Ita Ne Thup Koi 07 Diseba Me Wiike Cili
“Lapa Loi Ju Me Nöjei Ate Asë”
“E ateine nyipunie, lapa loi ju me nöjei ate asë.”—ROM. 12:18.
1, 2. (a) Nemene la ithuemacany hnei Iesu hna hamëne kowe la itretre drei nyidrë? (b) Ekaa la itre eamo hne së hna troa xom ngöne la aqane troa ujë qëmekene la icilekeu?
HNEI Iesu hna hmekëne la itre hlue i nyidrë, ka hape, tro ha icilekeu me angatr hnene la nöjei ethen, nge ame lo jidri qëmekene tro nyidrëti a mec, tre, nyidrëti hi a qaja la kepin. Öni nyidrë kowe la itretre dreng, ka hape: “Maine ite sine ne la fene nyipunie, maine tro la fen’ a hnine la ite sine ne ej; ngo ngöne laka tha ite sine ne la fene nyipunie, ngo hnenge hna ië nyipunie qa la fen, celë hi laka methinë nyipunie hnene la fen.”—Ioane 15:19.
2 Hnei Paulo aposetolo hna melëne la itre trenge ewekë i Iesu, ene pe nyidrëti a jelenyipicine lai. Hnei nyidrëti hna cinyihane ngöne la hnaaluene tusi nyidrë koi Timoteo, sine trongei nyidrë, ka hape: “Hnei ’ö hna xöte thenge hnyawa la hnenge hna ihaji, me thinang, me mekunang, me lapaun, me xomi hni ahoeany, me ihnim, me xomi hni, me ite iaxösisi, me ite aköt.” Thupene lai, öni nyidrëti mina fe, ka hape: “Nge tro ha axösisi angat’ asë angete ajane troa lapa fë la thina ka ijiji Akötesie thei Keriso Iesu.” (2 Tim. 3:10-12) Ame ngöne la mekene 12 ne la tusi nyidrë kowe la itre Keresiano ne Roma, hetrenyi la itre eamo ka inamacan hnei Paulo hna hamën ngöne la aqane tro angatr a ujë qëmekene la icilekeu. Ijije tro la itre trenge ewekë i nyidrë a xatua së ngöne la hneijin ne la pun.
“Hnëkënejë La Ite Ewekë Ka Loi”
3, 4. Troa trongëne tune kaa la eamo hna hamën ngöne Roma 12:17 (a) hnine la ketre fami ka isa hmi kö? (b) ngöne la aqane imelekeu së memine la itre atre lapa easenyi së?
3 E jë la Roma 12:17. Hnei Paulo hna qaja, ka hape, maine kola icilekeu me easë hnene la ketre atr, thaa ka loi kö e tro sa të koi angeic. Ka nyipi ewekë catr troa trongëne la eamo celë hnine la itre hnepe lapa laka thaa Itretre Anyipicine i Iehova asë kö la itre atren. Loi e tro la trahmanyi Keresiano a thipetrije la aja troa sa angazon maine pena troa ngazo pena la aqane ujë kowe la föe i nyidrë. Pëkö eloine la tro sa ‘të la ngazo hnei ngazo.’ Kolo pe a troa angazone catrëne la jol hnene la aqane ujë cili.
4 Kola amamane koi së hnei Paulo la ketre aqane ujë ka loi, kola hape: “Hnekënejë la ite ewekë ka loi qëmeke ne la nöjei ate asë.” Ame ngöne la hnalapa, maine tro la föe a thiina ka menyik kowe la föi eahlo ngöne la nyidrëti a qaja angazone la itre ini hnei eahlo hna mejiune kow, tre, ijije hi troa neëne la iwesitrë. (Ite edomë 31:12) Kola qeje pengöne hnei Carlos, ketre trejine ka huliwa enehila ngöne Bethela, la aqane cile catre la thine i angeic, ene la hna thiina ka menyik me nyidrawane la hnalapa, ngöne la kola icilekeu hnene la keme i angeic. “Eahlo pala hi a ithuecatre koi eahuni itre nekönatr, troa metrötrë nyidrë. Eahlo mina fe a iele ni troa ce tro me nyidrë troa elo bul, ngacama thaa ajange kö lai. Ngo eje hi lai la ka amadrinë nyidrë.” Thupene lai, hnei nyidrëti hna qaane troa inine la Tusi Hmitrötr, me hane xome la bapataiso. Ame “la ite ewekë ka loi qëmeke ne la nöjei ate asë” hna kuca hnene la Itretre Anyipicine i Iehova, tre, kolo itre ijine angatr a trije la iwangatrehmekunyi atr, me xatuane la itre atr ka mele ngöne la ketre nöj hna ketr hnene la ketre hulö.
