Xome Jë La Tulu Qaathei Iesu
“Ke ase hë ni hamë nyipunie la tulu, mate tro nyipunie a kuca tune la hnenge hna kuca koi nyipunie.”—IOANE 13:15.
Caasi hi la atr ka mele ekö e celë fen, ka thaa hane kö kuca la ngazo. Iesu hmekuje hi. Trö i Iesu, “pëkö ate ka tha thina ka ngazo.” (1 Ite joxu 8:46; Roma 3:23) Celë hi kepin matre, kola goeë Iesu hnene la itre nyipi keresiano ceitune me ketre tulu nyine troa xötrethenge, hnene laka, ka pexeje nyidrë. Ketre, ame lo 14 Nisan 33 M.K., tha qea kö matre meci pi nyidrë, hnei Iesu kö hna ketre sipu qaja kowe la itretre drei nyidrë troa tui nyidrë. Öni nyidrëti ka hape: “Ke ase hë ni hamë nyipunie la tulu, mate tro nyipunie a kuca tune la hnenge hna kuca koi nyipunie.” (Ioane 13:15) Ame ngöne la jidri tixenuë cili, hnei Iesu hna amaman la itre götran ka nyimutre tro la itre Keresiano a thele jën troa xome la tulu i nyidrë. Tro hi sa ce wang ngöne la hna cinyihane celë la itre xan.
1. Pine nemene matre Iesu la ketre tulu kowe la itre Keresiano?
Nyipi Ewekë La Ipië
2 Ame la Iesu a ithuecatr kowe la itre aposetolo i nyidrë troa xötrethenge la tulu hnei nyidrëti hna amë pe, nyidrëti hi lo a qaja hnyawa la ipië. Nyimu ijin hnei nyidrëti hë hna haji angatr troa ipië, ngo ngöne la jidr ne 14 Nisan, nyidrëti a pane amamane hnyawa la aqane ipië i nyidrë, jëne la kola wasin la itre uke ca ne la itre aposetolo. Thupene lai öni Iesu: “Maine Joxu ni me Ate ini, nge ase hë ni hnea la ite lue ca i nyipunie; loi e tro nyipunie a itö ihne lue ca kö nyipunie.” (Ioane13:14) Thupene lai, nyidrëti a qaja kowe la itre aposetolo i nyidrë troa xötrethenge la tulu ne ipië i nyidrë. Nge drei la ketre tulu ne ipië ka lolo!
3 Paulo aposetolo a thuemacanyi së, laka, qëmekene troa uti kowe la fen, hnei Iesu “hna mele tune la pengö i Akötresie.” Ngo, hnei nyidrëti hna nue nyidrëti kö matre troa ketre atr ka tu së. Hune lai, “hnei nyidëti hna aipië nyidëti kö, me denge thenge uti hë la mec, ene la meci [hune la sinöe].” (Filipi 2:6-8) Pane mekune jë, Iesu, hnaaluene atr ka sisitria ngöne la fen asë, a sipu mekun troa ipië fene la itre angela, me mala tune la ketre medreng nyine troa thupëne hnyawa, me tru fene la musi ne la kem me thin ka thaa pexeje kö, me meci tune la ka ihumuth hna xele ma wang. (Kolose 1:15, 16; Heberu 2:6, 7) Drei la ketre aqane ipië! Ijije kö tro sa hane xötrethenge la aqane “mekune” me eën la “hni ka ipië”? (Filipi 2:3-5) Eje hi, ngo thaa ka hmaloi kö.
2, 3. Nemen la tulu ne ipië hnei Iesu hna amë pe?
4 Ame la ka itrönekeu memine la ipië, tre, pi draië. (Ite Edomë 6:16-19) Pi draië hi la ka ee Satana matre kei pi angeic. (1 Timoteo 3:6) Ka cia nyimenyim ej ngöne la itre hni ne la itre atr, nge e lapane pena ha, jole catre troa xometrij. Pi draië itre xan pine la zi angatr, itre pengöi angatr, itre hna hetrenyi, itre hna inin, itre hna kuca, itre hnëqa ngöne la nöj, emingömingöi angatr, me itre atreine i angatr ngöne kuci elo me itre xaa ewekë ju kö. Ngo, pëkö ene la itre ewekë cili, ka sisitria koi Iehova. (1 Koronito 4:7) Nge maine itre ej a uku së troa pi draië, itre eje pe a angazon la aqane imelekeu së me Akötresie. “Ngaca ma ka draië Iehova, nyidëti a xajawatine la ka ipië ; ngo nyidëti a ate hmekune la ate pi tru e ga nany.”—Salamo 138:6; Ite Edomë 8:13.
