Χρειαζόμαστε ένα Νέο Κόσμο

ΣΤΑΘΕΙΤΕ ένα λεπτό και ρίξτε μια ματιά στις συνθήκες που σας περιβάλλουν. Σας αρέσουν αυτά που βλέπετε;

Ίσως εσείς προσωπικά να έχετε ένα όμορφο σπίτι σε μια ευχάριστη, καλά διατηρημένη περιοχή. Μπορεί επίσης να έχετε μια καλοαμειβόμενη εργασία που σας αρέσει. Επιπρόσθετα, εσείς και τα αγαπημένα σας πρόσωπα μπορεί να απολαμβάνετε αρκετά καλή υγεία. Σε γενικές γραμμές, μπορεί να αισθάνεστε σχετικά ασφαλής και ευτυχισμένος.

Αλλά σκεφτείτε τις άλλες γειτονιές, τα άλλα μέρη της χώρας στην οποία ζείτε, τις άλλες χώρες. Ρίξτε μια ματιά σ’ ολόκληρο τον κόσμο. Είναι όμορφη η εικόνα που βλέπετε; Είναι μια εικόνα ικανοποίησης, ειρήνης και ευημερίας;

Σύμφωνα με μερικές προβλέψεις που έγιναν στις αρχές αυτού του αιώνα, η επιστήμη θα έπρεπε μέχρι τώρα να είχε εξαλείψει όλες τις σοβαρές ασθένειες, να είχε προμηθεύσει άφθονη τροφή για όλους, να είχε εξισορροπήσει και να είχε καλυτερεύσει το περιβάλλον, καθώς και να είχε εγκαινιάσει μια εποχή ειρήνης. Αλλά τι έχει συμβεί στην πραγματικότητα;

Δεν απαιτείται και πολλή εξέταση για να δούμε ότι η ειρήνη έχει χαθεί από τον πλανήτη μας. «Από τους βιβλικούς χρόνους, είχε δοθεί στους ανθρώπους η νουθεσία να σφυρηλατήσουν τις λόγχες τους σε δρεπάνια», γράφει ο Μάικλ Ρένερ στην έκθεση Η Κατάσταση του Κόσμου το 1990 (State of the World 1990). «Ποτέ άλλοτε δεν ήταν πιο κατάλληλη αυτή η συμβουλή. Η αδιάκοπη επιδίωξη των κρατών για στρατιωτική υπεροχή έχει φέρει την ανθρωπότητα στο χείλος της καταστροφής».

Είναι άφθονες οι εκθέσεις για τις διαμάχες μεταξύ πολιτών και τους πολέμους που αποδεκατίζουν τον πληθυσμό τόσο πολλών χωρών ολόγυρα στην υδρόγειο. Σύμφωνα με μια πηγή, το 1988 διεξάγονταν ακόμη 22 πόλεμοι.a Πόσοι άνθρωποι πέθαναν σ’ αυτούς τους πολέμους; Μέχρι το 1988, καθώς και στη διάρκεια του έτους εκείνου, «ο συνολικός αριθμός των ανθρώπων που σκοτώθηκαν σε όλους τους πολέμους οι οποίοι διεξάγονταν το 1988 ήταν 4.645.000 άτομα. Εβδομήντα έξι τοις εκατό από εκείνους που σκοτώθηκαν ήταν πολίτες», λέει η εφημερίδα Σεντ Λούις Ποστ-Ντισπάτς (St. Louis Post-Dispatch).

