Ita Ne Thup göi 18 Julai
Itre Thöthi Fe—Amamane Jë Laka Nyipunieti a Kökötr Ngöne La Götrane La Ua
“Mekuneju eö la nöjei ewekë celë; majeminejë eö kowe it’ ej, mate mamapi la tropane la huliwa i ’ö kowe la nöjei ate asë.”—1 TIM. 4:15.
1. Nemene la aja i Akötresie kowe la itre thöth?
“THUPËTESIJI FE, madinejë eö e ija pete kö eö, nge aciacijë la hni ’ö ngöne la ite drai ne thupëtesiji ’ö!” (Ate cai. 11:9) Celë hi la itre trenge ewekë hna cinyihane hnene la atre inamacan, ene Solomona ketre Joxu ekö e Isaraela. Nyipici, Iehova Akötresie la Atre upe la maca celë, nge Nyidrëti a ajane tro epuni itre thöth a madrin, thaa ngöne hmekuje kö la itre macatre ne epuni a thupëtresij, ngo ngöne mina fe la epuni elanyi a troa qatr. Ngo hna angazone la itre macatre ne thupëtresiji cili hnene la itre ngazo hna kuca hnene la itre thöth, ene pe hetre ethane lai kowe la mele i angatr elany. Hnei Iobu mina fe ketre atr ka mele nyipici, hna akötr pine la “ite ngazo [i angeic] lo thupëtesiji pete kö [angeic].” (Iobu 13:26) Ame la kola thöth me tru trootro la Keresiano, tre, hetrenyi la itre mekun ka sisitria nyine tro angeic a axeciën. Maine ka ngazo la aqane xomi mekune i angeic, haawe, tro ha hetre ethane kowe la mele i angeic, nge ketre, tro fe ha traqa la itre jol koi angeic.—Ate cai. 11:10.
2. Tune kaa la aqane tro la Tusi Hmitrötr a xatuane la itre thöthi troa neëne troa kuca la itre ewekë ka ngazo?
2 Nyipi ewekë catre tro la itre thöthi a atreine waiewekë. Pane ce wange jë së la eamo hna hamëne hnei Paulo aposetolo koi angetre Korinito. Hnei nyidrë hna cinyihane, ka hape: “The hni ne nekönate kö ngöne la mekun . . . Hni ne hnyipi ate pi ngöne la mekun.” (1 Kor. 14:20) Maine tro sa wanga atrune la eamo celë matre troa atreine mekun me waipengöne la itre ewekë kösë ketre atr ka hni ne hnyipi atr, haawe, tro hë sa xatuane la itre thöthi troa neëne troa kuca la itre ewekë ka ngazo catr.
3. Nemene la nyine tro nyipunieti a kuca, matre troa macaj?
3 Maine ketre thöthi nyipunie, loi e tro nyipunieti a lapa mekun, laka, nyipi ewekë troa catr matre troa ketre atr ka macaj. Hnei Paulo hna qaja koi Timoteo, ka hape: “The tro kö kete ate a xele eö thupëtesij. Ngo loi e tro eö a nyi tulu kowe la nöjei ate lapaun, ngöne la tenge ewekë, me thina, me ihnim, me lapaun, me thina ka wië. . . . Qâ i ’ö troa cate e tus, me eamo, me ini. . . . Mekuneju eö la nöjei ewekë celë; majeminejë eö kow’ it’ ej; mate mamapi la tropane la huliwa i ’ö kowe la nöjei ate asë.” (1 Tim. 4:12-15) Nyipi ewekë tro la itre thöthi Keresiano a catre troa kökötr, matre mama la tropane la itre huliwa i angatr kowe la itre xan.
Nemene La Alien Lai Hna Hape, Tropane La Huliwa Maine Troa Kökötr?
4. Nemene la aliene la troa kökötr ngöne la götrane la ua, kowe la Keresiano?
4 Ame la tropane la huliwa, tre, kolo lai a qaja la “troa kökötr maine troa saze kowe la loi.” Hnei Paulo hna ithuecatre koi Timoteo troa kökötre ngöne la trenge ewekë, me thiina, me ihnim, me lapaun, me thiina ka wië, ngöne mina fe la angeic a cainöj. Loi e tro angeic a catre troa nyi tulu ngöne la mele i angeic. Qa ngöne lai, nyipi ewekë troa catre kökötre hnei Timoteo ngöne la götrane la ua.
5, 6. (a) Eue lo kola nyiqaane mama la aqane kökötre i Timoteo? (b) Maine angatr a ajan troa kökötr, tune kaa la aqane tro la itre thöthi enehila a nyitipu Timoteo?
