TANE MEKUN 21
NYIMA 21 Catre Jë Së Thel Panëne La Baselaia
Thele Jë La Traon Ka Cile Hut
“Easë pe a trengeneune la traone ka troa traqa.”—HEB. 13:14.
MEKUN KA TRU
Tro sa ce wange la itre eamo ngöne Heberu mekene 13 ka nyipiewekë koi së enehila me elany.
1. Nemene la hnei Iesu hna qaja göne la traone Ierusalema?
ITRE drai qëmekene tro Iesu Keriso a mec, hnei nyidrë hna qaja la ketre hna perofetan ka troa eatr qëmekene troa apatrenyi Ierusalema. Öni nyidrë kowe la itretre dreng ka hape, tro la “itre trongene isi a lapa xötreithe” la traon cili. (Luka 21:20) Nge nyipiewekë tro angatr a canga kötr la angatr a öhne la itre trongene isi cili, ene la itre trongene isi i angetre Roma.—Luka 21:21, 22.
2. Nemene la hnei Paulo hna amexej kowe la itre keresiano ne Iudra me Ierusalema?
2 Itre macatre qëmekene tro la itre trongene isi angetre Roma a lapa xötreithi Ierusalema, hnei Paulo aposetolo hna cinyanyi tus kowe la itre keresiano ne Ierusalema me Iudra. Nge hna hëne la tusi cili enehila ka hape, tusi Heberu. Ame ngöne la tusi cili, hnei Paulo hna hamë eamo ka troa hnëkë angatr kowe la ewekë ka troa traqa. Nemene jë la ewekë cili? Easenyi hë troa apatrenyi Ierusalema. Tro angatr a mel, e tro angatr a trotrij la itre hnalapa me itre magazë i angatr. Matre öni Paulo göi Ierusalema ka hape: “E celë, pëkö traone së ka troa cile hut, ngo easë pe a trengeneune la traone ka troa traqa.”—Heb. 13:14.
3. Nemene la “traon ka hetre nyipi trepen,” nge hnauëne laka, nyipiewekë tro sa thel la traone cili?
3 Hna hnyima fë la itre keresiano ka kötr qa Ierusalema me Iudra. Ngo ame pe, mele ju kö angatr. Ame enehila, kola jele hmo së, ke tha easë kö a mejiune kowe la mani me kowe la itre atr, matre nyinyine la itre jole ne la fen. Hnauëne la easë a iëne la mele cili? Ke atre hi së laka, easenyi hë tro la Baselaia i Akötresie a apatrene la fene celë ka ngazo. Nge easa thel “la traon ka hetre nyipi trepen,” kola qaja “la traone ka troa traqa,” ene la Baselaia i Akötresie.a (Heb. 11:10; Mat. 6:33) Ame ngöne la köni pane götrane la tane mekun celë, tro sa ce wang: (1) la aqane xatuane Paulo la itre pane keresiano matre troa thel “la traone ka troa traqa,” (2) la aqane hnëkë angatr kowe la itre ewekë ka troa traqa, me (3) la aqane tro fe a hane xatua së enehila.
MEJIUNE JË KOI IEHOVA KE THA TRO KÖ NYIDRËTI A NUETRIJI EÖ
4. Hnauëne laka, ka nyipiewekë kowe la itre keresiano la traon Ierusalema?
4 Ka nyipiewekë kowe la itre keresiano la traone Ierusalema. E cili hi la hna acile la ekalesia ne la itre keresiano lo 33 M.K., memine la lapa ne xomi meköt. Nge tru catre la itre keresiano ka hetre hnalapa me itre xaa ewekë ju kö ngöne la traone cili. Ngo hnei Iesu hna qaja koi angatr ka hape, tro angatr elanyi a tro qa Ierusalema me Iudra.—Mat. 24:16.
5. Hnei Paulo hna hnëkëne tune kaa la itre keresiano göne la itre ewekë ka troa traqa?
5 Hnei Paulo hna qejepengöne kowe la itre keresiano la aqane tro angatr a goeë Ierusalema tui Iehova. Tro lai a hnëkë angatr kowe la itre ewekë ka troa traqa. Hnei angeic hna amexej ka hape, ame koi Iehova, tha hmitrötr hmaca kö la uma ne hmi, nge tha Nyidrëti hmaca kö a kapa la huliwa ne la itretre huuj me itre huuj hna tro fë ngöne la traone cili. (Heb. 8:13) Eje hi, hnene la itre atr ka mele e cili hna nuetrij la Mesia. Nge pine laka, tha wië hë la hmi ngöne la uma ne hmi, matre troha apatrene ej.—Luka 13:34, 35.