Μήπως οι σύγχρονες παγκόσμιες εξελίξεις αποτελούν ένδειξη του γεγονότος ότι βρίσκεται μπροστά μας ένας ειρηνικός κόσμος; «Λέγεται ότι ο Ψυχρός Πόλεμος διέρχεται περίοδο ύφεσης και ότι οι άνθρωποι έχουν δώσει μια ευκαιρία στην ειρήνη. Αλλά εξετάστε πάλι το ζήτημα», λέει ένα άρθρο στην εφημερίδα Σαν Χοσέ Μέρκιουρι Νιουζ (San Jose Mercury News) της Καλιφόρνιας των Η.Π.Α. «Στον Τρίτο Κόσμο, ο πόλεμος μαίνεται χωρίς να υπάρχει μεγάλη ελπίδα επίλυσης του προβλήματος. Αυτοί είναι οι κρυφοί πόλεμοι του κόσμου. Είναι κατά μεγάλο μέρος διαμάχες οι οποίες στρέφουν τις κυβερνήσεις ενάντια στον ίδιο τους το λαό: είναι αιματηρές συμπλοκές πολιτών για τη γη, τη θρησκεία, τις εθνικές και φυλετικές διαφορές, την πολιτική δύναμη, ακόμη και για τα ναρκωτικά. . . . Από το Κέρας της Αφρικής ως τη νοτιοανατολική Ασία, ο πόλεμος έχει αναγκάσει εκατομμύρια ανθρώπους να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους. Οι σοδειές μένουν αφύτευτες, γίνονται επιθέσεις σε νοσηλευτικά ιδρύματα, καταστρέφονται ζώα, γονείς σκοτώνονται με κτηνώδη τρόπο μπροστά στα παιδιά τους, 10χρονα αγόρια γίνονται αχθοφόροι και κατόπιν στρατιώτες, νεαρά κορίτσια βιάζονται. Σ’ αυτές τις κατά κύριο λόγο ξεχασμένες χώρες, ο πόλεμος έχει αφήσει ίχνη καταστροφής και κοινωνικής αναταραχής από τα οποία αυτές οι κοινωνίες μπορεί να μην αναρρώσουν πλήρως ποτέ. . . . Η έρευνα δείχνει ότι η δεκαετία του 1980 έχει δει περισσότερους πολέμους από οποιαδήποτε άλλη δεκαετία στην ιστορία».

Πολλοί απ’ αυτούς που κατόρθωσαν να διαφύγουν σε πιο αναπτυγμένες χώρες ανακαλύπτουν ότι η ειρήνη που επιζητούσαν κλονίζεται από την απειλή του βίαιου εγκλήματος. «Η πολιορκία [των Ηνωμένων Πολιτειών] από το έγκλημα έχει συνεχίσει στη διάρκεια της δεκαετίας του 1980 παρά τις προβλέψεις ότι θα χαλάρωνε», αναφέρει το περιοδικό Νέα των Η.Π.Α. και Παγκόσμιες Ειδήσεις (U.S.News & World Report). «Σ’ ένα συνηθισμένο έτος: Συμβαίνουν 8,1 εκατομμύρια σοβαρά εγκλήματα όπως δολοφονίες, επιθέσεις και διαρρήξεις. . . . Το πιο σπαρακτικό απ’ όλα είναι ο τρόπος με τον οποίο η αιματοχυσία έχει γίνει ευρέως διαδεδομένη και απρόβλεπτη. Το να πέφτουν θύματα οι αθώοι είναι χρόνια κατάσταση. Το Τμήμα Στατιστικής του Υπουργείου Δικαιοσύνης των Η.Π.Α. υπολογίζει ότι το 83 τοις εκατό των παιδιών που είναι τώρα 12 χρονών θα πέσουν θύματα πραγματικής βίας ή απόπειρας βίας αν το έγκλημα συνεχιστεί στα τωρινά επίπεδα. . . . Η τιμωρία των ατόμων που αδικοπραγούν στην κοινωνία δεν είναι ούτε σίγουρη ούτε άμεση. Σ’ ολόκληρο το έθνος, η αστυνομία έχει τη δυνατότητα να διαλευκάνει μόνο 1 στα 5 σοβαρά εγκλήματα». Παρόμοιες καταστάσεις επικρατούν παγκόσμια. Η Γενική Συνέλευση του Ο.Η.Ε. αναφέρει ότι υπάρχει «αύξηση τόσο στη συχνότητα εμφάνισης όσο και στη σοβαρότητα των εγκλημάτων σε πολλά μέρη του κόσμου».

