Yak Kpukpru Owo Ẹtoro Jehovah!

“Mbufo ke edem un̄wana [ẹtoro] ndien Jehovah.”—ISAIAH 24:15.

1. Didie ke mme prọfet Jehovah ẹkeda enyịn̄ esie, okpụhọrede ye ewe edu ke Christendom mfịn?

JEHOVAH—akwa enyịn̄ Abasi! Mme anam-akpanikọ prọfet eke eset ẹkekop idatesịt didie ntem nditịn̄ ikọ ke enyịn̄ oro! Ye akwa idara mmọ ẹma ẹtoro Ọbọn̄ Andikara, Jehovah, emi enyịn̄ esie anamde ẹdiọn̄ọ enye nte Akwa Aduak-Uduak. (Isaiah 40:5; Jeremiah 10:6, 10; Ezekiel 36:23) Idem mbon oro ẹdọhọde ke ẹdi n̄kpri prọfet ẹma ẹtịn̄ ekese nditoro Jehovah. Kiet ke otu mmọemi ekedi Haggai. Ke n̄wed Haggai, emi esịnede ufan̄ikọ 38 kpọt, ẹda enyịn̄ Abasi utịm ike 35. Utọ prọfesi oro inyeneke uwem ke ini ẹdade udorienyịn̄ oro “Ọbọn̄” ẹkpụhọ ye ọsọn̄urua enyịn̄ Jehovah, nte mme akakan apostle Christendom ẹkabarede enye ke mme edikabade Bible mmọ.—Men 2 Corinth 11:5 domo.

2, 3. (a) Didie ke n̄wọrọnda prọfesi kiet aban̄ade edifiak n̄wụk Israel okosu? (b) Nsụhọ mme Jew ye nsan̄a mmọ ẹkebuana ke nso idatesịt?

₂ Ke Isaiah 12:2, ẹda enyịn̄ oro ke usụn̄ iba.a Prọfet oro ọdọhọ ete: “Sese, Abasi edi edinyan̄a mi; nyọbuọt idem, ndinyụn̄ ndịgheke: koro Jah Jehovah edide odudu mi, ye ikwọ mi; onyụn̄ akabade edi edinyan̄a mi.” (Se n̄ko Isaiah 26:4.) Ntem, n̄kpọ nte isua 200 mbemiso Israel ọkọwọrọde ke ntan̄mfep Babylon, Jah Jehovah ebede ke prọfet Isaiah ama ọnọ nsọn̄ọ nte ke imọ ikedi ọkpọsọn̄ Andinyan̄a mmọ. Ntan̄mfep oro ekenyene ndibịghi ọtọn̄ọde ke 607 esịm 537 M.E.N. Isaiah ama ewet n̄ko ete: “Ami Jehovah nnam kpukpru n̄kpọ: . . . emi ọdọhọde aban̄a Cyrus, ete, Ekpemerọn̄ mi, ndien enye ayanam kpukpru se mmade ama: eyenyụn̄ ọdọhọ Jerusalem, ete, Ẹyediọn̄ fi; ọdọhọ temple, ete, Ẹyetọn̄ọ ndibọp fi.” Cyrus ekedi anie? Ke n̄wọrọnda usụn̄, enye ekedi Edidem Cyrus eke Persia, emi akakande Babylon ke 539 M.E.N.—Isaiah 44:24, 28.

³ Ke ndisu mme ikọ Jehovah oro Isaiah ekewetde, Cyrus ama ọnọ Israel oro ẹkedude ke ntan̄mfep uyo ete: “Anie mbufo odu ke otu kpukpru ikọt esie, yak Abasi esie odu ye enye; yak enye onyụn̄ ọdọk ke Jerusalem emi odude ke Judah, onyụn̄ ọdiọn̄ ufọk Jehovah Abasi Israel (enye edi Abasi), emi odude ke Jerusalem.” Nsụhọ mme Jew oro ẹkenen̄erede ẹkop inemesịt ọkọrọ ye mme Nethinim oro mîkedịghe nditọ Israel ye nditọ ikọt Solomon ẹma ẹfiak ẹnyọn̄ ke Jerusalem. Mmọ ẹma ẹkesịm ke ini man ẹnịm Usọrọ Mme Ataya ke 537 M.E.N. ẹnyụn̄ ẹfọp uwa ẹnọ Jehovah ke itieuwa esie. Ke isua oro eketienede, ke ọyọhọ ọfiọn̄ iba, mmọ ẹma ẹsịn itiat idakisọn̄ udiana temple, ye ọkpọsọn̄ uyo n̄kpo idara ye itoro oro ẹketorode Jehovah.—Ezra 1:1-4; 2:1, 2, 43, 55; 3:1-6, 8, 10-13.