4. Nemen la itre ewekë hna pi draië fë hnene la itre atr, ngo nemen la engazon la troa pi draië?
Ipië Nyipine La Itre Trejine Me Easë
5 Thaa tro pi kö së a pi draië fë la itre huliwa hne së hna kuca koi Iehova; ketre tune mina fe la itre hnëqa hne së hna xom e hnine la Ekalesia. (1 Aqane Lapa Ite Joxu 29:14; 1 Timoteo 6:17, 18) Eje hi laka, maine tru la itre hnëqa së, ketre tro fe hë a nyipi ewekë catr troa hetrenyi la hni ka ipië the së. Hnei Peteru hna ithuecatr kowe la itre qatre thup ka hape: “the qene joxune la qâ i nyipunie, ngo loi e nyine tulu ne la hnënge mamoe“.“(1 Peteru 5:3) Hna acil la itre qatre thup matre itre hlue me itre tulu, ngo tha göi tro kö a mus me nyi maseta pena.—Luka 22:24-26; 2 Koronito 1:24.
5. Pine nemen matre nyipi ewekë troa ipië la itre qatre thup?
6 Tha thatraqai itre qatre thup hmekuje kö la eamo, ene la troa hni ka ipië. Ame koi itre thöth ka thele troa pi draië, qa ngöne laka, nyimenyime la itre mekune i angatr nge egöcatre kö angatr hune la itre xaa trejine ka qatre hë, hna cinyihane hnei Peteru ka hape: “Kete tui nyipunie xöte ka hnyipixe, denge thenge ju la xöte qat. Nge nyipunie asëjeihë oteëneju la thina ka ipië hnei kete me kete; ke Akötesie a thipe tije la itete pi tru, me hamëne la ihnimi gufa koi angete ipië.” (1 Peteru 5:5) Nyipici, nyipi ewekë catr tro asë hi së a ipië tui Keriso. Easë a ajan la ipië troa catre cainöjën la maca ka loi ngöne lo kola thaa semesine së hnene la itre atr, maine ngöne la kola icilekeu. Nyipi ewekë mina fe la ipië matre atreine së troa kapa la ihaji me troa ahmaloeën la mele së göi troa akökötren la aqane tro sa xome la huliwa ne cainöj. Easë a nyiköne fe la ipië hnene la lapaun memine la troa catr, matre troa xomihnine la kola qaja angazo së e gaa tru, me itre icilekeu me easë hnei mus me qanangazo së pena. —1 Peteru 5:6.
6. Ngöne la melen ne la itre keresiano, nemen la itre götran easa ajan catrën troa eën la ipië?
7 Nemen la aqane tro la ketre atr a thipetrij la pi draië, me amamane cememine la ‘hni ka ipië, laka sisitia kö la itre xan’ hui angeic? (Filipi 2:3) Nyipi ewekë tro angeic a waipengöi angeic, thenge la aqane wai angeic hnei Iehova. Iesu a qaja la aqane ujë ka meköt ngöne lo nyidrëti a hape: “Kete tui nyipunie, e asesë hë kuca la ite hna ahnithe koi nyipunie, öni nyipunie, ka hape, Eëhuni la ite hlue ka pë tropan, ase hë huni kuca la qâ huni troa kuca.” (Luka 17:10) Tro pala hi sa mekun, laka, ame la itre ewekë hne së hna kuca ke pëkö, ezin lo hnei Iesu hna kuca. Ngo eje hi lai laka, hnei Iesu hna ipië.
8 Ketre, ijije tro sa sipo ixatua koi Iehova matre tro sa atreine waipengö së hnyawa. Tune la atre cinyihan la salamo, ijije hi tro sa thith, ka hape: “Ini ni jë la loi ne la hna amekötine me inamacan ; ke ini a kapa la ite wathebo i cilie.” (Salamo 119:66) Tro Iehova a xatua së troa tuluth la aqane tro sa waipengö së hnyawa, me amanathithi së qa ngöne la hne së hna ipië. (Ite Edomë 18:12) Öni Iesu ka hape: “Nge tro ha acone la ate atrunyi angeice kö; nge tro ha atrune la ate aconyi angeice kö.”—Mataio 23:12.
