Ερωτήσεις από Αναγνώστες

Σε αυτούς τους καιρούς που είναι δύσκολοι από οικονομική άποψη, ολοένα και περισσότερα άτομα και εταιρίες καταφεύγουν στην πτώχευση. Είναι Γραφικά κατάλληλο για ένα Χριστιανό να δηλώσει πτώχευση;

Η απάντηση σε αυτό το ερώτημα παρέχει ένα θαυμάσιο παράδειγμα του πώς ο Λόγος του Θεού μάς προσφέρει πρακτική κατεύθυνση σε ζητήματα τα οποία μπορεί να είναι εντελώς σύγχρονα. Πολλές χώρες έχουν νόμους οι οποίοι ρυθμίζουν την πτώχευση. Οι νόμοι διαφέρουν από χώρα σε χώρα, και δεν ανήκει στη Χριστιανική εκκλησία να προσφέρει νομικές συμβουλές γύρω από αυτό το ζήτημα. Όμως, ας πάρουμε μια γενική άποψη της νομικής διάταξης περί πτώχευσης.

Ένας λόγος για τον οποίο οι κυβερνήσεις επιτρέπουν σε άτομα και σε επιχειρήσεις να κηρύττουν πτώχευση είναι ότι αυτό προσφέρει σε εκείνους που δανείζουν χρήματα ή παρέχουν πίστωση (πιστωτές) ένα βαθμό προστασίας από ανθρώπους ή επιχειρήσεις οι οποίες δανείζονται χρήματα ή αναλαμβάνουν χρέη (χρεώστες) αλλά δεν πληρώνουν αυτά που χρωστούν. Για τους πιστωτές μπορεί να φαίνεται ότι η μόνη λύση είναι να προσφύγουν στα δικαστήρια για να κηρυχτεί η πτώχευση του χρεώστη ώστε κατόπιν να μπορούν να διανεμηθούν τα περιουσιακά στοιχεία του χρεώστη ως μερική εξόφληση του χρέους.

Ένας άλλος τρόπος με τον οποίο λειτουργεί η πτώχευση είναι ως ασφαλιστική δικλίδα για τους χρεώστες που ειλικρινά δεν μπορούν να ικανοποιήσουν τους πιστωτές τους. Στο χρεώστη ίσως επιτραπεί να δηλώσει πτώχευση, με αποτέλεσμα να μπορούν οι πιστωτές του να πάρουν μερικά από τα περιουσιακά του στοιχεία. Ωστόσο, ο νόμος μπορεί να του επιτρέψει να διατηρήσει το σπίτι του ή ορισμένα ελάχιστα περιουσιακά στοιχεία και κατόπιν να συνεχίσει τη ζωή του απαλλαγμένος από τη διαρκή απειλή της απώλειας ή της κατάσχεσης από πρώην πιστωτές του.

Είναι προφανές, λοιπόν, ότι αυτοί οι νόμοι σκοπό έχουν να προσφέρουν κάποιο βαθμό προστασίας και στις δύο πλευρές σε σχέση με οικονομικές ή εμπορικές συναλλαγές. Όμως, ας παρατηρήσουμε ποιες υποβοηθητικές συμβουλές προσφέρει η Αγία Γραφή.

Θα ήταν δύσκολο να διαβάσει κάποιος την Αγία Γραφή από την αρχή μέχρι το τέλος χωρίς να αντιληφτεί ότι αυτή δεν ενθαρρύνει τη δημιουργία χρέους. Βρίσκουμε προειδοποιήσεις όπως εκείνη που αναφέρεται στο εδάφιο Παροιμίαι 22:7: «Ο πλούσιος εξουσιάζει τους πτωχούς· και ο δανειζόμενος είναι δούλος του δανείζοντος».

Θυμηθείτε επίσης την παραβολή του Ιησού η οποία αναφέρεται στα εδάφια Ματθαίος 18:23-34 και περιλαμβάνει κάποιο δούλο που είχε ένα πολύ μεγάλο χρέος. «Ο κύριός του πρόσταξε να πουληθεί αυτός και η σύζυγός του και τα παιδιά του και όλα όσα είχε», αλλά κατόπιν ο κύριος, ένας βασιλιάς, έδειξε επιείκεια και έλεος. Όταν εκείνος ο δούλος αργότερα αποδείχτηκε ανελεήμονας, ο βασιλιάς πρόσταξε να ‘παραδοθεί στους δεσμοφύλακες μέχρι να ξεπληρώσει όλο το χρέος’. Ολοφάνερα, η καλύτερη πορεία, η ενδεδειγμένη πορεία, είναι το να αποφεύγει κάποιος να δανείζεται χρήματα.

Οι υπηρέτες του Θεού στον αρχαίο Ισραήλ είχαν εμπορικές συναλλαγές, και μερικές φορές δανείζονταν και δάνειζαν. Τι τους δίδαξε ο Ιεχωβά να κάνουν; Αν κάποιο άτομο ήθελε χρήματα για να αρχίσει ή να επεκτείνει μια επιχείρηση, ήταν νόμιμο και φυσιολογικό για έναν Εβραίο να χρεώσει τόκο. Όμως, ο Θεός παρότρυνε τα μέλη του λαού του να είναι ανιδιοτελείς όταν δάνειζαν σε κάποιον Ισραηλίτη που βρισκόταν σε ανάγκη· δεν έπρεπε να επωφεληθούν από μια δυσμενή κατάσταση χρεώνοντας τόκο. (Έξοδος 22:25) Τα εδάφια Δευτερονόμιον 15:7, 8 λένε: «Εάν ήναι . . . πτωχός εκ των αδελφών σου . . . , θέλεις ανοίξει την χείρα σου προς αυτόν, και εξάπαντος θέλεις δανείσει εις αυτόν ικανά δια την χρείαν αυτού, εις ό,τι χρειάζεται».

