Kpa ye Ndide Owo O-Bụt, Idụhe Se N̄kpafiakde Mmek Ndida Uwem Mi Nnam N̄kan Emi!

N̄kamana ke 1934 ke Pescara. Obio oro odu ke n̄kan̄ edem usiahautịn esụkmbehe Italy, ke mben Inyan̄ Adriatic. Ete ye eka mi ẹkenyene nditọiban inan̄, ami n̄kedi ekperedem. Ete mi ọkọtọn̄ọ ke akpa abisi osio nnyịn enyịn̄, oro anam enyịn̄ mi ọtọn̄ọde ke “D.”

Ekesidọdọn̄ ete mi ndidiọn̄ọ n̄kpọ mban̄a Abasi. Akpa ini emi enye ekenemede nneme ye Ntiense Jehovah ekedi ke July 1943. Ete kiet emi ekekerede Liberato Ricci ekeneme nneme Bible ye enye onyụn̄ ọbuọt enye Enyọn̄-Ukpeme ete okot. Ini oro, Liberato ekekpep Bible ye Mme Ntiense Jehovah. Ikebịghike, ete mi ama ọtọn̄ọ ndimen se enye ekekpepde nneme ye mbon en̄wen. Eka mi ama edidụk esop n̄ko. Kpa ye emi enye mîkọdiọn̄ọke ndikot n̄wed, enye ama esikwọrọ ikọ ọnọ mme owo, onyụn̄ etịn̄ se mme itie Bible emi enye ama okomomụm ọdọn̄ ke ibuot ọdọhọde ọnọ mmọ.

Ima inyene ekpri ufọk. Ufọk nnyịn ekedidi ẹdodụk, ẹwọwọrọ. Ẹkesinịm mbono esop do. Kpa ye emi ikenyenede ubet iba kpọt, mme esenyịn circuit ye mme asiakusụn̄ ẹma ẹsidụn̄ ye nnyịn.

Adiaha ye udun̄wan eka mi ikenen̄ekede idọn̄ enyịn ke se Bible ekpepde. Nte ini akakade, mmọ ẹma ẹdọ ebe ẹkpọn̄ ufọk. Edi ama esinem mi ye Cesira eyeneka mi emi ikọyọhọde isụhọ ndisikpan̄ utọn̄ n̄kop nte ete mi okotde Bible. Utịn̄ikọ nditọete emi ẹkesidide ẹdise ekpri otu nnyịn ama esinem nnyịn n̄ko, ama esinyụn̄ odụk owo ọkpọ.

Mma nsiwak ndisan̄a ye ete mi ye mbon en̄wen n̄kwọrọ ikọ. Edi ke ntak o-bụt, ediwak ọfiọn̄ ama ebe nnyeneke esịt n̄kụbọde inua ntịn̄ ikọ ye mme enyeneufọk. Kpa ye oro, mma ntetịm mma Jehovah, mma nnyụn̄ nna baptism ke July 1950. Brọda kiet ọkọnọ utịn̄ikọ baptism oro ke ufọk nnyịn, ekem ẹma ẹmen mi ẹka inyan̄ ẹkenịm baptism. Isua emi eketienede, ẹma ẹnọ ebe ye n̄wan emi ẹkedide mme akpan asiakusụn̄ ẹdi edem nnyịn, mma nsinyụn̄ n̄wak ndisan̄a ye mmọ n̄kwọrọ ikọ. Nte n̄kawakde idem ke ukwọrọikọ, ntre ke ukwọrọikọ ekemem mi utom. Mma ndinen̄ede mma ukwọrọikọ. Ukwọrọikọ edi ata eti usụn̄ ndinam n̄kpọ nnọ Jehovah!

