Mme Edinam Jehovah ẹmi Ẹnọde Edinyan̄a Idahaemi
BIBLE asian nnyịn aban̄a Jehovah ete: “Ediwak ukụt ẹsịm eti owo; edi Jehovah osio enye ke mmọ kpukpru” ndien, “Ọbọn̄ ọmọfiọk ndinyan̄a mmọemi ẹten̄ede Enye nsio ke idomo.”—Psalm 34:19; 2 Peter 2:9.
Didie ke Jehovah esinọ ikọt esie un̄wam ke ini mmọ ẹdude ke ukụt? Idịghe ke nditre mme oto-obot odudu oro ke utịbe utịbe usụn̄ m̀mê ke ndusụk edinam ekededi oro ebede ukeme owo, nte ediwak owo ẹkerede ke enye ekpenyene ndinam, edi ebe ke odudu efen emi n̄wakn̄kan owo mînen̄ekede inyene ifiọk iban̄a—ima. Ih, Jehovah ama ikọt esie, ndien enye anam ọkpọsọn̄ ima oro ẹnyenede ẹnọ kiet eken mi ọkọri ke otu idemmọ tutu enye ekeme ndinam se ikperede nditie nte ata utịben̄kpọ nnọ mmọ.—1 John 4:10-12, 21.
Ndusụk owo ẹkeme ndifan̄a nte ke ini mbabuat n̄kpọntịbe, se ẹyomde edi udia, ibọk, ye n̄kpọutom—idịghe ima. Nte ededi, udia, ibọk, ye n̄kpọutom ẹdi akpan n̄kpọ. Edi, apostle Paul anam an̄wan̄a ete: “N̄kponyụn̄ nnyene ọyọhọ mbuọtidem, tutu n̄keme ndimen ikpọ obot ke itie nduọk, ndien nnyeneke ima, ndịghe baba n̄kpọ kiet. N̄kponyụn̄ nyak ofụri inyene mi nnọ ẹda ẹbọk nditọ ubuene, n̄kponyụn̄ nyak ikpọkidem mi nnọ ẹfọp ke ikan̄, ndien nnyeneke ima, idoroke mi baba n̄kpọ kiet.”—1 Corinth 13:2, 3.
Ediwak ini nnyịn imesikot iban̄a mme n̄kpọ un̄wam oro ẹnọde nte ẹbonode ke itie mbehe ẹbiara mîdịghe mme ẹku ẹtade ke adan̄aemi mme owo oro ẹdude ke unana ẹkpan̄ade ke udọn̄ọ ye biọn̄. Mîdịghe ke ọdiọkde akan oro, mme utọ n̄kpọ un̄wam oro ẹkeme ndidụk ubọk mbon idiọkitọn̄ oro mînamke akpanikọ ẹmi ẹdade mmọ ẹnam udori idemmọ. Ntem, edi n̄kpọ kiet ndinam mme n̄kpọ un̄wam oro ẹnọde ẹdu, edi edi ata san̄asan̄a n̄kpọ ndikụt nte ke mbon oro ẹdude ke nnanenyịn ẹbọ ufọn ẹto mmọ. Ata ima ye edikere mban̄a ekeme ndinam ukpụhọde odu.
Ima Oro Ẹnamde-Nam Ẹwụt
Ke September 1992, Oyobio Iniki ama ọnọmọ isuo Kauai ke Hawaii, emi mme andidụn̄ edide owo 55,000. Ọkpọsọn̄ oyobio emi ọkọsọpde ke kilomita 210 [itiat 130] ke hour kiet onyụn̄ ọdọkde enyọn̄ ye ọsọp eke kilomita 260 (itiat 160) ke hour kiet, ama owot owo 2 onyụn̄ ọnọ 98 unan, abiat ufọkidụn̄ oro awakde ke mbahade 75 eke ikie, anam owo 8,000 ẹnana ufọkidụn̄, onyụn̄ abiat mme n̄kpọ oro ẹkerede nte ekọmurua ekedide biliọn $1. Ke otu mbon oro ẹdụn̄de ke ekpri isuo emi ekedi n̄kpọ nte Mme Ntiense Jehovah 800 ke esop itiokiet. N̄kpọ eketie didie ye mmọ?
