Ibuot 17
Nyene Ifụre ke Otu Ikọt Abasi
1, 2. Didie ke idaha ubonowo ebiet eke mme owo oro ẹdude ke ikpehe oro oyobio osobode?
YAK idọhọ ke akwa oyobio ama osobo ikpehe emi afo odụn̄de. Ufọk fo ọduọ, ofụri inyene fo onyụn̄ atak. Udia anana. Etie nte idotenyịn idụhe. Ekem, n̄kpọ un̄wam oro owo mîkodorike enyịn edibehe. Ẹnọ udia ye ọfọn̄ barasuene. Ẹbọp obufa ufọk ẹnọ fi. Ke akpanikọ afo okpowụt esịtekọm ọnọ owo oro ọnọde mme n̄kpọ ẹmi.
2 N̄kpọ ebietde emi ke otịbe mfịn. Ukem nte oyobio oro, nsọn̄ibuot Adam ye Eve ama ada akwa unọmọ ọsọk ekpụk ubonowo. Ẹma ẹduọk Paradise ebietidụn̄ ubonowo. Ọtọn̄ọde ke ini oro, ukara owo omokpu ndikpeme mme owo mbiọn̄ọ ekọn̄, ubiatibet, ye ukwan̄ikpe. Ido ukpono amanam ediwak owo ẹnana eti udia eke spirit. Nte ededi, ke nditịn̄ ke usụn̄ifiọk eke spirit, Jehovah Abasi idahaemi ke ọnọ udia, ọfọn̄, ye itie udakibuot. Didie ke enye anam oro?
“ASAN̄AUTOM EMI ANAMDE AKPANIKỌ, ONYỤN̄ ENYENEDE ỌNIỌN̄”
3. Didie ke Jehovah ọnọ ubonowo n̄kpọ, nte mme uwụtn̄kpọ ewe ẹwụtde?
3 Ẹsiwak ndida usụn̄ oro ẹtịmde nnọ mme n̄kpọ un̄wam, ndien ukem ntre Jehovah amanam udia eke spirit odu ọnọ ikọt esie. Ke uwụtn̄kpọ, nditọ Israel ẹkedi “esop Jehovah” ke n̄kpọ nte isua 1,500. Mbon oro ẹkenamde n̄kpọ nte usụn̄ Abasi ndida n̄kpep Ibet esie ẹma ẹdu ke otu mmọ. (1 Chronicles 28:8; 2 Chronicles 17:7-9) Ke akpa isua ikie E.N., Jehovah ama asiak esop Christian. Ẹma ẹtọn̄ọ mme esop, ndien mmọ ẹkenam n̄kpọ ke idak ndausụn̄ otu ukara emi mme apostle ye nyobiowo ẹkenamde. (Utom 15:22-31) Kpasụk ntre mfịn, Jehovah anam n̄kpọ ye ikọt esie ebe ke otu oro ẹtịmde. Nnyịn isan̄a didie ifiọk emi?
4. Anie edi “asan̄autom emi anamde akpanikọ, onyụn̄ enyenede ọniọn̄” ke eyomfịn, ndien didie ke ẹnọ mme n̄kpọ eke spirit oro Abasi ọnọde?
4 Jesus ọkọdọhọ ke ini edidu imọ ke ukara Obio Ubọn̄, ẹyekụt “asan̄autom emi anamde akpanikọ, onyụn̄ enyenede ọniọn̄” nte ọnọde mme anditiene Imọ “udia ke edikem ini.” (Matthew 24:45-47) Ke ini ẹkedoride Jesus ke ebekpo nte Edidem eke heaven ke 1914, “asan̄autom” emi ekedi anie? Ke akpanikọ ikedịghe mme ọkwọrọ ederi Christendom. Ke ata akamba ubak, mmọ ẹkeda nsunsu ekikere oro ọkọnọde ukara idụt mmọ ibetedem ke Ekọn̄ Ererimbot I ẹbọk otuerọn̄ mmọ. Edi otu mme ata Christian ẹmi ẹkedade edisana spirit Abasi ẹyet aran ẹkenyụn̄ ẹdide ubak se Jesus okokotde “ekpri otuerọn̄” ke ọkọnọ nnennen udia eke spirit ke edikem ini. (Luke 12:32) Mme Christian ẹmi ẹyetde aran mi ẹkekwọrọ Obio Ubọn̄ Abasi utu ke ukara owo. Nte utịp, ke ediwak isua ẹbede ediwak miliọn “mme erọn̄ en̄wen” oro ẹnyenede eti esịt ẹma ẹdiana ye “asan̄autom” emi ẹyetde aran mi ke ndinam ido ukpono akpanikọ. (John 10:16) Ke adade “asan̄autom emi anamde akpanikọ” ye Otu Ukara esie eke eyomfịn anam n̄kpọ, Abasi ọmọnọ ikọt esie oro ẹtịmde ndausụn̄ ndinam udia, ọfọn̄, ye itie udakibuot eke spirit ẹdu ẹnọ kpukpru owo ẹmi ẹyomde ndibọ enọ ẹmi.
