Ikpehe 6
Ntak Emi Ekese Ndutụhọ ye Ukwan̄ikpe Ẹdude-e?
1, 2. Ye ifiọk n̄kpọntịbe owo ke ekikere, mme mbụme ewe ke ẹkeme ndibụp?
1 Nte ededi, edieke Akakan Andidu akaduakde ete mfọnmma owo ẹdu uwem ke isọn̄ ke nsinsi ke mme idaha paradise ndien edieke oro osụk edide uduak esie, ntak emi paradise mîdụhe idahaemi? Utu ke oro, ntak emi ubonowo okụtde ndutụhọ ye ukwan̄ikpe ke ata ediwak isua ikie?
2 Ye unana eyịghe, mbụk owo ọyọhọ ye unana inemesịt oro ekọn̄, edikan oro obio edidem akande, idiọk mbubịne, ukwan̄ikpe, unana, unọmọ, udọn̄ọ, ye n̄kpa ẹdide ntak. Ntak emi ekese idiọkn̄kpọ ẹtịbede ẹnọ ata ediwak mbon unọmọ oro mîduehe? Edieke Abasi enyenede ofụri odudu, ntak emi enye ayakde akwa udomo ndutụhọ emi odu ke ediwak tọsịn isua? Sia Abasi akanamde onyụn̄ otịmde ekondo ọfọn ntre ke nde ke nde, ntak emi enye akpayakde ndutịme ye nsobo odu ke isọn̄?
Uwụtn̄kpọ Kiet
3-5. (a) Uwụtn̄kpọ ewe ekeme ndin̄wam nnyịn ndifiọk ntak emi Abasi ndutịm akpayakde ndutịme odu ke isọn̄? (b) Ewe ke otu ediwak nsio nsio ntak ekem ye idaha aban̄ade isọn̄?
3 Ẹyak nnyịn ida uwụtn̄kpọ kiet ke ndinam an̄wan̄a ntak emi Abasi ndutịm akpayakde ndutịme odu ke isọn̄. Ke afo amade, kere nte akpasan̄ade odụk akai onyụn̄ edide edikụt ufọk. Nte afo odụn̄ọde ufọk oro, afo okụt ke enye idaha ọfọn. Mme window ẹbomo, ọkọm ataha idiọk idiọk, etehe oro ẹdade eto ẹnam ọyọhọ ye ndudu, usụn̄ edikọn̄ọ ke n̄kpaha kiet, ndien mmọn̄ esan̄ukwak isan̄ake.
4 Ye kpukpru ndo ẹmi, nte afo ekpebiere ete ke anaedi idụhe andibọp oro enyenede ifiọk emi ọkọbọpde ufọk oro? Nte idiọk idaha oro akpanam afo onịm ke mbuari kpọt ekpekekeme ndinam ufọk oro edidu? Mîdịghe edieke afo ebierede ete ke owo eketịm onyụn̄ ọbọp enye, nte afo ekpekere ke owo emi ikenyeneke usọ ikonyụn̄ itịmke ikere n̄kpọ?
5 Ke ini afo otịmde odụn̄ọde ufọk oro, afo okụt ke ẹma ẹbọp enye ke akpa ọfọn ọnyụn̄ ọnọ uyarade ekese ekikere edikere mban̄a. Edi enye akam ababiara idahaemi onyụn̄ odu ke idaha ndiwụre. Nso ke mme ndo ye mme mfịna ẹmi ẹkeme ndiwụt? Mmọ ẹkeme ndinọ ekikere nte ke (1) enyeneufọk ama akpa; (2) enye edi ọbọpufọk oro enyenede ukeme edi inyeneke aba udọn̄ ke ufọk oro; mîdịghe (3) enye ama ayak ufọk esie ke ibio ini ọnọ mme odudụn̄ oro mîwụtke esịtekọm. Ukperedem emi edi ukem ye idaha oro odude kaban̄a isọn̄ emi.
Nso Ikakwan̄a
6, 7. Nso ikotịbe inọ Adam ye Eve ke ini mmọ ẹkebiatde ibet Abasi?
6 Ọtọn̄ọde ke akpa n̄wetnnịm n̄kpọ Bible, nnyịn ikpep ite ke ikedịghe uduak Abasi mme owo ndikụt ndutụhọ m̀mê ndikpa. Akpa ete ye eka nnyịn, Adam ye Eve, ẹkekpa n̄kukụre koro mmọ ẹkesọn̄de ibuot ye Abasi. (Genesis, ibuot 2 ye 3) Ke ini mmọ ẹkesọn̄de ibuot, mmọ ikanamke aba uduak Abasi. Mmọ ẹma ẹwọrọ ẹkpọn̄ idak ukpeme Abasi. Nte utịp, mmọ ẹma ẹdianade idemmọ ẹkpọn̄ Abasi, kpa “obube mmọn̄ uwem.”—Psalm 36:9.