Kola Apujene La Icilekeu Hnene “La Ite Wanalepe Ka Mele”
5, 6. (a) Nemene la aliene la kola hape, troa xawane la “ite wanalepe ka mel” hune la he ne la ketre ithupëjia me easë? (b) Qaja jë la ketre hna melën ngöne la teritoare së ka amaman, ka hape, hetre thangane ka loi, e tro sa trongëne la eamo ngöne Roma 12:20.
5 E jë la Roma 12:20. Ame la Paulo a cinyihane la xötre celë, maine jë hnei nyidrë hna mekune lo itre trenge ewekë ka eje ngöne Ite Edomë 25:21, 22, kola hape: “Maine mecijinë hë la ithupëjia me eö, ithu a i nyëne ju; nge maine pi iji nyëne ithue ime i nyëne ju. Ke tro eö a xawane la ite wanalepe ka mele hune la he i nyën, nge tro Iehova a nyi thupene koi ’ö.” Thenge la eamo hna hamëne hnei Paulo ngöne Roma mekene 12, thaa hnei nyidrëti kö hna xome la ceitun ne la itre wanalepe ka mel, matre troa ahmahmane la ketre atr ka icilekeu maine troa nyithupene pena koi angeic pine la ngazo hnei angeic hna kuca. Ngo kolo pe a qaja hnene la edromë memine la itre trenge ewekë i Paulo ngöne Roma, la ketre huliwa hna kuca ekö, ene la troa dreuthe la gool matre troa hmu. Kola qaja hnei Charles Bridges, ketre atr ka inamacan qaa Agele, ka hape: “Loi e troa hetrëne hnyawa lai fao ka catr, e koho hun me e kuhu fen; thaa tro hmekuje kö a amë lai fao hune eë, ngo loi e tro mina fe a xawane la itre wanalepe ka mele hune lai fao. Ketre, xalaithe hi la itre ka catre he me xeti hni, laka, thaa ijije kö troa apujene hnene la emenene la ihnim ka xomihni ahoeany, me ka keukawa.”
6 Kola aceitunëne la “ite wanalepe ka mel” memine la itre thiina ka loi hne së hna kuca kowe la itre atr ka icilekeu me easë; itre thiina lai ka troa apujene me saze la aqane ujë i angatr, ene pe thaa tro hë angatr a methinëne la itre hlue i Iehova. Ijije fe troa ketr hnene la itre thiina së ka loi la hni ne la itre atr, me uku angatr troa wanga aloine la nöje i Iehova me kapa la maca ne la Tusi Hmitrötr hnei angatr hna tro fë. Hnei aposetolo Peteru hna cinyihan, ka hape: “Loi e thina ka loi nyipunie qëmeke ne la nöjei ethen; mate tha tro kö angat’ a qaja angazo nyipunie kösë ite ka ngazo thina; loi e tro angat’ a atrunyi Akötesie ngöne la drai ne xöji e tro angat’ a goeëne la nöjei huliwa ka loi nyipunie.”—1 Pet. 2:12.
“Lapa Loi Ju Me Nöjei Ate Asë”
7. Nemene tingetinge la hna troa melëne hnene la itretre dreng, nge nemene la hna upi së troa kuca hnene la tingetinge cili?
7 E jë la Roma 12:18. Ame ngöne lo jidri tixenuë i Iesu memine la itretre dreng, tre, öni nyidrëti koi angatr, ka hape: “Ini a amë la tingetinge thei nyipunie, tingetingenge kö la hnenge hna hamë nyipunie.” (Ioane 14:27) Tro hë la itretre dreng a melëne la tingeting hnei Iesu hna qaja, e tro angatr a dreng, ka hape, hna hnimi angatr me kepe angatr hnei Iehova Akötresie memine la Hupuna hnei Nyidrëti hna hnim. Ketre, tro hë la tingetinge cili a uku së troa lapa loi memine la itre xan. Eje hi laka, ame la itre nyipi Keresiano, tre, itre ka hnine angatr la tingeting.—Mat. 5:9.