“UDIA KE EDIKEM INI”
5. Nso idaha eke spirit idu mfịn ke ererimbot, edi nso ke Jehovah anam aban̄a emi?
5 Jesus ọkọdọhọ ete: “Idịghe uyo ikpọn̄ ke owo edida idu uwem, edi edida kpukpru ikọ eke ẹwọrọde Abasi ke inua odu.” (Matthew 4:4) Nte ededi, ke mfụhọ, ata ediwak owo ikpan̄ke utọn̄ inọ uyo Abasi. Nte prọfet Jehovah, Amos, ama ekebemiso etịn̄ ete ke “akan̄ [odu] . . . , idịghe akan̄ udia, inyụn̄ idịghe nsatitọn̄ mmọn̄ edi eke edikop ikọ Jehovah.” (Amos 8:11) Idem mbon oro ẹnen̄erede ẹdi mbon ido ukpono ẹnen̄ede ẹkop biọn̄ ke n̄kan̄ eke spirit. Edi, uduak Jehovah edi yak “kpukpru owo ẹnyene edinyan̄a, ẹnyụn̄ ẹsịm ifiọk akpanikọ.” (1 Timothy 2:3, 4) Nte ekemde, enye ke ọnọ udia eke spirit barasuene. Edi m̀mọ̀n̄ ke ẹkeme ndinyene enye?
6. Didie ke Jehovah ọkọbọk ikọt esie ke n̄kan̄ eke spirit ke ini edem?
6 Ke ofụri mbụk, Jehovah esinọ ikọt esie udia eke spirit nte otu. (Isaiah 65:13) Ke uwụtn̄kpọ, mme oku Israel ẹma ẹsisop iren, iban, ye nditọwọn̄ man ẹda Ibet Abasi ẹteme mmọ ke otu. (Deuteronomy 31:9, 12) Ke idak ndausụn̄ otu ukara, mme Christian akpa isua ikie ẹma ẹtịm mme esop ẹnyụn̄ ẹsinịm mme mbonoesop man ẹteme ẹnyụn̄ ẹsịn udọn̄ ẹnọ kpukpru owo. (Rome 16:5; Philemon 1, 2) Mme Ntiense Jehovah ẹtiene uwụtn̄kpọ emi. Ẹnọ fi ufiop ufiop ikot ndidụk kpukpru mbonoesop mmọ.
7. Didie ke edidụk mme mbonoesop Christian kpukpru ini enyene ebuana ye ifiọk ye mbuọtidem?
7 Nte ededi, ekeme ndidi afo ama ekpekpep ekese ke ini ekekpepde Bible ke idemfo. Ndusụk owo ama an̄wam fi. (Utom 8:30-35) Edi ẹkeme ndimen mbuọtidem fo ndomo ye eto oro ediyemerede onyụn̄ akpa edieke owo mînọhọ ukpeme oro ekemde. Ntem, ana afo ọbọ nnennen udia eke spirit. (1 Timothy 4:6) Mme mbonoesop Christian ẹnọ n̄kaiso ndutịm oro ọyọhọde ye item oro ẹtịmde man ọbọk fi ke n̄kan̄ eke spirit onyụn̄ an̄wam fi ndikaiso n̄kọri ke mbuọtidem nte afo ọkọride ke ifiọk Abasi.—Colossae 1:9, 10.
