Βρετανία

Όταν βρισκόταν στο απόγειό της, η Βρετανική Αυτοκρατορία εκτεινόταν ως την άκρη του κόσμου. Στις ημέρες της Βασίλισσας Βικτωρίας (1837-1901), έλεγαν πως «ο ήλιος δεν έδυε ποτέ» στην επικράτειά της. Τον 20ό αιώνα, όμως, αυτή η μεγάλη αυτοκρατορία αντικαταστάθηκε από την Κοινοπολιτεία των Εθνών.

Πόσο εκτεταμένη είναι η Κοινοπολιτεία; Καλύπτει περίπου το ένα τέταρτο της ξηράς και περιλαμβάνει περίπου το ένα τέταρτο του πληθυσμού της γης. Αν και είναι πολιτικά ανεξάρτητα, τα 53 μέλη της αναγνωρίζουν τη Βασίλισσα της Βρετανίας συμβολικά ως την «κεφαλή» του πολιτιστικού και οικονομικού συνασπισμού τους.

Τα τελευταία 50 χρόνια, μετανάστες από αυτές και από άλλες χώρες έχουν δώσει νέα όψη στην ίδια τη Βρετανία. Την έχουν κάνει μια κοσμοπολίτικη κοινωνία 58 περίπου εκατομμυρίων κατοίκων.

Πολλές Φυλές, Πολλές Θρησκείες

Στις 22 Ιουνίου 1948, κατέπλευσε στο Τίλμπερι, κοντά στο Λονδίνο, το πρώην οπλιταγωγό Εμπάιρ Γουίντρας από το οποίο αποβιβάστηκαν 492 Τζαμαϊκανοί—οι πρώτοι από τους διακόσιες πενήντα χιλιάδες μετανάστες από την Καραϊβική. Αυτοί οι χαρούμενοι, κεφάτοι άνθρωποι από τις Δυτικές Ινδίες σέβονταν ειλικρινά την Αγία Γραφή. Αλλά ξαφνιάστηκαν ανακαλύπτοντας ότι πολλοί από τους Βρετανούς δεν ισχυρίζονταν πια πως είχαν βαθιά πίστη στον Θεό. Τι είχε προκαλέσει αυτή την αλλαγή; Οι άνθρωποι ένιωθαν αποτροπιασμό για την ανάμειξη της θρησκείας στην παράλογη αιματοχυσία των δύο παγκόσμιων πολέμων. Επιπλέον, η πίστη στη Γραφή είχε υπονομευτεί σε μεγάλο βαθμό από κριτικούς που ισχυρίζονταν ότι η επιστήμη και η θρησκεία είναι ασυμβίβαστες.

Από τη δεκαετία του 1960, πλήθη Ινδών, Πακιστανών και, πιο πρόσφατα, κατοίκων του Μπαγκλαντές έχουν καταφθάσει στη Βρετανία. Στη δεκαετία του 1970, πολλοί Ασιάτες που ζούσαν στην Ανατολική Αφρική αναζήτησαν καταφύγιο εδώ. Από τις χώρες που δεν ανήκουν στην Κοινοπολιτεία, ήρθαν Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, καθώς και Πολωνοί και Ουκρανοί. Μετά την επανάσταση του 1956 στην Ουγγαρία, 20.000 πρόσφυγες κατέφυγαν από εκεί στη Βρετανία. Πιο πρόσφατα, μεταξύ αυτών που ήρθαν να μείνουν εδώ ήταν και Βιετναμέζοι, Κούρδοι, Κινέζοι, Ερυθραίοι, Ιρακινοί, Ιρανοί, Βραζιλιάνοι και Κολομβιανοί. Στα μέσα της δεκαετίας του 1990, οι 6 στους 100 κατοίκους της Βρετανίας ανήκαν σε κάποια εθνική μειονότητα.

Πουθενά δεν είναι αυτό τόσο αισθητό όσο στο Λονδίνο, την πρωτεύουσα της Βρετανίας. Οι επισκέπτες που περπατούν στους δρόμους, ανεβαίνουν στα διώροφα λεωφορεία ή χρησιμοποιούν το μετρό διακρίνουν αμέσως την πολυφυλετική σύσταση των κατοίκων της πόλης. Πράγματι, σχεδόν το ένα τέταρτο του πληθυσμού του Λονδίνου προέρχεται από το εξωτερικό. Αντανακλώντας αυτή την ποικιλία, τα σχολεία προσφέρουν τώρα στα παιδιά εκπαίδευση σύμφωνα με τις θρησκευτικές προτιμήσεις τους—λόγου χάρη, Χριστιανική, Μουσουλμανική ή Ινδουιστική. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι Βρετανοί είναι ιδιαίτερα θρησκευόμενοι. Αντιθέτως, σήμερα η μεγάλη πλειονότητα του πληθυσμού της Βρετανίας έχει κυρίως κοσμική, υλιστική άποψη για τη ζωή.

Από την άλλη μεριά, υπάρχουν πάνω από 126.000 Μάρτυρες του Ιεχωβά στη Βρετανία. Και αυτοί επίσης έχουν πολυποίκιλο παρελθόν. Εντούτοις πιστεύουν ακλόνητα στον Θεό—όχι σε κάποια ανώνυμη θεότητα, αλλά στον Ιεχωβά, ο οποίος προσκαλεί ένθερμα ανθρώπους κάθε εθνικής προέλευσης να περπατήσουν στις οδούς του και να ωφεληθούν εφαρμόζοντας τις στοργικές συμβουλές του. (Έξοδ. 34:6· Ησ. 48:17, 18· Πράξ. 10:34, 35· Αποκ. 7:9, 10) Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά αναγνωρίζουν την Αγία Γραφή ως τον εμπνευσμένο Λόγο του Θεού. Έχουν βαθιά πίστη στην προμήθεια του Θεού για σωτηρία μέσω του Ιησού Χριστού. Οι ελπίδες τους για το μέλλον περιστρέφονται γύρω από τη Βασιλεία του Θεού και τη Γραφική διδασκαλία ότι σκοπός του Θεού είναι να γίνει η γη Παράδεισος. (Γέν. 1:28· 2:8, 9· Ματθ. 6:10· Λουκ. 23:43) Κηρύττουν με ζήλο αυτά τα καλά νέα σε άλλους. Ολόψυχη επιθυμία τους είναι να “κάνουν τα πάντα για χάρη των καλών νέων” ώστε να τα μεταδώσουν σε άλλους.—1 Κορ. 9:23· Ματθ. 24:14.

Πώς άρχισε η δραστηριότητα των Μαρτύρων του Ιεχωβά σε αυτό το μέρος του κόσμου;

Μετάδοση των Καλών Νέων σε Άλλους

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες του 19ου αιώνα, η Βρετανία ζούσε στον πυρετό της αστικοποίησης. Οι άνθρωποι εγκατέλειπαν τα χωριά της επαρχιακής Αγγλίας, της Σκωτίας και της Ουαλίας και συνωστίζονταν σε πόλεις και κωμοπόλεις. Στους παραδοσιακούς τεχνίτες προστίθονταν πολλοί ανειδίκευτοι και ημιειδικευμένοι εργάτες. Μετά το 1870, η υποχρεωτική σχολική εκπαίδευση προανάγγελλε μια εποχή κατά την οποία η γνώση θα γινόταν ευρέως διαθέσιμη σε περισσότερους ανθρώπους.

Το 1881, ο Τζ. Κ. Σάντερλιν και ο Τζ. Τζ. Μπέντερ—δυο στενοί συνεργάτες του Κάρολου Τ. Ρώσσελ, ο οποίος ήταν τότε υπεύθυνος για το έργο της Εταιρίας Σκοπιά—ήρθαν από τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Έφεραν ένα άγγελμα που άλλαξε προς το καλύτερο τη ζωή χιλιάδων ανθρώπων στη Βρετανία. Ξεκινώντας ο ένας από τη Σκωτία και ο άλλος από την Αγγλία, διένειμαν το συναρπαστικό έντυπο Τροφή για Σκεπτομένους Χριστιανούς (Food for Thinking Christians). Στο Λονδίνο, ένας σιδηροδρομικός υπάλληλος, ο Τομ Χαρτ, πήρε ένα αντίτυπο καθώς επέστρεφε από την εργασία στο σπίτι του νωρίς το πρωί. Τα όσα διάβασε αφύπνισαν το ενδιαφέρον του και οδήγησαν σε πολλές συζητήσεις σχετικά με την επάνοδο του Χριστού. Υποκινούμενος από όσα είχε μάθει, ο Τομ μετέδωσε με ενθουσιασμό τη νεοαποκτημένη γνώση του στη σύζυγό του και στους συναδέλφους του. Σύντομα, τα μέλη αυτής της μικρής ομάδας, που έγιναν γνωστοί ως Σπουδαστές της Γραφής, άρχισαν να διανέμουν φυλλάδια σε περαστικούς στη γειτονιά τους. Παρόμοιες ομάδες εμφανίστηκαν και σε άλλες πόλεις σε όλη τη Βρετανία. Όλοι αυτοί διέδιδαν με ζήλο τις Γραφικές αλήθειες.

Το 1891, όταν ο ίδιος ο Κ. Τ. Ρώσσελ επισκέφτηκε για πρώτη φορά τη Βρετανία, το ενδιαφέρον για το Γραφικό άγγελμα ώθησε περίπου 150 άτομα στο Λονδίνο και σχεδόν άλλα τόσα στο Λίβερπουλ να παρακολουθήσουν μια διάλεξη με θέμα «Εξέλθετε εξ Αυτής ο Λαός Μου»—κάτι που εννοούσε ότι έπρεπε να βγουν από τις θρησκείες που φέρουν το αποτύπωμα της αρχαίας Βαβυλώνας. (Αποκ. 18:4, Νεοελληνική Μετάφραση) «Η Αγγλία, η Ιρλανδία και η Σκωτία αποτελούν αγρούς που είναι έτοιμοι και περιμένουν να θεριστούν», ανέφερε ο αδελφός Ρώσσελ. Το έργο της μετάδοσης των καλών νέων σε άλλους αποδείχτηκε παραγωγικό και, στις αρχές του αιώνα, είχαν σχηματιστεί δέκα μικρές Χριστιανικές εκκλησίες. Για να μπορούν αυτές να λαβαίνουν πιο εύκολα πνευματική τροφή μέσω Γραφικών εντύπων, η Εταιρία Σκοπιά ίδρυσε γραφείο στο Λονδίνο.

Το Πρώτο Γραφείο Τμήματος

Το 1900, ο Ε. Σ. Χένινγκς, ένας άλλος στενός συνεργάτης του Κ. Τ. Ρώσσελ, έφτασε στο λιμάνι του Λίβερπουλ, στη βορειοδυτική Αγγλία, και ταξίδεψε στο Λονδίνο για να νοικιάσει κάποιον κατάλληλο χώρο ως αποθήκη εντύπων. Στις 23 Απριλίου εξασφάλισε το ακίνητο στην οδό Τζίπσι Λέιν 131, στην περιοχή Φόρεστ Γκέιτ του ανατολικού Λονδίνου. Εκεί άρχισε να λειτουργεί το πρώτο γραφείο τμήματος της Βιβλικής και Φυλλαδικής Εταιρίας Σκοπιά. Τώρα, έναν αιώνα αργότερα, υπάρχουν 100 και πλέον γραφεία τμήματος σε στρατηγικά σημεία σε όλο τον κόσμο.

