Aqane Tro La Ka Ithupë a Madrin

1-2. Tune kaa la aqane goeëne Iehova la itre ka ithupë? (Itre Edromë 19:17) (Goeëne ju fe la itre foto.)

ÖNI Jin-yeol ketre trejin qa Corée du Sud ka hape, “Traqa koi 32 lao macatre ne faipoipo ni me föeng. Nge faif lao macatre ne thupëne ni la föeng. Hna tithi angeic hnene la meci Parkinson, matre thatreine kö angeic enij. Ka lapa uma angeic, nge pi tro catre ni a thupë angeic. Tru catre la ihniming koi angeic. Ame e jidr, angeic a meköl hune ili médicalisé, nge eni a meköl ezi angeic me ea la wanakoime i angeic.”

² Eö kö a hane thupën la ketre atr hnei eö hna hnim, tune la kem maine thine i eö, föi eö, nekö i eö maine sinee i eö? Maine eje hi, tru la madrine i eö troa xatua angeic. Ketre, ame la eö a thupë angeic, ke eö hi lai a amaman ka hape, eö a hnimi Iehova. (1 Tim. 5:4, 8; Iako. 1:27) Ngazo pe, tha öhne kö itre xan la itre jol hnei eö hna cile kow. Ame koi eö, tha trotrohnine kö angatr la akötre i eö. Maine jë, eö a hnyimahnyima qëmeke itre xan, ngo ame la eö cas, ke eö a treij. (Sal. 6:6) Ngacama thatre kö itre xan la hnei eö hna melën, ngo atre kö Iehova. (Wange ju la Esodro 3:7.) Ka tru koi Nyidrë la itre trenge timidra me itre trengecatre i eö. (Sal. 56:8; 126:5) Nge öhne kö Nyidrë la ixatua hnei eö hna hamën kowe la sinee i eö. Ame koi Nyidrë, hetre gufa i Nyidrëti koi eö, nge tro kö Nyidrëti a të.—E jë la Itre Edromë 19:17.

3. Pine nemen matre jol koi Aberahama me Sara troa thupë Tera?

³ Tusi Hmitrötr a qaja la itre trahmany me föe ka ithupë, tui Aberahama me Sara. Ame la angatr a fek qa Ure, ke traqa koi 200 lao macatre i Tera, keme i Aberahama. Ngo hnei nyidrëti hna ce tro me angatr. Hnei angatr hna trongëne la 960 lao kilomet a tro Harana. (Gen. 11:31, 32) Tru catre la ihnimi Aberahama me Sara koi Tera. Ngo jole koi nyidro troa thupë nyidrë ngöne la gojeny! Ketre, angatr a ti kamela maine boliko. Matre, easa trotrohnine laka, hace catr koi Tera, ketre qatr troa tro qa ngöne la ketre götrane koi ketre götran. Celë hi matre, hnei Aberahama me Sara hna hane kucakuca la nyidroti a thupë nyidrë. Ngo, hnei Iehova hna hamë nyidro la trengecatr ka ijij. Haawe, tro fe Iehova a xatua eö me akeukawanyi eö, tune la aqane kuca i Nyidrë koi Aberahama me Sara.—Sal. 55:22.

4. Nemene la hne së hna troa ce wang ngöne la tane mekune celë?

⁴ Tro la madrin a xatua eö tro pala hi a catr thupëne la sinee i eö. (It. Ed. 15:13) Ijije hi tro sa madrin, ngacama hetre jol. (Iako. 1:2, 3) Ngo troa tune kaa? Troa thithi koi Iehova, me sipo Nyidrë la ixatua matre madrin, me mejiun koi Nyidrë. Ame ngöne la tane mekune celë, tro sa ce wang la itre xaa ewekë nyine tro la ka ithupë a kuca, matre tro pala hi a madrin. Tro mina fe sa ce wang la aqane tro la itre xan a xatua angeic. Ngo tro sa pane ce wang la kepin, matre loi tro la itre ka ithupë a madrin, me itre jol ka thë la madrine i angatr.

ITRE KA TROA THË LA MADRIN NE LA KA ITHUPË

5. Pine nemen matre nyipiewekë tro la itre ka ithupë a madrin?

⁵ E pëhë madrine ne la ka ithupë, ke tro angeic lai a pë trengecatr. (It. Ed. 24:10) E cili, tha tro hë angeic lai a loi thiina, me kuca hnyawane la huliwa. Pine nemene matre pëhë madrin ne la itre xaa ka ithupë?