8. Ntak emi ẹsịnde udọn̄ ẹnọ nnyịn ndidụk mme mbonoesop eke Mme Ntiense Jehovah?
8 Mme mbonoesop ẹyọhọ akpan uduak efen. Paul ekewet ete: “Ẹyak nnyịn inyụn̄ ikere nte ikpedemerede kiet eken inọ ima ye nti utom; ikûnyụn̄ isịn ndisop idem ọtọkiet.” (Mme Hebrew 10:24, 25) Ikọ Greek oro ẹkabarede “ikpedemerede” ekeme n̄ko ndiwọrọ “ndiban ọsọp.” N̄ke Bible kiet ọdọhọ ete: “Ukwak aban ukwak ọsọp: owo onyụn̄ anam iso ufan esie ọsọn̄.” (Mme N̄ke 27:17) Kpukpru nnyịn imoyom n̄kaiso ‘ediban ọsọp.’ Mfịghe eke usen ke usen ẹtode ererimbot ẹkeme ndinam mbuọtidem nnyịn otịp. Ke ini nnyịn idụkde mme mbonoesop Christian, imesisịn udọn̄ inọ kiet eken. (Rome 1:11, 12) Mme andibuana ke esop ẹsitiene item apostle Paul oro nte “ẹsọn̄ọ kiet eken esịt, ẹnyụn̄ ẹnam kiet eken ọkọri,” ndien mme utọ n̄kpọ ẹmi ẹsiban mbuọtidem nnyịn ọsọp. (1 Thessalonica 5:11) Ndidụk mme mbonoesop Christian kpukpru ini n̄ko owụt ke nnyịn imama Abasi onyụn̄ ọnọ nnyịn ifet nditoro enye.—Psalm 35:18.
“ẸSỊNE IMA”
9. Didie ke Jehovah onịm uwụtn̄kpọ ke ndiwụt ima?
9 Paul ekewet ete: “Ẹsịne ima, emi edide se ibọpde uwem adiana inam ọfọn ama.” (Colossae 3:14) Jehovah ke ntatubọk ọmọnọ nnyịn edisịnen̄kpọ emi. Ke nso usụn̄? Mme Christian ẹkeme ndiwụt ima koro enye edi kiet ke otu mbun̄wụm edisana spirit Jehovah oro Abasi ọnọde. (Galatia 5:22, 23) Jehovah ke idemesie ama owụt n̄kponn̄kan ima ke ndinọ ikpọn̄îkpọn̄ edibon Eyen esie man nnyịn ikeme ndinyene nsinsi uwem. (John 3:16) Akakan edinam ima emi ama ọnọ nnyịn uwụtn̄kpọ ke ndiwụt edu emi. “Edieke Abasi akamade nnyịn ntem,” apostle John ekewet ntem, “nnyịn nde ikpama kiet eken.”—1 John 4:11.
10. Didie ke nnyịn ikeme ndibọ ufọn nto “ofụri otu nditọete”?
10 Afo ndidụk mme mbonoesop ke Ufọkmbono Obio Ubọn̄ eyenọ fi ata eti ifet ndiwụt ima. Do afo eyesobo ata ediwak nsio nsio owo. Eyịghe idụhe afo eyema ediwak mmọ inikiet inikiet. Nte ededi, mme edu ẹdi nsio nsio idem ke otu mbon oro ẹnamde n̄kpọ Jehovah. Ekeme ndidi ke ini edem afo n̄kukụre ekesifefep mbon ẹmi mîkenyeneke ukem udọn̄ m̀mê edu fo. Nte ededi, ana mme Christian “ẹnyene ima ẹnọ ofụri otu nditọete.” (1 Peter 2:17, NW) Ntre, nam edi utịtmbuba fo ndimehe ye mbon oro ẹdude ke Ufọkmbono Obio Ubọn̄—idem mme owo ẹmi isua emana, edu, orụk, m̀mê idaha ifiọkn̄wed ẹkemede ndikpụhọde ye okwommọ. Anaedi afo eyekụt ke owo kiet kiet enen̄ede enyene ndusụk nti edu.