Στις 30 Ιουνίου 1914, συστάθηκε στο Λονδίνο ένα νέο νομικό πρόσωπο για την οργάνωση του Ιεχωβά στη Βρετανία—ο Διεθνής Σύλλογος Σπουδαστών της Γραφής (IBSA). Εκείνον τον καιρό το γραφείο της Βρετανίας φρόντιζε για το έργο της Βασιλείας σε όλα τα Βρετανικά Νησιά, περιλαμβανομένης και της Ιρλανδίας. Από το 1966, όμως, την επίβλεψη ολόκληρης της Ιρλανδίας έχει αναλάβει ένα ξεχωριστό γραφείο, που τότε βρισκόταν στο Δουβλίνο και τώρα στα νότια της πόλης.

Διεθνείς Μετακινήσεις

Το ενδιαφέρον των αδελφών στη Βρετανία δεν περιοριζόταν στο βρετανικό αγρό. Γνώριζαν πως ο Ιησούς Χριστός είχε προείπει ότι τα καλά νέα της Βασιλείας του Θεού θα κηρύττονταν σε όλη την κατοικημένη γη προτού έρθει το τέλος. (Ματθ. 24:14) Στη δεκαετία του 1920 και στις αρχές της δεκαετίας του 1930, πολλοί αδελφοί από τη Βρετανία επιδίωξαν να διευρύνουν τον τομέα για το κήρυγμα αναλαμβάνοντας ιεραποστολικό έργο σε άλλες χώρες. Ήταν μια μεγάλη μετακίνηση, και ο Ιεχωβά ευλόγησε το αυτοθυσιαστικό τους πνεύμα.

Το 1926, ο Έντουιν Σκίνερ έφυγε από το Σέφιλντ, στο βόρειο τμήμα της Αγγλίας, για να υπηρετήσει στην Ινδία. Η ταπεινοφροσύνη του τον βοήθησε να εγκαρτερήσει σε εκείνον το διορισμό επί 64 χρόνια, μέχρι το θάνατό του το 1990. Ο αξέχαστος και στοργικός Γουίλιαμ Ντέι από τη Σκωτία, ο οποίος ήταν έφορος και πολύ πλούσιος, εγκατέλειψε τη θέση του και τη σύνταξή του ώστε να διευθύνει το νεοσύστατο Γραφείο της Εταιρίας για τη Βόρεια Ευρώπη, που έδρευε στην Κοπεγχάγη της Δανίας. Λίγο αργότερα, ο Φρεντ Γκέιμπλερ δέχτηκε την πρόσκληση του αδελφού Ντέι και ταξίδεψε στη Λιθουανία, όπου ήρθε να τον βρει ο Πέρσι Ντάναμ, ο οποίος αργότερα συνέχισε την υπηρεσία του στη Λετονία. Ο Γουόλας Μπάξτερ ανέλαβε την επίβλεψη του έργου στην Εσθονία. Ο Κλάουντ Γκούντμαν, ο Ρον Τίπιν, ο Ράνταλ Χόπλεϊ, ο Τζέραλντ Γκάραρντ, ο Κλάρενς Τέιλορ και πλήθος άλλοι από τη Βρετανία πρωτοστάτησαν στο έργο στην Ασία. Ένας άλλος Σκωτσέζος, ο Τζορτζ Φίλιπς, υπηρέτησε πολλά χρόνια στη Νότια Αφρική. Ο Ρόμπερτ και ο Τζορτζ Νίσμπετ, επίσης Σκωτσέζοι, έκαναν σκαπανικό στην Ανατολική και Νότια Αφρική.

Πιστοί Αδελφοί Βοηθούν στην Ευρώπη

Στη δεκαετία του 1930, πολλοί Βρετανοί σκαπανείς ανταποκρίθηκαν στην πρόσκληση για βοήθεια όσον αφορά τη διάδοση των καλών νέων στο Βέλγιο, στη Γαλλία, στην Ισπανία και στην Πορτογαλία. Μεταξύ αυτών ήταν ο Τζον και ο Έρικ Κουκ.

Ο Άρθουρ και η Άνι Κρέγκιν αναλογίζονται πώς έκαναν το έργο τους όταν δεν υπήρχαν εκκλησίες στη νότια Γαλλία. Συνεργάζονταν με Πολωνούς αδελφούς οι οποίοι έδειχναν μεγάλο ζήλο και φιλοξενία. Η Άνι θυμάται ότι κάποια φορά προσκάλεσαν τους αδελφούς εκεί όπου έμεναν, στο ξενοδοχείο Λε Γκραν Οτέλ ντε λ’Ερόπ, στην πόλη Άλβι. «Το κτίριο μπορεί να ήταν μεγαλοπρεπές την εποχή του Ναπολέοντα», έγραψε αργότερα η ίδια, αλλά η δόξα του είχε χαθεί. Και συνέχισε: «Οι αδελφοί ήρθαν το απόγευμα της Κυριακής, και είχαμε μια συναρπαστική μελέτη Σκοπιάς. Ήμασταν από πέντε διαφορετικές εθνικότητες, ο καθένας είχε το περιοδικό στη δική του γλώσσα, και το κοινό μέσο επικοινωνίας ήταν η “γαλλική πίτζιν”. Διαβάζαμε με τη σειρά τις παραγράφους από το δικό μας περιοδικό και εξηγούσαμε με τα σπαστά γαλλικά μας αυτά που είχαμε διαβάσει. Αλλά τι ωραία που περάσαμε όλοι!»

Δυστυχώς, τέτοιες χαρούμενες στιγμές από την υπηρεσία στο εξωτερικό δεν κράτησαν πολύ. Ο Τζον Κουκ, που βρισκόταν τότε στη νότια Γαλλία, έμεινε όσο περισσότερο μπορούσε. Τελικά έφυγε με το ποδήλατο και πήγε στην Αγγλία λίγο πριν από την είσοδο των γερμανικών αρμάτων μάχης. Το ξέσπασμα του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, την 1η Σεπτεμβρίου 1939, είχε οδηγήσει στη σύγκρουση Βρετανίας και Γερμανίας, με σοβαρές επιπτώσεις για τους Μάρτυρες του Ιεχωβά στη Βρετανία και αλλού.

Καθώς τα έθνη εμπλέκονταν σε ολοκληρωτικό πόλεμο το ένα εναντίον του άλλου, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά λάβαιναν σταθερή στάση ως ουδέτεροι Χριστιανοί. Κατανοούσαν ξεκάθαρα ότι η υπακοή στον Θεό έπρεπε να έχει προτεραιότητα στη ζωή τους. (Πράξ. 5:29) Εφόσον προσεύχονταν με ειλικρίνεια να έρθει η Βασιλεία του Θεού και γνώριζαν τι είπε ο Ιησούς Χριστός για την ταυτότητα του άρχοντα του κόσμου, πίστευαν με βεβαιότητα ότι θα ήταν λάθος να υποστηρίξουν τη μία ή την άλλη πλευρά σε μια διαμάχη ανάμεσα σε φατρίες του κόσμου. (Ματθ. 6:10· Ιωάν. 14:30· 17:14) Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά σε προσωπική βάση πήραν στα σοβαρά τα λόγια της Γραφής: “Δεν θα μάθουν πια τον πόλεμο”. (Ησ. 2:2-4) Στην αρχή, μερικοί αδελφοί στη Βρετανία πήραν απαλλαγή ως αντιρρησίες συνείδησης. Αργότερα, όμως, διάφοροι δικαστές και τα μέσα ενημέρωσης ισχυρίστηκαν ότι κάποιοι γίνονταν Μάρτυρες για να μην καταταχθούν στις ένοπλες δυνάμεις. Ως αποτέλεσμα, περίπου 4.300 άτομα φυλακίστηκαν. Σε αυτούς περιλαμβάνονταν και πολλές αδελφές οι οποίες αρνούνταν να κάνουν εργασίες που υποστήριζαν την πολεμική προσπάθεια. Μετά τον πόλεμο, όμως, οι Μάρτυρες συνέχισαν να δείχνουν ότι το κίνητρό τους ήταν η επιθυμία να ευαρεστήσουν τον Θεό και να διαφημίσουν τη Βασιλεία του ως τη μόνη ελπίδα της ανθρωπότητας. (Περισσότερες λεπτομέρειες για τη δράση των Μαρτύρων του Ιεχωβά στη Βρετανία εκείνα τα πρώτα χρόνια μπορείτε να βρείτε στο Βιβλίο Έτους 1973 [στην αγγλική]).

Δίγλωσση Συνέλευση στην Αγγλία

Στο διάβα των ετών, οι συνελεύσεις ήταν σταθμός στη ζωή του λαού του Ιεχωβά. Κάποια φορά, οι βασικές ομιλίες της συνέλευσης, που εκφωνήθηκαν από τον πρόεδρο της Εταιρίας Σκοπιά, μεταδόθηκαν ραδιοφωνικά σε πολλές άλλες χώρες από μια συνέλευση στο Λονδίνο. Εκπρόσωποι από 50 και πλέον χώρες παρακολούθησαν συνελεύσεις στο Λονδίνο τις δεκαετίες του 1950 και του 1960. Αλλά όλα τα μέρη του προγράμματος παρουσιάζονταν στην αγγλική. Αυτό άλλαξε το 1971.

Οι προετοιμασίες για τη Συνέλευση Περιφερείας «Το Θείον Όνομα», που θα διεξαγόταν στο Τουίκεναμ του Λονδίνου εκείνο το έτος, προχωρούσαν καλά. Στην Ευρώπη, οι Μάρτυρες ετοιμάζονταν να παρακολουθήσουν συνελεύσεις με το ίδιο θέμα. Αν και το έργο της Βασιλείας βρισκόταν ακόμη υπό απαγόρευση στην Πορτογαλία, χιλιάδες αδελφοί εκεί ετοιμάστηκαν να ταξιδέψουν μέσω Ισπανίας για την Τουλούζη της Γαλλίας. Ήταν πολύ χαρούμενοι. Τότε μαθεύτηκε ότι στην Ισπανία ξέσπασε χολέρα. Μόνο όσοι είχαν κάνει εμβόλιο κατά της χολέρας μπορούσαν να περάσουν από τη χώρα. Εντούτοις, δεν υπήρχαν εμβόλια για όλους τους Πορτογάλους που ήθελαν να παρακολουθήσουν τη συνέλευση. Όταν δημιουργήθηκαν υπόνοιες για κρούσμα χολέρας στην ίδια την Τουλούζη, οι αρχές απαγόρευσαν αυστηρά την είσοδο. Τι θα έκαναν τώρα οι Πορτογάλοι αδελφοί; Ένας αδελφός είπε: «Δεν πειράζει. Θα πάμε στο Λονδίνο».

Ο Γ. Τζ. (Μπιλ) Μπουλ, ο επίσκοπος συνέλευσης στο Τουίκεναμ, ένας αδελφός γνωστός για τον ήρεμο και φιλικό χαρακτήρα του, θυμάται τι συνέβη. «Ήρθαν στη Βρετανία περίπου 800 με 900 άτομα—οι 112 με αεροπλάνο και οι υπόλοιποι με λεωφορείο. Είχαμε λιγότερο από μία εβδομάδα για να προετοιμαστούμε για τον ερχομό τους. Κάποιοι αδελφοί ταξίδεψαν στο Ντόβερ για να υποδεχτούν τους Πορτογάλους εκπροσώπους που έφτασαν με φέριμποτ. Οι περισσότεροι γνώριζαν ελάχιστα, ή καθόλου, αγγλικά». Βρέθηκαν καταλύματα για όλους, κυρίως στα σπίτια των αδελφών του Λονδίνου. Μια από τις μεγάλες σκηνές που χρησιμοποιούνταν ως καφετέρια μετατράπηκε σε κατάλληλο χώρο για το πορτογαλικό πρόγραμμα, και οι Πορτογάλοι παρακολούθησαν με χαρά μαζί με τους Βρετανούς αδελφούς τους τα δράματα—Ο Ιεχωβά Ευλογεί τους Οσίους και Κάμετε τον Σκοπό του Ιεχωβά Τρόπον της Ζωής Σας—καθώς και άλλα τμήματα του προγράμματος. Μια τοπική εφημερίδα, το Χρονικό του Μίντλσεξ (Middlesex Chronicle), ανέφερε στις 13 Αυγούστου 1971: «Ο ερχομός τους σηματοδότησε την πρώτη δίγλωσση συνέλευση Μαρτύρων που διεξάχθηκε ποτέ σε αυτή τη χώρα».