4. Didie ke Isaiah ibuot 35 ye 55 ẹkekabade ẹdi ata idem n̄kpọ?

⁴ Prọfesi edifiak n̄wụk oro okotode Jehovah ekenyene ndisu ubọn̄ ubọn̄ ke Israel: “Wilderness ye nsat-isọn̄ ẹyedara; desert eyenyụn̄ ebre, onyụn̄ asiaha ikọn̄ nte rose . . . ; mmọ ẹyekụt ubọn̄ Jehovah, uyai Abasi nnyịn.” “Koro mbufo ẹyeda idara ẹwọn̄ọ, owo ẹyenyụn̄ ẹda mbufo usụn̄ ke emem: ikpọ obot ye n̄kpri ẹyebụmede ẹkwọ ke iso mbufo . . . ndien eyedi ke eke enyịn̄ Jehovah, ye ke nsinsi idiọn̄ọ eke mîdisịbeke ifep.”—Isaiah 35:1, 2; 55:12, 13.

5. Ntak emi idatesịt Israel mîkebịghike?

⁵ Nte ededi, idara oro ikebịghike. Mme mbọhọidụn̄ ẹma ẹyom ndinyene ebuana mbuaha mbuọtidem ke ndibọp temple oro. Ke akpa mme Jew ikenyịmeke, ẹdọhọde ẹte: “Mbufo isan̄ake ye nnyịn ke edibọp ufọk nnọ Abasi nnyịn; edi nnyịn ke idem nnyịn iyọbọp inọ Jehovah Abasi Israel, kpa nte edidem Cyrus, edidem Persia, okowụkde nnyịn.” Mme mbọhọidụn̄ oro kemi ẹma ẹkabade ẹdi ata mbon ubiọn̄ọ. Mmọ ẹma “ẹmem nditọ Judah ubọk, ẹnyụn̄ ẹsịn mmọ ndutịme ke ẹbọpde.” Mmọ n̄ko ẹma ẹsu nsu ẹban̄a mmọ ẹnọ Artaxerxes, andida itie Cyrus, emi ọkọdọhọde ẹtre utom ubọp temple. (Ezra 4:1-24) Ẹma ẹtre utom oro ke isua 17. Ke mfụhọ, mme Jew ẹma ẹduọ ẹdụk usụn̄uwem uyom inyene obụkidem ini oro.

“Jehovah Mme Udịm” Etịn̄ Ikọ

6. (a) Didie ke Jehovah akanam n̄kpọ aban̄a idaha oro okodude ke Israel? (b) Ntak emi se etiede nte enyịn̄ Haggai ọwọrọde odotde?

⁶ Kpa ye oro, Jehovah ama owụt ‘odudu ye ukeme esie’ ke ibuot Israel ebe ke ndidọn̄ mme prọfet utom, akpan akpan Haggai ye Zechariah, man eti mme Jew aban̄a mbiomo mmọ. Enyịn̄ Haggai enyene ebuana ye usọrọ, koro etie nte enye ọwọrọ “Amana ke ini Usọrọ.” Nte odotde, enye ama ọtọn̄ọ nditịn̄ prọfesi ke akpa usen ke ọfiọn̄ Usọrọ Mme Ataya, kpa ini oro ẹkeyomde mme Jew ‘ẹdat esịt.’ (Deuteronomy 16:15) Ebede ke Haggai, Jehovah ama otobo etop inan̄ ke ufan̄ usen 112.—Haggai 1:1; 2:1, 10, 20.