Αλλά ακόμη και αν όλοι οι πόλεμοι, οι εξοπλισμοί και το έγκλημα εξαφανίζονταν αυτοστιγμεί από τη γη, η ζωή θα εξακολουθούσε να απειλείται. «Η συντριπτική φτώχεια, οι ανεξέλεγκτες αρρώστιες και ο μαζικός αναλφαβητισμός χαρακτηρίζουν τη ζωή εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων στις αναπτυσσόμενες χώρες», σημειώνει το Ινστιτούτο Παγκόσμιας Επιφυλακής στην έκθεσή του Η Κατάσταση του Κόσμου το 1990. «Όλη η ανθρωπότητα—τόσο οι πλούσιοι όσο και οι φτωχοί, τόσο οι ισχυροί στρατιωτικά όσο και οι ανίσχυροι—αντιμετωπίζει το φάσμα μιας άνευ προηγουμένου καταστροφής του περιβάλλοντος».

Ναι, υπονομεύονται τα ίδια τα συστήματα που συντηρούν τη ζωή, από τα οποία εξαρτάται όλη η ανθρωπότητα. «Η γη ως σύνολο βρίσκεται σε χειρότερη κατάσταση [απ’ ό,τι βρισκόταν το 1970]», γράφει ο συντάκτης Πολ Χόφμαν στο περιοδικό Ντισκάβερ (Discover). «Τα σκουπίδια ξεχειλίζουν από τις χωματερές μας. Τα αέρια που σχετίζονται με το φαινόμενο του θερμοκηπίου θερμαίνουν την ατμόσφαιρα. Το κάλυμμα του όζοντος που έχει ο πλανήτης λεπταίνει. Οι έρημοι επεκτείνονται και τα βροχερά δάση υποχωρούν. Κάθε ώρα εξαφανίζονται 17 είδη φυτών και ζώων».

Προσθέστε σ’ αυτά τα αποτελέσματα της συνεχιζόμενης μόλυνσης του εδάφους και του νερού. Υπολογίστε τη σταθερή αύξηση στον παγκόσμιο πληθυσμό, που έχει ως αποτέλεσμα να οικοδομείται ή να ασφαλτοστρώνεται όλο και μεγαλύτερη έκταση παραγωγικής γης κι έτσι να αυξάνεται η εξαφάνιση των ειδών τόσο των ζώων όσο και των φυτών. Αναλογιστείτε την αυξανόμενη έλλειψη αποθεμάτων γλυκού νερού και το πρόβλημα της όξινης βροχής. Προσθέστε σ’ αυτά τις απειλητικές για την υγεία συνέπειες του βαριά μολυσμένου αέρα και τα προβλήματα που δημιουργούν τα επικίνδυνα απόβλητα. Όλοι μαζί αυτοί οι παράγοντες προμηνύουν καταστροφή για την ανθρώπινη φυλή. Όποιοι και όπου κι αν είμαστε, χρειαζόμαστε αέρα, τροφή, νερό και πρώτες ύλες για να διατηρηθούμε στη ζωή. Τα χρειαζόμαστε αμόλυντα και σε επαρκή ποσότητα. Ήδη, «για τους φτωχούς, η δεκαετία του 1980 υπήρξε αδυσώπητη καταστροφή, ένας καιρός πενιχρού διαιτολογίου και αυξανόμενων ποσοστών θανάτου», λέει η έκθεση Η Κατάσταση του Κόσμου το 1990.

Εφόσον η ανθρώπινη φυλή απειλείται με τόσο πολλούς τρόπους, μπορεί να αμφισβητήσει κανείς το γεγονός ότι χρειαζόμαστε πάρα πολύ ένα νέο κόσμο; Αλλά είναι αυτό ένα πραγματικό ενδεχόμενο; Από ποια πηγή θα ερχόταν ένας τέτοιος κόσμος; Ποια εμπόδια πρέπει να υπερνικηθούν προτού να μπορεί ο πλανήτης μας να θεωρείται ότι είναι πραγματικά ασφαλής και απολαμβάνει ευημερία; Ας δούμε.

[Υποσημειώσεις]

[Ευχαριστία για την προσφορά της εικόνας στη σελίδα 4]

WHO photo by P. Almasy