7 Ukem nte ukwakutom oro etekde ube onyụn̄ atuakde ada ke ini ẹtororede enye ẹsio ke ebiet oro odudu esie otode, ikpọkidem ye ekikere mmọ ẹma ẹkabade ẹdiọk. Nte utịp, Adam ye Eve ẹma ẹbiara, ẹkọri ẹsọn̄, ndien ke akpatre ẹkpa. Nso ikotịbe adan̄aoro? Mmọ ẹma ẹfiak ke ebiet emi mmọ ẹketode ẹdi: “Koro afo edide ntan, eyenyụn̄ afiak ke ntan.” Abasi ama odụri mmọ utọn̄ ete ke n̄kpa edidi utịp nsọn̄ibuot ye ibet esie: “Afo eyekpa n̄kpa.”—Genesis 2:17; 3:19.
8. Didie ke idiọkn̄kpọ akpa ete ye eka nnyịn otụk ekpụk ubonowo?
8 Idịghe akpa ete ye eka nnyịn kpọt ẹkekpa edi ẹma ẹyak ofụri nditọ mmọ, ofụri orụk ubonowo, ẹsịn n̄ko ke n̄kpa. Ntak-a? Koro nte asan̄ade ekekem ye mbet emana, nditọ ẹsida mme edu mme ete ye eka mmọ ẹmana. Ndien se ofụri nditọ akpa ete ye eka nnyịn ẹkedade ẹmana ekedi unana mfọnmma ye n̄kpa. N̄wed Mbon Rome 5:12 asian nnyịn ete: “Idiọkn̄kpọ [okoto] owo kiet [Adam, eteete ubonowo] odụk ke ererimbot, n̄kpa onyụn̄ [oto] ke idiọkn̄kpọ oro odụk; n̄kpa onyụn̄ ebe osịm kpukpru owo, koro kpukpru owo ẹma ẹnam idiọkn̄kpọ [ebe ke ndida unana mfọnmma, oro edi, mme ntụhọ unamidiọk mmana].” Ndien sia idiọkn̄kpọ, unana mfọnmma, ye n̄kpa ẹdide n̄kukụre n̄kpọ oro mme owo ẹdiọn̄ọde, ndusụk owo ẹse mmọ nte ndammana n̄kpọ ye se owo mîkemeke ndibọhọ. Edi, ẹkebot mme akpa owo ye ukeme ye udọn̄ ndidu uwem ke nsinsi. Oro edi ntak emi ediwak owo ẹkụtde idotenyịn oro nte ke n̄kpa eyesịbe uwem mmimọ omụhọ nte edide ata n̄kpọ edikpu.
Ntak Ebịghide Ntre-e?
9. Ntak emi Abasi ayakde ndutụhọ akaiso ke anyanini ntre-e?
9 Ntak emi Abasi ayakde mme owo ẹtiene usụn̄ idemmọ ebịghi ntre-e? Ntak emi enye ayakde ndutụhọ odu ke ofụri ediwak isua ikie ẹmi-e? Akpan ntak kiet edi nte ke ẹma ẹdemede ata akpan eneni: Anie enyene unen ndikara? Nte Abasi ekpedi Andikara owo, mîdịghe nte mmọ ẹkeme ndikara idemmọ uforo uforo ke ẹsiode enye ẹfep?
10. Ukeme ewe ke ẹkenọ mme owo, ye nso mbiomo?
10 Ẹkebot mme owo ye ifụre edimek, oro edi, ye ukeme ndimek n̄kpọ. Owo ikanamke mmọ nte mme owo-ukwak m̀mê nte mme unam, oro ntụk kpọt ọnọde ndausụn̄. Ntre mme owo ẹkeme ndimek enyeemi mmọ ẹdinamde n̄kpọ ẹnọ. (Deuteronomy 30:19; 2 Corinth 3:17) Ntem, Ikọ Abasi ọnọ item ete: “Ẹdu uwem nte mmọemi ẹnyenede unen ke idemmọ, edi ẹkûsan̄a ke unen oro ẹfụk udu, edi ẹsan̄a nte ifịn Abasi.” (1 Peter 2:16) Nte ededi, ke adan̄aemi mme owo ẹnyenede utịbe utịbe enọ eke ifụre umek n̄kpọ, ana mmọ ẹnyịme mme utịp edinam oro mmọ ẹmekde.