5 Ame la Paulo a cinyihane la eamo celë hmekune lo macatre 61 me 64 M.K., tre, ketre qatre thupe ka macaje hë Timoteo. Thaa ka xötrei kökötre kö angeic, ke, ka hekö hë angeic ngöne la nyipici. Ame lo macatre 49 maine 50 M.K. tre, maine jë truedre petre hi lao macatre i Timoteo, nge kolo ha “qaja aloinyi angeice hnei ange tejin’ e Lusetara me Ikonio,” ene lo itre ka öhne hnyawa la aqane kökötre angeic ngöne la götrane la ua. (Ite Hu. 16:1-5) Ame ngöne lo ijine cili, hnei Paulo hna xomi Timoteo matre sinetrongei nyidrë ngöne la huliwa ne mesinare. Thupene la hna mama la aqane kökötre i Timoteo ngöne la itre xaa treu, ene pe hnei Paulo hna upi angeic a tro Thesalonika, matre troa akeukawane me acatrene la lapaune ne la itre Keresiano ngöne la lapa cili. (E jë la 1 Thesalonika 3:1-3, 6.) Eje hi, hna nyiqaane mama ha la aqane kökötre i Timoteo ngöne lo thöthi petre kö angeic.
6 Nyipi ewekë tro nyipunie itre thöthi ne la ekalesia, a catre troa eëne enehila la itre thiina ka sisitria, matre troa mama hnyawa la aqane kökötre nyipunie troa mele tune la Itre Keresiano, nge troa öhne mina fe la atreine i nyipunie troa inine la itre atr la nyipici qa hnine la Tusi Hmitrötr. Qaane lo Iesu a truelofe lao macatre, tre, “hna tru trotro la inamacane” i nyidrë. (Luka 2:52) Qa ngöne lai, tro sa pane ce wange la aqane tro nyipunieti a amamane la aqane kökötre i nyipunie ngöne la köni götran ne la mel: (1) ngöne la nyipunieti a cile kowe la itre jol, (2) ngöne la nyipunieti a hnëkë koi faipoipo, me (3) ngöne la nyipunieti a catre troa “kete hlue ka loi.”—1 Tim. 4:6.
Loi e Troa Cile Kowe La Itre Jol Cememine “La Inamacan”
7. Tune kaa la aqane troa ketr la itre thöth hnene la itre ejolene la mel?
7 Hnene la ketre Keresiano ka 17 lao macatre, Karol la ëjen, hna qaja, ka hape, “Ame itre xaa ijin, kola hace la hning, me akötr ngöne la götrane la ngönetrei, uti hë la xele ni ma hlë e hmakany.”a Pine nemene matre angeic a akötre tune lai? Ame lo kola treene lao macatre i Karol, tre, hna sei hna cile hnene la keme me thine i angeic, ene pe angeice hë enehila a ce mele memine la thine i angeic ka thipetrije la itre trepene meköt ne la Tusi Hmitrötr. Maine jë ceitui nyipunieti me Karol, laka, nyipunieti a hane cile kowe la itre xaa ejolene la mel, nge ka sewe nyipunie troa kökötre ngöne la götrane la ua.
8. Nemene la itre ejolene la mele hna cile kow hnei Timoteo?
8 Kola kökötre trootro hnei Timoteo ngöne la götrane la ua, nge ketre angeice mina fe a catre cile kowe la itre ejolene la mel. Drei la ketre ceitun, hetrenyi angeice la “nöjei meci ka nyimu drain” tune la meci ne trengenan. (1 Tim. 5:23) Ame lo Paulo a upi angeic a tro Korinito matre troa nyinyine la itre xaa jol hna aciane hnene la itre atr ka xele ma dreng la itre aposetolo, tre, hnei nyidrëti hna ithuecatre kowe la ekalesia troa ce huliwa, matre thaa tro kö Timoteo a “lapa qou” thei angatr. (1 Kor. 4:17; 16:10, 11) Eje hi, ka nango lapa pe hi Timoteo.