6. Pine nemen matre kola traqa ijij la itre eamo i Paulo ngöne Heberu 13:5, 6?
6 Ame lo Paulo a cinyany kowe la angetre Heberu, ke ka trenamo la traon e Ierusalema. Önine la ketre atre cinyany ne Roma ekö ka hape, “ka hlemu catre kö Ierusalema hune la itre xaa traon.” Ame e nöjei macatre, itretre Iudra ka mel ngöne la itre xaa nöj a traqa e cili, troa atrune la itre feet göi hmi. Celë hi matre, ka trenamo la nöj. Nge itre xaa keresiano a kapa la itre trenge manie ka tru. Matre hnei Paulo hna eamone la itre keresiano ne Heberu ka hape: “Nge ngöne la aqane mele i nyipunie, the tro kö a hni koi mani, ngo tro pe a melëne la ka ijij.” Nge hnei angeic hna amexej la hnei Iehova hna qaja ngöne la Itre Hna Cinyihan ka hape: “Tha tro jë kö ni a triji eö, nge tha tro jë kö ni a nuaxöji eö.” (E jë la Heberu 13:5, 6; Dreut. 31:6; Sal. 118:6) Nyipiewekë tro la itre keresiano ka mel e Ierusalema me Iudra a mejiun kowe la hna thingehnaeane cili. Pine nemen? Pine laka, tha qea ju kö thupene la angatr a kapa la tusi Paulo, tro angatr a nuetrij la itre hnalapa, me itre magazë me itre xaa mo i angatre ju kö. E thupen, loi e tro angatr a inine troa mel ngöne la ketre götrane ka hnyipixe.
7. Pine nemene matre nyipiewekë enehila tro sa acatrene la mejiune së koi Iehova?
7 Ini koi së: Nemene fe la hne së hna lapa treqen? Easenyi hë troa apatrene la fen celë, ngöne la ijine “akötr atraqatr.” (Mat. 24:21) Tune la itre pane keresiano, loi e tro sa catre hmek me hnëkë. (Luka 21:34-36) Maine jë, tro fe sa nue la itre uma së, me itre xaa ewekë së ngöne la ijine akötr atraqatr. Ngo loi e xecie koi së laka, tha tro kö Iehova a nuetrij la itre hlue i Nyidrë. Nyipiewekë enehila tro sa amamane laka, easa mejiune koi Iehova qëmekene troa nyiqane la akötr atraqatr. Isa hnyinge jë ka hape, ‘Kolo kö a mama qa ngöne la aqane ujëng me itre objectifeng laka, tha eni kö a mejiun kowe la itre mo? Maine ka xecie kö koi ni laka, tro kö Iehova a thupë ni?’ (1 Tim. 6:17) Eje hi, hetre ini nyine tro sa xom qaathene la itre pane keresiano. The thëthëhmine kö së laka, easenyi catre hë la “akötr atraqatr.” Tro sa atre tune kaa la nyine tro sa kuca ngöne la ijine cili?
DRENGETHENGE JU LA ITRE KA ELEMEKEN
8. Nemene la hnei Iesu hna amekötin kowe la itretre dreng?
8 Itre macatre thupene la angatr a kapa la tusi Paulo, hnene la itre keresiano hna öhne la itre trongene isi angetre Roma a lapa xötreithi Ierusalema. Hatrene hi lai laka, easenyi hë troa apatrene la traon, nge ijine hi lai tro angatr a kötr. (Mat. 24:3; Luka 21:20, 24) Ngo tro angatr a kötr a tro ië? Öni Iesu lo: “Loi e tro la itre ka lapa e Iudra a kötre kowe la itre wetr.” (Luka 21:21) Ka tiqa hnei wetr e cili, matre nemene la gojeny nyine troa xom?
