ateine troa kuca la ite iamamanyikeu ka tune lai ? Ame hna kaqa luë pi angat. 17 Angat’ a qaja hmaca kowe la ate timek, ka hape, Nemene la ewekë i ’ö göi angeic, ngöne la hnei angeice hna fçpi la lue mëke i ’ö ? Öni nyën, ka hape, Perofeta nyidë.
8-14 OKOTROPA
ITRE TRENGAMO QA HNINE LA WESI ULA | IOANE 11-12
“Nyitipune Jë La Aqane Utipine i Iesu”
(Ioane 11:23-26) Iesu a ulatine koi nyido, ka hape, Tro ha mele hmaca la xa i nyipo. 24 Öni Maretha koi nyidëti, ka hape, Ate hë ni laka tro angeic’ a mele hmaca ngöne la ijine mele hmaca, ngöne la drai hnapin. 25 Iesu a ulatine koi nyido, ka hape, Ini hi la mele hmaca, memine fe la mel ; ame la ate lapaune koi ni, ngaca ma meci hë, te, tro angeic’ a mel ; 26 ame la ate mele me lapaune koi ni ; te, tha tro kö angeic’ a meci epine palua. Hape u, nyipoti a kapa lai ?
nwtsty Ithuemacany göi Ioane 11:24, 25
ate hë ni laka tro angeic’ a mele hmaca: Maretha a mekune ka hape, Iesu a qaja la mele hmaca ngöne la itre drai hnapin. (Goeëne ju la ithuemacany göi Ioane 6:39.) Nyine haine la lapaune i angeic kowe la ini cili. Ngacama kola qaja e hnine la Itre Hna Cinyihan ka hape, troa hetre melehmaca, ngo kola jelethoine la ini cili hnene la angetre sadukaio, lo itre hene ne hmi i angetre Iudra. (Da 12:13; Mrk 12:18) Nge ame pena la angetre Faresaio, angatr a mejiune laka, ka mele pala kö la u thupene la mec. Ngo, atre hi Maretha laka, Iesu a inine la ini göi melehmaca, nge ase hë nyidrëti amelene hmaca la itre xa atr. Ngo ame pe, pëkö atr hnei Iesu hna amelen ka tui Lazaro, ka lapa aqeanyi ngöne la hua.
ini hi la mele hmaca, memine fe la mel: Hnene la meci Iesu, memine la mele hmaca i nyidrë hna aijijëne la itre atr troa mele hmaca qa ngöne la mec. Thupene la kola amele Iesu hmaca, hnei Iehova hna aijijë nyidrëti troa amelene hmaca la itre xa atr, me hamë angatr la mele ka tha ase palua kö. (Goeëne ju la ithuemacany göi Ioane 5:26.) Ame ngöne Hna Amamane 1:18, öni Iesu, “mele kö ni” nge, hetrenyi theng “la ite ki ne meci me hedis.” Haawe, Iesu la jëne iamele kowe la itre ka mel, me itre ka meci fe. Ase hë Iesu qaja amë hë ka hape, tro nyidrëti a amelene hmaca la itre ka mec. Tro la itre jini nyidrë a mele hmaca e hnengödrai, nge troa amelene hmaca la itre xa atr ngöne la ihnadro, hna troa musinën hnene la baselaia ne hnengödrai.—Ine 5:28, 29; 2Pe 3:13.
(Ioane 11:33-35) Iesu a xajawa nyidoti a teije, me angete Iuda hna ce tro me nyido kola hane teij, ame hnei nyidëti hna simano e kuhu hnin, me manomano cat, 34 me ulatin, ka hape, E ka la hnei nyipunie hna ami angeic ? öni angate koi nyidëti, ka hape, Joxu, jötëtijë fe ma xajawatin. 35 Iesu a sheitë.
nwtsty Ithuemacany göi Ioane 11:33-35
teij: Ame la qene Heleni ne la “teij” tre, kola qaja la troa treije draië. Casi hi la hnëewekë hna xome hnei Iesu ngöne lo nyidrëti a qaja la ijine troa lepe Ierusalema.—Lu 19:41.
hna simano . . . me manomano cat: Ame la kola ce amë la lue hnëewekë celë, kola qejepengöne la etrune la akötre i Iesu ngöne la ijine cili. Ame la qene Heleni koi “simano” (em·bri·maʹo·mai) tre, kola qaja la aqane ketr la hni së, ngo ame e celë, kola qaja la etrune la akötre i Iesu, ame hnei nyidrëti hna simano. Ame la qene Heleni koi “manomano cat” (ta·rasʹso) tre, kola qaja la atr ka enienij agö. Önine la ketre atr ka inamacan ka hape, ame e celë, kola qaja “la kola jipa fë la akötr e kuhu hni.” Casi hi la hnëewekë hna xom ngöne Ioane 13:21, matre troa amamane la etrune la akötre i Iesu la nyidrëti a mekun ka hape, tro Iudra a wanaxoeë nyidrë.—Goeëne ju la ithuemacany göi Ioane 11:35.
e kuhu hnin: Maine, “ngöne la mekun.” Ame la qene Heleni hna hape, pneuʹma tre, kola qaja la men ka löpi qa ngöne la hni ne la atr, nge ka upi angeic troa qaja maine kuca la ketre ewekë thenge la mekune i angeic.—wange ju la Glossaire, “Mekun.”