6. Pine nemen matre pë hnyawa ca trengecatrene la itre ka ithupë?

⁶ Pë hnyawa ca trengecatre i angatr. Öni Leah ketre trejin föe ka hape: “Tha ka hmaloi kö troa thupën la sinee së ka qatr. Ngacama tru la trengecatreng e hmakany, ngo ame e hej kucakuca catre ni. Goi thatreine fe ni sa la ketre message.” Ame itre xan, pëhë ijine i angatr troa mano hnyawa, me kuca la hnei angatr hna ajan. Celë hi hna melën hnei Inés. Öni angeic: “Tha meköle hnyawa ha ni. Eni a hlë jidrine la thine ne la föi eni. Ije macatre hë la, nge tha ase kö ni me föeng xomi vakas.” Ame la itre xan, angatr a thipën la kola hë angatr hnei itre sinee, maine la kola hamë hnëqa i angatr ngöne la ekalesia. Matre, angatr a hleuhleu, ke angatre casi pala hi, nge tha ijiji angatre kö troa kuca la hnei angatr hna ajan.

7. Pine nemen matre itre ka ithupë a hace hni me upezö angatre kö?

⁷ Angatr a hace hni me upezö angatre kö. Öni Jessica ketre trejin föe: “Eni a jole, ke hetre ifegong matre kösë tha thupëne hnyawa kö ni la kemeng. Tha loi kö ni, la eni a pane mano. Kösë eni a meku ni hi.” Ame la itre ka ithupë, angatr a hace fë la jole ka traqa koi angatr. Ame itre xan, angatr a dekurag ke, kösë tha tru kö la hnei angatr hna kuca kowe la sinee i angatr. Nge ame pena itre xan, angatr a hace ke, hnei angatr hna qaja la itre trengewekë ka akötr kowe la sinee i angatr. (Iako. 3:2) Kolo fe a akötr hnene la ka ithupë, la angeic a öhne la kola ngazo catr la mec ne la sinee i angeic. Öni Barbara ketre trejin föe: “Akötre catr ni la eni a öhn laka, kola ngazo trootro la meci ne la sineeng.”

8. Nemene la thangan kowe la ka ithupë la kola olene koi angeic? Qaja jë la ketre hna melën.

⁸ Angatr a mekun laka, pëkö ka wangatrun la huliwa i angatr. Pine nemen? Ke xalaithe hi la itre ka felisite me olen kowe la huliwa i angatr me trengecatre hnei angatr hna nu. Ngo hetre thangane catr la troa qaja la itre trengewekë ka lolo me olen. (1 Thes. 5:18) Öni Melissa ketre trejin föe: “Ame itre xaa ijin, tru catre pala ha la hnenge hna treij, matre eni a dekurag. Ngo ame la kola qaja hnene la itre hnenge hna thupën ka hape, ‘Oleti kowe la hnei eö hna kuca koi ni,’ ke lolo hmaca pi ni! Nge ame la eni a hlë e hmakany, ke madrine hmaca ni troa thupë angatr.” Ke tui trejin Ahmadu. Nyidrë me föi nyidrë a thupëne la tresi nyidro ka meci fë épilepsie. Madrine catre nyidrë la nyëne a amamane la hni ne ole i nyën. Öni nyidrë: “Tha nyipi trotrohnine kö angeic la itre trengecatr hnei nyio hna kuca matre thupë angeic, nge aqane kö. Ngo tru la madrineng la angeic a olen koi ni, maine cinyanyine ngöne la sine pepa ka hape ‘Eni a hnimi epon.’ ”

AQANE TRO PALA HI EÖ A MADRIN

9. Tune kaa la aqane tro la ka ithupë a atre la itre ifego i angeic?

⁹ Troa atre la itre ifego i eö. (It. Ed. 11:2) Thatreine kö së kuca asë la hne së hna ajan ke, tha ijije kö la traem me trengecatr. Matre, loi e tro epuni atre la hnei epun hna atreine kuca, me thatreine kuca. Nge ame itre xaa ijin, tha ijiji epuni kö troa amadrinë itre xan. Nge pëkö engazone lai! Epuni pe a amaman ka hape, atre hi epun la itre ifego i epun. Maine hetre ka pi xatua epun, ke kapa ju. Öni Jay ketre trejin: “Tro hi sa kuca la hne së hna atreine kuca. Maine atre hi së la itre ifego së me metrötrën itre ej, ke tro së lai a madrin.”