11. Ntak emi nsio nsio edu ke otu ikọt Jehovah mîkpafịnake fi?
11 Ikpanaha nsio nsio edu mme owo ke esop afịna fi. Ke ndinam an̄wan̄a, kere nte ediwak moto ẹbede fi ke usụn̄. Idịghe kpukpru mmọ ẹwat ke ukem usọp, kpukpru mmọ inyụn̄ idụhe ke ukem idaha. Ndusụk ẹmewat ke ediwak kilomita, edi ukem nte afo, mmọ eken ẹkam ẹtọtọn̄ọ isan̄. Nte ededi, kpa ye mme nsio nsio idaha ẹmi, kpukpru mmọ ke ẹsan̄a ke usụn̄. Ukem oro ke edi ye mme owo ẹmi ẹnamde esop. Idịghe kpukpru mmọ ẹkọri mme edu Christian ke ukem usọp. N̄ko-n̄ko, idịghe kpukpru mmọ ẹdu ke ukem idaha eke obụk m̀mê eke ntụk. Ndusụk mmọ ẹmetuak ibuot ẹnọ Jehovah ke ediwak isua; mmọ eken ẹkam ẹtọtọn̄ọ. Edi, kpukpru mmọ ẹsan̄a ke usụn̄ oro adade osịm nsinsi uwem, ‘ẹnyenede esịt kiet ye ekikere kiet.’ (1 Corinth 1:10) Ke ntre, se nti edu utu ke mme mmeme mbon oro ẹdude ke esop. Ndinam oro eyenam fi okop inemesịt, koro afo eyefiọk ke Abasi enen̄ede odu ye mbon ẹmi. Ndien ke akpanikọ mi ke afo oyom ndidu.—1 Corinth 14:25.
12, 13. (a) Edieke owo ke esop ayatde fi esịt, nso ke afo ekeme ndinam? (b) Ntak edide akpan n̄kpọ nditre ndikama udu?
12 Sia kpukpru owo ẹdide mme anana mfọnmma, ndusụk ini owo ke esop ekeme nditịn̄ mîdịghe anam n̄kpọ oro ayatde fi esịt. (Rome 3:23) Mbet oro James ama ewet nte enende ete: “Nnyịn idedue ke ediwak n̄kpọ. Edieke owo ekededi mîduehe ke ikọinua, enye ọfọn ama.” (James 3:2) Afo edinam n̄kpọ didie edieke owo anamde n̄kpọ oro ayatde fi esịt? N̄ke Bible kiet ọdọhọ ete: “Mbufiọk owo iyakke enye ọsọp iyatesịt: onyụn̄ eye enye ndifen ndudue.” (Mme N̄ke 19:11) Ndinyene mbufiọk ọwọrọ ndikụt n̄kpọ mbe enyọn̄ enyọn̄ idaha, ndifiọk mme akpan ntak ẹmi ẹnamde owo etịn̄ ikọ m̀mê anam n̄kpọ ke usụn̄ oro. Ata ediwak nnyịn imesida ekese mbufiọk inam n̄kpọ ke ndifen mme ndudue nnyịn. Ntak mîdaha enye n̄ko inam n̄kpọ ke ndifiọk nnyụn̄ mfen mme unana mfọnmma mbon efen?—Matthew 7:1-5; Colossae 3:13.
13 Kûdede ufre ke ana nnyịn ifen mbon efen edieke anade nnyịn ke idem nnyịn ibọ edifen otode Jehovah. (Matthew 6:9, 12, 14, 15) Edieke nnyịn inamde-nam akpanikọ, nnyịn iyenam n̄kpọ ye mbon efen ke ima ima usụn̄. (1 John 1:6, 7; 3:14-16; 4:20, 21) Ke ntre, edieke afo enyenede mfịna ye owo ke esop, n̄wana biọn̄ọ edikama udu. Edieke afo esịnede ima, afo eyedomo ndikọk mfịna oro, ndien afo udumen̄eke ndikpe ubọk edieke afo akayatde owo esịt.—Matthew 5:23, 24; 18:15-17.