sheitë [maine hna xölaxöla la trenge timidra]: Ame la hnëewekë hna xome e celë (da·kryʹo) kola qaja la qene Heleni ne la hnëewekë hna hape, “trenge timidra,” ka mama ngöne Lu 7:38; Hu 20:19, 31; He 5:7; Ama 7:17; 21:4. Kola mama catr e celë la kola xölaxöla la trenge timidra i Iesu, ngo tha kolo kö a treije catr. Ame ngöne la Itre Hna Cinyihane Qene Heleni, e cili hi la hna xome la hnëewekë celë, tha ka ceitune kö memine la hna qaja ngöne Ine 11:33 (Goeëne ju la ithuemacany) göi troa qaja la aqane treije Maria memine la angetre Iudra. Atre hi Iesu ka hape, nyidrëti a troa amele Lazaro, ngo kola akötr la hni nyidrë e troa goeëne la itre enehmu i nyidrëti a akötr. Hnene la ihnimi nyidrë me utipin koi angatr, ame hnei nyidrëti hna treij. Kola mama ngöne la hna melëne celë ka hape, hetre ihnimi nyidrë kowe la itre ka meci sineen.
(Ioane 11:43, 44) Nge ase hë nyidëti ulatine lai, nyidëti a hë catejë, ka hape, Lazaro fe löpi. 44 Ame hna löpi angeice lo ka mec, hna atu manone la lue ca me lue ime i angeic ; nge hna atuthe la qëmeke i angeice hnene sine mano. Iesu a ulatine koi angat, ka hape, Shei angeice pi, me nue, mate tropi.
Troa Sine Thel La Itre Mekune Ka Sisitria
(Ioane 11:49) Ame hnene la kete e angat, ene Kaiafa, tane i angete huje ngöne la macate cili, hna qaja koi angat, ka hape, Pëkö ewekë hnei nyipunie hna ate,
nwtsty Ithuemacany göi Ioane 11:49
tane i angete huje: Ame ngöne lo ijine pëkö atre musinë Isaraela, tha hna saze kö la atre huuj ka sisitria utihë e meci hë angeic. (Nu 35:25) Ngo, ame la kola musinë angatr hnei angetre Roma, qa ne la musi Roma troa acile la atre huuj ka sisitria. (Wange ju la Glossaire, “Atre huuj ka sisitria.”) Hnene la angetre Roma hna acili Kaiafa, ketre atr ka kuci politik, nge angeic hi la tane i angetre huuj ka lapa aqeanyi ngöne la göhnë cili, hune la itre ka tro pa qëmekei angeic. Hna acili angeic lo macatre 18 M.K. nge hnei angeic hna lapa utihë la macatre 36 M.K. Ame la Ioane a qeje Kaiafa ka hape, tane i angetre huuj ngöne la macatre cili, lo macatre 33 M.K., Ioane hi lai a amamane laka, ame lo ijin kola humuthi Iesu, Kaiafa la tane i angetre huuj.—Wange ju la App. B12 göne la hnë acile la hnalapa i Kaiafa.
(Ioane 12:42) Loi pe, ala nyimu la ite tane hna lapaune koi nyidë ; ngo tha hnei angate kö hna amamane, göi angate faresaio, wanga helë angate qa ngöne la sunago ;
nwtsty Ithuemacany göi Ioane 12:42
ite tane: Ame la qene Heleni ne la hnëewekë hna hape, “ite tane” tre, kola qaja la itre atrene la hna kootre ka tru i angetre Iudra. Casi hi la hnëewekë hna xome ngöne Ine 3:1 la kola qeje Nikodemo, ketre atrene la hna kootre cili.—Goeëne ju la ithuemacany göi Ioane 3:1.
helë . . . qa ngöne la sunago: Maine “upetröneë; upetrij qa ngöne la sunago.” Ame la qene Heleni hna hape, a·po·sy·naʹgo·gos tre, hna xom hmekuje hi e celë me ngöne Ine 12:42 me 16:2. Ame la atr hna helën qa ngöne la sunago, tre, troa methinë angeic, me iananyi me angeic hnene la itre xa atr. Nge, ame thene la angetre Iudra, e troa iananyi ketre tune lai, troa jole koi angeic troa thupëne la hnepe lapa i angeic. Ame la kola axeciëne la ketre mekun hnene la hna kootr göi troa wameucën maine upetröneë la ketre atr, kola ameköti angatr ngöne la sunago.—Goeëne ju la ithuemacany göi Mataio 10:17.