10. Pine nemen matre nyipiewekë tro la itre ka ithupë a atreine waiewekë? (Itre Edromë 19:11)

¹⁰ Troa atreine waiewekë. (E jë la Itre Edromë 19:11.) Tro lai a xatua epun troa xomihni, la kola ngazo thiina la atr hnei epun hna thupën. Tro la atre ka atreine waiewekë a thele la kepin, matre kola ujë tune hnei angeic. Ame itre xaa ijin, hnene la itre sine mec, matre angeic a sa drai. (A. Cai. 7:7) Ka tune la atr ka menyik me loi thiina, ke tro pena angeic lai a thele iwesitrë. Maine pena tro angeic a imusinë, me qaja angazo ketre, me wathöthöl. Maine epun a thupëne la ketre ka trene mec, ke loi e tro epuni a thel troa atrepengöne la meci angeic. Tro epuni lai a trotrohnine la kepin, matre angeic a ujë tun me öhne laka, tha hnei angeice kö hna thë.—It. Ed. 14:29.

11. Nemene la itre ewekë ka nyipiewekë nyine tro la itre ka ithupë a kuca e nöjei drai? (Salamo 132:4, 5)

¹¹ Xomi ijine jë troa acatrene la imelekeu i eö me Iehova. Ame itre xaa ijin, loi e troa nue la itre xaa jole i eö matre troa kuca “la ka nyipiewekë.” (Fil. 1:10) Nemene la ka nyipiewekë? Ene la troa acatrene la imelekeu i eö me Iehova. Ame koi Dravita Joxu, ka sisitria la hmi i Iehova hune la itre xaa ewekë. (E jë la Salamo 132:4, 5.) Ketre tune mina fe, loi e tro eö a ami ijin e nöjei drai troa e Tusi Hmitrötr me thith. Öni Elisha ketre trejin föe ka hape: “Eni pala hi a madrin ke, hnenge hna lapa thith me lapa mekun la itre Salamo ka ithuecatr. Ame koi ni, hnamelene la troa thith. Ame ngöne la drai, anyimua thithi ni koi Iehova matre troa tingeting.”

12. Pine nemene matre loi e tro la itre ka ithupë a thupëne hnyawane la mele i angatr?

¹² Thupëne hnyawane kö la mele i eö. Ame la itre ka ithupë, ke tru catr la itre jole i angatr, matre pëkö ijine troa itöne la itre xen ka lolo, me hnëkë xen. Ngo maine aja i easë troa lolo la ngönetrei së me mekuna së, nyipiewekë tro sa xeni hnyawa me kuci spor. Matre e hetre ijine i eö, isine jë troa kuca la itre ewekë cili. (Efe. 5:15, 16) Ketre, loi e troa meköle hnyawa. (A. Cai. 4:6) Önine la itre ka inamacan ka hape, ame la easa meköl, easa aijijën la atuate së troa ketre nyinyine la itre sine mecin ej. Önine la ketre itus koi itre droketrea, ame la easa meköle hnyawa, ke kola xatua së troa apëne la hnehengazo me atreine gere la stress. Nge ame la ketre nyine tro sa kuca, ke troa xomi ijin troa kuca la itre ewekë hne së hna ajan. (A. Cai. 8:15) Hane hi la hna kuca hnene la ketre trejin föe ka ithupë matre tro pala hi a madrin. Öni angeic: “Ame la kola loi drai, eni a tro e kuhu trön matre hleng koi jö. Nge ame ngöne la treu, eni a ngenu me kuca la hnenge hna ajan memine la ketre sineeng.”

13. Pine nemene matre nyine loi kowe la ngönetrei së la troa ihnyima? (Itre Edromë 17:22)

¹³ Tro pala hi a ihnyima. (E jë la Itre Edromë 17:22; A. Cai. 3:1, 4) Ame la easa hnyima, ke nyine loi kowe la ngönetrei së me mekuna së. Ame la easa ithupë, ke ame itre xaa ijin, triane ju kö la itre hne së hna mekun troa kuca. Ngo e tro eö a ihnyima ngöne la itre ijine cili, tro eö lai a atreine xomihni. Ketre, ame la eö a ihnima memine la atr hnei eö hna thupën, ke kola acatrene la imelekeu i epon.

14. Pine nemene matre loi e tro sa porotrike memine la ketre sinee hne së hna mejiune kow?

¹⁴ Porotrike jë memine la ketre sinee hnei eö hna mejiune kow. Ngacama eö a isine tro pala hi a madrin, ngo ame itre xaa ijin, troa traqa la hnehengazo koi eö. Matre tro eö lai a pi fe la hni i eö kowe la ketre sinee ka troa trotrohni eö, me drei eö hnyawa. (It. Ed. 17:17) Nge ame la angeic a drei eö, me ithuecatr koi eö, ke kola xatua eö tro pala hi a madrin.—It. Ed. 12:25.