8. Tro sa thele tingetinge tune kaa e hnine la hnepe lapa me hnine la ekalesia?
8 Ame la ketre aqane tro sa thele tingetinge e hnine la hnepe lapa, tre, ene la troa canga thele nyin la itre jol, matre thaa tro kö a traqa kowe la itre pune ka ngazo. (Ite edomë 15:18; Efe. 4:26) Loi e tro mina fe tune lai ngöne la ekalesia ne Keresiano. Hnei Peteru aposetolo hna ce qaja la troa thele tingetinge memine la troa hnöthe la thineme së. (1 Pet. 3:10, 11) Ketre, hnei Iakobo hna hamë eamo ngöne la aqane troa huliwane la thinem memine la enyipiewekëne la troa neëne la ikucanyi me iwatratra, öni angeice ka hape: “Ame la inamacane qa koho, te, pane la pë ethan, ame hna tingeting, me menyik, me canga deng, ka tiqa hnei ihnim me ite wene ka loi, ka pë ikelikelë me pë thoi ngön. Nge ame la wene thina ka meköti hna trane ngöne la tingetinge hnei angat’ angete aciane la tingeting.”—Iako. 3:17, 18.
9. Maine easa thele troa “lapa loi me nöjei ate asë,” nemene la nyine tro sa lapa mekun?
9 Ame ngöne Roma 12:18, thaa Paulo hmekuje kö a qaja la enyipiewekëne la troa lapa loi e hnine la hnepe lapa me hnine la ekalesia. Nyidrëti fe a qaja, ka hape, loi e tro sa “lapa loi me nöjei ate asë.” Kolo lai a qaja la itre atr ka lapa ezi së, me itre sine huliwa së, me itre sine ce ini së, memine la itre atr hne së hna cainöje kow. Ngo Paulo fe a qaja, ka hape: “E ateine nyipunie.” Kolo lai a hape, loi e tro sa thele tro sa “lapa loi me nöjei ate asë,” ngo thaa tro pe a sasaithe la itre trepene meköti Akötresie.
Hnëqa i Iehova Troa Të La Itre Ngazo
10, 11. Nemene la aliene la kola hape, loi e tro sa “nue kowe la tene elëhni,” nge pine nemene matre meköti e troa ujë tune lai?
10 E jë la Roma 12:19. Nyipi ewekë tro sa “xomi hni” me thiina ka “menyik” kowe la “nöjei ithupëjia,” tune lo itre atr ka icilekeu memine la huliwa së memine la maca hne së hna tro fë. (2 Tim. 2:23-25) Paulo a hamë eamo kowe la itre Keresiano, ka hape, thaa tro kö angatr a të la ngazo, ngo loi pe troa “nue kowe la tene elëhni.” Kolo lai a hape, tro sa nue koi Akötresie troa të la ngazo hna kuca koi së. Atre hnyawa hi së, itre Keresiano, laka thaa qa së kö troa të la ngazo. Hna cinyihane ngöne la tusi Salamo ka hape: “Aseju elëhni, nge the iwesitrë kö; the aköte kö, wanga kuca la ngazo.” (Sal. 37:8) Ketre, hnei Solomona hna hamëne la eamo celë, kola hape: “The qaja kö, ka hape, Tro ni a të la ngazo! Ngo teqe Iehova ju, nge tro anganyidëti a amele eö.”—Ite edomë 20:22.
11 Maine kola akötrë së hnene la itre ka icilekeu me easë, loi e tro sa nue koi Iehova troa nyithupene koi angatr, e meköti koi Nyidrë troa ujë tune lai. Pine laka eje ngöne la mekuna i Paulo la trenge elëhni Iehova, ene pe öni nyidrë, ka hape: “Ase hë cinyihan, ka hape, ‘Öni [Iehova] kola ulatin, qânge troa të ite ngazo, tro ni a nyi thupen.’ ” (Aceitunëne jë me Deuteronomi 32:35.) Maine tro sa thele troa të la ngazo hna kuca koi së, easë hë lai a pi tru, me xome menune pena ha la hnëqa i Iehova. Ketre, easë mina fe a amaman, ka hape, thaa easë kö a lapaune kowe la hnei Iehova hna ahnith, ka hape: “Tro ni a nyi thupen.”