E Tusi Hmitrötr
(Ioane 12:35-50) Ame hnei Iesu hna ulatine koi angate ka hape, Xoxopate pe hi la lai thei nyipunie. Trojë e eje pete kö thei nyipunie la lai, wanga traqa koi nyipunie la jid ; ame la ate tro e jid, tha ‘te kö angeice la hna trto kow. 36 Kapaju la lai e eje pete kö thei nyipunie la lai, mate ite nekö ne la lai nyipunie. Iesu a ulatine lai, ame hnei nyidëti hna jötëti, me za e angat. 37 Hnei nyidëti hna kuca la nöjei iamamanyikeu ka kösaue qëmeke i angat ; ngo tha lapaune kö angate koi nyidë ; 38 mate eate la wesi ula i Isaia perofeta, lo hnei angeic hna qaja, ka hape, “Joxu, hnei dei hna Iapaune la tenge ewekë hun ? nge hna amamane koi dei la ime i Joxu ?” 39 Qa ngöne lai tha ’teine kö angate troa lapaun, ke hnei Isaia hna qaja hmaca, ka hape, 40 “Hnei nyidëti hna atine la ite lue meke i angat, me acatene la ite hni angat, mate tha öhne hnei ite lue meke, me trotrohnine hnei ite hni angat, wange hmacaju, nge wanga amele angate hneng.” 41 Isaia a qaja lai, lo angeic’ a öhne la lolo i nyidë, me qeje nyidë. 42 Loi pe, ala nyimu la ite tane hna lapaune koi nyidë ; ngo tha hnei angate kö hna amamane, göi angate faresaio, wanga helë angate qa ngöne la sunago ; 43 ke angat’ a ajane la nyine atrune qa thei ate hune la nyine atrune qa thei Akötesie. 44 Iesu a ulatine catën, ka hape, Ame la ate lapaune koi ni, te, tha lapaune kö koi ni hmekuje hi, ngo koi anganyidëti fe ate upi ni. 45 Nge ame la ate goeë ni, angeice’ a goeë nyidëti ate upi ni. 46 Ini la lai a traqa e celë fen, mate tha tro kö a lapa ngöne la jidi la kete e angete lapaune koi ni. 47 Maine kete ate a denge la tenge ewekëng, ngo tha trongëne kö, tha ini kö a ëji angeice, ke tha traqa kö ni troa ëjine la fene hnengödrai, loi pe troa amelene la fene hnengödrai. 48 Ame la ite thipe tiji ni, nge tha kapa kö la tenge ewekëng, thei angeice kö la nyine ëji angeice kö ; ame la tenge ewekë hnenge hna qaja, celë hi nyine tro ha ëji angeice ngöne la drai hnapin. 49 Ka tha ewekë xane kö ni ; Tetetroti pe ate upi ni, hnei nyidëti hna nunuë nie la wathebo, ene la qânge troa qaja me ewekë. 50 Nge ate kö ni laka nyine mele ka tha ase palua kö la wathebo i nyidë ; ame la nöjei ewekë hnenge hna qaja, te, tune la hnei Tetetroti hna ulatine koi ni, eje hi la hnenge hna qaja.
15-21 OKOTROPA
ITRE TRENGAMO QA HNINE LA WESI ULA | IOANE 13-14
“Ase Hë Ni Hamë Nyipunie La Tulu”
(Ioane 13:5) nge nyidëti a nenge la timi kowe la inege, me qane troa hnea la ite lue ca i angete deng, me köle hnene la sine mano hna oteën.
nwtsty Ithuemacany göi Ioane 13:5
hnea la ite lue ca i angete deng: Ame ekö, hnene la angetre Isaraela hna majemine otreë butre beletr. Kola qaja la trengene hnatrapaca hna othe ngöne la waca. Celë hi matre, kola dro la lue ca i angatr, ke, angatr a trongë ihnadro ngöne la itre hlapa ka si trëtr me dro. Ame la kola lö hnine la ketre uma, itre atr a una la lue buutre i angatr, nge ame la ka ikep, angeic a wasine la lue ca ne la itre hna könën. Anyimua mama e hnine la Tusi Hmitrötr la aqane kuca cili. (Ge 18:4, 5; 24:32; 1Sa 25:41; Lu 7:37, 38, 44) Ame la Iesu a wasin la lue ca ne la itretre dreng, nyidrëti a ini angatr la aqane troa hni ne ipië, me nyihlue itre xan.
(Ioane 13:12-14) Ase hë hnea la ite lue ca i angat, nyidëti a xome hmaca la ite ixete i nyidë, me lapa hmaca ju, me ulatine koi angat, ka hape, hape u, trotrohnine kö nyipunie la hnenge hna kuca koi nyipunie ? 13 Nyipunie a hë ni, ka hape, Ate ini, me, Joxu, nge loi la hnei nyipunie hna qaja, ke eje hi. 14 Maine Joxu ni me Ate ini, nge ase hë ni hnea la ite lue ca i nyipunie ; loi e tro nyipunie a itö ihne lue ca kö nyipunie.
nwtsty Ithuemacany göi Ioane 13:12-14
loi e: Maine “sisitria e.” Hna majemine xom la hnëewekë celë la kola qeje mani, me hape “hetre gufa së koi ketre.” (Ma 18:28, 30, 34; Lu 16:5, 7) Ame e celë, me ngöne la itre xa xötr, hna xome la hnëewekë celë nyine amamane la enyipiewekën troa kuca la ketre ewekë.—1In 3:16; 4:11; 3In 8.
