Το Αλπικό Κέρας​—Η Μελωδία ενός Δέντρου

ΕΠΙ αιώνες, κάποιοι κάτοικοι των Ελβετικών Άλπεων χρησιμοποιούσαν ένα ιδιαίτερο μέσο για να επικοινωνούν​—το αλπικό κέρας. Η αλήθεια είναι ότι ίσως δεν φαίνεται ιδιαίτερα εύχρηστο, εφόσον αυτό το όργανο έχει ενίοτε διπλάσιο ύψος από τον οργανοπαίκτη. Ωστόσο, μπορεί να μεταφερθεί στο χέρι. Μάλιστα μερικές εκδοχές του αποσυναρμολογούνται και μπαίνουν σε μια βολική τσάντα. Ο ήχος του μπορεί να ταξιδέψει μέχρι και 10 χιλιόμετρα, διασχίζοντας τις ψηλές αλπικές κοιλάδες!

Πώς Φτιάχνεται;

Εφόσον το αλπικό κέρας φτιάχνεται κατά παράδοση από έλατο, οι όμορφες Ελβετικές Άλπεις είναι το σπίτι του. Εξαιτίας των φυσικών δυνάμεων, τα έλατα που φύονται στις απότομες λοφοπλαγιές σχηματίζουν μια καμπυλότητα στη βάση τους.

Αφού επιλέξει ένα δέντρο, ο κατασκευαστής ανοίγει προσεκτικά τον κορμό στα δύο και τον κουφώνει με ειδικά σκαρπέλα. Αυτό και μόνο το στάδιο της διαδικασίας μπορεί να πάρει ως και 80 ώρες! Έπειτα, ο τεχνίτης λιμάρει και τρίβει με γυαλόχαρτο το εσωτερικό για να το λειάνει. Κολλάει τα δύο τμήματα μεταξύ τους και τα τυλίγει σφιχτά με λωρίδες από φλοιό σημύδας. Προσθέτει επίσης ένα ξύλινο πόδι το οποίο θα στηρίζει το κέρας κατά το παίξιμο. Τελικά, αφού προσαρμόσει στο όργανο ένα κατάλληλο επιστόμιο και διακοσμήσει τη χοάνη με ένα ζωγραφιστό ή εγχάρακτο σχέδιο, το περνάει ολόκληρο με αδιάβροχο βερνίκι.

Κομμάτι της Παράδοσης

Επί γενιές ολόκληρες, οι βοσκοί που βρίσκονταν στα ορεινά λιβάδια χρησιμοποιούσαν το αλπικό κέρας για να στείλουν στους δικούς τους κάτω στην κοιλάδα το μήνυμα ότι ήταν καλά. Κυρίως, όμως, το χρησιμοποιούσαν όταν καλούσαν τις αγελάδες για άρμεγμα. Οι Ελβετοί γαλακτοκόμοι πίστευαν από παλιά πως ο γλυκός ήχος του αλπικού κέρατος βοηθούσε τις αγελάδες να μένουν ήρεμες κατά το άρμεγμα.

Το χειμώνα, όταν οι αγελάδες επέστρεφαν στους στάβλους τους στην κοιλάδα, πολλοί βοσκοί πήγαιναν στην πόλη και έπαιζαν το αλπικό κέρας για να μαζέψουν χρήματα και να συμπληρώσουν το εισόδημά τους. Στο διάβα της ιστορίας, το αλπικό κέρας χρησιμοποιήθηκε ακόμα και για να καλέσει τους άντρες στον πόλεμο.

Πώς Παίζεται;

Εκ πρώτης όψεως, ίσως φαίνεται ότι το αλπικό κέρας παίζεται εύκολα. Εξάλλου, δεν έχει ούτε τρύπες ούτε πλήκτρα ούτε βαλβίδες. Η δυσκολία είναι ότι πρέπει να ρυθμίζεται ο αέρας που διοχετεύεται στο σωλήνα ώστε να παράγεται ο επιθυμητός τόνος.

Το αλπικό κέρας παράγει μόνο 12 φυσικούς τόνους. Παρότι δεν μπορεί να παιχτεί οποιαδήποτε μελωδία με το συγκεκριμένο όργανο, έχουν γραφτεί κομμάτια ειδικά για αυτό, και ένας καλός οργανοπαίκτης μπορεί να επιδείξει εντυπωσιακή μαεστρία.

Φημισμένοι συνθέτες έχουν συμπεριλάβει τον ήχο του αλπικού κέρατος σε ορχηστρικές παρτιτούρες τους. Για παράδειγμα, ο Λέοπολντ Μότσαρτ, πατέρας του Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ, έγραψε τη Sinfonia Pastorella για ορχήστρα και corno pastoritio​—ένα είδος αλπικού κέρατος. Ο Μπραμς μιμήθηκε τον τόνο του ελβετικού αλπικού κέρατος με φλάουτα και κόρνα, ενώ ο Μπετόβεν στην Ποιμενική συμφωνία του μιμήθηκε το αλπικό κέρας για να παραπέμψει στην ατμόσφαιρα της βουκολικής ζωής.

Η πρώτη γραπτή αναφορά στο αλπικό κέρας εντοπίζεται στην Ελβετία το 1527, σε ένα βιβλίο λογαριασμών της μονής του Αγίου Ουρβανού. Τώρα, σχεδόν 500 χρόνια αργότερα, η γλυκιά φωνή του αλπικού κέρατος αντηχεί ακόμα πάνω από τα μεγαλειώδη αλπικά λιβάδια της Ελβετίας.

[Εικόνα στη σελίδα 15]

Το αλπικό κέρας μπορεί να αποσυναρμολογηθεί και να μεταφερθεί στο χέρι