9. Ame la kola kötr hnene la itre keresiano, nemene jë la hnyinge i angatr, nge pine nemen? (Wange ju fe la imap.)
9 Ekaa la itre wetr nyine tro la itre keresiano a tro kow? Hetreny la itre wetr e Samaria, me itre wetr e Galilaia, memine la wetr e Heremona, me itre wetr e Libanona, me itre wetr ngöne la ketre pala ne Ioridrano. (Wange ju la imap.) Maine ju, tro la itre keresiano a kötre zae ngöne la itre traon ka ej ngöne la itre wetre cili. Tune la traon e Gamala, hmekune la gaa draië ne la ketre wetr ka tru, nge ka jole troa traqa e cili. Itre xaa atre Iudra a mekune troa kötre zae ngöne la traone cili. Ngo e cili hi la hnë isi ne la angetre Iudra me angetre Roma, nge ala nyimu la itre atrene la traone cili ka mec.b
Nyimutre la itre wetr nyine tro la itre keresiano a kötre kow, ngo tha ka tro kö itre ej a thupëne la mele i angatr (Wange ju la paragarafe 9)
10-11. (a) Tune kaa la aqane eatrongëne Iehova la itre keresiano? (Heberu 13:7, 17) (b) Nemene la itre thangan hnei angatr hna kapa qa ngöne la hna drengethenge la itre ka elemeken la ekalesia? (Wange ju fe la foto.)
10 Hnei Iehova hna xatuane la itre keresiano jëne la itre trejin ka elemeken la ekalesia. Öni Eusèbe ketre historien: “Hnene la ekalesia ne Ierusalema hna kapa la ketre hna perofetan qaathene la itre trahmany hna acil. Kola hape, . . . nyipiewekë troa kötrene la traon qëmekene troa nyiqane la isi, me tro kowe la ketre traon e Pere, hna hëne ka hape, Pela.” Pine nemene matre Pela la ketre traon ka lolo? Ke tha nanyi kö ej qa Ierusalema, matre tha jole kö troa tro kow. Ketre, ame la itre atr ka lapa ngöne la traone cili, ke tha angetre Iudra kö, matre tha angatre kö a lö hnine la isi i angetre Iudra memine la musi Roma.—Wange ju la imap.
11 Hnene la itre keresiano ka kötr kowe la itre wetr, hna trongëne la eamo i Paulo ka hape, “Drengethenge ju la itre ka elemeken” la ekalesia. (E jë la Heberu 13:7, 17.) Matre mele ju kö angatr. Mama hi laka, hnei Iehova palahi hna ce memine la itre ka “treqene la traon ka hetre nyipi trepen,” ene la Baselaia i Akötresie.—Heb. 11:10.
Pela la ketre götran ka lolo, nge tha ka nanyi kö qa Ierusalema (Wange ju la paragarafe 10-11)
12-13. Hnei Iehova hna eatrongëne tune kaa la nöje i Nyidrë ngöne la itre ijine jol?
12 Ini koi së: Iehova a hamëne la itre hna amekötin, jëne la itre ka elemeken la ekalesia. Nyimutre la itre ceitun ngöne la Tusi Hmitrötr ka amamane ka hape, hnei Iehova hna acile la itretre thup, matre eatrongëne la nöje i Nyidrë ngöne la itre ijine jol. (Dreut. 31:23; Sal. 77:20) Nge easë fe a öhn enehila ka hape, Nyidrëti a eatrongë së jëne la itre trejin trahmany ka macaj.
13 Ame lo kola nyiqane la meci COVID-19, hnene la “itre ka elemeken” hna hamëne la itre hna amekötin ka nyipiewekë. Hnene la itre qatre thup hna kapa qaathei angatr la itre hna amekötin, matre acatrene la aqane imelekeu së me Iehova. Thupene la kola nyiqane ixötrekeu lai mec, hna kuca la ketre asabele katru ngöne la 500 lao qene hlapa. Nge hna tro fë ngöne Ëternet, me tele, me radio. Thatreine kö së thëthëhmine la asabele cili! Nge ame ngöne la Covid, hnei easë pala hi hna kapa la xen qaathei Iehova, matre ka cas pala hi së. Traqa ju hë la nöjei pengöne jol elany, ngo tro pala hi Iehova a xatuane la itre ka elemeken troa xomi mekune ka loi. Maine tro sa mejiune koi Iehova me drengethenge la itre ka elemeken, tro hë së lai a atreine cile catr ngöne la ijine akötr atraqatr me xomi mekune ka loi. Nemene la itre xaa thiina ka troa xatua së ngöne la ijine cili?
CATRE JË IHNIMI TREJIN ME IKEP
14. Thenge la Heberu 13:1-3, nemene la itre thiina hna amaman hnene la itre keresiano, ngöne la itre macatre qëmeken troa apatrenyi Ierusalema?
