Paradise M̀mê Ifụm—Ewe Ke Afo Emek?
IDỤHE ndomo owo kiet emi akpakadade enye ke n̄kpọ efen akan se enye ekedide: kpa akaisan̄ owo Europe emi oyomde nduọkodudu onyụn̄ enyenede udọn̄ edidara uyama utịn ke ediye isuo ebietde paradise. Ke asan̄ade ebe ikpọ eboho utan ẹmi ẹyọhọde obot mbeninyan̄, enye ye ntịn̄enyịn ama oyom usụn̄ asan̄a ebe otu mbio ẹmi ẹbuahade ye mme ekpeme, tian, ekpatọkpọ, efọk chewing gum ye efọk sweet, mme n̄wedmbụk n̄kpọntịbe, ye mme magazine ẹmi ẹduọn̄ọde. Nte an̄wan̄ade ke okopde iyatesịt, enye ama eyịk m̀mê oro ekedi paradise emi enye akanamde isan̄ aka.
Nte akanam afo emenyene mbiet ifiọk n̄kpọntịbe emi? Ntak emi mme owo ẹsinyenede ekikere edika nduọkodudu ke ndusụk itie ẹbietde paradise, edi ke ini mmọ ẹsịmde do, eyetie nte idụhe n̄kpọ ndomokiet oro ọbiọn̄de mmọ ndikpụhọde enye nsịn ke ata ifụm?
Idịghe ke “Paradise” Ikpọn̄
Utọ in̄wan̄în̄wan̄ ediwụt unana ukpono ntre nnọ uyai, eti ndutịm, ye edisana idaha idịghe ke mme itie ẹbietde “paradise” kpọt emi ediwak mme akaisan̄ ẹsikade. Ekpere ndidi enen̄ede ẹbiat n̄kaowo mfịn ke kpukpru ebiet ebe ke usabaden̄kpọ. Ediwak itie mbubehe ẹsabade n̄kpọ ke akamba udomo ebe ke ediwak tọn mbio oro mmọ ẹsion̄ode. Edikama mme ibọkn̄kpa ke idiọk usụn̄ ye aran isọn̄ ndiwọrọ mfiọrọ ke mbuari emesịn akamba ikpehe isọn̄ nnyịn ke itiendịk nsobo, anamde enye okûdot se uwem odude ke esịt.
Mme ekọn̄ ẹmesabade n̄kpọ n̄ko. Nte ererimbot ekesede ye ndịk, ekọn̄ eke 1991 ke Persian Gulf ama adian obufa mfịna efen. Mbon ekọn̄ Iraq ẹma ẹkokoi ẹsịn ikan̄ ke n̄kpọ nte obube aran 600, ẹwọn̄ọrede Kuwait ẹsịn “ke hell eke n̄kukụt ediyarade,” nte n̄wedmbụk n̄kpọntịbe mbon Europe eketịn̄de aban̄a enye. Magazine eke Germany oro Geo okokot akwa ikan̄ nsobo oro “n̄kponn̄kan nsobo n̄kann̄kụk oro akanam ubọk owo anamde.”
Ke utịt ekọn̄ oro, utom edinam asana ama ọtọn̄ọ usọp usọp. Edikam nnịme ikan ke mme obube aran oro ikan̄ okodụkde ama ada ediwak ọfiọn̄ ọkpọsọn̄ utom. Esop Kaban̄a Nsọn̄idem Ofụri Ererimbot ama ọtọt ete ke usabaden̄kpọ oro osụk akade iso ke Kuwait ekeme ndinam ibat n̄kpan̄a do ọdọk ke mbahade 10 eke ikie.
Esisịt N̄kpọndịk edi Ẹkama Ikpọ Mfiomo
Ke kpukpru ikpọ ye in̄wan̄în̄wan̄ uwụtn̄kpọ usabade n̄kann̄kụk ke akamba udomo, ediwak tọsịn uwụtn̄kpọ eke n̄kpri udomo ẹdu. Mme asuan mbio ke n̄kann̄kụk ye “mme ewet ndise” oro ẹsiwetde n̄kpọ ẹdian ke efak ẹkeme ndidi mme andisabade n̄kpọ oro ẹkamade esisịt n̄kpọndịk, edi mmọ nte ededi ẹn̄wam ke ndibiat ukeme oro ekondo Isọn̄ enyenede ndidi paradise.
Ke ndusụk ebiet ediwet n̄kpọ ndian ke mme efak edi ọsọ n̄kpọ tutu mbio obio “idọn̄ke enyịn aba ke mme n̄kpọ oro ẹwetde,” tutu eyedi ọkpọsọn̄ n̄kpọ ndidiọn̄ọ mmọ. Ẹsidian mmọ ke mme usụn̄ idakisọn̄ oro moto ẹwatde, ke mme ibibene ufọk, ye ke mme efe urụk ukopikọ. Idịghe ke mme ibibene itie ukaikọt obio ikpọn̄ ke ẹdiwet n̄kpọ ẹdian.
Ndusụk ikpọ obio ẹyọhọ ye mme n̄wụre ufọk emi ẹma ẹkewọrọ ẹkpọn̄. Mme itieidụn̄ ẹdehe oto ufọk ye okụre oro mîsanake. Mme n̄kpọhọ moto, mbiara ukwakutom, ye mme n̄kpoduoho oro owo mîyomke aba ẹsuana ẹyọhọ in̄wan̄esa oro ẹkpedide ediye itie inemesịt.
Ke ndusụk ekpụk etie nte mme owo idọn̄ke enyịn aba iban̄a mbat ye nsuahade nsuahade idem. Idịghe ndinyịme nsuahade nsuahade edu usịne ọfọn̄ ye ukamaidem kpọt edi ẹkeme n̄ko ndinyịme nte edide ido edinam. Ẹse mbon oro ẹmade uyai ye usanaidem nte mbon unana idotenyịn oro ẹmade akani ido edinam.
Nso Akwa Utom!
Nso akwa utom ubịnikọt ke ediyom ntem man ẹnam mme esụkmbehe, mme akai, ye mme obot eke ebietidụn̄ isọn̄ nnyịn ẹkabade paradise oro ẹwụtde ke mme ndiye ndise edem magazine mme akaisan̄—itịn̄ke-tịn̄ iban̄a se ẹdinyenede ndinam mban̄a ikpọ obio, n̄kpri obio, ye mme in̄wan̄ ye mme owo ke idemmọ!
Akaisan̄ oro ẹkesiakde ke akpa ama okop inemesịt ndikụt otu mbonutom unam obio asana ẹsan̄ade ke ebiet oro nte ini akade ke usen oro ndikatan̄ ikpọ mbio. Nte ededi, mmọ ẹma ẹbe ẹkpọn̄ ndusụk mbai akrasi, mme okukụp ekpeme, mbai tian, ye ata ediwak mbio sika oro owo mîkemeke ndibat. Ntre idem ke ẹma ẹkenam ebiet oro asana, ekese uyarade okosụk ododu ndiwụt nte ke ikpehe isọn̄ oro ekenen̄ede ebiet ifụm utu ke ndibiet paradise.
Edinam ebiet asana ke ofụri ererimbot man ẹnyan̄a ekondo Isọn̄ ẹsio ke ndikabade ndi ifụm ofụri ererimbot eyeyom ẹsio kpukpru utọ nyọhọ nsụhọ odudu mbiara ẹmi ẹfep. Nte idotenyịn ekededi odu nte ke utọ edinam ebiet asana oro eyeda itie? Edieke edide ntre, didie? Anie edinam enye? Ini ewe?