12. Eue la ijine troa mama la trenge elëhni Iehova, nge tune kaa la aqane tro ej a mama?
12 Ame ngöne lo qaane la tusi nyidrë koi angetre Roma, hnei Paulo hna cinyihan, ka hape: “Mama ha qa hnengödrai la elëhni Akötesie kowe la ite thina asë ka tha ijiji Akötesie me ite thina ka tha meköti kö i angete ajolene la nyipici hnene la thina ka tha meköti kö.” (Rom. 1:18) Tro ha mama qa koho hnengödrai la trenge elëhni Iehova, jëne la Hupuna i Nyidrë ngöne la ijine la “aköte atraqat.” (Hna ama. 7:14) Tro ha mama la “hatene la ihnyingë ka meköti Akötesie,” tune la aqane qeje pengöne Paulo ngöne la ketre tusi nyidrë, ka hape: “Meköti koi Akötesie troa nyi thupene ka aköte koi angete akötë nyipunie; nge tro nyipunie ange hna akötëne a ce mano me eëhuni, e mamapi la Joxu Iesu qa hnengödrai ce me ite angela ne la mene i nyidë, memine la eë ka palulu, troa nyi thupene koi angete tha’ te Akötesie, me koi angete tha denge thenge la maca ka loi ne la Joxu shë Iesu.”—2 Thes. 1:5-8.
Loi e Tro Sa Ngaane La Ngazo Hnene La Loi
13, 14. (a) Pine nemen matre thaa sesëkötre kö së la easa qëmeke kowe la icilekeu? (b) Tune kaa la aqane tro sa amanathithine la itre ka axösisi së?
13 E jë la Roma 12:14, 21. Maine tro sa mejiune hnyawa laka tro Iehova a eatrëne la itre aja i Nyidrë, haawe, tro hë sa kuca la hne së hna atrein matre troa kuca la huliwa hnei Nyidrëti hna ahnithe koi së, ene la troa cainöjëne “e cailo fen” la “maca ka loi ne la baselaia.” (Mat. 24:14) Atrehmekune hi së laka, tro la huliwa ne Keresiano celë a jele la trenge hni ne la itre ithupëjia me easë, ke, hnei Iesu hna hmekë së, ka hape: “Troa methinë nyipunie hnene la nöjei nöj’ asë pine la ëjeng.” (Mat. 24:9) Haawe, thaa tro pi kö sa sesëkötre maine kucakuca pena, hnene laka, kola icilekeu me easë. Hnei aposetolo Peteru hna cinyihan, ka hape: “Ange hna hnime fe, the sheshëköte kö ene la itupathi kösë eë ka troa traqa koi nyipunie, tune lo ewekë ka hnyipixe a traqa koi nyipunie. Loi pe madinejë, ke nyipunie a ce xomi aköte me Keriso.”—1 Pet. 4:12, 13.
14 Thaa tro pi kö sa methinëne la itre ka axösisi së, ngo loi pe tro sa thele troa fe la itre hni angatr, ke, atrehmekune hi së, laka, thatre kö angatr la hnei angatre hna kuca. (2 Kor. 4:4) Loi e tro sa catre trongëne la eamo celë hna hamëne hnei Paulo, kola hape: “Qaja aloinyi angate ju lo angete axösisi nyipunie; amanathithinejë, nge the ëji kö.” (Rom. 12:14) Ame la ketre aqane tro sa amanathithine la itre ka icilekeu me easë, tre, ene la troa thithi thatraqai angatr. Hnei Iesu hna qaja ngöne lo Cainöje i nyidrë hune la Wetr, ka hape: “Hnimeju la ite ithupëjia me nyipunie, kucajë la loi koi angete methinë nyipunie, qaja aloine jë la angete ëji nyipunie, nge thithijë thatraqai angete angazo nyipunie.” (Luka 6:27, 28) Hnei Paulo aposetolo hna atrehmekun ngöne la mele i nyidrë, ka hape, ijije hi tro la ketre atr ka iaxösisi ekö a hane ketre atre drei Iesu ka nyipici, me ketre hlue i Iehova ka troa catre huliwa i Nyidrë. (Gal. 1:13-16, 23) Hnei Paulo mina fe hna cinyihane ngöne la ketre tusi nyidrë, ka hape: “Kola qaqa hun, nge eëhuni a ewekë aloin; kola axösisi hun, nge eëhuni a xomi hnine ju; kola jelë hun, nge eëhuni a sipo.”—1 Kor. 4:12, 13.