Οι Πορτογάλοι αδελφοί παρουσίασαν ευχάριστες εκθέσεις για την πρόοδο του έργου της Βασιλείας στη χώρα τους, και κατόπιν ένας αδελφός που επέβλεπε το έργο στην Πορτογαλία απευθύνθηκε στο ακροατήριο για να ευχαριστήσει τους Βρετανούς αδελφούς για τη φιλοξενία τους. «Μας δώσατε τόσο πολλά», είπε, «το χρόνο σας, τα σπίτια σας, την προσοχή σας, την καλοσύνη σας, την τρυφερή σας φροντίδα σε αυτή τη γιγαντιαία πόλη και, πάνω από όλα, την αγάπη σας. Να είστε βέβαιοι, αδελφοί, ότι θα έχουμε πάντα τις πιο ευχάριστες αναμνήσεις από το Λονδίνο». Όταν οι Πορτογάλοι αδελφοί εξέφρασαν τις ευχαριστίες τους με ύμνους, δεν υπήρξαν μάτια που να μη δακρύσουν στο ακροατήριο. Τόσο πολύ συγκινήθηκαν όλοι οι παρόντες από τις εκφράσεις εγκάρδιας ευγνωμοσύνης!

Γνωρίζουν τη Στοργική Οικογένεια του Ιεχωβά

Τα ξενόγλωσσα άτομα δεν είχαν ανάγκη φροντίδας μόνο στις συνελεύσεις. Ο πληθυσμός των μεταναστών στη Βρετανία μεγάλωνε. Αυτό δημιουργούσε κάποια πρόκληση σε σχέση με το κήρυγμα των καλών νέων. Τι μπορούσε να γίνει;

Οι αγγλόφωνοι ευαγγελιζόμενοι επιδίωκαν να βοηθήσουν τους αλλοδαπούς που μιλούσαν άλλες γλώσσες. Όπου ήταν δυνατόν, οι Μάρτυρες προσπαθούσαν να προσφέρουν στον οικοδεσπότη κάποιο έντυπο στη δική του γλώσσα. Αλλά η επικοινωνία αποτελούσε πρόβλημα. Εντούτοις, μεταξύ εκείνων που έρχονταν από το εξωτερικό ήταν και μερικοί Μάρτυρες του Ιεχωβά, και αυτό συνέβαλε στη γεφύρωση του χάσματος.

Στη δεκαετία του 1960, οι ελληνόφωνοι Μάρτυρες από την Κύπρο μετέδιδαν την αλήθεια σε άλλους ελληνόφωνους στην Αγγλία. Οι Ιταλοί Μάρτυρες μετέδιδαν τη Γραφική αλήθεια στους συμπατριώτες τους που είχαν εγκατασταθεί στο Λονδίνο.

Μια νεαρή Γερμανίδα αδελφή ονόματι Φραντσίσκα έφτασε στην Αγγλία την άνοιξη του 1968 για να εργαστεί ως άμισθη οικιακή βοηθός, με αντάλλαγμα τροφή και στέγη καθώς και τη δυνατότητα να μάθει τη γλώσσα της οικογένειας. Αφού παρακολούθησε τη Συνέλευση Περιφερείας «Αγαθά Νέα για Όλα τα Έθνη» εκείνη τη χρονιά, ενθουσιασμένη αύξησε τη συμμετοχή της στη διακονία αγρού και πρόσφερε το καινούριο βιβλίο Η Αλήθεια που Οδηγεί στην Αιώνιο Ζωή σε συναδέλφους της που έμεναν εκεί κοντά. Ως αποτέλεσμα, άρχισε τέσσερις Γραφικές μελέτες. Μια από αυτές ήταν με κάποια Ελβετίδα, με την οποία μελετούσε στη γερμανική. Όταν η κοπέλα άρχισε να παρακολουθεί τις συναθροίσεις, διέκρινε μόνη της την αγάπη που υπάρχει στο σπιτικό του Ιεχωβά. (Ιωάν. 13:35) Την επόμενη χρονιά, αυτή η ενδιαφερόμενη είχε προοδεύσει τόσο πολύ ώστε αφιέρωσε τη ζωή της στον Ιεχωβά και βαφτίστηκε. Αργότερα άρχισε σκαπανικό και μάλιστα βοήθησε και τη μητέρα της να γνωρίσει την αλήθεια. Αλλά αυτή ήταν μόνο η αρχή των προσπαθειών που έκανε η Φραντσίσκα για να δώσει μαρτυρία σε οικιακές βοηθούς.

«Οποτεδήποτε πηγαίνω από σπίτι σε σπίτι και συναντώ κάποια οικιακή βοηθό», αφηγείται η Φραντσίσκα με ενθουσιασμό, «της λέω ότι και εγώ έκανα κάποτε αυτή τη δουλειά. Αμέσως, δημιουργείται σημείο επαφής. Αυτό που τονίζω πάντα είναι πως όταν ήρθα στην Αγγλία, το μόνο άτομο που ήξερα ήταν μια αδελφή. Ωστόσο, στην εκκλησία οι αδελφοί με έκαναν να νιώθω ευπρόσδεκτη. Έτσι, προσπαθώ πάντα να τις φέρω γρήγορα σε επαφή με την εκκλησία ώστε να διακρίνουν ότι είμαστε μια μεγάλη οικογένεια».

Το 1974, η Φραντσίσκα παντρεύτηκε τον Φίλιπ Χάρις, και τώρα υπηρετούν μαζί στο Μπέθελ του Λονδίνου, συνταυτισμένοι με την Εκκλησία Νόρθγουντ. Η Φραντσίσκα επισκέπτεται ένα σπίτι σε αυτόν τον τομέα επί 13 και πλέον χρόνια. Η ίδια εξηγεί: «Το Μπέθελ έλαβε μια επιστολή από μια Γαλλίδα οικιακή βοηθό η οποία ήθελε να την επισκεφτεί κάποια αδελφή. Οι Μάρτυρες στη Γαλλία της είχαν δώσει το βιβλίο Μπορείτε να Ζείτε για Πάντα στον Παράδεισο στη Γη και ήθελε να μάθει περισσότερα. Αν και τα αγγλικά της Ναταλί ήταν ακόμη φτωχά, διέκρινα ότι διψούσε για την αλήθεια. Σημείωσε καλή πρόοδο και σύντομα άρχισε να παρακολουθεί τις συναθροίσεις». Προτού επιστρέψει στη Γαλλία, η Ναταλί έγινε ευαγγελιζόμενη της Βασιλείας, και τώρα αυτή και ο σύζυγός της υπηρετούν εκεί ως σκαπανείς στον αραβικό τομέα.

Η οικογένεια στην οποία εργάζονταν αυτές οι άμισθες οικιακές βοηθοί εφάρμοζε ένα σύστημα. Προτού φύγει κάποια κοπέλα, ερχόταν η επόμενη. Για μερικές ημέρες, η πρώην οικιακή βοηθός δίδασκε στην καινούρια κοπέλα τις εργασίες που έπρεπε να γίνονται στο σπίτι. Όταν η Ναταλί ετοιμαζόταν να φύγει, η Φραντσίσκα τη συμβούλεψε: «Προτού επιστρέψεις στη Γαλλία, πες στην επόμενη κοπέλα πόσο σε έχει βοηθήσει η Γραφική μελέτη και δες αν ενδιαφέρεται». Η επόμενη κοπέλα ήταν η Ιζαμπέλ, επίσης Γαλλίδα, και πράγματι έδειξε ενδιαφέρον. Η Φραντσίσκα έκανε και μαζί της μελέτη. Μετά την Ιζαμπέλ ήρθε μια άλλη Ναταλί, η οποία άρχισε σύντομα να παρακολουθεί συναθροίσεις. Όταν επέστρεψε στη Γαλλία, βαφτίστηκε και αυτή.

Μια άλλη κοπέλα, η Γκαμπριέλα, ήρθε από την Πολωνία. Ποτέ δεν είχε ουσιαστική επαφή με τους αδελφούς, και είπε στη Φραντσίσκα ότι δεν συμπαθούσε τους Γερμανούς εξαιτίας της κακής φήμης που είχαν στην Πολωνία. Η Φραντσίσκα εξήγησε ότι οι Μάρτυρες του Ιεχωβά ποτέ δεν είχαν εμπλακεί σε πολέμους. «Στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, δεν υπήρχε περίπτωση να βρεις κάποιο Μάρτυρα του Ιεχωβά στο στρατό», είπε. «Ξέρεις ότι μας δίωκαν; Φυλακιστήκαμε σε στρατόπεδα συγκέντρωσης επειδή δεν λέγαμε “Χάιλ Χίτλερ” και δεν υποστηρίζαμε το ναζιστικό καθεστώς». Η Γκαμπριέλα εξεπλάγη, και σύντομα εξαφανίστηκαν τα αντιγερμανικά της αισθήματα. Αφού έκανε τακτικά Γραφική μελέτη με τη Φραντσίσκα, η Γκαμπριέλα έγινε αβάφτιστη ευαγγελιζόμενη και αργότερα συμβόλισε την αφιέρωσή της στον Ιεχωβά σε μια συνέλευση στο Τουίκεναμ. Στο διάβα των ετών, η Φραντσίσκα διεξήγαγε Γραφικές μελέτες με 25 άμισθες οικιακές βοηθούς από δέκα διαφορετικές χώρες, και είχε τη χαρά να τις βοηθήσει να γνωρίσουν τη στοργική οικογένεια του Ιεχωβά.

Συναθροίσεις στη Δική τους Γλώσσα

Ασφαλώς, δεν μπορούσαν όλοι να προοδεύσουν γρήγορα στην αλήθεια μελετώντας τη Γραφή στην αγγλική ή παρακολουθώντας συναθροίσεις σε μια γλώσσα που για αυτούς ίσως ήταν ξένη. Τι μπορούσε να γίνει;

Όταν οι ελληνόφωνοι Μάρτυρες από την Κύπρο άρχισαν να βρίσκουν ενδιαφέρον ανάμεσα στους συμπατριώτες τους στην Αγγλία, διευθετήθηκε να γίνονται στο Λονδίνο μερικές συναθροίσεις στην ελληνική. Το 1966 άρχισαν να ωφελούνται από μια τακτική Μελέτη Βιβλίου Εκκλησίας στη γλώσσα τους· κατόπιν προστέθηκε μια δημόσια ομιλία κάθε μήνα. Το 1967 σχηματίστηκε η πρώτη ελληνική εκκλησία στο Λονδίνο, και ένας άλλος ελληνικός όμιλος άρχισε να συναθροίζεται στο Μπέρμιγχαμ.