Se N̄kebierede Emi Okokpụhọrede Uwem Mi

Piero Gatti ekedi akpa esenyịn circuit nnyịn.a Enye ama ọdọhọ ntọn̄ọ utom usiakusụn̄, nnyụn̄ n̄wọrọ n̄kodu ke ebiet emi ẹyomde-yom mme ọkwọrọikọ. Utọ n̄kpọ oro ikodụkke mi ekikere akanam. Ke edem nnyịn, nditọiban ẹkesidụn̄ ye ete ye eka mmọ tutu ẹdọ ebe. Mma ntọn̄ọ usiakusụn̄ ke March 1952, edi n̄kosụk ndụn̄ ye ete ye eka mi. N̄kọdiọn̄ọke ini oro ke utom usiakusụn̄ emi ntọn̄ọde do ayada mi esịm ebiet emi ndude idahaemi.

Ke ukem ini oro, n̄kaiferi kiet emi ekekerede Anna ama oyom nditọn̄ọ utom usiakusụn̄. Enye ama edidụn̄ ye nnyịn man isisan̄a ntre ikwọrọ ikọ. Ke 1954, ẹma ẹnọ nnyịn ikedi akpan asiakusụn̄ ke Perugia. To ke edem nnyịn sịm do ekedi n̄kpọ nte kilomita 250. Ukpọk Ntiense kiet ikodụhe do.

Ata obufa uwem ekedi oro! N̄kedi isua 20 kpọt, ndien n̄kukụre ini emi n̄kesikpọn̄de obio nnyịn edi ini nsisan̄ade ye ete ye eka mi n̄ka akamba mbono. Eketie mi ke idem nte iyak emi ẹsiode ke mmọn̄ ẹdori ke obot! Nte ami ye Anna ididụn̄de ikpọn̄ ama anam ete mi ndịk ekpri, ntre enye ama etiene nnyịn oyom ufọk. Ubet ufọk kiet emi ikọbọde okonyụn̄ edi Ufọkmbono Obio Ubọn̄. Nsonso oro, ami ye Anna ikesidi n̄kukụre owo ke mbono esop. Kpa ye oro, ndikwọrọ ikọ ke Perugia ye ke n̄kpri ye ikpọ obio emi ẹkekperede do ama enem nnyịn etieti, ima inyụn̄ inyene mbon emi ikọtọn̄ọde ndikpep Bible. N̄kpọ nte isua kiet ekebe, brọda kiet ama edidụn̄ ke Perugia, enye ekesinyụn̄ enịm mbono esop. Ini ikpọn̄de do ika obufa itie emi ẹkenọde nnyịn ika ke 1957, ẹma ẹtọtọn̄ọ ekpri esop ke Perugia.

Obufa itie emi ẹkenọde nnyịn ika ekedi ekpri obio ke ufọt ufọt Italy, emi ekekerede Terni. Ukwọrọikọ ama enem nnyịn do sia mbon emi ẹkeyomde-yom ndikpep Bible ẹma ẹwak. Edi mme mfịna ẹma ẹdu do n̄ko. Kpa ye emi ẹma ẹketre ukara Fascist ke 1943, ndusụk mbon ukara ẹma ẹka iso ẹnam se mmọ ẹkekeme man ẹtre Mme Ntiense Jehovah ndikwọrọ ikọ. Mmọ ẹkedọhọ ke ana ibọ license kan̄a mbemiso ikwọrọde ikọ ke ufọk ke ufọk.