9. Nemene la aliene la inamacan, nge nemene la eisapengönene ej memine la ua ka xou?
9 Hnei Paulo hna xatua Timoteo hnene la hna amekunë angeic e thupen, ka hape: “Tha hnei Akötesie hna hamë shë la “[“ua” MN]” ka qou; ngo loi pe ka men, me ka ihnim, me ka inamacan.” (2 Tim. 1:7) Ame la “inamacan,” tre, kola qaja la atreine troa mekune thel me hane trotrohnine la itre xan. Kolo lai a qaja la atreine troa cile kowe la nöjei pengöne jol, ngacama thaa aja së kö troa traqa la itre ewekë cili. Hnene la itre xaa thöthi ka thaa macaje kö nge ka xou, hna thele troa kötrene la itre ejolene la mel hnene la hna meköle aqeany, maine goeë televizio pena me xomi dorog me iji menu la kahaitr, me feete lapaa me kuci ngazo. Celë hi matre, hna hmekëne la itre Keresiano troa “xelene la thina ka tha ijiji Akötesie me nöjei aja ne la fen, ngo tro [pe angatr a] lapa mekun, me thina meköt, me thina ka ijiji Akötesie ngöne la mele celë.”—Tito 2:12.
10, 11. Tro la inamacan a xatua së tune kaa troa itre Keresiano ka catr?
10 Kola ithuecatre hnei Tusi Hmitrötr, ka hape, loi e tro “la ite thupëtesiji [a] mekune amekötin.” (Tito 2:6) Ame la troa wanga atrune la eamo celë, tre, kolo lai a hape maine nyipunieti a cile kowe la itre jol, haawe, loi e tro nyipunieti a thithi me mejiune kowe la ixatua hna hamëne hnei Akötresie. (E jë la 1 Peteru 4:7.) Qa ngöne lai, tro hë nyipunieti a akökötrene la mejiune i nyipunie kowe la “ateine hnei Akötesie hna hamën.”—1 Pet. 4:11.
11 Hnene la inamacan me thithi hna xatua Karol. Öni angeic, ka hape: “Ketre jole ka tru koi ni la troa cile catre kowe la aqane mele ka ngazo ne la thineng. Ngo hna xatua ni hnyawa hnene la thith. Atre hi ni laka ce Iehova pala hi me ini, celë hi matre pëkö xou theng.” Thaa tro pi kö nyipunieti a thëthëhmine laka, tro la itre itupathi a aijijë nyipunie troa ketre atr ka lolo me acatrene fe la lapaune i nyipunie. (Sal. 105:17-19; Ite teije 3:27) Ngacama tru la itre itupathi hnei nyipunieti hna cile kow, ngo thaa tro pi kö Akötresieti a nuetriji nyipunie. “Tro [Nyidrëti] a xatua [nyipunie].”—Is. 41:10.
Loi e Troa Hnëkë Qëmekene Troa Faipoipo
12. Pine nemene matre loi e troa trongëne la trepene meköti ngöne Ite Edomë 20:25 hnene la Keresiano ka pi faipoipo?
12 Hnene la itre xaa nekö trahmanyi me jajiny hna canga pi faipoipo, ke, angatr a mekune, ka hape, celë hi jëne madrine lai; ketre, göne matre thaa tro hmaca kö a lapa caas, nge ketre kola pi ikötresae matre troa kötrene la itre jole ka ej e hnine la hnalapa. Ngo ka sisitria catre la itre hna sisiny ngöne la kola faipoipo. Ame ngöne lo hneijine ekö, hnene la itre xan hna wange sixane la hna sisiny ngöne la faipoipo. (E jë la Ite Edomë 20:25.) Ketre tune mina fe enehila, thaa kolo kö a wanga atrune hnene la itre thöth la itre hna amekötin kowe la faipoipo. Angatre pë hë a atrehmekune la enyipiewekëne me aliene la faipoipo e thupen.
13. Nemene la itre hnying nyine troa mekune thele hnene la itre ka pi faipoipo, nge nemene la eamo ka troa xatua angatr?
13 Qa ngöne lai qëmekene troa sisedrëne la ijine iatre, loi e tro nyipunieti a isa hnying, ka hape: ‘Pine nemene matre eni a pi faipoipo? Nemene la itre ewekë hnenge hna treqene e faipoipo ju ni elany? Hapeu ka loi kö la trahmanyi maine jajinyi celë koi ni? Hapeu ka hnëkë hnyawa kö ni troa xome la itre hnëqa ne la ka faipoipo?’ Hetrenyi la itre mekune ka troa xatua epuni troa atrehmekune hnyawa la itre nyine kuca ngöne la götrane cili; hna hnëkëne itre ej hnene “la hlue ka nyipici me ka inamacan”.b (Mat. 24:45-47) Loi e tro epuni a xome la itre itusi cili ceitu me ketre ixatua qaathei Iehova. Thele hnyawa jë troa trotrohnine la itre mekun hna cinyihan, nge trongëne jë. Thaa tro pi kö epuni a “tune la hose me meul, lue ka pë hni.” (Sal. 32:8, 9) Loi pe tro epuni a catre troa akökötrene la aqane trotrohnine epuni la itre hna amekötin göne la faipoipo. Maine epuni a mekune, ka hape, ijije hë tro epuni a hane iatre, haawe, loi e tro pala hi epuni a thele troa “nyi tulu . . . ngöne [la] thina ka wië.”—1 Tim. 4:12.