7, 8. Nemene la itre xaa aqane tro sa ipië?
Aqane Wang Ka Loi Me Ka Ngazo
9 Ngacama hnei Iesu hna mel 33 lao macatre e nyipine la itre atr ka ngazo, ngo “pëkö ngazo” i nyidrë. (Heberu 4:15) Hna perofetane hë la Mesia hnene la atre cinyihane la Salamo, hna hape: “Hnei cilieti hna nyipine la thina ka meköt, me sisine la thiina ka ngazo.” (Salamo 45:7; Heberu 1:9) Drei la ketre götran kola thel hnene la itre Keresiano troa xome la tulu i Iesu. Thaa angatre hmekuje kö a thele troa atrehmekun la loi qa ngöne la ngazo, ngo angatre fe a sisin la ka ngazo me hnine la ka loi. (Amosa 5:15) Celë hi la ka troa xatua angatr troa cile kowe la hna epe kow, ene lo ngazo ka eje thene la itre atr asë.—Genese 8:21; Roma 7:21-25.
9. Tune kaa la mekuna i Iesu göne la loi memine la ngazo?
10 Hnei Iesu hna qaja koi Nikodemo, ketre Faresaio ka hape: “Kola methinëne la lai hnene la ate kuca la ngazo, nge tha tro kö kowe la lai wanga mamapi la ite huliwa i angeic. Ngo ame la ate kuca la nyipici, angeic ‘ or ’ ? a tro kowe la lai, mate mamapi la ite huliwa i angeic, laka hna kuca qa thei Akötesie.” (Ioane 3:20, 21) Pane wange ju: Ioane a hë Iesu ka hape “nyipi lai, ene la ate alaine la nöjei ate asë.” (Ioane 1:9, 10) Ketre, öni Iesu, maine tro së a kuca pala hi la “ngazo”—ewekë ka tha meköti kö, thaa hna ajane kö hnei Akötresie—easë hi a methinën la lai. Nyipici kö laka tro sa methinë Iesu memine la itre hnei Nyidrëti hna isigölin? Ngo celë hi la aqane ujë i ange ka thaa ietrane kö la itre hna majemine kuca ka ngazo. Maine troa thaa kapa hnei angatr la aqane wai ewekë celë, ngo ame koi Iesu, tre, celë hi aqane waiewekë i nyidrëti lai.
10. Nemene la aqane ujë ka mama qa ngöne laka, thaa ietrane kö së la itre hna majemine kuca ka “ngazo”?
Troa Eëne Tune Kaa La Aqane Wai Ewekë i Iesu Göi Loi Me Ngazo
11 Nyipi ewekë tro sa trotrohnine hnyawa la ka loi me ka ngazo thenge la aqane waiewekë i Iehova. Easë a kapa la aqane trotrohnine cili, jëne caasi hi la ini ne la Wesi Ula i Akötresie, ene la Tusi Hmitrötr. Ngöne la easë a sisedrën la ini së, nyipi ewekë tro sa thithi tune la atre cinyihan la Salamo, ngöne lo kola hmi tune la: “Iehova fe, amamai ni jë la ite kala i cilie; ini ni jë la ite jë i cilie.” (Salamo 25:4) Ngo thaa tro pi kö sa thëthëhmine laka, ka iaö lae Satana. (2 Korinito 11:14) Atreine hi angeic ujën la ngazo matre troa kapa hnene la ketre Keresiano ka thaa hmeke kö. Celë hi matre, nyipi ewekë tro sa mekune thel me sine thel la itre hne së hna inin, me trongëne hnyawa la itre hna amekötin hnene la “hlue ka nyipici me ka inamacan.” (Mataio 24:45-47) Ini, thith, mekune thel la itre hna inin, celë hi ka troa xatua së matre tro sa macaj ngöne la ua, nge matre tro fe sa itre ka “majemine huliwane la hni troa wangatrehmekun la loi me ngazo.” (Heberu 5:14) Haawe, tro hë së a ajan troa sisin la ngazo me hnine la loi.