14. Mme edu ewe ke nnyịn ikpemen isịne?
14 Edisịnen̄kpọ eke spirit nnyịn ekpenyene ndisịne mme edu efen oro ẹnyenede n̄kpet n̄kpet ebuana ye ima. Paul ekewet ete: “Ẹda ndien esịtmbọm ẹsịne, ye mfọnido, ye nsụkidem, ye ifụre ifụre ido, ye ime.” Edu ẹmi, esịnede ima, ẹdi ubak “obufa owo” otode Abasi. (Colossae 3:10, 12) Nte afo eyesịn ukeme ndisịne n̄kpọ ke usụn̄ emi? Edieke afo emende ima nditọete esịne ke afo edinen̄ede enyene idiọn̄ọ oro anamde ẹfiọk mme mbet Jesus, koro enye ọkọdọhọ ete: “Mbufo ẹma ẹma kiet eken, kpukpru owo ẹyeda oro ẹfiọk ẹte mbufo ẹdi mbet mi.”—John 13:35.
EBIET IFỤRE
15. Didie ke esop ebiet itie udakibuot?
15 Esop n̄ko anam n̄kpọ nte itie udakibuot, ebiet ubọhọ emi afo ekemede ndinyene ifụre. Do afo eyekụt mme owo ẹmi ẹnyenede esịt akpanikọ ẹmi ẹdomode ndinam se inende ke enyịn Abasi. Ediwak ke otu mmọ ẹma ẹtre ukem ndiọi edinam ye edu ẹmi ekemede ndidi afo ke an̄wana ndikan. (Titus 3:3) Mmọ ẹkeme ndin̄wam fi, koro ẹsian nnyịn ẹte ‘ibiom mbiomo kiet eken.’ (Galatia 6:2) Nte ido edide, ndibịne usụn̄uwem oro adade osịm nsinsi uwem ke akpatre edi mbiomo idemfo. (Galatia 6:5; Philippi 2:12) Edi, Jehovah ọmọnọ esop Christian nte utịbe utịbe usụn̄ unọ un̄wam ye ibetedem. Inamke n̄kpọ m̀mê mme mfịna fo ẹkeme ndikama mfụhọ adan̄a didie, afo emenyene ọsọn̄urua itie un̄wam ndika mbịne—kpa ima ima esop oro edidade ye afo ke ini ukụt m̀mê nnama.—Men Luke 10:29-37; Utom Mme Apostle 20:35 domo.
16. Nso un̄wam ke mbiowo esop ẹsinọ?
16 Ndusụk ke otu mbon oro ẹdin̄wamde fi ẹdi mme “owo [ke] enọ”—kpa mbiowo, m̀mê mme esenyịn esop ẹmi ẹmekde, ẹmi ẹbọkde otuerọn̄ ke imaesịt ye ke unyịmesịt. (Ephesus 4:8, 11, 12; Utom 20:28; 1 Peter 5:2, 3) Kaban̄a mmọ, Isaiah eketịn̄ ke prọfesi ete: “Owo kiet eyekabade ebiet ọtọ udịbe ofụm, ye etehe ubọhọ edịm; ebiet akpa mmọn̄ ke edisat isọn̄, ebiet mfụt akwa itiat ke isọn̄ n̄kpa mba.”—Isaiah 32:2.
17. (a) Nso un̄wam ke Jesus ekenen̄ede oyom ndinọ? (b) Nso ndutịm ke Abasi ọkọn̄wọn̄ọ ndinam nnọ ikọt esie?
17 Ke ini Jesus okodude ke isọn̄, ima ima edise enyịn otode mme adaiso ido ukpono ama enen̄ede anana. Idaha mme owo ama enen̄ede otụk enye, ndien enye ama enen̄ede oyom ndin̄wam mmọ ke n̄kan̄ eke spirit. Jesus ama atua mmọ mbọm koro “mmọ [ẹkedude] ke nnanenyịn ẹnyụn̄ ẹsuanade, nte erọn̄ eke mînyeneke andikpeme.” (Matthew 9:36) Emi anam idaha nnanenyịn ediwak owo mfịn ẹmi ẹyọde ikpọ mfịna ye unana edinyene owo oro ẹwọn̄ọrede ẹbịne kaban̄a un̄wam ye ndọn̄esịt eke spirit an̄wan̄a didie ntem! Edi ikọt Jehovah ẹnyene un̄wam eke spirit, koro enye ọkọn̄wọn̄ọ ete: “Nyedori mme ọbọk eke ẹdibọkde mmọ, ndien mmọ idifeheke aba ndịk, idem idinyụn̄ ikpaha aba mmọ, mmọ idinyụn̄ isopke.”—Jeremiah 23:4.