Οι Ιταλοί άρχισαν με τη δημόσια ομιλία και τη Μελέτη Σκοπιάς στην Αίθουσα Βασιλείας στο Ίσλινγκτον του Λονδίνου το 1967. Ακολούθησαν και άλλες ιταλικές συναθροίσεις σε διάφορες τοποθεσίες. Να ένα παράδειγμα που δείχνει πώς εξελίχθηκαν τα πράγματα: Η Βέρα (Βι) Γιανγκ άρχισε να μελετάει τη Γραφή με μια Ιταλίδα στο Ένφιλντ, στο βόρειο Λονδίνο. Καθώς μεγάλωνε η εκτίμησή της, η κυρία είπε: «Κρίμα που δεν γίνεται κάτι στην ιταλική ώστε να ωφεληθούν και μερικοί φίλοι μου». Αυτό υποκίνησε το σύζυγο της Βι, τον Τζεφ, να μιλήσει σε έναν επίσκοπο περιοχής. Μαζί, βρήκαν έναν ελληνόφωνο αδελφό που είχε υπηρετήσει ως σκαπανέας στην Ιταλία. «Εγώ έκανα την ομιλία στην αγγλική», αφηγείται ο Τζεφ, «και ο Έλληνας αδελφός τη μετέφραζε στην ιταλική». Παρευρέθηκαν περίπου 30 άτομα, και μερικοί από αυτούς έκαναν καλή πνευματική πρόοδο. Αργότερα, οι ιταλόφωνοι Μάρτυρες σχημάτισαν μια εκκλησία. Από τότε, κατά μέσο όρο προστίθεται μια νέα ιταλική εκκλησία κάθε πέντε χρόνια.

Η αύξηση συνεχίστηκε στον ελληνικό αγρό. Το 1975, έγιναν διευθετήσεις για να απολαύσουν τη δική τους συνέλευση. Εκείνον τον καιρό, ο Τζεφ και η Βι Γιανγκ ήταν σκαπανείς γύρω στα 50. Τα δυο παιδιά τους είχαν μεγαλώσει και είχαν παντρευτεί «εν Κυρίω». (1 Κορ. 7:39) Εφόσον ο Τζεφ και η Βι δεν είχαν πια να φροντίζουν ηλικιωμένους γονείς, μπορούσαν να δεχτούν επιπρόσθετα προνόμια υπηρεσίας. Προς έκπληξή του, ο Τζεφ διορίστηκε να οργανώσει μια συνέλευση για όλους τους ελληνόφωνους αδελφούς της Βρετανίας. «Δεν ήξερα τι να περιμένω», θυμάται ο Τζεφ. «Όταν έφτασα στον τόπο της συνέλευσης, έτσι άπειρος όπως ήμουν, νόμιζα πως γινόταν εμφύλιος πόλεμος!» Ίσως να ήταν μόνο η εντύπωση ενός συντηρητικού Βρετανού που παρατηρούσε τον ενθουσιασμό των Ελλήνων. Οι Έλληνες αδελφοί εξηγούσαν απλώς ο ένας στον άλλον ποιος ήταν ο καλύτερος τρόπος να γίνει η δουλειά. Πάνω από 400 άτομα παρακολούθησαν εκείνη τη συνέλευση.

Σχηματίστηκαν όμιλοι και από άλλες γλώσσες. Το 1975 άρχισε να λειτουργεί μια ισπανική εκκλησία. Στο Λονδίνο, η πρώτη δημόσια ομιλία στη γλώσσα γκουτζαράτι εκφωνήθηκε το 1977. Έπειτα από δύο χρόνια, διεξάχθηκε μια μικρή συνέλευση στην γκουτζαράτι. Περίπου τον ίδιο καιρό, έγινε μια συνέλευση περιοχής στη γλώσσα παντζάμπι, την οποία παρακολούθησαν περίπου 250 άτομα.

«Θαυμάσιοι Άνθρωποι»

Τα πρώτα χρόνια, οι μεγαλύτερες συνελεύσεις συχνά διεξάγονταν στο Λονδίνο. Στη δεκαετία του 1960, οι ετήσιες συνελεύσεις διεξάγονταν σε μεγάλες και μικρές πόλεις σε όλη τη χώρα. Μερικές φορές, γίνονταν μόνο τέσσερις. Άλλες χρονιές χρησιμοποιούνταν μικρότερες εγκαταστάσεις και γίνονταν ως και 17 συνελεύσεις. Κατά καιρούς είχαν νοικιαστεί γήπεδα ποδοσφαίρου, αίθουσες διαλέξεων και ένα παγοδρόμιο. Το 1975, καταβλήθηκε προσπάθεια να διεξαχθεί μια συνέλευση στο στάδιο Κάρντιφ Αρμς Παρκ, στην Ουαλία.

Αν και οι περισσότεροι Βρετανοί γνωρίζουν τη θαυμάσια υπόληψη των Μαρτύρων του Ιεχωβά, οι υπεύθυνοι των γηπέδων που δεν έχουν προσωπική πείρα από τέτοιες μεγάλες συνάξεις των Μαρτύρων ίσως διστάζουν στην αρχή να τους νοικιάσουν τις εγκαταστάσεις τους. Αυτό συνέβη στην περίπτωση του Κάρντιφ Αρμς Παρκ. Άρχισαν διαπραγματεύσεις με το Διοικητικό Συμβούλιο της Ένωσης Ράγκμπι στην Ουαλία. Ο Λόρδος Γουέικφιλντ, τότε πρόεδρος της Ένωσης Ράγκμπι για όλη τη Βρετανία, είχε την καλοσύνη να πει στους αδελφούς μας ότι, αν είχαν οποιεσδήποτε δυσκολίες στις διαπραγματεύσεις τους με το διοικητικό συμβούλιο στο Κάρντιφ, θα έπρεπε να ζητήσουν από τα μέλη του συμβουλίου να του τηλεφωνήσουν. Πόσο ευγνώμονες ήταν οι αδελφοί για αυτή τη βοήθεια! Καθώς οι διαπραγματεύσεις βρίσκονταν σε κρίσιμο σημείο, ένα τηλεφώνημα στον Λόρδο Γουέικφιλντ στάθηκε αρκετό για να αρθεί το αδιέξοδο. Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά διεξήγαν συνελεύσεις στο Τουίκεναμ του Λονδίνου από το 1955, και ο Λόρδος Γουέικφιλντ εξήγησε στους συνεργάτες του στην Ουαλία πόσο χαιρόταν ο ίδιος και το συμβούλιό του για το ότι οι Μάρτυρες χρησιμοποιούσαν τις εγκαταστάσεις του Τουίκεναμ κάθε καλοκαίρι. Τους διαβεβαίωσε ότι δεν είχαν κανένα λόγο να ανησυχούν και πρόσθεσε: «Τι θαυμάσιοι άνθρωποι είναι οι Μάρτυρες!» Αμέσως η συμφωνία κλείστηκε, και οι Μάρτυρες χρησιμοποιούν εδώ και πολλά χρόνια το Κάρντιφ Αρμς Παρκ ως μόνιμο χώρο συνελεύσεων στην Ουαλία.

Ιδιόκτητες Αίθουσες Συνελεύσεων

Εκτός από τις ετήσιες συνελεύσεις, έχουμε και μικρότερες συνελεύσεις στη διάρκεια του έτους. Το 1969 ο αριθμός των διαγγελέων της Βασιλείας στη Βρετανία ήταν 55.876 άτομα, αλλά μέσα σε τέσσερα χρόνια εκείνοι που μετέδιδαν τα καλά νέα σε άλλους αυξήθηκαν σε 65.348. Μέχρι τότε, νοικιάζαμε αίθουσες για τις συνελεύσεις μας περιοχής, αλλά η εξεύρεση κατάλληλων χώρων σε λογική τιμή γινόταν ολοένα και πιο δύσκολη.

Στη δεκαετία του 1970, έγινε φανερό ότι χρειαζόμασταν ιδιόκτητες αίθουσες συνελεύσεων. Οι υπεύθυνοι αδελφοί είχαν διάφορες συναντήσεις, και άρχισε η αναζήτηση κατάλληλων χώρων. Η πρώτη τους σκέψη ήταν να ανακαινίσουν υπάρχοντα κτίρια. Στις αρχές του 1975, αγόρασαν έναν εγκαταλειμμένο κινηματογράφο στο Μάντσεστερ της βόρειας Αγγλίας. Η ανακαίνιση ολοκληρώθηκε μέσα σε μερικούς μήνες, και στις 31 Αυγούστου έγινε η αφιέρωση της πρώτης Αίθουσας Συνελεύσεων των Μαρτύρων του Ιεχωβά στην Αγγλία. Ήταν έτοιμη πάνω στην ώρα για το νέο πρόγραμμα των συνελεύσεων περιοχής που άρχιζε το Σεπτέμβριο.

Δυο χρόνια πρωτύτερα, στο νοτιοανατολικό τμήμα της χώρας, οι επίσκοποι συνελεύσεων είχαν μια συνάντηση για να συζητήσουν το πώς θα έβρισκαν αίθουσα στο Λονδίνο. Ο Ντένις Κέιβ, ένα μέλος της επιτροπής που ανέλαβε την εξεύρεση κατάλληλου κτιρίου, θυμάται την έκπληξη που ένιωσε όταν οι συγκεντρωμένοι αδελφοί συμφώνησαν ομόφωνα να ψάξουν, όχι για μία, αλλά για δύο αίθουσες—μία βόρεια του ποταμού Τάμεση και μία νότια—παρά το υψηλό κόστος των ακινήτων σε εκείνη την περιοχή!

Ένας εγκαταλειμμένος κινηματογράφος στην πόλη Ντόρκινγκ, 30 χιλιόμετρα νότια του Λονδίνου, φαινόταν καλή περίπτωση. Αλλά παρενέβησαν κάποιοι κερδοσκόποι και πρόσφεραν πολύ υψηλή τιμή για το κτίριο. Ο Ντένις στην αρχή αποθαρρύνθηκε, αλλά εξεπλάγη όταν ο δήμαρχος της πόλης του τηλεφώνησε και του ζήτησε να παρευρεθεί σε μια συνάντηση μαζί με έναν άλλο Μάρτυρα. Εκτός του ότι κατήργησαν τους πολεοδομικούς περιορισμούς ώστε να μπορεί να χρησιμοποιηθεί το κτίριο για λατρεία, οι αρχές συμφώνησαν να αγοράσουν τον κινηματογράφο και κατόπιν να τον νοικιάσουν στους αδελφούς με συμβόλαιο που θα ανανεωνόταν επ’ αόριστον κάθε τρία χρόνια.

Αυτή η αίθουσα εξυπηρέτησε το σκοπό της επί μία και πλέον δεκαετία, μέχρις ότου το δημοτικό συμβούλιο αποφάσισε να χρησιμοποιήσει διαφορετικά το κτίριο. Στη θέση του, οι αδελφοί αγόρασαν μια έκταση 110 στρεμμάτων κοντά στο Αεροδρόμιο Γκάτγουικ του Λονδίνου. Σε αυτήν υπήρχαν κτίρια που μπορούσαν να συνδεθούν ώστε να αποτελέσουν μια θαυμάσια Αίθουσα Συνελεύσεων. Υπήρξαν κάποιες αντιρρήσεις όσον αφορά τη χρήση ορισμένων στενών επαρχιακών δρόμων για την πρόσβαση στο νέο κτίριο. Δικαιολογημένα, οι περίοικοι ήθελαν να προστατέψουν την ιδιωτική τους ζωή και να μείνουν όσο το δυνατόν πιο ανενόχλητοι. Θα σέβονταν άραγε οι Μάρτυρες τις οδηγίες που τους δόθηκαν να ακολουθούν αυστηρά καθορισμένες διαδρομές και όρια ταχύτητας πηγαίνοντας προς την Αίθουσα Συνελεύσεων; Μια έκθεση από κάποια συνάντηση της τοπικής Επιτροπής Πολεοδομίας δήλωνε: «Η επιτροπή πίστευε πως, υπό φυσιολογικές συνθήκες, θα ήταν αδύνατον να επιβάλει κανείς τέτοιους όρους. Αλλά οι Μάρτυρες του Ιεχωβά ήταν διαφορετικοί». Ο πρόεδρος της Επιτροπής πρόσθεσε: «Πολλές άλλες ομάδες ή οργανώσεις θα ήθελαν να ισχυριστούν ότι τα μέλη τους συμμορφώνονται με ανάλογο τρόπο. Αλλά αυτός είναι ο τρόπος λειτουργίας αυτής της οργάνωσης». Αυτή η καινούρια Αίθουσα Συνελεύσεων στο Χέις Μπριτζ του Σάρεϊ άρχισε να λειτουργεί με μια συνέλευση περιοχής στις 17 και 18 Μαΐου του 1986, έναν ακριβώς χρόνο μετά την αγορά του οικοπέδου.