7. Didie ke ntọn̄ọikọ Haggai ekpesịn udọn̄ ọnọ nnyịn?

⁷ Ke ọtọn̄ọde prọfesi esie, Haggai ọkọdọhọ ete: “Ntem ke Jehovah mme udịm ọdọhọ ete.” (Haggai 1:2a) “Mme udịm” oro ẹkpedi mmanie? Mmọ ẹdi ata ediwak angel Jehovah, emi ẹsitịn̄de ẹban̄a ke Bible ndusụk ini nte udịmekọn̄. (Job 1:6; 2:1; Psalm 103:20, 21; Matthew 26:53) Nte oro idịghe n̄kpọ nsịnudọn̄ inọ nnyịn mfịn nte ke Jehovah Ọbọn̄ Andikara ke idemesie ke ada udịm eke enyọn̄ oro owo mîkemeke ndikan mi ndinọ ndausụn̄ ke utom edifiak n̄wụk utuakibuot akpanikọ ke isọn̄?—Men 2 Ndidem 6:15-17 domo.

8. Nso idaha ikotụk Israel, ndien ye nso utịp?

⁸ Nso ikesịne ke akpa etop Haggai? Mme owo ẹkedọhọ ete: “Ini ikemke, ini eke ẹkpebọpde ufọk Jehovah.” Utom ubọp temple, emi akadade aban̄a edifiak n̄wụk utuakibuot Abasi, ikedịghe akpa n̄kpọ ke ekikere mmọ aba. Mmọ ẹma ẹkabade ẹbọp ikpọ ufọk ẹnọ idemmọ. Ekikere uyom inyene obụkidem ama osụhọde ifịk oro mmọ ẹkenyenede ẹnọ utuakibuot Jehovah. Nte utịp, edidiọn̄ esie ikodụhe aba. In̄wan̄ mmọ ikon̄wụmke mbun̄wụm aba, ndien mmọ ikenyeneke edisịnen̄kpọ ke ini etuep. Udori mmọ ikawakke aba, ndien eketie nte n̄kpọ eke mmọ ẹkesịnde okụk ke ekpat eke etịbede ndudu.—Haggai 1:2b-6.

9. Nso okopodudu item nsịnudọn̄ ke Jehovah ọkọnọ?

⁹ Ikaba, Jehovah ama ọnọ ọkpọsọn̄ item ete: “Mbufo ẹtịm ẹkere usụn̄ mbufo.” Nte an̄wan̄ade, Zerubbabel, ọbọn̄ Jerusalem, ye akwa oku Joshuab ẹma ẹnam n̄kpọ uko uko ndisịn udọn̄ nnọ kpukpru owo “[ndi]kop uyo Jehovah Abasi mmọ, ye ikọ Haggai prophet, kpa nte Jehovah Abasi mmọ ọkọdọn̄de enye utom, ndien kpukpru owo ẹfehe ndịk ke iso Jehovah.” Akan oro, “Haggai isụn̄utom Jehovah ada uyo Jehovah ọdọhọ kpukpru owo, ete, Ami ndu ye mbufo, edi uyo Jehovah.”—Haggai 1:5, 7-14.

10. Didie ke Jehovah akada odudu esie anam n̄kpọ ke ufọn Israel?

¹⁰ Ekeme ndidi ikpọ owo ke Jerusalem ẹma ẹkere ke ubọn̄ temple oro ẹkefiakde ẹbọp edidi ‘ikpîkpu’ ke ẹmende ẹdomo ye eke akpa temple. Nte ededi, n̄kpọ nte usen 51 ke ukperedem, Jehovah ama onụk Haggai nditan̄a ọyọhọ etop iba. Enye akatan̄a ete: “O Zerubbabel, sọn̄ esịt; O Joshua eyen Jehozadak, akwa oku, sọn̄ esịt n̄ko; ofụri mbio-obio, mbufo ẹnyụn̄ ẹsọn̄ esịt n̄ko-n̄ko; ke edi uyo Jehovah; mbufo ẹnyụn̄ ẹnam utom, koro ami ndude ye mbufo; ke edi uyo Jehovah mme udịm . . . Mbufo ẹkûfehe ndịk.” Jehovah, emi ke edikem ini edidade ata ọkpọsọn̄ odudu esie ‘enyen̄e enyọn̄ ye isọn̄,’ ama okụt ete ke ẹma ẹkan kpukpru ubiọn̄ọ, idem ye ubiọn̄ọ okotode andikara. Ke ufan̄ isua ition ẹma ẹkụre utom ubọp temple ata uforo uforo.—Haggai 2:3-6.