Mbemiso Iniki okotịbede, mbiowo esop, ke idak ndausụn̄ esenyịn oro asan̄ade-san̄a, ẹma ẹbebem iso ẹsobo ye kpukpru mme andibuana ke mme esop man ẹkụt ẹte ke mmọ ẹyenyene ukpeme ye ifụre, ẹdu ke mben̄eidem ẹnọ n̄kpọntịbe oro. Utọ ima ima ntịn̄enyịn oro ekedi akpan n̄kpọ ke ndibiọn̄ọ akamba unan m̀mê n̄kpan̄a ke otu Mme Ntiense.—Men Isaiah 32:1, 2 domo.
Okposụkedi emi usụn̄ unyene nneme ye n̄kpọisan̄ ẹkebiarade, owo ita ẹmi ẹdade ke ibuot ọfis n̄kọk itieutom Watch Tower Bible and Tract Society ke Honolulu ẹkedi akpa ke otu mmọ oro ẹkedide ẹdisịm ebiet n̄kpọntịbe oro ke oyobio okụrede, ke n̄ka ukpeme mbio obio ama ọkọnọ mmọ san̄asan̄a unyịme ndife ke ubomofụm ndụk Kauai. Ke ndondo oro, mmọ ẹma ẹsobo ye Mme Ntiense ke n̄kann̄kụk oro ndien, ke ndan̄nsiere, ẹdiomi mbono man ẹnam ndutịm ẹban̄a nte ẹdinọde un̄wam. Ẹma ẹtịm kọmiti unọ un̄wam ndise mban̄a mme n̄kpọ ẹyomde nnyụn̄ mbọ mme n̄kpọ ẹkeyomde nto n̄kọk itieutom ke Honolulu. Ke ẹnamde utom kpukpru ini, mmọ ẹma ẹnọ ndausụn̄ ke ndideme mme n̄kpọ nnọ mbon oro ẹdude ke unana nnyụn̄ nnam mme itie ẹsana nnyụn̄ ndiọn̄ mme ufọk oro ẹkebiarade.
Mme Ntiense ke mme isuo eken ẹma ẹnam n̄kpọ usọp usọp ẹban̄a nditọete mmọ oro ẹkedude ke unana. Ke ndondo oro ẹkebederede itie mbehe ubomofụm ke Kauai, Mme Ntiense 70 ẹma ẹdi ndinọ un̄wam. Ekọmurua n̄kpọ un̄wam oro ẹkenọde aka ekedi $100,000, esịnede ukwak unọ ikan̄ ilektrik, n̄kpri stove, utuenikan̄, ye udia. Ẹma ẹda kiet ke otu Ufọkmbono Obio Ubọn̄ ke isuo oro nte itie ubon n̄kpọ; nte ededi, ẹma ẹkop ndịk nte ke ẹkeme ndibụn̄ ndụk ntan̄ mme n̄kpọ oro. Ndien mme moto Mbonekọn̄ ẹma ẹwat ẹdụk itie unịm moto Ufọkmbono Obio Ubọn̄ oro, ndien mme awat moto ẹma ẹbụp m̀mê mmimọ imekeme ndinịm moto mmimọ do. Mbonekọn̄ oro ẹkenịmde ndikpeme moto oro ẹma ẹn̄wam man ẹkûbụn̄ ẹdụk ẹtan̄ mme n̄kpọ un̄wam oro.