(Ioane 13:15) Ke ase hë ni hamë nyipunie la tulu, mate tro nyipunie a kuca tune la hnenge hna kuca koi nyipunie.
w99 1/3 31 ¶1
Atr Ka Tru Ne La Fen Hnengödrai a Kuca La Huliwa i Hlu
Ame la Iesu a wasine la lue ca ne la itretre dreng, nyidrëti a hamëne la ketre ini ka sisitria göi troa hni ne ipië. Eje hi laka, tha tro kö la itre keresiano a mekun atrunyi angatre kö, me thel tro itre xan a nyihlue i angatr. Tha tro pi kö angatr a thel troa atrunyi angatr, ngo loi e tro pe angatr a nyitipu Iesu, ke, “tha traqa kö troa hete hlue i angeic, ngo tro pe a hlue, me hamëne la mele i angeice nyine thupene mele ne la nöjei ate ka kösau.” (Mataio 20:28) Haawe, loi e tro angatr a xomi tulu qaathei Iesu, me kuca la itre huliwa ka tha mama kö.
Troa Sine Thel La Itre Mekune Ka Sisitria
(Ioane 14:6) lesu a ulatine koi angeic ; ka hape, Ini la gojeny, me nyipici, me mel ; pëkö ate a tro koi Tetetro e tha qa kö theng.
nwtsty Ithuemacany göi Ioane 14:6
ini la gojeny, me nyipici, me mel: Iesu la gojenyi ke, tro sa easenyi koi Akötresie ngöne la thith, jëne nyidrë hmekuje hi. Ketre, nyidrëti “la gojeny” matre tro la itre atr a imelekeu hmaca me Akötresie. (Ine 16:23; Ro 5:8) Iesu la nyipici ke, hnei nyidrëti hna qaja la nyipici, me mele thenge. Ketre, hnei nyidrëti hna eatrëne la itre hna perofetan ka amamane la hnëqa i nyidrë ngöne la aja i Akötresie. (Ine 1:14; Ama 19:10) “Ame la nöjei hna thinge hnaeane i Akötesie, te, eje hi [maine hna eatr] thei nyidë.” (2Ko 1:20) Iesu la mel ke, jëne la thupene mel, hnei nyidrëti hna aijijëne la itre atr asë troa hetrenyi “la nyipi mel,” ene la “mele ka tha ase palua kö.” (1Ti 6:12, 19; Ef 1:7; 1In 1:7) Ketre, nyidrëti la “mel” kowe la itre milio lao atr hna troa amelene hmaca, nge itre ka troa mel epine palua ngöne la paradraiso.—Ine 5:28, 29.
(Ioane 14:12) Nyipici, nyipici, ini a qaja koi nyipunie, ka hape, Ame la ate lapaune koi ni, tro angeic’ a kuca fe la nöjei huliwa hnenge hna kuca ; nge tro angeic’ a kuca la ite huliwa atraqate hune lai, qa ngöne la ini a tro koi Tetetro.
nwtsty Ithuemacany göi Ioane 14:12
kuca la ite huliwa atraqate hune lai: Tha Iesu kö e celë a qaja ka hape, tro la itretre drei nyidrë a kuca la itre iamamanyikeu ka tru catre kö hune la hnei nyidrëti hna kuca. Nyidrëti pe a qaja ka hape, tro angatr a cainöj me inine la itre atr, nge tro angatr a sasaith la itre götrane hnei nyidrëti hna cainöje ngön. Ketre, troa qea la ijine cainöje i angatr, nge troa tru catre kö hnei atr hnei angatr hna troa cainöj kow. Kola mama ngöne la itre trengewekë i Iesu laka, aja i nyidrëti tro la itretre dreng a sisedrëne la huliwa i nyidrë.
E Tusi Hmitrötr
(Ioane 13:1-17) Tha ase pete kö nue la pui ne paseka, nge ötetëtine kö Iesu laka traqa ha la ijine i nyidëti troa jötëti celati la fewatine kowe la Tetetro ; hnei nyidëti hna hnime la ite sine i nyidëti e celë fen, nge nyidëti a hnimi angate uti hë la pun. 2 Nge ijine xeni e hej, ase hë diabolo amë e kuhu hni Iuda Isakariota, nekö i Simona, troa wanaxoeë nyidë ; 3 ötetëtine kö nyidëti la hnei Tetetroti hna nunuëtine la nöjei ewekë asëjëihë kowe la lue ime i nyidë, nge qa i nyidëti thei Akötesie, nge nyidëti a jötëti hmaca koi Akötesie, 4 nyidëti a hmenegëtijë qa hna xötönë, me una amë la ite ixete i nyidë, me xome la sine mano, me oteën, 5 nge nyidëti a nenge la timi kowe la inege, me qane troa hnea la ite lue ca i angete deng, me köle hnene la sine mano hna oteën. 6 Nyidëti a tropi koi Simona Peteru ; ame hnei angeice hna qaja koi nyidëti, ka hape, Joxu, tro cilieti a hnea la lue cang ? 7 Iesu a wetë koi angeic, ka hape, Ame la ewekë hnenge hna troa kuca, te, tha ’te kö eö enehila, nge tro eö a wangate hmekune epin. 8 Öni Peteru koi nyidëti, ka hape, Tha tro pala kö cilieti a hnea la lue cang. Iesu a sa koi angeice, ka hape, Maine tha tro kö ni a sië eö, pëkö edö i ’ö theng. 9 Simona Peteru a qaja koi nyidëti, ka hape, Joxu, tha lue cange hmekuje hi, ngo loi la lue iwanakoimeng, memine fe la heng. 10 Iesu a ulatine koi angeice, ka hape, Ame la ate hna siën, te, ijije troa hnea la lue ca hmekuje hi, ame hna cengöne hmadradra ha ; hmadradra ha nyipunie, ngo tha nyipunieti asë kö. 11 Ke ötetëtine atehmekuatine kö nyidë la ate tro ha wanaxoeë nyidë ; celë hi mate ulatinejë hnei nyidëti, ka hape, Tha hmadradra asë kö nyipunie. 12 Ase hë hnea la ite lue ca i angat, nyidëti a xome hmaca la ite ixete i nyidë, me lapa hmaca ju, me ulatine koi angat, ka hape, hape u, trotrohnine kö nyipunie la hnenge hna kuca koi nyipunie ? 13 Nyipunie a hë ni, ka hape, Ate ini, me, Joxu, nge loi la hnei nyipunie hna qaja, ke eje hi. 14 Maine Joxu ni me Ate ini, nge ase hë ni hnea la ite lue ca i nyipunie ; loi e tro nyipunie a itö ihne lue ca kö nyipunie. 15 Ke ase hë ni hamë nyipunie la tulu, mate tro nyipunie a kuca tune la hnenge hna kuca koi nyipunie. 16 Nyipici, nyipici, ini a qaja koi nyipunie, ka hape, Tha tru kö la hlue hune la tixe i angeic ; kete tha tru kö la hna upe hune la ate upi angeic. 17 Maine ate nyipunie la ewekë cili, manathithi hë nyipunie maine nyipunie a kuca it’ ej.