11. Nemene la ka nyipi ewekë troa kuca matre troa eje mina fe the së la aqane wange Iesu la loi memine la ngazo?
12 E tro sa sisin la ngazo, thaa tro pi kö sa nue troa cia la itre aja ka ngazo e kuhu itre hni së. Itre macatre thupene la meci Iesu, Ioane aposetolo a cinyihane ka hape: “The ajane kö nyipunie kowe la fen, memine fe la ite ewekë e celë fen. Maine kete ate a ajane la fen, pëkö aja koi Tetetro e kuhu hni angeic. Ke ame la nöjei ewekë asëjëihë e celë fen, ene la meciunyi ewekë i ngönetei, memine la meciune ne la lue mek, memine la nyi döne la mele celë, tha qa thei Tetetroti kö, ngo qa hi la fen.”—1 Ioane 2:15, 16.
12. Nemene la eamo ne la Tusi Hmitrötr ka xatua së matre thaa tro kö sa kuca la itre thiina ka ngazo?
13 Tro itre xan a mekun ka hape, ame la nöjei ewekë e celë fen, tre, thaa ka ngazo asë kö. Maine nyipici la mekune cili, ngo thaa tro kö sa thëthëhmine ka hape, ame la fen me itre ihuline ej, saqe hi tro itre ej a thepe së qa ngöne la huliwa së koi Iehova. Nge maine tro sa goeën, pëkö ewekë ngöne la fen ka troa aeasenyi së koi Akötresie. Celë hi matre, maine tro sa akökötrene la ihnimi së kowe la itre ewekë ne fen, uti fe hë lo itre ewekë ka pë engazone ngön, tro ha hetre ethane itre ej kowe la mele së. (1 Timoteo 6:9, 10) Ketre, nyimutre ngöne la fen la itre ewekë ka ngazo catr, nge ka troa angazon la mele së. E tro sa goeë film maine itre porogaram ne Televizio ka amamane la iakötrë, memine la aja mo, maine kuci ngazo, tro hë së a hane kapa itre ej, nge tro itre eje a tupathi së. Maine tro sa ce tro pala hi memine la itre atr ka thele troa aloine pala hi la aqane mele i angatr, me nyenyape thele mo, canga tro hi së a hane amë panëne la itre ewekë cili ngöne la mele së.—Mataio 6:24; 1 Korinito 15:33.
14 Ame ngöne la ketre götrane pena ha, maine troa hetre madrine së ngöne la Wesi Ula i Iehova, tro ha ae trootro koi së la ihuline la “meciunyi ewekë i ngönetei, memine la meciune ne la lue mek, memine la nyi döne la mele celë.” Ketre, maine tro sa ce sinee memine la itre ka thele panën la Baselaia i Akötresie, tro hë së a hane tui angatr me ajan la itre hnei angatr hna ajan me neën. —Salamo 15:4; Ite Edomë 13:20.
13, 14. (a)Pine nemen matre ka hetre ethan kowe la itre Keresiano la troa ajan la itre ewekë ne fen? (b) Nemene la nyine tro sa kuca matre thaa tro kö sa ajan la itre ewekë ne fen?
15 Hna xatua Iesu hnene la aqane methinëne nyidrë la thiina ka thaa meköti kö, memine la aja i nyidrë kowe la meköt, troa goeëne pala hi la “madine hna amë xajawa i nyidë.” (Heberu 12:2) Nyipici fe hi lai koi së. Atre hë së laka “kola pate la fene hnengödrai, memine la hna aja kow.” Thaa ka cile huti kö la itre aja me madrin ne la fen. Ngo, “troa cile huti epine palua la atr kuca la aja i Akötesie.” (1 Ioane 2:17) Pine la hnei Iesu hna eatrën la aja i Akötresie, nyidrëti a thawa la gojenyi ne la mele ka tha ase palua kö kowe la nöjei atr. (1 Ioane 5:13) Epi tro sa nyitipu nyidrë me kepe thangane ka loi qa ngöne la aqane mele nyipici i nyidrë.
15. Tune göi Iesu, nemene la aqane troa acatrene la mele së ngöne la ua, hnene la ajane la thiina ka meköt memine la troa methinën la ngazo?