Nditọete ẹma ẹmen mme ukwak unọ ikan̄ ilektrik oro ẹsan̄a ke ufọk ke ufọk, ẹnamde ikan̄ asak ke ufọk kiet kiet ke n̄kpọ nte hour iba m̀mê ita man ẹn̄wam mme owo ẹnam mme ekebe ntụhube mmọ ebịt. Ẹma ẹnọ otu nditọete ẹka nsio nsio itie man ẹken̄wam ndinam ufọk ẹsana ẹnyụn̄ ẹdiọn̄ se ikabiarade. Ke ini mmọ ẹkenamde utom ke ufọk eyenete an̄wan kiet emi ebe esie ekesibiọn̄ọde enye idiọk idiọk ke ini edem, ama otụk ebe esie ke esịt tutu n̄kukụre se enye ekekemede ndinam ekedi ndida nse nnyụn̄ ntua eyet. Esenowo kiet otode esịt obio emi okokụtde otu Mme Ntiense en̄wen nte ẹnamde utom ama okop inemesịt etieti aban̄a eduuwem ye usụn̄ unam n̄kpọ mmọ tutu enye asan̄a ekpere mmọ onyụn̄ obụp mmọ se ikanamde mmọ ẹnyene ukpụhọde ntre. Ke ini eyenete kiet akanamde an̄wan̄a nte ke edi ima oro mmimọ inyenede inọ Abasi ye ekemmọ mme Christian mmimọ, owo oro ama ọdọhọ ete: “N̄keme ndisan̄a didie mfiọk Abasi?” (Matthew 22:37-40) Ekem enye ama adian ete: “Mbufo ẹmetịm ẹnam n̄kpọ eyedi mbufo ẹyenọ owo ebet mi ke ufọk mi ke ini ndifiakde nnyọn̄ n̄ka Florida!”
Ke ofụri ofụri, Mme Ntiense Jehovah ẹma ẹn̄wam ke ndidiọn̄ nnyụn̄ nnam mme ufọk 295 ke Kauai ẹsana. Ke otu ẹmi, 207 okoyom ekpri edidiọn̄, edi 54 ẹma ẹnen̄ede ẹbiara, ndien 19 ẹma ẹwụre ofụri ofụri. Utom mmọ n̄ko ama esịne ndisan̄a nse kpukpru Ntiense oro ẹdiọn̄ọde ke isuo oro man ẹkụt ẹte ke ẹma ẹse ẹban̄a owo mmọ kiet kiet. Ke ini ẹkenọde eyenete an̄wan kiet mme n̄kpọ, mbọhọidụn̄ oro ekedide owo Ido Ukpono Buddha ama ọdọhọ ete ke imọ ikọbọhọ ndomo efọk tea kiet ito otu esie. N̄wan efen, emi otu Mme Ntiense ẹkenamde ufọk esie asana, ama ọdọhọ ete: “Mbufo ẹmesidi ufọk mi ke anyanini, ndien ami mma n̄kere ke mbufo ẹdi nti mbọhọidụn̄, ke ndiwụt mi ima mbọhọidụn̄ emi anam mi mfiọk se esop mbufo edide. Ẹsọsọn̄ọ ke kpukpru ọkpọsọn̄ utom mbufo.”
Ke ebede edise mban̄a mme udọn̄ n̄kpọ obụkidem eke kpukpru ekemmọ mme Christian, mbon oro ẹkesede ẹban̄a edinọ un̄wam ẹma ẹkere n̄ko ẹban̄a mfọnọn̄kpọ eke spirit mmọ. Ke mîsịmke usen iba nte oyobio oro okotịbe, ediwak esop ẹma ẹkam ẹtọn̄ọ ndinịm mme mbonoesop mmọ. Usọp usọp, n̄kpri otu ukpepn̄kpọ n̄wedesop ẹma ẹfiak ẹtọn̄ọ ukpepn̄kpọ. Mbiowo duop ẹmi ẹketode mme isuo en̄wen ẹma ẹdi ke Kauai ndin̄wam mbiowo n̄kann̄kụk man ẹkpekeme ndinam utom ubọkerọn̄ nnọ kpukpru Ntiense ke isuo oro. Ke Sunday oro eketienede, ofụri esop itiokiet oro ẹkedude ẹma ẹnyene Ukpepn̄kpọ Enyọn̄-Ukpeme, utịn̄ikọ a-minịt 30 otode kiet ke otu mme andibuana ke Kọmiti Unọ Un̄wam kaban̄a nte ẹkesan̄ade ẹnọ un̄wam, ye akpatre utịn̄ikọ a-minịt 30 otode kiet ke otu mme andibuana ke Kọmiti N̄kọk Itieutom emi okotode Honolulu edi ke ntak emi. Ntọt otode owo emi okokụtde n̄kpọntịbe emi ọdọhọ ete: “Kpukpru owo ẹma ẹkop nsịnudọn̄ ke eti ndausụn̄ oro ẹkenọde ẹnyụn̄ ẹdu ke eti idaha eke spirit ndise mban̄a mme mfịna mmọ oro ẹkesụhọde. Iwakke owo oro mmọn̄eyet mîkasiahake ke enyịn ke otuowo nte ndutịm oro okosịmde utịt, ndien ama onụk kpukpru owo ndikwak ubọk.”
