Η Παμπάλαια Διαμάχη με τα Πεθερικά
«ΟΥΤΕ να σε βλέπω δεν θέλω!» ξεφώνισε η Φουτζίκο στην πεθερά της, την Τομίκο. Η Φουτζίκο είχε κουραστεί να παίρνει συνέχεια διαταγές. Αν και είχε καταφέρει να διατηρεί την ψυχραιμία της επιφανειακά, η ζωή ήταν μαρτύριο γι’ αυτήν. «Μέσα μου ένιωθα πίκρα», λέει. «Δεν ήμουν ο εαυτός μου. Μου ήταν αδύνατο να αντέξω αυτή τη ζωή καθημερινά».
Μια ηλικιωμένη γυναίκα που ζει μόνη της στην Ιαπωνία δηλώνει: «Ο γιος μου και η γυναίκα του με εγκατέλειψαν. Τώρα δεν χρειάζεται να ανησυχώ για άλλους, και ζω τη ζωή μου όπως μου αρέσει, ωστόσο, όταν σκοτεινιάζει, νιώθω μοναξιά».
Η παμπάλαια διαμάχη μεταξύ πεθεράς και νύφης είναι παγκόσμιο φαινόμενο. «Δυστυχώς», παρατηρεί η Ντούλσι Μπόλινγκ, συντάκτρια ενός περιοδικού στην Αυστραλία, «μερικές γυναίκες θα ζηλεύουν πάντοτε τις νύφες τους. . . . Δεν μπορείτε να κάνετε και πολλά πράγματα, εκτός από το να το υποφέρετε με υπομονή». Στην Ανατολή, υπάρχουν μέχρι και θρύλοι που μιλάνε για ηλικιωμένες γυναίκες εγκαταλειμμένες στα βουνά, πράξη που υποκίνησαν οι νύφες τους.
Σήμερα, η διαμάχη αυτή είναι πιο πολύπλοκη απ’ ό,τι άλλοτε. Σύμφωνα με στατιστικές, η υπολογιζόμενη διάρκεια ζωής αυξάνεται, οι οικογένειες μικραίνουν και το χάσμα μεταξύ του ποσοστού θνησιμότητας των αντρών και εκείνου των γυναικών γίνεται όλο και μεγαλύτερο. Ποιο είναι το αποτέλεσμα; Καθώς όλο και περισσότερες γυναίκες ζουν μέχρι τα 70 και τα 80 τους, η διαμάχη ανάμεσα σε πεθερές και νύφες έχει μεταβληθεί σε εξαντλητικό μαραθώνιο, από το σύντομο αγώνα δρόμου των 100 μέτρων που ήταν κάποτε.
Τι Θέλουν οι Ηλικιωμένοι;
Αν αφήσουμε κατά μέρος αυτές τις διαμάχες, τι είδους φροντίδα επιθυμούν να απολαμβάνουν οι ηλικιωμένοι γονείς, σε περίπτωση που έχουν περιθώρια εκλογής; «Τις δυο τελευταίες δεκαετίες», λέει ο Τζέικομπ Σ. Σίγκελ και η Σύνθια Μ. Τάουμπερ, ερευνητές σε θέματα δημογραφίας, «τόσο οι γυναίκες όσο και οι άντρες είχαν κατά πολύ λιγότερο την τάση να ζουν με άλλους ανθρώπους, σε περίπτωση που έχαναν το σύντροφό τους». Η Ιλέιν Μ. Μπρόντι, πρώην διευθύντρια του Τμήματος Υπηρεσιών για τον Άνθρωπο, προσθέτει ότι στις Ηνωμένες Πολιτείες, «η διευθέτηση που προτιμάται περισσότερο από τους ηλικιωμένους είναι να μη μένουν μαζί με τους συγγενείς τους». Συχνά, τα παιδιά τους μένουν κάπου κοντά, τους επισκέπτονται και τους φροντίζουν.