22-28 OKOTROPA
ITRE TRENGAMO QA HNINE LA WESI ULA | IOANE 15-17
“Tha Ite Sine Ne La Fene Nyipunie”
(Ioane 15:19) Maine ite sine ne la fene nyipunie, maine tro la fen’ a hnine la ite sine ne ej ; ngo ngöne laka tha ite sine ne la fene nyipunie, ngo hnenge hna ië nyipunie qa la fen, celë hi laka methinë nyipunie hnene la fen.
nwtsty Ithuemacany göi Ioane 15:19
fen: Ame la hnëewekë qene Heleni e celë hna hape, koʹsmos tre, kola qaja la itre atr asë, itre ka iananyi me Akötresie. Ioane hmekuje hi la ka amexeje la itre trengewekë i Iesu lo nyidrëti a qaja ka hape, tha ka sine kö la fen la itretre drei nyidrë, maine tha itretre fene pena. Alua mama la mekune celë ngöne la thithi tixenuë i Iesu memine la itre aposetolo.—Ine 17:14, 16.
(Ioane 15:21) Ngo tro angat’ a kuca la nöjei ewekë asë cili koi nyipunie pine la ëjeng, ke tha ’te kö angate la ate upi ni.
nwtsty Ithuemacany göi Ioane 15:21
pine la ëjeng: Ame la hnëewekë “ëj” ngöne la Tusi Hmitrötr, tre, kola qaja la atrekë ëjen, maine la pengöne la atr, maine itre hnei angeic hna nyihatren. (Goeëne ju la ithuemacany göi Mataio 6:9.) Ame koi Iesu, kola qaja la hnëqa hnei nyidrëti hna kapa qaathene la Keme i nyidrë. (Ma 28:18; Fi 2:9, 10; He 1:3, 4) Iesu a qaja la kepin matre tro la fen a akötrëne la itretre dreng: ke thatre kö angatr la Atre upi nyidrë. Maine tro angatr a thel troa atre Akötresie, tro angatr a trotrohnine me wangatrehmekune la ëje i Iesu. (Hu 4:12) Tro angatr a wangatrehmekun la hnëqa i Iesu qaathei Akötresie, ene la troa Atre Mus, me Joxu ne la itre joxu. Nge, tro la itre atr asë a sai watingöneca qëmekei nyidrë matre troa hetrenyi la mel.—Ine 17:3; Ama 19:11-16; wange ju fe la Sa 2:7-12.
(Ioane 16:33) Hnenge hna qaja la tenge ewekë cili koi nyipunie, mate hetenyi nyipunie la tingetinge theng. Tro ha axösisi nyipunie e celë fen ; ngo catejë nyipunie, ke ase hë ni apone la fen.
it-1 555
Catr
Loi e tro la itre keresiano a hetre catr matre troa iananyi memine la aqane mekun, me aqane ujë ne la fen ka icilekeu me Iehova Akötresie, me mele nyipici koi Nyidrë, ngacama kola methinë angatr. Öni Iesu Keriso kowe la itretre dreng: “Tro ha axösisi nyipunie e celë fen ; ngo catejë nyipunie, ke ase hë ni apone la fen.” (Ine 16:33) Tha hnei Iesu kö hna kei thenge la aja ne la fen. Hnei nyidrëti pe hna ngaan la fen, ngöne la nyidrëti iananyi memine la aqane ujë ne ej. Tro la tulu i Iesu Keriso, atre ngaan la fen, memine la thangane la aqane ujë i nyidrë a thuecatrene la itre keresiano matre tro angatr a nyitipu nyidrë, me lapa iananyine la fen ka ngazo.—Ine 17:16.