11. Didie ke Abasi akada ‘akwa ubọn̄’ ọyọhọ udiana temple?

¹¹ N̄wọrọnda un̄wọn̄ọ kiet ama osu ini oro: “[Ndiye n̄kpọ mme idụt, NW] ẹyedi; ndien nyesịn ubọn̄ ke ufọk emi nyọhọ, Jehovah mme udịm ọdọhọ ntem.” (Haggai 2:7) “Ndiye n̄kpọ” oro ẹkedi mbon oro mîkedịghe nditọ Israel ẹmi ẹkedide ẹdituak ibuot ke temple oro, nte enye okowụtde uyama ubọn̄ edidu esie. Didie ke temple oro ẹkefiakde ẹbọp mi ekemen udomo ye enyeoro ẹkebọpde ke ini Solomon? Prọfet Abasi ama etịn̄ ete: “Jehovah mme udịm ọdọhọ, ete, Ubọn̄ ukperedem ufọk eyekpon akan eke akpa.” (Haggai 2:9) Ke akpa edisu eke prọfesi emi, temple oro ẹkefiakde ẹbọp ama odu ebịghi akan akpa ufọk oro. Enye okosụk ododu ke ini Messiah ọkọwọrọde owụt idem ke 29 E.N. Ke adianade do, mbemiso mme ọsọn̄ibuot asua esie ẹkenamde ẹwot enye ke 33 E.N., Messiah ke idemesie ama ọnọ enye ubọn̄ ke ini enye ọkọkwọrọde akpanikọ do.

12. Nso uduak ke akpa temple iba oro ẹkeyọhọ?

¹² Akpa ye udiana temple ke Jerusalem ẹma ẹnyene akpan uduak ke ndida mban̄a mme akpan ikpehe itieutom oku Messiah ye ke ndinam edisana utuakibuot Jehovah osụk aka iso ke isọn̄ tutu Messiah owụt idem.—Mme Hebrew 10:1.

Ubọn̄ Ubọn̄ Temple eke Spirit

13. (a) Nso n̄kpọntịbe ẹban̄ade temple eke spirit ẹkeda itie ọtọn̄ọde ke 29 E.N esịm 33 E.N.? (b) Nso akpan udeme ke uwa ufak Jesus ekenyene ke mme n̄kpọntibe ẹmi?

¹³ Ndi prọfesi Haggai aban̄ade edifiak n̄wụk enyene akpan n̄kpọ oro enye ọwọrọde ọnọ ukperedem ini emi? Ke akpanikọ enyene! Temple oro ẹkefiakde ẹbọp ke Jerusalem ama akabade edi iwụk ebiet kpukpru utuakibuot akpanikọ ke isọn̄. Edi enye akada aban̄a temple eke spirit oro enyenede ubọn̄ akan. Emi ọkọtọn̄ọ ndidu ke edinam ke 29 E.N. ke ini, ke Jesus ama akana baptism ke Akpa Jordan, Jehovah ekeyetde Jesus aran nte Akwa Oku, edisana spirit osụhọde edidoro enye ke idem nte ibiom. (Matthew 3:16) Ke Jesus ama okokụre utom esie eke isọn̄ ke ndikpa n̄kpa uwa, ẹma ẹnam enye eset aka heaven, emi Ata Edisana ke temple akadade aban̄a, ndien do enye ama ọnọ Jehovah ufọn uwa esie. Emi ekedi ufak, ofụkde idiọkn̄kpọ mme mbet esie, onyụn̄ ebererede usụn̄ ọnọ ediyet mmọ aran, ke usen Pentecost 33 E.N., nte mme udiana oku ke temple Jehovah eke spirit. Utom edinam akpanikọ mmọ tutu esịm n̄kpa ke okụre temple eke isọn̄ ayada ekesịm ediset ke n̄kpa n̄ka heaven ke ini iso, man ẹka iso ke utom itie oku.