Παράλληλα με τις εργασίες στην Αίθουσα Συνελεύσεων του Ντόρκινγκ το 1975, οι Μάρτυρες στο βόρειο Λονδίνο ανακαίνισαν τον πρώην κινηματογράφο Ριτζ στο Νιου Σάουθγκεϊτ. Αυτό το κτίριο, που χτίστηκε γύρω στο 1935, σταμάτησε να λειτουργεί ως κινηματογράφος την άνοιξη του 1974. Για λίγο καιρό, λειτούργησε ως συναγωγή. Όταν το αγόρασαν οι Μάρτυρες, το κτίριο βρισκόταν «σε άθλια κατάσταση», σύμφωνα με τον αρχιτέκτονα Ρότζερ Ντίξον. «Βασικά ο σκελετός ήταν γερός, αλλά έμπαιναν νερά», θυμάται ο ίδιος. «Για να μη φαίνεται η άθλια κατάστασή του, είχαν βάψει το εσωτερικό της αίθουσας μαύρο!» Αρχικά φάνηκε ότι το έργο της ανακαίνισης θα ήταν υπερβολικά δύσκολο. Ωστόσο, περίπου 2.000 ειδικευμένοι και ημιειδικευμένοι εθελοντές ολοκλήρωσαν τις εργασίες μέσα σε τεσσερισήμισι μόνο μήνες.

Τον ίδιο καιρό, προχωρούσαν οι εργασίες σε μια Αίθουσα Συνελεύσεων στα Δυτικά Μίντλαντς. Το 1974, οι αδελφοί είχαν καταφέρει να αγοράσουν έναν πρώην κινηματογράφο στο Ντάντλι. Η ανακαίνιση αυτού του χώρου διήρκεσε περισσότερο, αλλά το Σεπτέμβριο του 1976 ήταν και αυτός έτοιμος για χρήση.

Οικοδόμηση Καινούριων Αιθουσών Συνελεύσεων

Η αύξηση στους ευαγγελιζομένους της Βασιλείας συνεχίστηκε—από 71.944 το 1974 σε 92.616 το 1984. Πολλοί έμεναν στις αστικές περιοχές της βόρειας Αγγλίας όπου υπάρχουν μεγάλες βιομηχανίες. Έγιναν σχέδια για την οικοδόμηση μιας αίθουσας στο νότιο Γιόρκσερ.

Το Σεπτέμβριο του 1985 άρχισε η οικοδόμηση της αίθουσας η οποία έγινε γνωστή ως Αίθουσα Συνελεύσεων στα Ανατολικά Πένινα. Είναι μια κατασκευή με μεταλλικό σκελετό χωρητικότητας 1.642 ατόμων, με Αίθουσα Βασιλείας 350 θέσεων για την τοπική εκκλησία. Το κτίριο σχεδιάστηκε με στέγη που έχει άνοιγμα 42 μέτρα, πράγμα που την κάνει πολύ ελκυστική. Το περιοδικό Ο Μηχανικός Κατασκευών (The Structural Engineer) χαρακτήρισε αυτό το ασυνήθιστο σχέδιο «η λύση του οκταγώνου». Το Δημοτικό Συμβούλιο του Ρόδερχαμ απένειμε στην Αίθουσα Συνελεύσεων το πρώτο βραβείο σχεδίου.

Ο Νομπλ Μπάουερ, μέλος της επιτροπής οικοδόμησης, εργάστηκε εκεί από την αρχή και αργότερα υπηρέτησε ως ο πρώτος επίσκοπος της αίθουσας. Ο πρόσχαρος αλλά και σοβαρός χαρακτήρας του ενθάρρυνε τους 12.500 και πλέον αδελφούς και αδελφές που βοήθησαν στη διάρκεια της 14μηνης περιόδου οικοδόμησης. Για να συνεχιστεί το έργο παρά την παγωμένη ομίχλη, τις θερμοκρασίες υπό το μηδέν και το χιόνι, οι αδελφοί τοποθέτησαν γύρω από το χώρο σκαλωσιές πάνω στις οποίες στήριξαν ένα προστατευτικό πλαστικό φύλλο. Μέσα σε αυτό, διοχέτευαν θερμό αέρα με αερόθερμα μεγάλης ισχύος. Τίποτε δεν σταμάτησε τις εργασίες αυτής της σημαντικής οικοδόμησης. Αδελφοί έρχονταν από μακριά για να ενθαρρύνουν τους εθελοντές.

Για τον Νομπλ και τη σύζυγό του, τη Λούι, η πιο αξέχαστη ημέρα ήταν όταν έγινε η αφιέρωση της Αίθουσας Συνελεύσεων στον Ιεχωβά, στις 15 Νοεμβρίου 1986, στη διάρκεια μιας επίσκεψης του Θεοντόρ Τζάρας, μέλους του Κυβερνώντος Σώματος.

Τώρα που υπήρχαν Αίθουσες Συνελεύσεων στη βόρεια Αγγλία, στα Μίντλαντς και στα νοτιοανατολικά, τι θα μπορούσε να γίνει για τις ανάγκες των αδελφών στο δυτικό τμήμα της Αγγλίας και στην Ουαλία; Τον Οκτώβριο του 1987, βρέθηκε ένα κατάλληλο οικόπεδο στο Άλμσμπερι, βόρεια της πόλης Μπρίστολ. Αλλά δεν ήταν εύκολο να εκδοθούν οι αναγκαίες άδειες. Απαιτήθηκαν επανειλημμένες προσπάθειες μέχρις ότου δοθεί τελικά η άδεια το Φεβρουάριο του 1993.

Κατόπιν, το έργο οικοδόμησης προχώρησε με ζήλο. Τι χαρά νιώσαμε όταν, στις 5 Αυγούστου 1995, έφτασε η στιγμή της αφιέρωσης αυτής της Αίθουσας Συνελεύσεων, της έκτης στην Αγγλία! Ο Τζον Μπαρ, από το Κυβερνών Σώμα, μίλησε γύρω από το θέμα «Γεμίζουμε τη Γη με τη Γνώση του Ιεχωβά». Όλοι οι παρόντες εκτίμησαν τη στοργική του υπενθύμιση: «Ποτέ μην ξεχνάτε ότι ο τομέας σας είναι ένα μικρό μόνο μέρος από το υποπόδιο του Ιεχωβά. Εκείνος ενδιαφέρεται για τη δική σας περιοχή στη γη όπως και για οποιαδήποτε άλλη· γι’ αυτό, να θυμάστε την παγκόσμια διάσταση του έργου της Βασιλείας».

Την επόμενη κιόλας εβδομάδα, ο αδελφός Μπαρ μίλησε στην αφιέρωση ενός καινούριου συγκροτήματος Αιθουσών Βασιλείας στο Έτζγουερ, στο βόρειο Λονδίνο. Εκεί οι αδελφοί είχαν οικοδομήσει ένα θαυμάσιο κτίριο που αποτελούνταν από τρεις Αίθουσες Βασιλείας με πτυσσόμενους μεσότοιχους οι οποίοι μπορούσαν να αναδιπλωθούν ώστε να μεταβάλλεται ο χώρος σε Αίθουσα Συνελεύσεων για τις ξενόγλωσσες εκκλησίες. Στο μεταξύ, η ανταπόκριση στον ξενόγλωσσο αγρό είχε προσθέσει μια σημαντική διάσταση στο έργο κηρύγματος της Βασιλείας στη Βρετανία.

“Πάντοτε Ήθελαν να Κάνουν Περισσότερα”

Για μερικούς Μάρτυρες, η μετάδοση των καλών νέων σε άλλους περιλαμβάνει την αναζήτηση τρόπων διεύρυνσης της διακονίας τους. Πολλοί Βρετανοί αδελφοί και αδελφές είναι αξιέπαινοι επειδή έκαναν βήματα για να υπηρετήσουν εκεί όπου υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη. Όπως συνέβη και με πολλούς ζηλωτές σκαπανείς στις δεκαετίες του 1920 και του 1930, συχνά αυτό σήμαινε ότι έπρεπε να μετακινηθούν σε άλλη χώρα. Η μετακίνηση στο εξωτερικό έχει δώσει σε αυτούς τους αδελφούς και τις αδελφές τη δυνατότητα να παράγουν τους καρπούς της Βασιλείας στο νέο τους τόπο και παράλληλα να ενθαρρύνουν τους ντόπιους αδελφούς. Στις δεκαετίες του 1970 και του 1980, οικογένειες από τη Βρετανία μετακόμισαν στην Κεντρική και Νότια Αμερική, στην Αφρική και στην Ασία.

Σε ηλικία 57 ετών, η Βέρα Μπουλ, της οποίας οι δύο κόρες είχαν μεγαλώσει και ήταν παντρεμένες, πούλησε το σπίτι της στη Νήσο Γουάιτ και πήγε στην Κολομβία μαζί με μια ομάδα νεαρών σκαπανέων από την Εκκλησία Ίλινγκ του Λονδίνου. Γρήγορα έμαθε ισπανικά και σύντομα διεξήγε 18 Γραφικές μελέτες. Περίπου 30 χρόνια αργότερα, εξακολουθεί να υπηρετεί εκεί, περιστοιχισμένη από πολλά πνευματικά παιδιά.

Ο Τομ και η Αν Κουκ, μαζί με τις κόρες τους Σάρα και Ρέιτσελ, υπηρετούσαν ήδη στην Ουγκάντα αρκετά χρόνια όταν, λόγω των περιστάσεων, αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στην Αγγλία το 1974. Την επόμενη χρονιά, έφυγαν ξανά—αυτή τη φορά για την Παπούα-Νέα Γουινέα. Εκεί η Σάρα παντρεύτηκε έναν ειδικό σκαπανέα. Αργότερα η οικογένεια πήγε στην Αυστραλία, όπου η Ρέιτσελ παντρεύτηκε έναν αδελφό. Το 1991, ο Τομ και η Αν ανέλαβαν ένα νέο διορισμό στα Νησιά Σολομώντος, όπου ο Τομ υπηρετεί ως συντονιστής της Επιτροπής του Τμήματος.

Άλλοι έμειναν στο εξωτερικό για μικρότερο διάστημα. Εντούτοις, η πείρα που απέκτησαν από τη ζωή εκεί αποδείχτηκε ανεκτίμητη για αυτούς. Ο Μπάρι και η Τζανέτ Ράσμπι είναι δύο από αυτά τα άτομα.