14 Nyipiewekë troa catr la ihnimi së, ngöne la ijine kola akötr atraqatr. Loi e tro sa xötrethenge la tulu ne la itre keresiano ne Ierusalema me Iudra. Hnei angatr pala hi hna ihnimikeu. (Heb. 10:32-34) Ngo ame ngöne la itre macatre qëmeken troa apatrene la traon e Ierusalema, nyipiewekë catre hmaca kö tro angatr a “ihnimi trejin” me “ikep.”c (E jë la Heberu 13:1-3.) Ketre tu së fe, easenyi catre hë la pun, matre ka nyipiewekë enehila tro sa ihnimikeu.
15. Pine nemen matre nyipiewekë tro la itre keresiano ne Heberu a amamane la ihnimi trejin me ikep, ngöne la angatr a kötr me e thupen?
15 Ame la kola bëeke hmaca la itre trongene isi angetre Roma ka lapa xötreithi Ierusalema, hnene la itre keresiano hna canga kötr, nge hna xome hi la ka ijij. (Mat. 24:17, 18) Hnei angatr hna itö ixatua e kuhu gojeny, uti hë la angatr a traqa me lapa e Pela. Alanyimu la itre trejin ka pëkö xen, me iheetr me uma, matre ijine hi lai kowe la itre keresiano troa amamane la ihnimi trejin, me ikep me ce thawa la hna hetreny.—Tito 3:14.
16. Tune kaa la aqane tro sa hnime la itre trejin ka aja ixatua? (Wange ju fe la foto.)
16 Ini koi së: Ihnim la ka uku së troa xatuane la itre trejin, la angatr a aja ixatua. Alanyim la itre hlue i Iehova ka saen troa xatuane la itre trejin hna lep hnene la itre isi me itre hulö. Hnei angatr hna acatrene la lapaune la itre trejin cili me hamëne la ka nyipiewekë kowe la mel. Önine la ketre trejine föe ka kötrene la isi e Ukraine, ka hape: “Eahuni a öhne la ixatua Iehova jëne la itre trejin. Hnei angatr hna kepe eahun me xatua eahun e Ukraine me Hongrie, uti hë e celë e Allemagne.” Ame la easa kapa la itre trejin, me hamë angatr la ka nyipiewekë kowe la mel, ke easë hi lai a ce huliwa me Iehova.—It. Ed. 19:17; 2 Kor. 1:3, 4.
Nyipiewekë tro sa xatuane la itre trejin ka kötre mel (Wange ju la paragarafe 16)
17. Pine nemen matre ka nyipiewekë tro sa ihnimi trejin me ikep enehila?
17 Eje hi tru catr la itre trejin ka troa aja ixatua elany. (Habak. 3:16-18) Iehova a ini së troa ihnimi trejin, me ikep enehila, ke itre thiina lai ka nyipiewekë elany.
NEMENE LA HNE SË HNA LAPA TREQEN?
18. Tro sa nyitipune tune kaa la itre keresiano ne Heberu ekö?
18 Mele ju kö la itre keresiano ka kötr kowe la itre wetr, ngöne la ijine kola apatrene la traon e Ierusalema. Hnei angatr hna trotrij la traon, ngo tha hnei Iehova kö hna nuetriji angatr. Nemene la ini koi së? Thatre kö së la aqane trongene la itre ewekë elany, ngo atre hi së laka, hnei Iesu hna upi së troa idrengethenge. (Luka 12:40) Loi e tro mina fe sa lapa mekun la itre eamo hnei Paulo hna hamën kowe la angetre Heberu, ke thatraqai së fe enehila. Nge mejiune jë së kowe la hnei Iehova hna qaja ka hape, tha tro jë kö Nyidrëti a nuetriji së me nuaxöji së. (Heb. 13:5, 6) Catre jë së thel la traon ka hetre nyipi trepen, ene la Baselaia i Akötresie. Tro hë së lai a kepe thangan uti hë epine palua.—Mat. 25:34.
NYIMA 157 Tingetinge Hë!
a Ame ekö, hna musinëne la itre traon hnene la itre joxu. Matre hna hëne itre ej ka hape, itre Baselaia.—Gen. 14:2.
b Hna traqa la itre ewekë cili ngöne la macatre 67 M.K., thupene la itre keresiano a kötr qa Iudra me Ierusalema.
c Hna huliwane la hnaewekë “ihnimi trejin” matre troa qaja la ihnim ka ej thene la itre atrene la fami. Ngo Paulo a qaja la ihnim ka ej thene la itre atrene la ekalesia.