15. Pine nemene matre kola hamë madrine së la easa mekun la mele së elany?

¹⁵ Lapa mekune jë la mele i eö memine la sinee i eö ngöne la paradraiso. The thëthëhmine kö laka, tha tro kö eö a thupën la ketre qatr maine ketre ka wezipo elanyi ngöne la paradraiso. Eje hi, tha celë kö aja i Iehova koi së ekö. (2 Kor. 4:16-18) Ame “la nyipi mel” ke, tha enehila kö, ngo elanyi ngöne la paradraiso. (1 Tim. 6:19) Tro eö memine la sinee i eö a madrin, e tro epon a porotrikën la hnei epon hna troa ce kuca elany. (Isa. 33:24; 65:21) Öni Heather ketre trejin föe: “Eni pala hi a qaja kowe la itre hnenge hna thupën ka hape, easenyi hë tro sa ce ca imaano, me ce nyiap, me ce ti velo. Tro fe së a sa falawa me hnëkë xen kowe la itre sinee së hna troa amelene hmaca. Matre, eahun a ce olen kowe Iehova la mejiune qaathei Nyidrë.”

AQANE TRO LA ITRE XAN A XATUA EÖ

16. Tune kaa la aqane tro sa xatuane la ka ithupë ngöne la ekalesia së? (Wange ju fe la foto.)

¹⁶ Loi e troa xatua angatr, matre hetre ijine koi angatr troa mano. Easa xatuane la ka ithupë, la easa hane thupën la sinee i angeic ka wezipo. Easë e cili a aijijë angeic troa hane mano, me kuca la itre xaa jole i angeic. (Gal. 6:2) Itre xaa trejin a kuca la ketre porogaram, matre xatuane la itre ka ithupë. Natalya la ketre trejin föe, nge angeic a thupëne la föi angeic ka meköle ili. Öni angeic: “Alua traqa hnene la ketre trejin trahmany ne la ekalesia ngöne la wiik, matre ce lapa memine la föeng. Nyidroti a ce cainöj, me porotrik me goeë film. Ka nyipiewekë kowe la föeng la itre ijine cili. Nge ame ni, hetre ijinenge troa kuca la itre joleng me hane ngenu.” Ijije hi sa qaja kowe la ka ithupë laka, maine aja i angeic, tro sa hlë jidrine la sinee i angeic, matre tro angeic a meköle hnyawa.

17. Tune kaa la aqane tro sa xatuane la ka ithupë ngöne la itre ijine icasikeu?

¹⁷ Loi e troa xatua angatr ngöne la itre ijine icasikeu. Pine laka angatr a thupëne la itre sinee i angatr ka wezipo, matre tha sine hnyawa ha angatr la itre icasikeu, me itre asabele ne sirkoskripsio me itre asabele ka tru. Easa xatuane la ka ithupë, la easa ce lapa memine la sinee i angeic ngöne la icasikeu, maine sine me angeic la ketre götrane icasikeu. Nge tune kaa, e ka lapa uma la sinee ka wezipo? Ijije hi tro sa qaja kowe la ka ithupë laka, tro sa ce sine memine la sinee i angeic la icasikeu jëne visioconférence, matre tro angeic a tro kowe la Uma Ne Baselaia.

18. Nemene la itre xaa aqane tro sa xatuane la itre ka ithupë?

¹⁸ Loi e tro sa felisite angatr me thithi sai angatr. Nyipiewekë tro pala hi la itre qatre thup a xatuane la itre ka ithupë. (It. Ed. 27:23) Nge loi e tro easë asë hi a qaja la ihnimi së koi angatr, me olene la huliwa i angatr. Loi e tro fe sa sipo Iehova troa akeukawanyi angatr, me xatua angatr tro pala hi a madrin.—2 Kor. 1:11.

19. Nemene la itre ewekë ka mingöming nyine tro sa lapa mekun?

¹⁹ Easenyi hë tro Iehova a köletrij la itre trenge timidra qa ngöne la itre lue meke së. Nge pë hmaca kö mec, me hleuhleu. (Hna Am. 21:3, 4) “Tro la genyi ca a sesë draië tune la drube.” (Isa. 35:5, 6) Tha tro hmaca kö së a utipië trootro, maine thupëne la itre sinee së ka wezipo maine qatr. Kolo “itre ewekë hnapan” lai laka, ‘tha tro hmaca kö a ajolëne la hni së.’ (Isa. 65:17) Ngacama easë pala hi a lapa treqene troa eatre la itre ewekë cili, ngo xecie koi së laka, tro kö Iehova a xatua së. Maine tro pala hi sa xomi trengecatr thei Nyidrë, tro Nyidrëti lai a xatua së troa atreine“cile hut, me itreqe, me madrin.”—Kol. 1:11.