Στην Ανατολή οι άνθρωποι έχουν άλλες προτιμήσεις. Σύμφωνα με μια διεθνή έρευνα που διεξάχθηκε από την Υπηρεσία Διαχείρισης και Συντονισμού στην Ιαπωνία, η πλειονότητα των ηλικιωμένων στην Ιαπωνία και στην Ταϋλάνδη θέλουν να μένουν με τους συγγενείς τους. Η έρευνα ανακαλύπτει ότι το 61 τοις εκατό των ηλικιωμένων στην Ταϋλάνδη και το 51 τοις εκατό στην Ιαπωνία μένουν πραγματικά με τους συγγενείς τους.
Φυσικά, αυτή η δυνατότητα εκλογής είναι συνηθισμένη και στη Δύση. Υπερήλικες ή κατάκοιτοι γονείς μένουν συχνά μαζί με τα παιδιά τους. Στη Γαλλία, είναι συνηθισμένο εκείνοι που είναι 75 χρονών και άνω, και χάνουν το σύντροφό τους, να μένουν με κάποιο από τα παιδιά τους.
Δεχτείτε τα Υπέρ και τα Κατά
Όταν δυο ή τρεις γενιές αποφασίζουν να μείνουν κάτω από την ίδια στέγη, υπάρχουν φυσικά ορισμένα πλεονεκτήματα. Οι ηλικιωμένοι νιώθουν περισσότερη ασφάλεια και λιγότερη μοναξιά. Η νεότερη γενιά μπορεί να διδαχτεί πολλά από την πείρα των μεγαλυτέρων, και υπάρχουν και οικονομικά οφέλη.
Από την άλλη μεριά, η συμβίωση μπορεί να περιπλέξει μια ήδη προβληματική σχέση με τα πεθερικά. Λόγου χάρη, στην Ιαπωνία, όπου οι ηλικιωμένοι γονείς κατά παράδοση μένουν με το μεγαλύτερο γιο και την οικογένειά του, είναι παροιμιώδης η διαμάχη ανάμεσα σε πεθερές και νύφες.
Αν αντιμετωπίζετε μια τέτοια κατάσταση, τι μπορείτε να κάνετε; Στο βιβλίο του Ο Πληθυσμός των Ηλικιωμένων της Αμερικής (America’s Older Population), ο Πολ Ε. Ζοπφ ο νεότερος, καθηγητής κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο Γκίλφορντ, λέει: «Από την οικογένεια ξεκινάνε και οι διαμάχες και οι όποιες ευκαιρίες για το χειρισμό τους. Η ικανότητα των μελών μιας οικογένειας να θέτουν τη διαμάχη υπό έλεγχο και να δημιουργούν μια αποδοτική σχέση με τα ηλικιωμένα μέλη μπορεί να είναι μια ικανότητα που χρησιμεύει και σε άλλες σχέσεις».
Δείτε λοιπόν το ζήτημα θετικά. Αν μάθετε να θέτετε τις οικογενειακές διαμάχες υπό έλεγχο, θα γίνετε πιθανώς πιο ικανοί στο να χειρίζεστε και άλλες ακανθώδεις καταστάσεις. Πάρτε το σαν πρόκληση, κι αυτό θα σας κάνει καλύτερα άτομα. Ας εξετάσουμε τα προβλήματα που υπάρχουν στη συμβίωση με τα πεθερικά και ας δούμε πώς μπορεί κανείς να χειριστεί με επιτυχία αυτά τα προβλήματα. Και, ακόμα κι αν προς το παρόν δεν ζείτε κάτω απ’ αυτές τις συνθήκες, πάλι μπορείτε να ωφεληθείτε από την εξέταση των αρχών που περιλαμβάνονται.
[Πλαίσιο στη σελίδα 4]
Περισσότεροι οι Γονείς από τα Παιδιά
Τώρα, για πρώτη φορά στην ιστορία, σύμφωνα με το δημογράφο Σάμιουελ Πρέστον, στο μέσο ανδρόγυνο αναλογούν περισσότεροι γονείς από παιδιά. Το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν πολλά σημερινά ζευγάρια είναι το πώς να εξισορροπήσουν τις ευθύνες που προϋποθέτει η φροντίδα των γονέων τους.