Otu Nditọete Ofụri Ererimbot
Utọ ima ye edikere mban̄a oro edi idiọn̄ọ ikọt Jehovah ke ofụri ererimbot. Ke ini Oyobio Val okokpotde ebe ke N̄kan̄ Edem Usoputịn Samoa ke n̄kpọ nte isua kiet ke mbemiso, enye ama abiat ekese n̄kpọ, edi Mme Ntiense Jehovah ẹtode mme ikpehe ererimbot eken ẹma ẹsọsọp ẹdinọ nditọete mmọ un̄wam do. Ekem, ke ini ukara ọkọnọde kpukpru ido ukpono okụk—esịnede Mme Ntiense Jehovah—ndida ndiọn̄ mme ufọk mmọ, Mme Ntiense ẹma ẹfiak ẹkpọn̄ okụk oro ẹnọ ye leta emi ẹkewụtde nte ke ẹma ẹdọdiọn̄ kpukpru n̄kpọ mmimọ oro ẹkebiarade, ye nte ke ẹkeme ndida okụk oro ndiọn̄ ndusụk ufọk ukara. Ẹma ẹtọt edinam mmọ ke n̄wedmbụk n̄kpọntịbe n̄kann̄kụk. Ke ọfiọkde aban̄a emi, akwa owo ukara kiet ama etịn̄ ọnọ Ntiense kiet ete ke imọ imokop bụt iban̄a ufọkabasi imọ koro mmọ ẹma ẹbọ okụk oro ẹto ukara kpa ye oro ndutịm okụk insurance ama ekese aban̄a kpukpru ufọk mmọ oro ẹkebiarade ke ini oyobio oro.
Kpasụk ntre, ke September 1992, ke ini Akpa Ouvèze ke n̄kan̄ ufọt edem usụk ye edem usiahautịn France ọkọtọde odụk onyụn̄ osobo Vaison-la-Romaine ye mme obio 15 oro ẹkekande ẹkụk, Mme Ntiense ẹma ẹnam n̄kpọ usọp usọp ẹban̄a oro. Ke okoneyo kiet, ukwọ mmọn̄ oro ama owot owo 40, owụri ufọkidụn̄ 400, abiat mmọ eken ke mme itie ikie, onyụn̄ anam mme ubon ke itie tọsịn ẹnana mmọn̄ m̀mê ikan̄ ilektrik. Ke ndan̄nsiere, Mme Ntiense oro ẹtode mme esop n̄kann̄kụk ẹkedi akpa ke ndinọ mbon unọmọ ukwọ mmọn̄ oro un̄wam. Mme ubon Mme Ntiense ke ikpehe oro ẹma ẹda mbon oro ẹkeyomde ufọkidụn̄ ẹsịn ke ufọk. Mme Ntiense ke mme itie ikie ẹma ẹto ke n̄kpet n̄kpet ye ke nsannsan ebiet ẹdi ndinọ un̄wam. Ẹma ẹtịm kọmiti unọ un̄wam ke n̄kpet n̄kpet obio Orange ndise mban̄a ukeme oro otu mbonutom unyịmesịt inan̄ esịnde, ẹmi ẹkekpọride mbat ẹsion̄o ẹnyụn̄ ẹnamde mme ufọk ẹsana, ẹyetde otu ọfọn̄ oro mbat okodụkde, ẹnyụn̄ ẹtịm udia ye edin̄wọn̄ mmọn̄ ẹnọ aka kpukpru ikpehe oro mfịna emi okosịmde. Mmọ ẹma ẹkam ẹnọ idem unyịme unyịme ndinam ufọkn̄wed n̄kann̄kụk ye ekese ufọk obio ẹsana. Nditọete mmọ ye mbio obio oro ukem ukem ẹma ẹwụt esịtekọm ẹban̄a ọkpọsọn̄ ukeme oro mmọ ẹkesịnde.