«Από τότε που γνώρισα την αλήθεια, πάντοτε ήθελα να κάνω περισσότερα», είπε ο Μπάρι. Όταν παντρεύτηκε την Τζανέτ, μια σκαπάνισσα, οι δυο τους ανταποκρίθηκαν στην έκκληση που απηύθυνε στους αδελφούς Η Διακονία Μας της Βασιλείας για να υπηρετήσουν στην Παπούα-Νέα Γουινέα. «Ήταν η απάντηση στις προσευχές μας», παραδέχτηκαν και οι δύο. Οι αδελφοί στο γραφείο τμήματος στο Πορτ Μόρεσμπι ήθελαν να υπηρετήσει το ζευγάρι στην Γκορόκα, στο κέντρο της χώρας, αλλά η άδεια εργασίας του Μπάρι ίσχυε μόνο για το νησί Μπουγκενβίλ. Φτάνοντας στην Παπούα-Νέα Γουινέα, πόσο χάρηκαν όταν έμαθαν ότι οι αρχές είχαν αλλάξει την άδεια εργασίας του Μπάρι και τον είχαν διορίσει στην Γκορόκα!

Ο Μπάρι άρχισε να εργάζεται ως δάσκαλος, και η Τζανέτ έκανε σκαπανικό συνεργαζόμενη με την τοπική εκκλησία των 18 ευαγγελιζομένων. «Ένα από τα πράγματα που έμαθα», θυμάται ο Μπάρι, «ήταν πως όταν ερχόταν η ώρα για τις συναθροίσεις, τίποτα δεν εμπόδιζε τους αδελφούς να τις παρακολουθήσουν, ούτε ακόμη και η μεγάλη κακοκαιρία την εποχή των βροχών. Δεν είχαν αυτοκίνητα, και συχνά περπατούσαν μία ή δύο ώρες για να πάνε στις συναθροίσεις. Όταν έφταναν στην Αίθουσα Βασιλείας, ήταν μούσκεμα! Αλλά βρίσκονταν πάντα εκεί».

Έπειτα από έξι ευτυχισμένα χρόνια υπηρεσίας για τον Μπάρι και την Τζανέτ στην Παπούα-Νέα Γουινέα, οι συνθήκες άλλαξαν για τους ξένους. Ο Μπάρι αποφάσισε ότι θα ήταν σοφό να επιστρέψουν στη Βρετανία. Εντούτοις, λόγω των εμπειριών που απέκτησαν στο εξωτερικό, αποφάσισαν να ασχοληθούν τώρα και οι δύο με την ολοχρόνια υπηρεσία. Αλλά πού; Ήθελαν να υπηρετήσουν εκεί όπου υπήρχε ειδική ανάγκη. Αφού συμβουλεύτηκαν την Εταιρία και τον επίσκοπο περιοχής τους, μετακόμισαν στο Μπόστον του Λίνκολνσερ. Βρήκαν αμέσως μέρος να μείνουν, αλλά ο Μπάρι δεν μπορούσε να βρει εργασία μερικής απασχόλησης ώστε να κάνει σκαπανικό μαζί με την Τζανέτ. Εντούτοις, έχοντας πίστη στην υπόσχεση του Ιεχωβά ότι Εκείνος θα τους βοηθούσε αν έβαζαν πρώτα τη Βασιλεία, αποφάσισαν να αρχίσουν το σκαπανικό την 1η Σεπτεμβρίου—είτε είχε δουλειά ο Μπάρι είτε όχι! Την 1η Σεπτεμβρίου, είχαν φορέσει τα παλτά τους και ήταν έτοιμοι να πάνε στην υπηρεσία αγρού όταν χτύπησε το τηλέφωνο. Ένας ανώτερος υπάλληλος του ταχυδρομείου ρώτησε: «Θα θέλατε κάποια εργασία μερικής απασχόλησης;» Ο Μπάρι απάντησε: «Και βέβαια! Πότε θέλετε να αρχίσω;» Ο άντρας είπε: «Τι θα λέγατε για αύριο;» Ο Ιεχωβά ευλόγησε τις προσπάθειες που κατέβαλαν για να βάλουν πρώτα την υπηρεσία του. (Ματθ. 6:33) Τέσσερα χρόνια αργότερα, ο Μπάρι και η Τζανέτ δέχτηκαν μια άλλη απροσδόκητη πρόσκληση—το διορισμό να φροντίζουν για τη λειτουργία της Αίθουσας Συνελεύσεων στα Ανατολικά Πένινα.

Πρόσφεραν τον Εαυτό τους Πρόθυμα

Ο λαός του Ιεχωβά χαρακτηρίζεται από το πνεύμα της προθυμίας για υπηρεσία. Ο Βασιλιάς Δαβίδ του αρχαίου Ισραήλ έψαλε στον Ιεχωβά: «Ο λαός σου θα προσφέρει πρόθυμα τον εαυτό του την ημέρα της στρατιωτικής σου δύναμης. . . . Έχεις την ομάδα των νεαρών αντρών σου σαν δροσοσταλιές». (Ψαλμ. 110:3) Αυτό το πρόθυμο πνεύμα εκδηλώνεται από πολλούς στη Βρετανία οι οποίοι έχουν διαθέσει τον εαυτό τους ώστε να συμμετέχουν πλήρως στην προώθηση των συμφερόντων της αληθινής λατρείας.

Όλοι όσοι διέθεταν τον εαυτό τους στην ολοχρόνια υπηρεσία, νέοι και ηλικιωμένοι, ενθαρρύνθηκαν πολύ από μια ανακοίνωση που έγινε στις Συνελεύσεις Περιφερείας «Χαρωποί Εργάται» το 1977. Στις εφτά τοποθεσίες όπου έγιναν συνελεύσεις σε όλη την Αγγλία, τη Σκωτία και την Ουαλία, ένα σύνολο 110.000 ατόμων χειροκρότησαν με χαρά όταν ο ομιλητής ανακοίνωσε τις διευθετήσεις που είχαν γίνει για τη Σχολή Υπηρεσίας Σκαπανέα, η οποία προσφέρει μια δεκαπενθήμερη σειρά μαθημάτων Βιβλικής μελέτης σε συνδυασμό με ευκαιρίες για εφαρμογή στη διακονία αγρού. Αυτή η σχολή παρέχει πληρέστερη εκπαίδευση σε όσους έχουν ήδη πείρα τουλάχιστον ενός έτους στην υπηρεσία σκαπανέα. Έπειτα από αυτή την εκπαίδευση, μερικοί σκαπανείς είναι σε θέση να βοηθήσουν στη διάνοιξη τομέων όπου έχει δοθεί λίγη, ή και καθόλου, μαρτυρία.

Η σχολή άρχισε στη Βρετανία το Μάρτιο του 1978 στην πόλη Λιντς, στα βόρεια. Η Αν Χάρντι, μία από τους σκαπανείς που παρακολούθησαν την πρώτη τάξη, θυμάται πόσο χαρωπή ήταν εκείνη η περίσταση. «Εποικοδομηθήκαμε τόσο πολύ πνευματικά», θυμάται. «Η σχολή ασφαλώς μας βοήθησε να διακρίνουμε με ένα διαφορετικό τρόπο ότι είναι ανάγκη να ενδιαφερόμαστε πραγματικά για τους ανθρώπους που συναντούμε στη διακονία αγρού». Μαζί με το σύζυγό της, υπηρετεί τώρα ως μέλος της οικογένειας Μπέθελ. Η Αντρέα Μπιγκς, μητέρα τεσσάρων παιδιών, η οποία παρακολούθησε τη σχολή στο Πόντιπριντ της Ουαλίας, αναφέρει: «Αν αυτό είναι μια πρόγευση μελλοντικών πραγμάτων, τότε ο Ιεχωβά μάς επιφυλάσσει μεγάλες εκπλήξεις, και τώρα λαχταρώ το νέο σύστημα όσο ποτέ προηγουμένως!» Μέχρι στιγμής έχουν διεξαχθεί 740 τάξεις, και οι 20.000 σκαπανείς που τις παρακολούθησαν συμμερίζονται αυτά τα αισθήματα. Αρκετοί, όταν παρακολούθησαν τη σχολή, αποφάσισαν να κάνουν την υπηρεσία σκαπανέα σταδιοδρομία τους.

Αφού απέκτησαν πείρα στην υπηρεσία σκαπανέα, εκατοντάδες άτομα προσφέρθηκαν να υπηρετήσουν στο τμήμα της Βρετανίας ως μέλη της οικογένειας Μπέθελ. Τώρα αυτή η οικογένεια αποτελείται από 393 μέλη, και οι 38 από αυτούς υπηρετούν στο Μπέθελ τουλάχιστον 20 χρόνια.

Ένας από τους Μπεθελίτες είναι και ο Κρίστοφερ Χιλ. Γιατί έκανε αίτηση για αυτή την υπηρεσία; Ο ίδιος απαντάει: «Άρχισα να κάνω σκαπανικό το 1989. Αλλά ήθελα να αποδείξω στον Ιεχωβά και στον εαυτό μου ότι ήμουν στην ολοχρόνια υπηρεσία επειδή τον αγαπούσα και όχι απλώς επειδή ήταν σκαπανείς ο πατέρας μου και η μητέρα μου. Ήθελα να είναι η αλήθεια ολόκληρη η ζωή μου, όχι μόνο ένα μέρος της. Ήξερα ότι η υπηρεσία Μπέθελ, μολονότι αποτελούσε πρόκληση, θα με βοηθούσε να το επιτύχω αυτό».

Ο Τζέρεντ Γουότκιν είναι και αυτός μέλος της οικογένειας Μπέθελ. Στις αρχές της δεκαετίας του 1980, απέρριψε την πανεπιστημιακή εκπαίδευση χάρη της υπηρεσίας σκαπανέα. Συντηρούνταν κάνοντας εργασία μερικής απασχόλησης στο αγρόκτημα του πατέρα του. Απολάμβανε την υπηρεσία σκαπανέα και έλπιζε ότι κάποια ημέρα θα γινόταν ιεραπόστολος. Γιατί, λοιπόν, έκανε αίτηση για υπηρεσία Μπέθελ; Ένα άρθρο στη Σκοπιά του 1989 τον επηρέασε βαθιά. Εκεί διάβασε τη βιογραφία του Μαξ Λάρσον, ενός μέλους της οικογένειας Μπέθελ στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο αδελφός Λάρσον έλεγε: «Πιστεύω ακράδαντα ότι το Μπέθελ είναι το καλύτερο μέρος στη γη πριν από τον ερχόμενο επίγειο Παράδεισο». Ο Τζέρεντ παρατήρησε ότι, μετά την υποβολή της αίτησής του για υπηρεσία Μπέθελ, ο αδελφός Λάρσον συνέχισε να προσεύχεται για αυτό το ζήτημα στον Ιεχωβά. Ο Τζέρεντ ακολούθησε πιστά αυτό το παράδειγμα. Περίπου δέκα ημέρες αργότερα, δέχτηκε ένα τηλεφώνημα με το οποίο προσκαλούνταν να γίνει μέλος της οικογένειας Μπέθελ στη Βρετανία. Στην υπηρεσία Μπέθελ, χρησιμοποιεί την πείρα που απέκτησε στο αγρόκτημα του πατέρα του για να φροντίζει ένα αγρόκτημα που παρέχει τροφή στην οικογένεια Μπέθελ του Λονδίνου. Κάποτε, οι αγροτικές εργασίες ήταν για αυτόν απλώς ένα μέσο για να συντηρηθεί στο έργο σκαπανέα. Τώρα βλέπει τις εργασίες που κάνει ως “το διορισμό που του έχει δώσει ο Ιεχωβά στο Μπέθελ”.