Mme bodisi ẹma ẹsiyep Mme Ntiense Jehovah. Ndusụk ini, ima isidụk otuowo isop mmọ ke enyịn. Edi ndusụk ini ẹma ẹsimụm nnyịn. Ẹma ẹmụm mi ikaba. Akpa ini, n̄kasan̄a ye esenyịn circuit n̄kwọrọ ikọ. Mme bodisi ẹma ẹmen nnyịn ẹka ọfis mmọ ẹkedọhọ ke isan̄a ikwọrọ ikọ ke ini nnyịn mînyeneke unen ndinam ntre, ẹnyụn̄ ẹbiere okụk ẹnọ nnyịn ẹte ikpe. Ima isịn ndikpe sia nnyịn ikabiatke ibet ndomokiet. Esịt ama ebre mi tịp tịp tịp; ekpedi owo ama ada ekpere mi, okpokokop! Mmọkọm Jehovah nte mmen̄kasan̄ake ikpọn̄ usen oro. Ikọ Isaiah 41:13 emi ọdọhọde: “Kûfehe ndịk. Ami nyan̄wam fi” ama odụk mi ekikere onyụn̄ ọsọn̄ọ mi idem. Ẹma ẹsana nnyịn ẹyak. Ekem ẹkemen ikpe oro ẹka esop, ebiereikpe ama abiat ikpe oro efep. Ọfiọn̄ itiokiet ekebe, ẹma ẹfiak ẹmụm mi. Isan̄ enye emi, n̄kasan̄a ikpọn̄. Ẹkemen ikpe enye oro n̄ko ẹka esop, ebiereikpe ama abiat efep, ete ke inyeneke se nduede.

Mme N̄kpọ Efen Emi N̄kanamde Nnọ Jehovah

Enyene akamba mbono emi n̄koyomde ndikodụk ke Naples, ke usụk usụk Italy ke 1954. Mmeti ke eketie mi urua urua ke idem ndika mbono oro. N̄kesịm do, mma nsịn enyịn̄ nditiene nnam itie oro asana. Ẹma ẹdọhọ n̄kanam utom ke itie emi ekperede mbot utịn̄ikọ. Do ke n̄kokụt ediye akparawa kiet emi ekedide adaidaha. Enye ekekere Antonio Caparelli. Enye ekedi asiakusụn̄ n̄ko, okonyụn̄ oto Libya edi mbono oro. Ubon mmọ ẹma ẹto Italy ẹkedụn̄ ke Libya ke n̄kpọ nte 1930.

Antonio ama okop odudu onyụn̄ enyene uko. Enye ama esiwat motosaikle esie odụk ata esịt esịt Desat Libya ọkọkwọrọ ikọ ọnọ mbon Italy emi ẹkedụn̄de do. Ndusụk ini, enye ama esiwet mi leta, ami nnyụn̄ n̄wet enye. Ke ntọn̄ọ ntọn̄ọ 1959, enye ama ọnyọn̄ edi Italy. Enye okodu ke Bethel ke Rome ọfiọn̄ ifan̄ mbemiso ẹkenọde enye ekedi akpan asiakusụn̄ ke Viterbo, ke ufọt ufọt Italy. Ima nnyịn ama ofiop, ima inyụn̄ inam ndọ ke September 29, 1959. Ikanam ndọ ima, mma ntiene Antonio n̄ka Viterbo.

Ama edi se inyenede ufọk ye ebiet emi idinịmde mbono esop. Utịt utịt, ima ikụt ufọkenyọn̄ kiet inyụn̄ ibọ isọn̄ oro idụn̄. Ufọk oro ekebiet ekpri ufọkurua onyụn̄ enyene ekpri itie ukaikọt ye itie uyere mmọn̄ ke edem oro. Ima iyom itụn̄ kiet inịm bed nnyịn inyụn̄ ida n̄kpọ ikwi. N̄kan̄ oro ekedi ubet. N̄kan̄ eken ekedi ufọtufọk, ndusụk usen enye edi Ufọkmbono Obio Ubọn̄. Utọ ufọk oro ama enyene nte eketiede, nte ami nte ami, n̄kpakamaha ndidụn̄ do ikpọn̄. Edi ama enem mi ndidụn̄ sia edide n̄kodụn̄ ye Antonio.