14. (a) Nso idara ikasan̄a ye ifịk ifịk utom eke akpa esop Christian? (b) Ntak emi idara emi mîkebịghike?

¹⁴ Ediwak tọsịn mme Jew oro ẹkekabarede esịt—ndien ekem mme Gentile—ẹma ẹbụn̄ọ ẹdụk esop Christian ẹnyụn̄ ẹtiene ẹbuana ke ndikwọrọ eti mbụk ukara Obio Ubọn̄ Abasi emi edide oro edikarade isọn̄. Ke n̄kpọ nte isua 30 ẹma ẹkebe, apostle Paul ama ekeme ndidọhọ ke ẹma ẹkwọrọ eti mbụk oro “ẹnọ kpukpru owo ke idak ikpa-enyọn̄.” (Colossae 1:23) Edi ke mme apostle ẹma ẹkekpan̄a, akwa nsọn̄ibuot ama edemede, ndien un̄wana akpanikọ ama ọtọn̄ọ ndinịme. Isio n̄ka Christendom, emi ọkọn̄ọde ke ukpepn̄kpọ mme okpono ndem ye ukpepn̄kpọ akwaifiọk, ama ofụk ata Ido Ukpono Christ.—Utom 20:29, 30.

15, 16. (a) Didie ke prọfesi okosu ke 1914? (b) Nso editan̄ mbok ikenịm utịt ọyọhọ isua ikie 19 ye ntọn̄ọ ntọn̄ọ ọyọhọ isua ikie 20 idiọn̄ọ?

¹⁵ Ediwak isua ikie ẹma ẹbe. Ekem ke iduọk isua 1870, otu mme ata Christian ẹma ẹtọn̄ọ ndisịn idem ke ntotụn̄ọ ukpepn̄kpọ Bible. Ọkọn̄ọde ke N̄wed Abasi, mmọ ẹma ẹkeme ndiwụt isua 1914 nte enịmde utịt “edimek ini mme Gentile” idiọn̄ọ. Ini oro ndien ke ndamban̄a “ini” itiaba (isua 2,520 eke ukara owo emi ebietde unam) ẹkesịm utịt ke edidori Christ Jesus ke ebekpo eke heaven—kpa Owo emi “edikpede ikpe” nte Edidem Messiah eke isọn̄. (Luke 21:24; Daniel 4:25; Ezekiel 21:26, 27) Akpan akpan ọtọn̄ọde ke 1919 ka iso, Nditọ Ukpepn̄kpọ Bible ẹmi, emi ẹdiọn̄ọde mfịn nte Mme Ntiense Jehovah, ẹmesịn idem ifịk ifịk ke ndisuan eti mbụk Obio Ubọn̄ oro ke ofụri isọn̄. Ekedi ke 1919 ke ibat ibat tọsịn Mme Ntiense ẹkeyere ikot oro ẹkenọde ke mbono ke Cedar Point, Ohio, U.S.A., ndinam utom. Mmọ ẹma ẹkọri ke ibat tutu esịm isua 1935 emi owo 56,153 ẹketọtde ibatutom an̄wautom. Ke isua oro, owo 52,465 ẹketa ẹnyụn̄ ẹn̄wọn̄ n̄kpọ idiọn̄ọ ẹdide bred ye wine ke Editi n̄kpa Jesus eke isua ke isua, ntem ẹwụtde idotenyịn mmọ ndikabade ndi mme oku ye Christ Jesus ke ikpehe temple Jehovah eke spirit ke heaven. Mmọ n̄ko ẹnyene ndinam utom ye enye nte nsan̄a ndidem ke Obio Ubọn̄ Messiah esie.—Luke 22:29, 30; Rome 8:15-17.