Παρόμοια καλοσύνη ή στοχαστικότητα αντανακλούνταν στις διατάξεις που όριζαν ότι οι πιστωτές δεν μπορούσαν να κατάσχουν από το χρεώστη τα πράγματα που ήταν απαραίτητα για τη ζωή του, όπως ήταν η μυλόπετρα της οικογένειας ή κάποιο ένδυμα που χρειαζόταν για να κρατάει το άτομο ζεστό τη νύχτα.—Δευτερονόμιον 24:6, 10-13· Ιεζεκιήλ 18:5-9.

Φυσικά, δεν αποδέχτηκαν ούτε εφάρμοσαν όλοι οι Ιουδαίοι το πνεύμα αυτών των στοργικών νόμων που προέρχονταν από τον μεγάλο Κριτή και Νομοθέτη τους. (Ησαΐας 33:22) Μερικοί άπληστοι Ιουδαίοι συμπεριφέρονταν πολύ σκληρά στους αδελφούς τους. Και σήμερα επίσης, μερικοί πιστωτές ίσως να είναι σκληροί και παράλογοι στις απαιτήσεις τους, ακόμη και απέναντι σε έναν ειλικρινή Χριστιανό ο οποίος σε κάποια στιγμή δεν μπόρεσε να κάνει μια πληρωμή επειδή αντιμετώπισε μια απρόβλεπτη περίσταση. (Εκκλησιαστής 9:11, ΜΝΚ) Με την άκαμπτη, απαιτητική πίεσή τους, οι κοσμικοί πιστωτές θα μπορούσαν να εξωθήσουν αυτόν το χρεώστη σε μια κατάσταση στην οποία να νιώθει ότι πρέπει να προστατέψει τον εαυτό του. Πώς; Σε μερικές περιπτώσεις το μόνο πράγμα που θα αναγνωρίσουν οι πιστωτές είναι το νομικό βήμα της πτώχευσης. Επομένως, ο Χριστιανός, ο οποίος δεν ήταν άπληστος ή αμελής σε σχέση με τα χρέη του, θα μπορούσε να καταφύγει στη δήλωση πτώχευσης.

Όμως, θα πρέπει να είμαστε ενήμεροι και της άλλης πλευράς του ζητήματος. Ο Χριστιανός μπορεί να είναι χρεωμένος απλώς επειδή δεν άσκησε εγκράτεια όσον αφορά το τι ή το πόσα ξόδεψε ή επειδή δεν χρησιμοποίησε λογική προνοητικότητα στις εμπορικές αποφάσεις του. Μήπως θα πρέπει απλώς να είναι αμέριμνος για το χρέος και να αναζητήσει βιαστικά ανακούφιση μέσω της πτώχευσης, βλάπτοντας με αυτόν τον τρόπο άλλους εξαιτίας της κακής κρίσης του; Η Αγία Γραφή δεν επιδοκιμάζει τέτοια ανευθυνότητα στον οικονομικό τομέα. Παροτρύνει τον υπηρέτη του Θεού να φροντίζει ώστε το ναι του να σημαίνει ναι. (Ματθαίος 5:37) Θυμηθείτε, επίσης, τα σχόλια που έκανε ο Ιησούς όσον αφορά το να υπολογίζει κάποιος τη δαπάνη προτού αρχίσει να χτίζει έναν πύργο. (Λουκάς 14:28-30) Σε αρμονία με αυτό, ο Χριστιανός θα πρέπει με περίσκεψη να εξετάζει τις πιθανές ανεπιθύμητες εξελίξεις προτού αναλάβει ένα οικονομικό χρέος. Από τη στιγμή που θα αναλάβει ένα χρέος, θα πρέπει να αντιλαμβάνεται την ευθύνη που έχει να εξοφλήσει τα άτομα ή τις εταιρίες στις οποίες χρωστάει χρήματα. Αν πολλοί άλλοι θεωρούν ένα Χριστιανό ανεύθυνο ή αναξιόπιστο, αυτός πιθανώς έχει αμαυρώσει την καλή φήμη για την οποία είχε αγωνιστεί και έτσι δεν θα έχει πια καλή μαρτυρία από τους έξω.—1 Τιμόθεο 3:2, 7.

Θυμηθείτε τα όσα μας λέει το εδάφιο Ψαλμός 15:4, ΜΝΚ, σχετικά με το είδος του ανθρώπου που καλοδέχεται ο Ιεχωβά. Διαβάζουμε: ‘[Εκείνος τον οποίο επιδοκιμάζει ο Θεός] έχει ορκιστεί για κάτι που είναι κακό για τον εαυτό του, και όμως δεν αθετεί’. Ναι, ο Θεός αναμένει από τους Χριστιανούς να συμπεριφέρονται στους πιστωτές τους όπως θα ήθελαν και οι ίδιοι να τους συμπεριφέρονται οι άλλοι.—Ματθαίος 7:12.

Συνοψίζοντας, λοιπόν, η Αγία Γραφή δεν αποκλείει, σε μια ακραία κατάσταση, τη δυνατότητα του να επωφεληθεί ένας Χριστιανός από την προστασία που προσφέρουν οι νόμοι του Καίσαρα περί πτώχευσης. Όμως, οι Χριστιανοί θα πρέπει να ξεχωρίζουν ως προς την εντιμότητα και την αξιοπιστία. Έτσι, θα πρέπει να είναι υποδειγματικοί σε σχέση με την ειλικρινή επιθυμία που έχουν να ανταποκρίνονται στις οικονομικές τους υποχρεώσεις.