Ke 1961, ẹma ẹmek Antonio esenyịn circuit. Edi mbemiso enye ọtọn̄ọde utom circuit, akana enye aka ufọkn̄wed mme asan̄autom esop m̀mê mme esenyịn ke ọfiọn̄ kiet. Oro ọkọwọrọ ke ndidu ikpọn̄ ofụri ọfiọn̄ kiet. Mbọm idem mi ama esinam mi ndusụk ini, akpan akpan ke mme mbubreyo emi n̄kesidude ikpọn̄ ke ekpri ufọk nnyịn oro. Kpa ye oro, inemesịt mi ekedi ke Jehovah ke ada Antonio anam n̄kpọ ke esop Esie. Mma nyom n̄kpọ nnam, ndien ẹte ibọp enyịn itat ọfiọn̄ kiet oro ama ebe.

Utom circuit ama anam ika ata ediwak itie. Ima ito Veneto ke edere edere Italy idika Sicily ke usụk usụk. Nsonso oro, nnyịn ikenyeneke moto, ikesikpekpe usụn̄. Isan̄ kiet ima idụk bọs ika ndise nditọete ke ekpri obio kiet ke Sicily. Ke bọs oro ama akatuai nnyịn ama emen ediyak ke itiembehe bọs, ima ikụt nditọete ẹdade do ẹbet nnyịn. Mmọ ẹkesan̄a ye enan̄-mbiomo ndida mmen mbiomo nnyịn. Antonio ekesịne yaket ye tai, ami nsịne ọfọn̄ mbono esop. Anaedi mme owo ẹma ẹkpa imam ini ẹkụtde nnyịn ibọbọde utọ mbọbọ oro isan̄a ye mme ọtọin̄wan̄ ye enan̄-mbiomo emi ẹkedoride mme ekpatọfọn̄ ye typewriter nnyịn.

Nditọete ẹma ẹtat ubọk ẹbuana se ededi emi mmọ ẹkenyenede, ọkpọkọm ekpri didie. Ndusụk ufọk ikenyeneke itie uyere mmọn̄, inyeneke mmọn̄ esan̄ukwak. Ubet emi ikodụn̄de ini kiet ekedi ubet emi owo mîkodụn̄ke ke ediwak isua. Mma ntịm idem tutu ke bed okoneyo tutu Antonio edemede mi. Ikofụhọde ọfọn̄ bed, n̄ken̄e n̄ken̄e unam emi ikokụtde ẹkebiet ntan! Inyeneke se ikpekekemede ndinam ufọt okoneyo oro. Ntre ima iken̄ se ikekemede ndiken̄, inyụn̄ idomo ndifiak nde.

Edi idịghe mme n̄kpọ ntre ẹkenen̄ede ẹfịna mi. Ata akpan mfịna mi ekedi bụt. Ima ika esop akpa ini, ama esisọn̄ mi ndinyene mbufa ufan. Edi sia ekenen̄erede ọdọn̄ mi ndisọn̄ọ nditọete iban idem nnyụn̄ n̄n̄wam mmọ, mma nsitịme nte n̄kekeme man bụt idikpan mi ndinam oro. Jehovah ama esin̄wam mi. Urua oro ete isụk ikụre, bụt ama esifiak odon̄ode mi. Ekedi ata n̄kpọ ukpono ndinam n̄kpọ Abasi ye nditọete emi ẹtatde ubọk, ẹbuọtde idem ye Jehovah, ẹnyụn̄ ẹmade enye.

Ke ima ikanam utom circuit ye districtb isua ifan̄, ẹma ẹdọhọ ididu ke Bethel ke Rome ke 1977 itiene in̄wam ẹtịm akamba mbono ofụri ererimbot 1978 emi ẹkekotde “Mbuọtidem oro Akande.” Ọfiọn̄ ifan̄ ekebe, ẹma ẹdọhọ idi mbonubon Bethel. Ikebịghike, ẹma ẹmek Antonio owo Kọmiti N̄kọk Itieutom.

Uwem Bethel ekedi ata obufa n̄kpọ ọnọ mi. Ndusụk ini, bụt ikayakke esịt ana mi sụn̄. Edi Jehovah ye nditọete ke Bethel ẹma ẹn̄wam mi. Ikebịghike, mma ntọn̄ọ ndidụn̄ ke Bethel nte ndụn̄ ke ufọk mi.