18. Ntak emi nnyịn ikpakade ibịne ebiowo edieke nnyịn iyomde un̄wam eke spirit?
18 Mehe ye mbiowo oro ẹmekde ke esop. Mmọ ẹnyene ekese ifiọk ke ndida ifiọk Abasi nsịn ke edinam, koro mmọ ẹma ẹsịm se inamde ẹdot nte mme esenyịn oro ẹwụtde ke Bible. (1 Timothy 3:1-7; Titus 1:5-9) Kûmen̄e ndisan̄a n̄kpere kiet ke otu mmọ edieke afo oyomde un̄wam eke spirit ndikan ido m̀mê edu oro atuahade ye se Abasi oyomde. Afo eyekụt ke mbiowo ẹtiene item Paul emi: “Ẹsọn̄ọ mbon iduọesịt idem, ẹkama mbon mmemidem, ẹnyene anyanime ye kpukpru owo.”—1 Thessalonica 2:7, 8; 5:14.
NYENE IFỤRE YE IKỌT JEHOVAH
19. Mme edidiọn̄ ewe ke Jehovah ọnọ mbon oro ẹyomde ifụre ke esịt esop esie?
19 Okposụkedi nnyịn idude uwem idahaemi ke mme idaha oro mîfọnke ima, Jehovah ọnọ nnyịn udia, ọfọn̄, ye itie udakibuot eke spirit. Nte ededi, ana nnyịn itie ibet obufa ererimbot oro Abasi ọn̄wọn̄ọde man ibọ ufọn ataata paradise. Edi mbon oro ẹdide ubak esop Jehovah ke ẹnyene ifụre oro otode paradise eke spirit kemi. Kaban̄a mmọ, Ezekiel eketịn̄ prọfesi ete: “Mmọ ẹyedụn̄ ke ifụre, baba n̄kpọ kiet idinyụn̄ inamke mmọ ndịk.”—Ezekiel 34:28; Psalm 4:8.
20. Didie ke Jehovah edinọ usiene ke n̄kpọ ekededi oro nnyịn ikemede ndiyak atak ke ntak utuakibuot esie?
20 Nnyịn ikeme ndiwụt esịtekọm didie ntem nte ke Jehovah anam ima ima ndutịm eke spirit ebe ke Ikọ ye esop esie! San̄a kpere ikọt Abasi. Kûkop ndịk uban̄a se mme ufan m̀mê iman ẹkemede ndikere mban̄a fi ke ndibọ ifiọk Abasi. Ndusụk mmọ ẹkeme nditre ndinyịme koro afo abuanade ye Mme Ntiense Jehovah onyụn̄ odụkde mme mbonoesop ke Ufọkmbono Obio Ubọn̄. Edi Abasi eyenọ fi usiene uwak uwak ke n̄kpọ ekededi oro afo ayakde atak ke ntak utuakibuot esie. (Malachi 3:10) Akan oro, Jesus ọkọdọhọ ete: “Baba owo kiet idụhe, eke ọkọkpọn̄de ufọk, m̀mê nditọeka iren, m̀mê nditọeka iban, m̀mê eka, m̀mê ete, m̀mê nditọ, m̀mê isọn̄, ke ntak Mi ye ntak gospel, emi mîdibọhọ n̄kpọ utịm ikikie kemi ke ini emi, mme ufọk, ye nditọeka iren, ye nditọeka iban, ye mme eka, ye nditọ, ye isọn̄, ikọrọ ye ukụt: ye nsinsi uwem ke eyo emi edidide.” (Mark 10:29, 30) Ih, inamke n̄kpọ m̀mê nso ke afo akadaha ọkpọn̄ m̀mê ke ana ọyọ, afo emekeme ndinyene inem inem itie nsan̄a ye ifụre eke spirit ke otu ikọt Abasi.
DOMO IFIỌK FO SE
Anie edi “asan̄autom emi anamde akpanikọ, onyụn̄ enyenede ọniọn̄”?
Nso ndutịm ke Jehovah anam man ọnọ nnyịn udia ke n̄kan̄ eke spirit?
Didie ke mbon oro ẹdude ke esop Christian ẹkeme ndin̄wam nnyịn?
[Ndise ke page 165]