Troa Sine Thel La Itre Mekune Ka Sisitria
(Ioane 17:21-23) mate casi hi angate asëjëihë tui cilieti, Kakati, e kuhu hning, nge ini fe e kuhu hni cilie, mate ce angate fe me nyisho ; mate lapaune la fene hnengödrai, laka hnei cilieti hna upi ni. 22 Nge ame la lolo hnei cilieti hna hamë ni, ase hë ni hamë angate pena ; mate casi angat, tune la casi nyisho ; 23 Ini e kuhu hni angat, nge cilieti e kuhu hning, mate nyipi casiju hi angat ; nge mate atejë la fene laka hnei cilieti hna upi ni, me hnimi angat, tune lo hna hnimi ni hnei cilie.
nwtsty Ithuemacany göi Ioane 17:21-23
casi: Hnei Iesu hna thith matre tro la itretre drei nyidrë a “casi,” ene la troa ce huliwa matre troa eatrëne la aja ka cas, tune la aqane “casi” nyidrë me Keme i nyidrë. Nyidroti a casi ngöne la aqane ce huliwa me ce mekun. (Ine 17:22) Ame ngöne 1Ko 3:6-9, Paulo a qejepengöne la aqane cas la itretre cainöj, ke, angatr a casi ngöne la huliwa, me ce huliwa me Akötresie.—Wange ju la 1Ko 3:8 me la itre ithuemacany göi Ioane 10:30; 17:11.
nyipi casiju hi angat: Maine “pexej ngöne la cas.” Ame ngöne la xötre celë, Iesu a amamane ka hape, ka ce tro la aqane casi së memine la ihnimi koi Akötresie. Ka ihmeku hi memine la hna qaja ngöne Kos 3:14, kola hape: “Ihnimi . . . celë hi otene ka nyipi loi.” Tha kolo kö lai a hape, ame la eisapengönene la atr, tune la hna atreine kuca, me hna majemine kuca, memine la mekuthetheu tre, nyine apatren. Iesu pe a amamane ka hape, tro la itretre dreng a casi ngöne la aqane huliwa, me hmi, me ini.—Ro 15:5, 6; 1Ko 1:10; Ef 4:3; Fi 1:27.
(Ioane 17:24) Tetetroti fe, ini a ajan, ka hape, tro ha ce me ini ngöne la hnenge la nöjei ate hnei cilieti hna hamë ni ; mate tro angat’ a öhne la lolong, lo hnei cilieti hna nunuë nie ; ke hnei cilieti hna hnimi ni, nge tha hna nyi tepene pete kö la fene hnengödrai.
nwtsty Ithuemacany göi Ioane 17:24
tha hna nyi tepene pete kö la fene hnengödrai: Ame la hnëewekë qene Heleni koi “nyi trepene” tre, hna ujën ka hape, “upune” ngöne He 11:11. Ame la kola hape, “nyitrepene . . . la fene hnengödrai,” e celë, kola qaja la kola nyiqaane hnaho hnei Adamu me Eva. Iesu a aceitunëne la kola “nyitrepene . . . la fene hnengödrai” me Abela, lo pane atr hna troa itön memine la madra i nyidrë, nge lo pane ëj hna cinyihane “ngöne la tusi ne mele.” (Lu 11:50, 51; Ama 17:8) Kolo fe a mama ngöne la thithi Iesu kowe la Keme i nyidrë laka, itre thauzan lao macatre qëmeken tro Adamu me Eva a hnaho, Akötresie a hnim la nekö i Nyidrëti ka cas.
E Tusi Hmitrötr
(Ioane 17:1-14) Hnei Iesu hna ulatine la tenge ewekë cili, me galajë hnengödrai ’ë, me ulatin, ka hape, Kakati fe, traqa ha la ijin ; atrunejë la Nekö i cilie, mate atrunyi cilieti hnene la Nekön ; 2 Ngöne la hnei cilieti hna nunuë angeice troa musinëne la nöjei ate asë, mate tro angeic’ a hamëne la mele ka tha ase palua kö koi angat’ asë hnei cilieti hna nunuë angeic. 3 Nge dei lola mele ka tha ase palua kö, laka tro angat’ a ate hmekua cilie la nyipi Akötesieti ka cas, me Iesu Keriso la hnei cilieti hna upengëtin. 4 Ase hë ni atrunyi cilieti e celë fen ; ase hë ni umuthe la huliwa hnei cilieti hna nunuë nie troa kuca. 5 Tetetroti fe, enehila atrunyi ni jë ce me cilie, hnene la lolo thei nyisho, nge pate pete kö la fene hnengödrai. 6 Ase hë ni amamane la atesiwa i cilie kowe la nöjei ate hnei cilieti hna nunuë nie qa la fen ; ite ewekë i cilieti angat, nge hnei cilieti hna nunuë angate koi ni ; nge hnei, angate hna trongëne la wesi ula i cilie. 7 Enehila, ate hë angat, laka qa thei cilie la nöjei ewekë asë hnei cilieti hna hamë ni. 8 Ke hnenge hna hamë angate la nöjei tenge ewekë hnei cilieti hna hamë ni ; nge ase hë angate kapa, nge ate hnyawa ha angate la hnenge hna tropi a thei cilie, nge lapaunë hë angate la hnei cilieti hna upi ni. 9 Ini a thithi thatraqai angat ; tha thithi kö ni thatraqane la fene hnengödrai, ngo thatraqai angate la hnei cilieti hna hamë ni ; ke ite ewekë i cilieti angat. 10 Ite ewekë i cilie la nöjei ewekënge asë, nge ite ewekënge la ite ewekë i cilie ; nge hna atrunyi ni hnei angat. 11 Nge enehila tha ini hmaca kö a lapa e celë fen, ngo angate pe hë e celë fen, nge ini a tro koi cilie. Tetetroti ka Hmitöt, thupë angate jë pe kö ngöne la atesiwa i cilie lo hnei cilieti hna hamë ni, mate casi angat, tui nyisho. 12 Hnenge hna thupë angate ngöne la atesiwa i cilie, lo ini pete kö thei angat ; hnenge hna thupë angate lo hnei cilieti hna hamë ni, nge pëkö kete ka pat’ e angat, ngo ate ne hnëjine hmekuje hi ; mate eate la hna cinyihan. 13 Nge enehila, ini a tro koi cilie ; nge ini a ulatine la tenge ewekë cili e celë fen, mate troa eatene la madineng’ e kuhu ite hni angat, 14 Ase hë ni hamë angate la wesi ula i cilie ; kola methinë angate hnene la fen, ke tha itete fene kö angat, nge tunge tha ate fene kö.