¹⁶ Nte ededi, Ediyarade 7:4-8 ye Edi 14:1-4 ẹwụt ẹte ke ofụri ibat mme Christian oro ẹyetde aran etre ke 144,000, ẹmi ẹketan̄de ediwak mmọ ẹbok ke akpa isua ikie mbemiso akwa nsọn̄ibuot ọkọtọn̄ọde. Ọtọn̄ọde ke utịt ọyọhọ isua ikie 19 onyụn̄ ebede esịm ọyọhọ isua ikie 20, Jehovah ke okụre utom editan̄ otu emi mbok emi ẹnamde ẹsana ebe ke mmọn̄ Ikọ esie, ẹbatde ke edinen ebe ke ndibuọt idem ke uwa usio-isop Jesus, ndien ke akpatre ẹfịkde idiọn̄ọ nte mme Christian oro ẹyetde aran ndinam ọyọhọ ibat owo 144,000.

17. (a) Nso editan̄ mbok ika iso ọtọn̄ọde ke iduọk isua 1930? (b) Ntak emi John 3:30 edide n̄kpọ udọn̄ mi? (Se n̄ko Luke 7:28.)

¹⁷ Nso itiene ke ini ẹmekde ofụri ibat mbon oro ẹyetde aran ẹma? Ke 1935, ke onịmmbụk mbono ke Washington D.C., U.S.A., ẹma ẹnam ẹfiọk nte ‘ke ẹma’ ẹketan̄ owo 144,000 ẹbok, ke “akwa otu owo” eke Ediyarade 7:9-17 ekedi otu emi ẹdinyenede, oro idotenyịn mmọ edide nsinsi uwem ke paradise isọn̄. Ke ama ọkọfiọk Jesus emi ẹyetde aran in̄wan̄în̄wan̄, John Andinịm Owo Baptism, emi ediset ke n̄kpa esie edidide ke isọn̄ nte kiet ke otu “mme erọn̄ en̄wen,” ama etịn̄ aban̄a Messiah ete: “Enye enyene ndidiọn̄ n̄kpon n̄ka iso, edi ami nnyene ndidiọn̄ n̄kabade n̄kpri.” (John 1:29; 3:30; 10:16; Matthew 11:11) Utom editịm mme mbet nnịm nnọ Messiah oro John Andinịm Owo Baptism akanamde ke ekesịm utịt nte Jesus ke ini oro akadade itie ndimek ediwak ibat ẹmi ẹdidude ke otu owo 144,000. Ke iduọk isua 1930 ukpụhọde ama ada itie. ‘Ẹkekot ẹnyụn̄ ẹmek’ esisịt ibat mme owo nditiene mbuana ke otu owo 144,000 ke adan̄aemi akwa n̄kọri ọkọtọn̄ọde ndidu ke ibat “akwa otu owo” eke “mme erọn̄ en̄wen.” Akwa otuowo ẹmi ẹma ẹka iso ndikọri ke ibat nte idiọk editịm n̄kpọ ererimbot emi asan̄ade ekpere utịt esie ke Armageddon.—Ediyarade 17:14b.

18. (a) Ntak emi nnyịn ikemede ndidori enyịn ye mbuọtidem nte ke “ediwak miliọn owo oro ẹdude uwem kemi idikpaha tutu amama”? (b) Ntak emi nnyịn ikpanamde item oro Haggai 2:4 ọnọde ifịk ifịk?

¹⁸ Ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ iduọk isua 1920, ibuotikọ akpan utịn̄ikọ an̄wa emi Mme Ntiense Jehovah ẹkenọde ekedi “Ediwak Miliọn Owo Oro Ẹdude Uwem Kemi Idikpaha Tutu Amama.” Ekeme ndidi emi ama owụt ebeubọk udọn̄ oro ẹkenyenede ke ini oro. Edi mfịn ẹkeme nditịn̄ ikọ oro ye ọyọhọ mbuọtidem. N̄kaiso un̄wana ke prọfesi Bible ye ndutịme oro odude ke n̄kpakpa ererimbot emi ẹnen̄ede ẹwụt nte ke utịt editịm n̄kpọ Satan emi etịm ekpere! Ntọt Editi ke 1996 owụt nte ke owo 12,921,933 ẹkedụk, owo 8,757 (mbahade .068 eke ikie) kpọt ẹkewụt idotenyịn mmọ eke heaven ebe ke ndita nnyụn̄ n̄n̄wọn̄ mme n̄kpọ idiọn̄ọ. Edifiak n̄wụk utuakibuot akpanikọ amasan̄a ekpere utịt. Edi ẹyak nnyịn ikûdede itek ubọk ke utom oro. Ih, Haggai 2:4 ọdọhọ ete: “Mbufo ẹnyụn̄ ẹsọn̄ esịt n̄ko-n̄ko; ke edi uyo Jehovah; mbufo ẹnyụn̄ ẹnam utom, koro ami ndude ye mbufo; ke edi uyo Jehovah mme udịm.” Nnyịn ikpakam ibiere ite ke nsịn̄ede inyene obụkidem m̀mê eke ererimbot emi idinamke ifịk oro nnyịn inyenede ke utom Jehovah ebịt!—1 John 2:15-17.