Άλλοι Μάρτυρες ελκύστηκαν από θεοκρατικά οικοδομικά προγράμματα. Ενώ η Ντενίς (Τέντι) Μακ Νιλ έκανε σκαπανικό, ο σύζυγός της, ο Γκάρι, εργαζόταν για να συντηρεί το σπιτικό του. Κατόπιν, το 1987, προσφέρθηκαν και οι δύο να βοηθήσουν στην οικοδόμηση του Μπέθελ στο Λονδίνο. Αν και τότε δεν προσκλήθηκαν να γίνουν μέλη της οικογένειας Μπέθελ, η πρόσκληση ήρθε το 1989. Καθώς ηχούσε στα αφτιά τους η συμβουλή του επισκόπου περιοχής: «Ποτέ μην απορρίπτετε ένα διορισμό από τον Ιεχωβά», δέχτηκαν την πρόσκληση. Εκεί, οι γνώσεις του Γκάρι ως ηλεκτρονικού και η πείρα της Τέντι ως βοηθού οδοντίατρου αποδείχτηκαν ανεκτίμητης αξίας. Επίσης έχουν συμβάλει στην καλλιέργεια του ενδιαφέροντος μεταξύ ατόμων που μιλούν την πολωνική και τη βεγγαλική στην περιοχή του Λονδίνου.

Ο Γουίλι και η Μπέτι Στιούαρτ, καθώς και άλλοι, προσφέρθηκαν να βοηθήσουν στην οικοδόμηση ως διεθνείς εργάτες. Ο Γουίλι, υδραυλικός και ψυκτικός, πήρε πρόωρη σύνταξη στα 55 του. Στη συνέχεια το ζεύγος Στιούαρτ συμμετείχε σε οικοδομικά προγράμματα στην Ελλάδα, και αργότερα στην Ισπανία, στη Ζιμπάμπουε και στη Μάλτα. Η Μπέτι βοηθούσε στο νοικοκυριό, στο πλυντήριο και, μερικές φορές, στα υδραυλικά. Εργάστηκαν σκληρά και πιστεύουν ότι έλαβαν πλούσιες πνευματικές ανταμοιβές. Ο Γουίλι λέει: «Έχουμε κάνει φίλους κάθε ηλικίας σε όλο τον κόσμο».

Ειδική Εκπαίδευση για Αδελφούς με τα Κατάλληλα Προσόντα

Μια άλλη πόρτα ευκαιριών για διευρυμένη υπηρεσία άνοιξε το 1990 με την έναρξη της Σχολής Διακονικής Εκπαίδευσης στη Βρετανία. Οι άγαμοι αδελφοί που υπηρετούσαν ως πρεσβύτεροι ή διακονικοί υπηρέτες είχαν μια επιπλέον ευκαιρία να λάβουν εξειδικευμένη εκπαίδευση, με στόχο να υπηρετήσουν οπουδήποτε μπορεί να τους χρειάζονταν στον παγκόσμιο αγρό. Τα μαθήματα, διάρκειας οχτώ εβδομάδων, παρέχουν εκπαίδευση στις Γραφικές διδασκαλίες και στα οργανωτικά ζητήματα εξίσου. Η πρώτη τάξη στη Βρετανία διεξάχθηκε στην Αίθουσα Συνελεύσεων στα Ανατολικά Πένινα. Δύο επίσκοποι περιφερείας από τις Ηνωμένες Πολιτείες, ο Τζέιμς Χίντερερ και ο Ράνταλ Ντέιβις, υπηρέτησαν ως εκπαιδευτές. Τρεις έμπειροι επίσκοποι περιοχής από τη Βρετανία—ο Πίτερ Νίκολς, ο Ρέι Ποπλ και ο Μάικλ Σπαρ—παρευρίσκονταν στα μαθήματα ώστε να εκπαιδευτούν για να διδάξουν μελλοντικές τάξεις. Απευθυνόμενος στην τάξη που αποφοίτησε στις 17 Ιουνίου 1990, ο Άλμπερτ Ντ. Σρόντερ, από το Κυβερνών Σώμα, είπε στους σπουδαστές που διορίστηκαν να υπηρετήσουν στη Βρετανία: «Εσείς, εξαίρετοι νέοι, είστε απαραίτητοι για την καλλιέργεια του έργου εδώ. Αυτό θα δώσει μεγάλη ώθηση στο βρετανικό αγρό».

Ένας από τους αποφοίτους της Σχολής Διακονικής Εκπαίδευσης είναι ο Μπάρατ Ραμ, που προέρχεται από Ινδουιστική οικογένεια. Τώρα είναι παντρεμένος και υπηρετεί μαζί με τη σύζυγό του στη βορειοδυτική Αγγλία, όπου μπορούν να βοηθήσουν πολλούς ανθρώπους που μιλούν την γκουτζαράτι. Ο Τζον Γουίλιαμς, από την Ουαλία, ένιωσε έκπληξη όταν διορίστηκε στο τμήμα της Ζάμπιας, όπου ήταν απαραίτητες οι γνώσεις του, και αργότερα σε ιεραποστολική υπηρεσία στο Κίτουε της Ζάμπιας.

Ο Γκόρντον Σαρκόντι, που γεννήθηκε στην Γκάνα, μετανάστευσε στην Αγγλία μαζί με την οικογένειά του σε ηλικία 12 ετών. Ενώ ήταν ακόμη έφηβος, το ενδιαφέρον του για τη Γραφική αλήθεια κεντρίστηκε από κάποιο Μάρτυρα που έδωσε τη Σκοπιά και το Ξύπνα! στον πατέρα του. Έκανε Γραφική μελέτη και το 1985 βαφτίστηκε. Ως βοηθητικός σκαπανέας, είχε τόσες Γραφικές μελέτες ώστε κάποιοι σκαπανείς φίλοι του τον συμβούλεψαν να γίνει τακτικός σκαπανέας. Όταν παρακολούθησε τη Σχολή Υπηρεσίας Σκαπανέα στο τέλος του πρώτου έτους της ολοχρόνιας υπηρεσίας του, ο επίσκοπος περιοχής τον ενθάρρυνε να κάνει αίτηση για τη Σχολή Διακονικής Εκπαίδευσης. Ο Γκόρντον, υποκινούμενος από την επιθυμία να είναι καλύτερα εξοπλισμένος ώστε να βοηθάει τα νεαρά άτομα στην εκκλησία, έκανε αίτηση. Παρακολούθησε την έβδομη τάξη της σχολής στη Βρετανία. Μετά την αποφοίτησή του, υπηρέτησε δύο χρόνια στο Λονδίνο. Κατόπιν διορίστηκε ως ιεραπόστολος στη Ζάμπια. Ήταν πρόθυμος να προσφέρει τον εαυτό του για να κάνει οτιδήποτε τον κατηύθυνε ο Ιεχωβά. Έτσι, η εκπαίδευση του Γκόρντον τον οδήγησε προοδευτικά σε επιπρόσθετα προνόμια. Έπειτα από 12 εβδομάδες εκπαίδευσης στην τσιμπέμπα, μια από τις τοπικές γλώσσες, ο Γκόρντον διορίστηκε επίσκοπος περιοχής στην επαρχία Κόπερμπελτ. Είχε επίσης το προνόμιο να εκπαιδεύσει και άλλους στο έργο περιοχής.

Ο Βρετανός Ρίτσαρντ Φραντ ανατράφηκε από Μάρτυρες γονείς. Έχοντας αφιερώσει τη ζωή του στον Ιεχωβά, πίστευε πως αυτή η αφιέρωση δεν θα μπορούσε να είναι υπό όρους. Διέθεσε τον εαυτό του στην υπηρεσία. Το 1982 έγινε σκαπανέας. Έκανε αίτηση για τη Σχολή Διακονικής Εκπαίδευσης και αποφοίτησε το 1990. Διορίστηκε και αυτός στη Ζάμπια. Αφού έμαθε την τσιμπέμπα και απέκτησε κάποια πείρα στο νέο του διορισμό, διορίστηκε επίσκοπος περιοχής. Επίσης, έχει υπηρετήσει ως εκπαιδευτής στη Σχολή Διακονικής Εκπαίδευσης που διεξάγεται στο τμήμα της Ζάμπιας.

Μέχρι σήμερα, 433 σπουδαστές έχουν αποφοιτήσει από 19 τάξεις της Σχολής Διακονικής Εκπαίδευσης στη Βρετανία. Από αυτούς, 79 υπηρετούν αυτή τη στιγμή στο εξωτερικό, 4 υπηρετούν ως επίσκοποι περιοχής, 12 ως Μπεθελίτες και 308 μοιράζονται τα οφέλη της εκπαίδευσής τους υπηρετώντας ως σκαπανείς στη Βρετανία.

Μετάβαση σε Ιεραποστολικούς Αγρούς

Εκατοντάδες από τους σκαπανείς στη Βρετανία έχουν προσφερθεί να υπηρετήσουν οπουδήποτε χρειάζεται στον παγκόσμιο αγρό. Πολλοί από αυτούς έχουν εκπαιδευτεί στη Βιβλική Σχολή Γαλαάδ της Σκοπιάς στη Νέα Υόρκη. Συνολικά, 524 αδελφοί από τη Βρετανία έχουν αποφοιτήσει από τη Γαλαάδ. Έχουν υπηρετήσει σε 64 χώρες, σε όλα τα μέρη της γης.

Μερικοί Βρετανοί σκαπανείς είχαν υπηρετήσει ήδη στο εξωτερικό όταν προσκλήθηκαν στη Γαλαάδ. Αυτό συνέβη στην περίπτωση του Τζον και του Έρικ Κουκ, που είχαν υπηρετήσει στη Γαλλία και στην Ισπανία. Αφού φοίτησαν στη Γαλαάδ, ο Έρικ στάλθηκε στην Αφρική και ο Τζον υπηρέτησε πρώτα στην Ισπανία και στην Πορτογαλία και κατόπιν στην Αφρική. Το ίδιο συνέβη με τον Ρόμπερτ και τον Τζορτζ Νίσμπετ, που είχαν υπηρετήσει στη Νότια Αφρική τουλάχιστον 15 χρόνια προτού φοιτήσουν στη Γαλαάδ, ενώ κατόπιν υπηρέτησαν στο Μαυρίκιο και αργότερα ξανά στην αφρικανική ήπειρο. Ο Κλάουντ Γκούντμαν είχε υπηρετήσει ήδη επί 20 χρόνια στην Ινδία, στην Κεϋλάνη (τώρα Σρι Λάνκα), στη Βιρμανία (τώρα Μιανμάρ), στην Ταϋλάνδη και στη Μαλάγια (τώρα μέρος της Μαλαισίας) προτού φοιτήσει στη Γαλαάδ· κατόπιν στάλθηκε στο Πακιστάν. Ο Έντουιν Σκίνερ είχε κάνει σκαπανικό στην Ινδία επί 20 χρόνια προτού πάει στη Γαλαάδ, και κατόπιν συνέχισε να υπηρετεί στην Ινδία επί 43 επιπλέον χρόνια ωσότου τελείωσε την επίγεια πορεία του το 1990.

Άλλοι πήραν μια πρόγευση της υπηρεσίας στο εξωτερικό συμμετέχοντας σε οικοδομικά προγράμματα ως διεθνείς εθελοντές. Αυτό συνέβη στην περίπτωση του Ρίτσαρντ και της Λουσία Πάλμερ, οι οποίοι υπηρέτησαν για κάποιες περιόδους στην Ελλάδα, στην Ταϊτή, στην Ισπανία και στη Σρι Λάνκα μεταξύ των ετών 1989 και 1994, και κατόπιν έκαναν σκαπανικό στη Σρι Λάνκα για πάνω από τρία χρόνια μέχρις ότου προσκλήθηκαν στη Γαλαάδ.