14. Maine ka faipoipo hë epun, tune kaa la aqane troa xatua epun hnene la hna catr troa eëne la thiina i Keriso?
14 Maine ketre Keresiano së ka macaj, haawe, ijije mina fe troa tro loi la mele së thupene la hna faipoipo. Kola catre hnene la Keresiano ka macaj troa traqa “kowe la tulu ne la etune la tiqa i Keriso.” (Efe. 4:11-14) Angeic a huliwa catr matre troa eëne la thiina i Keriso. Ceitu memine la Tulu së, “tha [hnei Keriso kö] hna amadi nyidë.” (Rom. 15:3) Troa tingeting me keukawa la hnepe lapa, e hnene la lue trefëne hna catre thele troa aejëne la aja i ketre. (1 Kor. 10:24) Tro la trahmanyi a huujëne la mele i angeic me hnime la föe i angeic, nge tro la föe a catr troa lapa fene la musi ne la föi eahlo; nge ame mina fe trahmany, tre, angeice a drengethenge la He i angeic, ene Iesu.—1 Kor. 11:3; Efe. 5:25.
“Kuca Asë Jë La Qâ i Ö”
15, 16. Troa mama tune kaa la aqane kökötre i epuni ngöne la hna cainöj?
15 Hnei Paulo hna wanga atrune la hnëqa ka sisitria i Timoteo, ngöne lo kola cinyihane, ka hape: “Ini a ahnithe xönexönëne koi ’ö xajawa i Akötesie me Keriso Iesu . . . ka hape, Cainöjënejë la wesi ula; nge catejë.” Öni nyidrëti e sisedrën, ka hape: “Kucajë la qâ ne la ate amamane la maca ka loi, kuca asë jë la qâ i ö.” (2 Tim. 4:1, 2, 5) Tro ha kuca asë la hna amekötine cili, e “hna hia [Timoteo] ngöne la nöjei wesi ula ne la lapaun.”—E jë la 1 Timoteo 4:6.
16 Tune kaa la aqane troa “hia [nyipunie] ngöne la nöjei wesi ula ne la lapaun”? Hnei Paulo hna cinyihan, ka hape: “Qâ i ’ö troa cate e tus, me eamo, me ini. Mekuneju eö la nöjei ewekë celë; majeminejë eö kow’ it’ ej.” (1 Tim. 4:13, 15) Nyipi ewekë troa catre isa ini tus matre troa kökötre ngöne la götrane la ua. Ame la aliene la hnaewekë hna hape “majeminejë,” tre, kola qaja la troa lö hnine hnyawa la ketre huliwa. Tune kaa la itre aqane majemi ini Tusi epun? Hapeu epuni kö a majemi kowe “la nöjei ewekë asë ga jui Akötesie”? (1 Kor. 2:10) Maine kolo pena ha nanazije la trenge catre i epun? Maine tro epuni a imajemikeu memine la itre ewekë hnei epuni hna inin, haawe, tro hë lai a ketr la hni epun.—E jë la Ite Edomë 2:1-5.
17, 18. (a) Nemene la itre atrein nyine tro epuni a catre eën? (b) Troa xatua epuni tune kaa hnene la hna ujë tui Timoteo ngöne la hna cainöj?
17 Öni Michel, ketre thöthi ka pionie, ka hape: “Tro ni a maca hnyawa ngöne la hna cainöj, e hnenge hna eköthe la ketre porogaram ka loi göi troa sipu ini tus, me sine pala hi la itre icasikeu. Ame la thangane lai, tre, eni pala hi a kökötre ngöne la götrane la ua.” Maine tro epuni a xome la huliwa ne pionie, haawe, tro ha xatua epuni troa atreine xome la Tusi Hmitrötr ngöne la huliwa ne cainöj, me kökötre ngöne la götrane la ua. Catre pi troa atreine e tusi hnyawa me hamë mekun ka hmaloi troa trotrohnin ngöne la itre icasikeu ne la itre Keresiano. Maine itre thöthi epuni ka macaj nge ka ajane troa mama la aqane kökötre i epun, haawe, loi e tro epuni a hnëkëne hnyawa la itre hnëqa hna hamë epuni thatraqane la Ini Ne Cainöj Qaathei Akötresie, me huliwane hnyawa fe la itre itusi së.