29 OKOTROPA KOI 4 NOFEBA
ITRE TRENGAMO QA HNINE LA WESI ULA | IOANE 18-19
“Iesu a Anyipicine La Nyipici”
(Ioane 18:36) Iesu a wetë, ka hape, Tha qa kö la fene la baselaiang ; maine qa la fene la baselaiang, maine tro ange hluenge a ishi, mate tha tro kö a nue ni koi angete Iuda ; ngo enehila, tha qa kö la la baselaiang.
(Ioane 18:37) Pilato a qaja koi nyidëti, ka hape, Nemene nyipë, joxu ? Iesu a sa, ka hape, Eje hi la hnei nyipëti hna qaja, joxu ni. Hna hnaho ni thatraqane lai, nge traqa ni e celë fene thatraqane lai, mate tro ni a anyipicine la nyipici. Ame la nöjei ate ne la nyipici asë, te, angat’ a denge la aqane ewekëng.
nwtsty Ithuemacany göi Ioane 18:37
anyipicine: Tune la aqane ujëne ngöne la Itre Hna Cinyihan Qene Heleni, ame la lue hnëewekë hna hape, “anyipicin” (mar·ty·reʹo) me “atre anyipicin” (mar·ty·riʹa; marʹtys) tre, ka nyimu alien. Ame la pane aliene la lue hnëewekë celë, tre, troa anyipicine la hne së hna sipu atre, maine “qaja amamane; jelenyipicin; ithanatan hnyawane la.” Tha hnei Iesu kö hna cil troa qaja amamane la itre nyipici ka xecie hnyawa e kuhu hni nyidrë. Nge hnei nyidrëti fe hna mele thenge itre ej, me amamane laka, tro kö a eatr la itre hna thingehnaean hnei Iehova. (2Ko 1:20) Hna qaja amë hë ekö la aja i Akötresie göne la Baselaia i Nyidrë, memine la Mesia. Celë hi matre, ame ngöne lo Iesu e celë fen utihë la nyidrëti a mec, hnei nyidrëti hna eatrën asë la itre hna perofetan göi nyidrë, ene mina fe la itre “ahnuene” ka ej ngöne la isisinyikeu ne la Wathebo. (Kos 2:16, 17; He 10:1) Haawe, hnei Iesu hna “anyipicine la nyipici” jëne la aqane ithanata me ujë i nyidrë.
la nyipici: Iesu e celë a qaja la nyipici göne la itre aja i Akötresie. Ame la ketre götran ka tru ne la aja i Akötresie tre, ene la tro Iesu, “matra i Davita,” a Atre Huuj Ka Sisitria, me Joxu ngöne la Baselaia i Akötresie. (Ma 1:1) Hnei Iesu hna qaja ka hape, ame la nyipi kepin matre traqa pi nyidrë e celë fen, me mele i nyidrë, me huliwa ne cainöje i nyidrë tre, matre troa qaja amamane la nyipici göne la Baselaia. Celë fe hi la maca hna qaja hnene la itre angela qëmekene troa hnaho Iesu, me ngöne lo ijine nyidrëti a mala e Bethelema e Iudra, traon hna hnaho Davita fe.—Lu 1:32, 33; 2:10-14.
(Ioane 18:38a) Pilato a qaja koi nyidëti, ka hape, Nemene la nyipici ?
nwtsty Ithuemacany göi Ioane 18:38a
Nemene la nyipici?: Pilato a mekun la nyipici hna majemine qaja hnei itre atr, ngo tha kolo kö lo “nyipici” hna qaja hnei Iesu. (Ine 18:37) Maine nyipi hnyinge ju, tro hi Iesu lai a sa koi angeic. Ngo, kösë Pilato a nango ihnyimasai, me hape, “Nyipici? Nemene jë lai? Pëkö ewekë ka tun!” Tha Pilato kö a treqen tro Iesu a sa, angeic a tro me löpi troa wange la angetre Iudra.