Mbufa Mfịna Emi Ẹkesịmde Nnyịn

Ke mme isua emi eketienede, ima inyene obufa mfịna. Nsio nsio udọn̄ọ ẹma ẹsio iso ẹnyan. Ke 1984, ẹma ẹsiak Antonio esịt. Ke n̄kpọ nte isua duop ama ekebe, nsio nsio udọn̄ọ efen ẹma ẹsịghede enye. Ekem ke 1999, ẹma ẹkụt ke enye enyene ata idiọk mbufụt ke esịt idem. Antonio emi ekesikopde odudu nte nso ekedidi se idiọk udọn̄ọ akande ubọk. Ndidi eyo esiere, enye ke eyet aka ama abiak mi etieti. Mma mbọn̄ akam ke ofụri esịt nnọ Jehovah nte an̄wam mi n̄keme ndisọn̄ọ edima ebe mi idem. Mma nsiwak ndikot Psalm n̄ko, sia ama esidọn̄ mi esịt ini esịt etịmerede mi. Antonio akakpa ke March 18, 1999. Ekedi n̄kpọ nte isua 40 tọn̄ọ ikanam ndọ.

Ndobo ekeme ndisụk nnam owo kpa ye emi mme owo ẹyọhọde-yọhọ enye idem. Se nditọete ke Bethel ye nditọete emi ikọdiọn̄ọde ini ikanamde utom circuit ye district ẹkenamde ẹwụt ke imama mi ẹnyụn̄ ẹdọn̄ mi esịt ikedịghe ekpri. Kpa ye oro, ekesisụk etie mi ukpọk ukpọk ke idem akpan akpan mma nnyọn̄ utom mbubreyo ndisịne ke ubet, sụk ami, sụk idem. Idụhe nte n̄kpetịn̄de ubiak oro yak an̄wan̄a owo. Ndisibọn̄ akam, n̄kpep Ikọ Abasi, ye ini ndibe, ama anam idem afiak enem mi. Aka ko, ekedidi mma ntie n̄kere nte n̄kpọ eketiede ye ami ye Antonio ini enye okosụk odude ke uwem, edinenem mi. Nsisụk ntetie n̄kere n̄kpọ emi ami ye Antonio ikesinamde, nnyụn̄ nnịm ke Jehovah ifreke Antonio, ke nyafiak n̄kụt enye ini edinamde mme owo ẹset.

Mmanam ediwak utom ke Bethel, edi idahaemi ndu ke itie ukịmọfọn̄. Esinen̄ede enem mi ndikụt nte utom mi an̄wamde ediwak owo ke Bethel. Mmesidomo ndisịn idem n̄kwọrọ ikọ n̄ko. Edi nnyeneke ibifịk ndikwọrọ aba nte n̄kesikwọrọde. Kpa ye oro, nsụk mmama ndikwọrọ ikọ. Mmama ukwọrọikọ toto ke ekpri. Oro anam nsidọhọ mme uyen yak mmọ ẹnam utom usiakusụn̄ sia mmọdiọn̄ọ nte utom oro ekemede ndinem owo.

Mma ntie n̄kere utom ofụri ini emi nnamde nnọ Abasi ke n̄kpọ nte isua 70 idahaemi, mmokụt nte Jehovah an̄wamde mi onyụn̄ ọdiọn̄de mi. Bụt osụk ananam mi, oro anam n̄kụt ke idịghe odudu idem mi ke nda nnam kpukpru se nnamde. Mmaka ediwak itie, mmokụt ediwak n̄kpọ ye ediwak owo emi n̄kpepde n̄kpọ nto. Edi ndọhọ ke ekpedi ẹdọhọ mfiak mmek se n̄kpadade uwem mi nnam, ke n̄kposụk nnam se nnamde emi.