18 Ame la aliene la hnëewekë ‘kuca asë jë la qâ i ö,’ tre, kolo lai a hape, troa catre troa maca ngöne la easa cainöj, me xatuane la itre xan troa mel. Celë hi matre nyipi ewekë troa akökötrene la aqane “ini” së. (2 Tim. 4:2) Maine epuni a isa pui memine la itre trejine ka maca ngöne la huliwa ne cainöj, haawe, tro hë epuni a inine la itre aqane hamë ini angatr, ceitu me Timoteo laka, hnei angeice hna inine la itre ewekë cili hnene la hna ce huliwa me Paulo. (1 Kor. 4:17) Hnei Paulo hna qaja göne lo itre atr hnei nyidrëti hna xatuan, ka hape, thaa hnei nyidrëti hmekuje kö hna cainöjëne la maca ka loi koi angatr, ngo hnei nyidrëti mina fe hna hamëne la ‘mele i nyidrë,’ maine pena hna nue la mele i nyidrë matre troa xatua angatr, ke, hnimi angatre catr hnei nyidrë. (1 Thes. 2:8) Maine nyipunieti a ajane troa nyitipu Paulo ngöne la huliwa ne cainöj, tre, nyipi ewekë tro nyipunieti a ujë tui Timoteo, laka hnei angeice hna hnehengazone la itre xan me ‘nyihluene la maca ka loi.’ (E jë la Filipi 2:19-23.) Hapeu, epuni kö a hane huujëne la mele i epuni ngöne la huliwa ne cainöj?
Tro Ha Madrin La Itre Ka Kökötr
19, 20. Pine nemene matre tro ha madrin la itre ka kökötr?
19 Nyipi ewekë la troa catr matre troa kökötre ngöne la götrane la ua. Ngo maine tro epuni a eëne cememine la xomihni la itre aqane troa hamëne hnyawa la ini, haawe, tro hë epuni a hetrenyi la ketre manathithi ka tru, ene la troa “aten’ amone la ka ala nyimu” ngöne la götrane la ua. Nge tro hë angatr a nyi “madin me korona ne aciac” koi nyipunie. (2 Kor. 6:10; 1 Thes. 2:19) Hnei Fred, ketre trejin ka cainöj ngöne la drai ka pexej, hna qaja, ka hape: “Thaa ceitune hmaca kö enehila me ekö; ame enehila, tre, eni ha xome hnyawa la traemeng matre troa xatuane la itre xan. Nyipici laka, atraqatre kö la manathith e troa ham hune la troa kapa.”
20 Ame la angeic a mekune la manathithi me madrin hnei angeic hna melën qa ngöne la hna kökötre ngöne la götrane la ua, tre, öni Daphne ketre thöthi ka pionie, ka hape: “Eni ha acatrene hnyawa la imelekeu i eni me Iehova qaane lo ijine eni a goeëne me hnimi Nyidrë ceitu me ketre Atr. Ame la nyipunieti a sipo Iehova troa akökötrene la atreine i nyipunie, ene pe kola lolo la mele i nyipunie, nge ketre atraqatre mina fe la madrine i nyipunie!” Ngo maine jë ame itre xaa ijin, tre, thaa mama kö koi lue meke i atr la aqane kökötre së, ngo loi pe öhne pala hi Iehova nge Nyidrëti a wanga atrune lai. (Heb. 4:13) Celë hi matre loi e tro nyipunie itre thöthi Keresiano a adraiëne me atrune la Tretretro i nyipunie e koho hnengödrai. Catre pi troa amadrinëne la hni Nyidrë, me thele troa amamane koi nöjei atr la aqane kökötre i nyipunie ngöne la götrane la ua.—Ite edomë 27:11.
[Ithueamacany]
a Hna saze la itre xaa ëj.
b “Est-ce la bonne personne pour moi?” (Hapeu ka loi kö tro ni a faipoipo memine la atr celë) ngöne la itus Les jeunes s’interrogent—réponses pratiques, Volume 2; “Laissez-vous guider par Dieu dans le choix d’un conjoint,” (Nue Akötresieti jë troa xatua epuni troa ië föe i epun) ngöne La Tour de Garde ne 15 Mei 2001; me “Est-il sage de se marier pendant l’adolescence?” (Hapeu, ka loi kö troa faipoipo nge kolo petre hi a thöthi la atr) ngöne Réveillez-vous ! ne 22 Semitrepa 1983.
Nemene La Hnei Nyipunieti Hna Inin?
• ngöne la kola cile kowe la itre itupath?
• ngöne la kola hnëkë göi faipoipo?
• ngöne la hna cainöj?