Ke ekese ebiet efen, Mme Ntiense Jehovah ẹsibọ ufen ẹto mme afanikọn̄, utọ nte ukwọ mmọn̄, oyobio, ye unyekisọn̄, kpa nte kpukpru mbon eken n̄ko ẹsibọde. Ke ẹfiọkde nte ke mmọemi ẹdi mme utịp ẹtode mme idaha unana idotenyịn m̀mê mme idaha oro owo mîkemeke ndibiọn̄ọ, mmọ iduọhọke Abasi m̀mê owo efen ekededi. (Ecclesiastes 9:11) Utu ke oro, mmọ ẹnyene mbuọtidem nte ke ima uwaidem ekemmọ mme andinịm ke akpanikọ eyen̄wam mmimọ inamke n̄kpọ m̀mê nso idiọk idaha ikeme ndisịm mmimọ. Mme utọ ima ima edinam oro edi ke ntak mbuọtidem oro kpukpru mmọ ẹnyenede. Mbet James ama anam an̄wan̄a ete: “Edieke eyenete eren m̀mê eyenete an̄wan ananade edisịnen̄kpọ ye udia usen, ndien owo mbufo kiet edidọhọ mmọ ete, San̄a sụn̄n̄; akpakam afo okụt edisịnen̄kpọ ye udia: edi mbufo inọhọ mmọ se inanade mmọ ke obụkidem, oro ọfọn nso? Kpasụk ntre edinịm ke akpanikọ, eke mîsan̄ake ye edinam n̄kpọ, amakpa ke idemesie.”—James 2:15-17.
Ebiet Oro Ata Ukpeme Otode
Utu ke ndidori enyịn Abasi ndisịbe ndụk ke ndusụk utịbe utịbe usụn̄, Mme Ntiense Jehovah ẹfiọk ẹte ke ẹkeme ndikụt ukpeme ke otu nditọete Christian ofụri ererimbot mmọ. Ke akpanikọ, se otu nditọete oro ẹkemede ndinam ke ini nnanenyịn idịghe n̄kpọ efen ikan utịben̄kpọ. Mmọ ẹti mme ikọ Jesus oro ẹkụtde ke Matthew 17:20: “Edieke mbufo ẹkpenyenede mbuọtidem nte n̄kpasịp mustard, mbufo ẹkpedọhọ obot emi ẹte, daha kpọn̄ ọtọ emi, kọwụhọ ko, ndien enye eyedaha: baba n̄kpọ kiet idinyụn̄ isọn̄ke ikan mbufo.” Ih, ikpọ n̄kpọ ubiọn̄ọ ẹsisop ke ini ẹdade ata mbuọtidem Christian, ọkọrọ ye ima, ẹnam n̄kpọ.
Ikọt Jehovah ke ofụri ererimbot ẹdu ke ubọk ukpeme Abasi mmọ ke mme ntịme ntịme ye idiọk ini emi. Etie mmọ ke idem nte eketiede andiwet psalm: “Nyesụhọde nna ke isọn̄, nnyụn̄ nde idap sụn̄n̄; koro edi afo, Jehovah, ikpọn̄îkpọn̄ anam mi ntie ke ifụre.” (Psalm 4:8) Ye mbuọtidem, mmọ ẹwụk ntịn̄enyịn ke utom oro ẹkamade ke ubọk: “Ẹyenyụn̄ ẹkwọrọ gospel Ubọn̄ Abasi emi ke ofụri ekondo nte ntiense ẹnọ kpukpru mme idụt, ndien adan̄aoro ke utịt eyedi.” (Matthew 24:14) Ndien ye iwụk mmọ ẹsak iso ẹse edisu un̄wọn̄ọ Jehovah eke emem emem, edinen obufa ererimbot, emi mmọ mîdisoboke aba mme utọ afanikọn̄ ekededi, edide ubọk-nnam m̀mê oto-obot.—Micah 4:4.
[Mme ndise ke page 12]
Mme Ntiense ẹma ẹto n̄kpet n̄kpet ye nsannsan ebiet ẹdi ndin̄wam mbon unọmọ ukwọ mmọn̄