Troa Sine Thel La Itre Mekune Ka Sisitria
(Ioane 19:30) Nge ase hë nyidëti kapa la vinega, nyidëti a ulatin, ka hape, Ase hë ; ame hnei nyidëti hna thiliju, me nue pi la ua.
nwtsty Ithuemacany göi Ioane 19:30
nue pi la ua: Maine “mano tixenuë; tha mano.” Ame la hnëewekë “ua” (Qene Heleni, pneuʹma) tre, ijije hi tro sa ujën ka hape, “mano” maine “ecatrene la mel.” Kola anyipicine lai, hnene la hna ce amë memine la hnëewekë qene Heleni hna hape, ek·pneʹo (maine, “nue la hnamano”) ngöne la xötr Mrk 15:37 me Lu 23:46 (hna qaja ka hape, “elelengë [maine, “nue la hnamano,” MN]” maine tune la ka mama ngöne la itre xa nwsty ithuemacanyi ngöne la itre xa xötr ka hape, “nue la hnamano tixenuë”). Itre xan a mekun laka, ame la kola hape “nue,” Iesu hi lai a nue pë hë la mele i nyidrë, ke, ase hë eatrëne asë la itre hna thingehnaean. Hnei Iesu hna sipu “nenge la mele i nyidë kowe la mec.”—Isa 53:12; Ine 10:11.
(Ioane 19:31) Ame hnei angete Iuda hna sipo Pilato troa lepe xecie la ite lue ca i angat, me xomi angat, ke drai ne hnëkë, mate tha tro kö a hnene la ite ngönetei ngöne la ite satauro ngöne la sabath, ke drai atraqate la sabathi cili.
nwtsty Ithuemacany göi Ioane 19:31
drai atraqate la sabathi cili: Ame la drai 15 Nisan, lo drai thupene la Paseka, ke, sabath, ngacama kola traqa nyipine la wiik. (Le 23:5-7) Nge, ame la kola traqa hmekune la drai Sabath (la hnaasevenene drai ne la wiik kowe la angetre Iudra, la kola lö la jö e Drai Ka Tru utihë la kola lö la jö e Mecixen), celë hi “drai atraqatr” la Sabath. Celë hi ka traqa la drai thupene la kola meci hnei Iesu, lo Drai Ka Tru. Ngöne la itre macatre 29 koi 35 M.K., hna traqa la drai 14 Nisan e Drai Ka Tru ngöne lo macatre 33. Nge, hna traqa hi lo macatre cili. Haawe, kolo hi lai a anyipicin ka hape, hnei Iesu hna meci lo drai 14 Nisan ne la macatre 33 M.K.
E Tusi Hmitrötr
(Ioane 18:1-14) Ase hë Iesu ulatine la tenge ewekë cili, nyidëti me angete dei nyidëti a tro shashaithe la hneopegejë Kederon, e cili la hnepe, hlapa, nge nyidëti me angete dei nyidëti a traqa kow. 2 Nge ate hë la hnë cili hnei Iuda, ate wanaxoeë nyidë ; ke hnei Iesu me angete dei nyidë hna pane tro kowe lai. 3 Ame hnei Iuda memine la ishi me itete thupe hna nue koi angeice hnei ite tane i angete huje me angate faresaio hna tro kowe lai fë la ite lamepa, me ite uke jina, me nöjei nyine ishi. 4 Nge ate kö Iesu la nöjei ewekë asë ka tro ha traqa koi nyidë, nyidëti a tropi a qaja koi angat, ka hape, Dei la hnei nyipunie hna thel ? 5 Nge angat’ a sa, koi nyidëti, ka hape, Iesu ate Nazareta. Iesu a ulatine koi, angat, ka hape, Ini hi la. Nge Iuda, ate wanaxoeë nyidë, a ce cile me angat. 6 Nge ase hë nyidëti ulatine koi angat, ka haqa, Ini hi la, ame hnei angate hna kötëpu, me kei e kuhu hnadro. 7 Ame hnei nyidëti hna hnyingë angate hmaca, ka hape, Dei la hnei nyipunieti hna thel ? Nge angat’ a qaja, ka hape, Iesu ate Nazareta. 8 Iesu a wetë, ka hape, Ase hë ni lo qaja koi nyipunie, ka hape, ini hi la ; maine nyipunie a thele ni, nue angate la, mate tropi ; 9 mate eate la wesi ula hnei nyidëti hna ulatin, ka hape, Tha pate kö la kete e angate hnei cilieti hna nunuë nie. 10 Nge hete taua Simona Peteru, nge angeic’ a uthepi, me hna kowe la hlue ne la tane i angete huj me thupapi la inengenyë maca. Maliko la ëjene la hlu. 11 Ame hnei Iesu hna ulatine koi Peteru, ka hape, Line hmaca ju la taua kowe la tengen ; hape u, tha tro kö ni a iji la inege hnei Tetetro hna nunuë nie ? 12 Ame hna xölehuji Iesu, me othi nyidë hnene la ishi, memine la tane ishi, me ite hlue i angete Iuda, 13 me pane e nyidëti koi Ana ; ke angeice la tesi Kaiafa, tane i angete huje ngöne la macate cili. 14 Nge Kaiafa la ate qaja koi angete Iuda, ka hape, Nyipl ewekë troa meci la ate ka casi nyine hnane la nöj.