15. Nemene la aqane tro sa ngaane la ngazo hnene la loi?
15 Qa ngöne lai, loi e tro la nyipi Keresiano a trongëne la pun ne la xötr ne la tusi koi angetre Roma mekene 12, kola hape: “The nga kö hnene la ngazo, ngo nganepi la ngazo hnene la loi.” Satana Diabolo la qaane la nöjei ngazo asë. (Ioane 8:44; 1 Ioane 5:19) Hnei Iesu hna mama koi Ioane aposetolo, me qaja ka hape, hnene la itre trejine me nyidrë, lo itre hna iën, hna “cate . . . hui [Satana] qa ngöne la qazië ne la Arenio, memine la wesi ula hna anyipicine hnei angat.” (Hna ama. 12:11) Kolo lai a amamane, ka hape, ame la aqane tro sa ngaa Satana memine la iajojezi ne la fene ka ngazo celë, tre, ene la troa kuca la loi jëne la huliwa ne anyipicin, ene la troa cainöjëne la maca ka loi ne la Baselaia.
Loi e Tro Sa Madrine Ngöne La Mejiun
16, 17. Nemene la ini hna hamë së hnene la tusi Roma mekene 12, ngöne la (a) aqane tro sa mel? (b) aqane tro sa ujë e hnine la ekalesia? (c) aqane tro sa ujë kowe la itre atr ka icilekeu me easë pine la lapaune së?
16 Nyimutre la itre hna amekunë së jëne la itre hnepe mekune hna xome qa hnine la mekene 12 ne la tusi Paulo kowe la itre Keresiano ne Roma. Hne së hna inine ka hape, pine laka hne së hna sa xepu koi Iehova, haawe, loi e eje the së la aja troa hamëne la itre huuje së. Tro la ua i Akötresie a upi së troa huujëne pala hi la mele së cememine la hni ka ajan, ke, xecie hë koi së, hnene la hne së hna atreine trotrohnin, laka celë hi la aja i Akötresie. Loi e eje e kuhu hni së la aja ka catr, memine fe la ajane troa huliwane hnyawa la itre ahnahna së. Nyipi ewekë fe tro sa nyihlu cememine la hni ka ipië me qahmihmi, me kuca la hne së hna atrein matre tro pala hi a hetrenyi la caas the së itre Keresiano. Catre pi së troa hnime la itre trehnyiwa, me atreine trotrohnine la aliene hni ne la itre xan.
17 Ketre, nyimutre la itre eamo hna hamë së ngöne Roma mekene 12, ngöne la aqane tro sa ujë e traqa ju icilekeu me easë. Thaa tro pi kö sa thele troa të la ngazo hna kuca koi së. Loi e tro pe sa cile kowe la icilekeu hnene la hna kuca la itre huliwa ka loi. E pëkö trepene meköti ne la Tusi Hmitrötr hna troa sasaith, haawe, loi e tro sa thele troa lapa iloi memine la nöjei atr asë. Loi e tro sa trongëne lai e hnine la hnepe lapa me hnine la ekalesia, me ngöne la easë memine la itre atr ka lapa ezi së, me ngöne la hna huliwa i maseta me ngöne la hna ini, me ngöne la hna cainöj. Ngacama easa cile kowe la iakötrë, ngo loi e tro sa catre troa ngaane la ngazo hnene la loi, me lapa mekune fe ka hape, qa i Iehova troa të la ngazo hna kuca koi së.
18. Nemene la köni mekune nyine troa hmekën hna hamëne ngöne Roma 12:12?
18 E jë la Roma 12:12. Hnei Paulo hna nyixane la itre eamo ka inamacan me ixatua hnene la köni mekune nyine troa hmekën. Pine laka thatreine kö tro sa trongëne la nöjei ewekë cili e pëkö ixatua qaathei Iehova, ene pe kola ithuecatre koi së hnene la aposetolo troa “thithi iele.” Maine tro sa ujë tune lai, tro hë lai a aijijë së troa xötrethenge la ketre eamo, ene la troa “xomi hnine la aköt.” Ame la ewekë hnapin, tre, nyipi ewekë tro sa lapa mekune la itre manathithi elanyi hnei Iehova hna hnëkëne koi së, me “madine ngöne la mejiun,” ene la troa hetrenyi la mele ka thaa ase palua kö, e koho hnengödrai ju hë maine pena e celë fen.
Troa Ce Wange Hmaca
• Tro sa qëmeke tune kaa kowe la icilekeu?
• Tro sa thele tingetinge ngöne nemene götran, nge tune kaa la aqane tro sa ujë tune lai?
• Pine nemene matre thaa tro kö sa thele troa të la ngazo hna kuca koi së?