Qëmeke Jë Kowe La Icilekeu
16 Iesu a amamane la ketre aqane tro la itretre drei nyidrë a nyitipu nyidrë, kola hape: “Dei la wathebong, ka hape, Tro nyipunie a ihnimikeun, tune la hnenge hna hnimi nyipunie.” (Ioane 15:12, 13, 17) Nyimu kepin tro la itre Keresiano a hnime la itre trejin me angatr. Ngo ame la Iesu a qaja la trenge ewekë celë, tre, hnene laka nyidrëti a mekune la aqane troa methinë angatr elanyi hnene la fen. Öni nyidrë: “Maine methinë nyipunie hnene la fene hnengödrai, ate hë nyipunie laka hna pane methinë ni. . . . Tha tru kö la hlue hune la tixe i angeic. Maine ase hë angat’ axösisi ni, tro angat’ a axösisi nyipunieti fe.” (Ioane 15:18, 20) Haawe, ngacama axösisi angatre ju hë, ngo kolo pala hi a xötrethenge hnene la itre Keresiano la tulu i Iesu. Nyipi ewekë troa acaasi angatr hnene la otrene ihnimi ka catr, matre atreine tro angatr a xomihnine ahoean la imethinë.
16. Pine nemen matre Iesu a upe la itretre drei Nyidrë troa ihnimikeu?
17 Pine nemen matre kola methinën la itre Keresiano hnene la fen? Pine laka, tui Iesu, “tha itete fene kö” angatr. (Ioane 17:14, 16) Thaa ka sine kö angatr la itre isi me kuci politik, nge angatr a drengethenge hnyawa la itre trepene mekötin ne la Tusi Hmitrötr, me metrötrëne la ehmitrötrene la mel me thupën la itre hna amekötin thatraqane la thiina. (Ite Huliwa 15:28, 29; 1 Korinito 6:9-11) Ame la itre aja hnei angatr hna pane thel, tre, itre aja ngöne la götrane la ua ngo thaa ngöne ngönetrei kö. Angatr a mel ngöne la fen, ngo tune la hna cinyihane hnei Paulo, thaa angatre kö a ‘melën apexejene ej.’ (1 Korinito 7:31) Nyipici, hetrenyi la itre xaa atr ka hain la elolon la itre jë ne la Itretre Anyipici Iehova. Ngo thaa hnene kö la Itretre Anyipici Iehova hna thele troa kei thenge la mekune ne la itre atr, matre troa hai angatr me kepe angatr. Celë hi kepin matre, alanyimu catr ngöne la fen la itre atr ka thaa trotrohni angatre kö, nge alanyimu la angetre methinë angatr.
17. Pine nemen matre kola methinën la itre nyipi Keresiano hnene la fen?
18 Hna öhn hnei angetre aposetolo la ecatren la imethinëne la fen, ngöne la kola xolouthi Iesu me humuthi nyidrë, nge angatre a öhne la aqane kapa i Iesu la imethinë. Ngöne lo hlapa e Gethesemane, hna traqa lo itre hene hmi ka icilekeu me Iesu troa xolouthi nyidrë. Hnei Peteru hna xome la taua matre troa cilëgöli Iesu, ngo öni nyidrëti koi angeic ka hape: “Line hmaca ju la taua i ‘ö kowe la tengen, ke ame angete xome la taua, te, tro ha meci hnei taua.” (Mataio 26:52; Luka 22:50, 51) Ngöne la itre ijine hnapan, hnei angetre Isaraela hna isi fë taua matre troa lepe la itre ithupëjia me angatr. Ngo thaa ceitune hmaca kö enehila me ekö. Pine laka, ‘Thaa qa kö la fene’ la Baselaia i Akötresie, haawe, pëkö götran hna nyifegon nyine troa cilëgölin. (Ioane 18:36) Calemi la ijin tro Peteru a hane sin la ketre nöje ngöne la ua, laka, ame la itre atren, tre, hne i angatr e koho hnengödrai. (Galatia 6:16; Filipi 3:20, 21) Celë hi matre kola troa methinën la itretre drei Iesu me axösisi angatr, tune lo aqane kuca kowe la maseta i angatr; maine tro angatr a catr, ngo ame pe, tro pala hi a thele tingeting. Tro angatr a lapaune koi Iehova me nue koi Nyidrëti troa seng la jole cili, ngo angatre pe a mejiune laka tro Nyidrëti a hamën la trengecatr, matre tro angatr a atreine xomihniahoeany.—Luka 22:42.
