Τα Προβλήματα των Ταξικών Διακρίσεων
«Η ΙΣΟΤΗΤΑ ΜΠΟΡΕΙ ΜΕΝ ΝΑ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΔΙΚΑΙΩΜΑ, ΑΛΛΑ ΚΑΜΙΑ ΔΥΝΑΜΗ ΣΤΗ ΓΗ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΤΗΝ ΚΑΝΕΙ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ».
Αυτό είπε ο Ονορέ ντε Μπαλζάκ, ένας Γάλλος μυθιστοριογράφος του 19ου αιώνα. Εσείς συμφωνείτε μαζί του; Πολλοί πιστεύουν ενστικτωδώς ότι οι ταξικές διακρίσεις είναι εσφαλμένες. Εντούτοις, ακόμη και σε αυτόν τον 21ο αιώνα, η ανθρώπινη κοινωνία εξακολουθεί να είναι χωρισμένη σε πολλές κοινωνικές τάξεις.
Ο ΚΑΛΒΙΝ ΚΟΥΛΙΤΖ, πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών από το 1923 μέχρι το 1929, ανησυχούσε για το πρόβλημα των ταξικών διακρίσεων και μίλησε σχετικά με «την ολοκληρωτική εξάλειψη όλων των προνομιούχων τάξεων». Παρ’ όλα αυτά, περίπου 40 χρόνια μετά την προεδρία του Κούλιτζ, η Επιτροπή Κέρνερ, η οποία διορίστηκε να μελετήσει τις φυλετικές σχέσεις, εξέφρασε το φόβο ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες θα μετατρέπονταν αναπόφευκτα σε δύο κοινωνίες: «μια μαύρη και μια λευκή—διαχωρισμένες και άνισες». Μερικοί ισχυρίζονται ότι εκείνη η πρόβλεψη έχει ήδη επαληθευτεί και ότι «το οικονομικό και φυλετικό χάσμα μεγαλώνει» στη συγκεκριμένη χώρα.
Γιατί είναι τόσο δύσκολο να γίνει πραγματικότητα η ιδέα της ισότητας των ανθρώπων; Ένας κύριος παράγοντας είναι η ανθρώπινη φύση. Ο Γουίλιαμ Ράντολφ Χιρστ, πρώην μέλος του Κογκρέσου των ΗΠΑ, είπε κάποτε: «Όλοι οι άνθρωποι έχουν δημιουργηθεί ίσοι από μία, τουλάχιστον, άποψη και αυτή η άποψη είναι η επιθυμία τους να μην είναι ίσοι». Τι εννοούσε; Ο Γάλλος θεατρικός συγγραφέας του 19ου αιώνα Ανρί Μπεκ το είπε ίσως πιο ξεκάθαρα: «Αυτό που κάνει την ισότητα τόσο δύσκολο εγχείρημα είναι το ότι θέλουμε να την έχουμε μόνο με τους ανωτέρους μας». Με άλλα λόγια, οι άνθρωποι θέλουν να είναι ίσοι με όσους βρίσκονται πιο ψηλά από αυτούς στην κοινωνική κλίμακα. Ωστόσο, λίγοι θα ήταν πρόθυμοι να περιορίσουν τα προνόμια και τα πλεονεκτήματά τους παραχωρώντας ισότητα σε εκείνους τους οποίους θεωρούν ότι βρίσκονται πιο χαμηλά από αυτούς.
Στο παρελθόν, οι άνθρωποι γεννιούνταν ως κοινοί θνητοί, ως μέλη της αριστοκρατίας ή ακόμη και ως μέλη βασιλικής οικογένειας. Αυτό εξακολουθεί να ισχύει σε μερικά μέρη. Ωστόσο, στις περισσότερες χώρες σήμερα, τα χρήματα—ή η έλλειψή τους—είναι αυτά που καθορίζουν το αν κάποιος ανήκει στην κατώτερη, στη μεσαία ή στην ανώτερη τάξη. Εντούτοις, υπάρχουν και άλλοι ταξικοί παράγοντες, όπως είναι η φυλή, η εκπαίδευση και η μόρφωση. Επίσης, σε μερικά μέρη το φύλο αποτελεί κύρια βάση για διακρίσεις, και έτσι οι γυναίκες θεωρούνται άτομα υποδεέστερης τάξης.
Αχτίδες Ελπίδας;
Η νομοθεσία για τα ανθρώπινα δικαιώματα έχει συμβάλει στο να γκρεμιστούν μερικοί ταξικοί φραγμοί. Στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν ψηφιστεί νόμοι κατά των φυλετικών διαχωρισμών. Το απαρτχάιντ έχει τεθεί εκτός νόμου στη Νότια Αφρική. Η δουλεία, αν και εξακολουθεί να υπάρχει, είναι παράνομη σε πολλά μέρη του κόσμου. Δικαστικές αποφάσεις έχουν επιβάλει την αναγνώριση των δικαιωμάτων ορισμένων ιθαγενών λαών για ιδιοκτησία γης, και νόμοι κατά των διακρίσεων έχουν φέρει ανακούφιση σε μερικές τάξεις που βρίσκονται σε μειονεκτική θέση.
Μήπως αυτό υποδηλώνει ότι έρχεται το τέλος των ταξικών διακρίσεων; Στην πραγματικότητα όχι. Αν και μερικές ταξικές διακρίσεις μπορεί τώρα να έχουν εξασθενήσει, έχουν αρχίσει να εμφανίζονται νέες διαιρέσεις. Το βιβλίο Ταξικές Διενέξεις στην Εποχή της Πληροφορίας (Class Warfare in the Information Age) λέει: «Η γενική αναφορά σε καπιταλιστική και εργατική τάξη φαίνεται άτοπη σήμερα, αλλά μόνο επειδή αυτές οι δύο μεγάλες τάξεις έχουν κατακερματιστεί σε μικρότερες ομάδες οργισμένων ανθρώπων».
Θα χωρίζουν για πάντα τους ανθρώπους οι κοινωνικές τάξεις; Όπως θα δείξει το επόμενο άρθρο, η κατάσταση δεν είναι απελπιστική.