11. Nso ikpedi n̄kukụre usụn̄ ndidụn̄ọde m̀mê usụn̄uwem oro adade ke idem ọkpọn̄ Abasi ekpekeme ndikụt unen?
11 Akpa ete ye eka nnyịn ẹma ẹnam idiọk edimek. Mmọ ẹma ẹmek usụn̄uwem nda-ke-idem n̄kpọn̄ Abasi. Edi akpanikọ, Abasi okpokowot mme ọsọn̄ ibuot akpa ete ye eka oro inikiet inikiet ke mmọ ẹma ẹkeda ifụre edimek mmọ ẹnam n̄kpọ ke idiọk usụn̄. Edi oro ikpọkọbọrọke mbụme aban̄ade unen Abasi ndikara mme owo. Sia akpa owo iba oro ẹkeyomde edida ke idem n̄kpọn̄ Abasi, akana ẹbọrọ mbụme emi: Nte usụn̄uwem oro ekeme ndisụn̄ọ ke inem inem, uwem oro okụtde unen? N̄kukụre usụn̄ ndifiọk ekedi ndiyak akpa ete ye eka nnyịn ye nditọ mmọ ẹdụk usụn̄ idemmọ, sia oro ekedide se mmọ ẹmekde. Ini eyewụt m̀mê ẹkebot mme owo ndikụt unen ke ndida ke idem n̄kpọn̄ Andibot mmọ n̄kara idemmọ.
12. Jeremiah ọkọdọhọ ke ukara owo etie didie, ndien ntak emi edide ntre?
12 Jeremiah andiwet Bible ama ọfiọk se idide utịp. Ke okopodudu edisana spirit, m̀mê anamutom odudu Abasi, adade usụn̄, enye ke editịn̄ akpanikọ ama ewet ete: “O Jehovah, mmọfiọk nte ke usụn̄ owo idụhe owo ke ubọk: owo eke asan̄ade inyụn̄ ikemeke ndinen̄ede ikpat esiemmọ. O Jehovah, tụnọ mi.” (Jeremiah 10:23, 24) Enye ama ọfiọk ete ke ana mme owo ẹnyene ndausụn̄ ọniọn̄ Abasi emi otode ke enyọn̄. Ntak-a? N̄kukụre koro Abasi mîkobotke mme owo ndikụt unen ke ẹsiode ndausụn̄ esie ẹfep.
13. Nso ke mme utịp ukara owo ke ediwak tọsịn isua ẹwụt nte eyịghe mîdụhe?
13 Mme utịp ukara owo ke ediwak tọsịn isua ẹwụt ye unana eyịghe nte ke owo inyeneke ukeme ndinọ mme mbubehe esie ndausụn̄ ke ẹsiode Andibot mmọ ẹfep. Ke ẹma ẹkedomo emi ẹse, mmọ n̄kukụre ẹnyene ndiduọhọ idemmọ kaban̄a mme akama-nsobo utịp emi. Bible anam emi an̄wan̄a: “Akwa Itiat [Abasi], utom esie ọfọn ama, koro kpukpru usụn̄ esie ẹnende. Abasi akpanikọ, emi mîkpehe ukwan̄ikpe; enye edi eti ye edinen. Mmọ ẹmenam n̄kpọ nditaha nditaha ke n̄kan̄ mmọ; mmọ idịghe nditọ esie, ndo edi ekemmọ.”—Deuteronomy 32:4, 5, NW.
Ibịghike Abasi Ọmọn̄ Esịbe Odụk
14. Ntak emi Abasi mîdinamke ubịghi aba ke enye ndisịbe ndụk mme mbubehe owo?
14 Ke ama akayak ẹwụt edikpu oro ukara owo okpude nte ekemde ke ediwak isua ikie, Abasi ekeme ndien ndikaiso ke ndisịbe ndụk mme mbubehe owo nnyụn̄ nda utịt nsọk ndutụhọ, mfụhọ, udọn̄ọ, ye n̄kpa. Ke ama akayak mme owo ẹsịm etịn̄e ke se mmọ ẹnamde ke n̄kan̄ ifiọk ntaifiọk, usiakifia, ibọkusọbọ, ye ke mme afan̄ eken, ufọn ndomokiet idụhe aba Abasi ndiyak ini oro ebịghide ke ediwak isua ikie efen efen odu ọnọ mme owo oro ẹdade ke idem ẹkpọn̄ Andibot mmọ ndiwụt m̀mê mmọ ẹkeme ndida emem emem, mbiet paradise ererimbot ndi. Mmọ idaha idinyụn̄ ikemeke ndida ndi. Edida ke idem n̄kpọn̄ Abasi omosụn̄ọ ke ata idiọk, usua usua, akama-n̄kpa ererimbot.
15. Ewe item Bible ke nnyịn ikpanam ọfọn nditiene?
15 Ke adan̄aemi mme andikara oro ẹnyenede esịt akpanikọ ẹmi ẹyomde ndin̄wam ubonowo ẹdude, mme ukeme mmọ ikwe unen. Ke kpukpru ebiet mfịn uyarade n̄wụre ke itie edikara eke owo odu. Oro edi ntak emi Bible ọnọde item ete: “Mbufo ẹkûbuọt idem ye mbọn̄, ẹkûbuọt ye eyen owo, emi edinyan̄a mîdụhe enye ke idem.”—Psalm 146:3.
[Ndise ke page 24, 25]
Idem mme andikara ererimbot oro ẹnyenede esịt akpanikọ ikemeke ndida emem emem, mbiet paradise ererimbot ndi