19. Didie ke nnyịn ikeme nditiene mbuana ke edisu Haggai 2:6, 7?

¹⁹ Ifet oro nnyịn inyenede ndibuana ke edisu Haggai 2:6, 7 ke eyo nnyịn edi n̄kpọ idara: “Koro ntem ke Jehovah mme udịm ọdọhọ, ete, Osụk kan̄a ini kiet, enye edi esisịt, ndien ami nyenyen̄e ikpa-enyọn̄, ye isọn̄, ye inyan̄, ye obot; nyenyụn̄ nnyen̄e kpukpru mme idụt, ndien [ndiye n̄kpọ mme idụt, NW] ẹyedi: ndien nyesịn ubọn̄ ke ufọk emi nyọhọ, Jehovah mme udịm ọdọhọ ntem.” Idiọkitọn̄, mbiara, ye usua ẹdu ntatara ntatara ke ofụri ererimbot ke ọyọhọ isua ikie 20 emi. Enye ke akpanikọ odu ke ukperedem ini esie, ndien Jehovah ama ọtọtọn̄ọ ‘ndinyen̄e’ enye ebe ke ndinam Mme Ntiense esie ‘ẹtan̄a usen usiene esie.’ (Isaiah 61:2) Ntọn̄ọ edinyen̄e emi eyesịm utịt ke nsobo ererimbot ke Armageddon, edi mbemiso ini oro, Jehovah ke atan̄ “ndiye n̄kpọ mme idụt” obok kaban̄a utom esie—kpa mme osụhọde idem, mbon mbieterọn̄ ke isọn̄. (John 6:44) “Akwa otu owo” emi ke ‘ẹnam edisana utom’ idahaemi ke okụre ufọk utuakibuot esie eke isọn̄.—Ediyarade 7:9, 15.

20. M̀mọ̀n̄ ke ẹkeme ndikụt inyene oro ọsọn̄de urua akan?

²⁰ Utom ke temple Jehovah eke spirit asan̄a ye udori oro ọsọn̄de urua akan inyene obụkidem ekededi. (Mme N̄ke 2:1-6; 3:13, 14; Matthew 6:19-21) Akan oro, Haggai 2:9 ọdọhọ ete: “Jehovah mme udịm ọdọhọ, ete, Ubọn̄ ekperedem ufọk eyekpon akan eke akpa: ndien ke ebiet emi ke ndinọ emem, Jehovah mme udịm ọdọhọ.” Nso ke mme ikọ ẹmi ẹwọrọ ẹnọ nnyịn mfịn? Ibuotikọ nnyịn efen ọyọbọrọ.

[Mme Ikọ idakisọn̄]

Mme Mbụme Ndida Nnam Ndụn̄ọde

◻ Ewe uwụtn̄kpọ mme prọfet ke nnyịn ikpetiene kaban̄a enyịn̄ Jehovah?

◻ Nso nsịnudọn̄ ke nnyịn inyene ito okopodudu etop oro Jehovah ọkọnọde Israel oro ẹfiakde ẹwụk?

◻ Ewe ubọn̄ ubọn̄ temple eke spirit idu mfịn ke edinam?

◻ Nso editan̄ mbok ika iso ke nde ke nde ke ọyọhọ isua ikie 19 ye ikie 20 ẹmi, ye nso utịbe idotenyịn ke ekikere?

[Ndise ke page 7]

Udịmekọn̄ Jehovah eke heaven ẹnọ ndausụn̄ ẹnyụn̄ ẹsọn̄ọ Mme Ntiense esie ke isọn̄ idem