19 Itre macatre thupen, hnei Peteru hna cinyihane ka hape: “Hnei Keriso hna xomi aköte thatraqai nyipunie, kola hamë tulu thatraqai nyipunie matre tro nyipunie a xöte thenge la ite thupa ca i nyidë. . . . lo hna qaqan, ngo tha hane pena kö qaqa ; hnei nyidëti hna aköt, ngo tha hna ikuiajojo pe kö ; ngo hna nue nyidëti kö kowe la ate hnyingën’ amekötin.” (1 Peteru 2:21-23) Tune lo hna ahnithe hë hnei Iesu, tru catre la hna axösisine la itre Keresiano. Ekö ngöne la hneijine i Iesu me enehila hneijine së, hnei angatr hna xötrethenge la tulu i Iesu me xomihniahoeany, me mele nyipici; angatre hi a amamane hnyawa laka, itre ka mele nyipici angatr, me thele tingeting. (Hna Amamane 2:9, 10) Epi tro fe së isa alacaas, a hane tui angatr e traqa ju elanyi la itre hnepe ijin ka tun.—2 Timoteo 3:12.
18, 19. Tune la tulu i Iesu, nemene la aqane troa cile hnene la itre Keresiano kowe la icilekeu?
“Xetëne Jë Së La Joxu Iesu Keriso”
20 Hnei Paulo hna cinyihane kowe la ekalesia ne Roma ka hape: “Xetëneju nyipunie la Joxu Iesu Keriso, nge the hnëkëne kö thatraqane la ngönetei troa aeatene la ite ajan’ ej.” (Roma 13:14) Itre Keresiano a xetrë Iesu ceitune me ketre ixeetr. Angatr a tupath troa xötrethenge la itre thiina me itre huliwa i nyidrë, matre ngacama itre atr ka ngazo, angatre fe hë a troa itre iahnuene la Maseta i angatr.—1 Thesalonika 1:6.
21 Ijije hi tro sa “xetrëne hnyawa la Joxu Iesu Keriso”, e hne së hna atre hnyawa la mele i nyidrë, me mele tune la aqane mele i nyidrë. Tro hë së a xome la aqane ipië i nyidrë, me ajan la meköt, me sisin la thiina ka thaa meköti kö, me hnime la itre trejin me nyidrë, me thaa hane sine la fen, me xomihnine ahoeane nyidrë la itre akötr. Thaa tro kö së a ‘thi ewekë thatraqane la itre aja ne ngönetrei’, ene la troa amë panën ngöne la mele së la itre hna ajan troa traqa kow hnei fen, maine troa thele troa kuca la itre aja ne ngönetrei. Tro pe së a pane hnyingën qëmeken troa eköth la itre ewekë maine cile kowe la ketre jol, troa hape: ‘Maine Iesu ju la, nemene la hnei nyidrëti hna troa kuca? Nemene la hnei nyidrëti hna ajan tro ni a kuca?’
22 Ame la pun, easë a xötrethenge la tulu i Iesu ngöne la easë a catre troa “cainöjën la maca ka loi.” (Mataio 4:23; 1 Korinito 15:58) Ngöne mina fe la götrane cili, itre Keresiano a xötrethenge la tulu hna amë pe hnei Iesu. Tro pë hë la hna cinyihan ka troa xulu a amamane koi së la aqane troa xome la tulu i Iesu ngöne la hna cainöje trootro.
20-22. Nemene la aqane “xetëne la Joxu Iesu Keriso” hnene la itre Keresino?
Atreine kö nyipunieti troa sa?
• Pine nemen matre jëne iamele la tro la Keresiano a ipië?
• Tune kaa la aqane tro sa xome la aqane wai ewekë ka meköt göi loi me ngazo?
• Nemene la aqane tro la itre Keresiano a xome la tulu i Iesu, ngöne la angatr a qëmeke kowe la icilekeu?
• Tune kaa la aqane tro sa atreine “xetëne la Joxu Iesu Keriso”?