Οι υποψήφιοι για τη Γαλαάδ ενθαρρύνονται να βλέπουν την ιεραποστολική υπηρεσία ως ισόβιο έργο. Οι περισσότεροι αναλαμβάνουν τους διορισμούς τους με αυτή την προοπτική, και μερικοί έχουν θέσει θαυμάσιο παράδειγμα ως προς αυτό. Τουλάχιστον 45 από αυτούς που έφυγαν από τη Βρετανία και εξακολουθούν να βρίσκονται στους ιεραποστολικούς τους διορισμούς είναι εκεί επί 20 και πλέον χρόνια. Από αυτούς, 9 είναι στην Κεντρική και Νότια Αμερική, 11 σε ασιατικές χώρες, άλλοι 11 στην Αφρική, 4 στην Ευρώπη και 10 σε διάφορα νησιά.

Ανάμεσα στους παλιότερους ιεραποστόλους είναι ο Άντονι Άτγουντ, που υπηρέτησε 49 χρόνια στη Νιγηρία. Αυτός μετατέθηκε στο Μπέθελ του Λονδίνου το 1997 λόγω κάποιων διατάξεων για τους μετανάστες, αλλά η καρδιά του είναι ακόμη στη Νιγηρία. Ο ίδιος λέει: «Η υπηρεσία στη Νιγηρία ήταν ένα θαυμάσιο προνόμιο. Τα χρόνια εκείνα δεν πήγαν χαμένα. Ενθαρρύνω όλους τους νέους που έχουν ευλογηθεί με τη γνώση της αλήθειας να επωφελούνται από κάθε προνόμιο που τίθεται μπροστά τους. Ο Ιεχωβά ποτέ δεν θα σας απογοητεύσει. Το γνωρίζω εκ πείρας». Η Όλιβ Σπρινγκέιτ στάλθηκε ως ιεραπόστολος στη Βραζιλία το 1951, και το 1959 την ακολούθησε η αδελφή της, η Σόνια. Ο Ντέντον Χόπκινσον και ο Ρέιμοντ Λιτς έφτασαν στις Φιλιππίνες ως ιεραπόστολοι στις αρχές της δεκαετίας του 1950, και εξακολουθούν να ζουν εκεί. Ο Μάλκολμ Βάιγκο, που άρχισε την ιεραποστολική του υπηρεσία στη Μαλάουι και έμεινε εκεί δέκα χρόνια, μέχρις ότου απελάθηκε, υπηρετεί τώρα στη Νιγηρία μαζί με τη σύζυγό του. Θα μπορούσαν να αναφερθούν και πολλοί άλλοι, ο καθένας από τους οποίους απολαμβάνει μια ζωή γεμάτη πλούσιες ευλογίες από τον Ιεχωβά.

Μερικοί από εκείνους που αναλαμβάνουν την ιεραποστολική υπηρεσία χρειάζεται να αντιμετωπίσουν σοβαρά προβλήματα προκειμένου να συνεχίσουν. Έπειτα από αρκετά χρόνια ιεραποστολικής υπηρεσίας στη Βραζιλία, ο Έρικ και η Κρις Μπρίτεν αναγκάστηκαν να επιστρέψουν για κάποιο διάστημα στην Αγγλία εξαιτίας ασθένειας. Αργότερα το ίδιο έτος, δέχτηκαν ένα διορισμό στην Πορτογαλία, όπου το έργο ήταν υπό απαγόρευση. Όταν, έπειτα από εφτά χρόνια, απελάθηκαν από την Πορτογαλία λόγω του Βιβλικού εκπαιδευτικού τους έργου, συνέχισαν την ολοχρόνια υπηρεσία στην Αγγλία. Αλλά κατόπιν έγραψαν στην Εταιρία για να ρωτήσουν αν μπορούσαν να υπηρετήσουν σε κάποιον άλλον ιεραποστολικό διορισμό. Σύντομα επέστρεψαν στη Βραζιλία, όπου συμμετείχαν στο ιεραποστολικό έργο και στο έργο περιοχής. Υπηρέτησαν μαζί πιστά στη Βραζιλία ωσότου ο Έρικ πέθανε τον Αύγουστο του 1999. Η Κρις συνεχίζει να υπηρετεί εκεί.

Έπειτα από μερικά χρόνια, οι Γραφικές υποχρεώσεις κάποιου απέναντι στα μέλη της οικογένειάς του μπορεί να απαιτήσουν κάποια προσαρμογή στον τρόπο της ζωής του. Αυτό συνέβη με τον Μάικ και την Μπάρμπαρα Πότιτζ, οι οποίοι υπηρέτησαν στο Ζαΐρ 26 χρόνια και κατόπιν επέστρεψαν στην Αγγλία το 1991 για να βοηθήσουν την ηλικιωμένη μητέρα τους που ζούσε κάτω από άσχημες συνθήκες. Αλλά η καρδιά τους ήταν δοσμένη στην ολοχρόνια υπηρεσία, και κατάφερναν να υπηρετούν ως ειδικοί σκαπανείς ενώ παράλληλα φρόντιζαν για τις οικογενειακές τους ευθύνες. Το 1996 μπόρεσαν να επιστρέψουν στον ιεραποστολικό αγρό για τρία ακόμη χρόνια στη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, όπως λέγεται τώρα, και σήμερα είναι μέλη της οικογένειας Μπέθελ στη Βρετανία. Από τότε που ανέλαβαν για πρώτη φορά την υπηρεσία στο Ζαΐρ, έχουν δει τον αριθμό των διαγγελέων της Βασιλείας του Θεού σε εκείνο το μέρος του κόσμου να αυξάνεται από 4.243 άτομα σε περισσότερα από 108.000. Θυμούνται έντονα τον καιρό, ένα χρόνο περίπου μετά την άφιξή τους, κατά τον οποίο οι Μάρτυρες του Ιεχωβά έλαβαν νομική αναγνώριση στη χώρα. Και η πρώτη συνέλευση που έγινε στην Κινσάσα την επόμενη χρονιά, αν και την παρακολούθησαν μόνο 3.817 άτομα, εξακολουθεί να αποτελεί σταθμό για αυτούς. Πόσο χάρηκαν όταν το 1998, παρά τις ταραχές που υπήρχαν στη χώρα, 534.000 άτομα τα οποία είχαν ωφεληθεί από τη θεία διδασκαλία συγκεντρώθηκαν για να γιορτάσουν το Δείπνο του Κυρίου!

Κατάλληλες Αίθουσες Βασιλείας

Καθώς ο αριθμός των εκκλησιών στη Βρετανία συνέχισε να αυξάνει, η εξεύρεση κατάλληλων Αιθουσών Βασιλείας έγινε μόνιμο πρόβλημα. Μερικές εκκλησίες συναθροίζονταν σε νοικιασμένες αίθουσες και άλλους χώρους, οι οποίοι δεν ήταν όλοι κατάλληλοι για ομάδες Χριστιανών που συγκεντρώνονται προκειμένου να λατρέψουν τον μεγαλειώδη Θεό μας, τον Ιεχωβά. Υπήρχε επιτακτική ανάγκη για κατάλληλους χώρους συναθροίσεων.

Η αγορά ακινήτων που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως Αίθουσες Βασιλείας δεν ήταν πάντα κάτι εύκολο. Μερικές φορές η εναντίωση ήταν πολύ έντονη, ιδιαίτερα εκεί όπου υπάρχει θρησκευτική προκατάληψη. Ωστόσο, η εμπιστοσύνη στον Ιεχωβά και η εγκαρτέρηση των υπεύθυνων αδελφών έφεραν αποτελέσματα, προς μεγάλη έκπληξη των εναντιουμένων.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, μια από τις εκκλησίες στο Σουόνσι της Ουαλίας ενδιαφέρθηκε να αγοράσει ένα εγκαταλειμμένο παρεκκλήσι για να το χρησιμοποιήσει ως Αίθουσα Βασιλείας. Κάποιος άνθρωπος της εκκλησίας στην οποία ανήκε το κτίριο είπε ότι προτιμούσε να πεθάνει παρά να το δει να πουλιέται στους Μάρτυρες. Έτσι, το παρεκκλήσι πουλήθηκε στο Ταχυδρομείο για να χρησιμοποιηθεί ως προσωρινό τηλεφωνικό κέντρο. Εντούτοις, το 1980, όταν το Ταχυδρομείο δεν χρειαζόταν πια το κτίριο, το έβγαλε σε πλειστηριασμό. Ένας από τους πρεσβυτέρους της εκκλησίας το έμαθε αυτό και συζήτησε με τους συμπρεσβυτέρους του πόσα χρήματα μπορούσαν να δώσουν. Κάποιος εκτιμητής υπολόγισε ότι το κτίριο μαζί με το οικόπεδο στοίχιζε 20.000 λίρες Αγγλίας (περ. 10 εκατ. δρχ.). Πόσο χάρηκαν οι αδελφοί όταν κατάφεραν να το αγοράσουν με 15.000 λίρες (περ. 7,5 εκατ. δρχ.)! Έπειτα από κατάλληλη ανακαίνιση, έγινε η αφιέρωση του κτιρίου στον Ιεχωβά.

Όταν η αύξηση στην εκκλησία που υπήρχε στη νοτιοδυτική παραθαλάσσια πόλη Έξμαουθ οδήγησε στο σχηματισμό μιας δεύτερης εκκλησίας, οι αδελφοί αποφάσισαν ότι ήταν αναγκαίο να βρουν ένα νέο χώρο για μια μεγαλύτερη Αίθουσα Βασιλείας. Ανακάλυψαν ότι το νομαρχιακό συμβούλιο είχε στην κατοχή του ένα οικόπεδο σε τοποθεσία που ήταν ήδη ξεχωρισμένη για θρησκευτικούς σκοπούς. Οι Μάρτυρες διαπραγματεύτηκαν την αγορά του. Τότε, το συμβούλιο έθεσε έναν ασυνήθιστο όρο σύμφωνα με τον οποίο τα συμβόλαια για την αγορά της γης θα οριστικοποιούνταν μόνο μετά την αποπεράτωση του κτιρίου. Η οικοδόμηση ολοκληρώθηκε το 1997. Ευτυχώς, το συμβούλιο τήρησε τη συμφωνία του. Οι εκκλησίες που χρησιμοποιούν την αίθουσα τη βλέπουν ως απόδειξη της ευλογίας του Ιεχωβά στις προσπάθειες που καταβάλλουν να προωθήσουν την αληθινή λατρεία στην περιοχή τους.

Η Πρώτη στην Ευρώπη

Ακόμη και όταν γινόταν η αγορά κάποιου οικοπέδου, η οικοδόμηση μιας καινούριας Αίθουσας Βασιλείας συνήθως διαρκούσε χρόνια. Ωστόσο, από το 1972 ως το 1982, ο αριθμός των εκκλησιών στη Βρετανία είχε αυξηθεί από 943 σε 1.147. Κάτι έπρεπε να γίνει ώστε το οικοδομικό έργο να συμβαδίζει με την αύξηση.

Το Σεπτέμβριο του 1983, μια ομάδα αδελφών από τις Ηνωμένες Πολιτείες και τον Καναδά που είχαν πείρα στην οικοδόμηση έφτασαν στο Νορθάμπτον, περίπου 100 χιλιόμετρα βόρεια του Λονδίνου. Είχαν εξετάσει την ανάγκη για γρήγορη οικοδόμηση και ήρθαν να μοιραστούν τις πρακτικές λύσεις που είχαν βρεθεί. Συνεργάστηκαν με τους ντόπιους αδελφούς για να τους βοηθήσουν να οικοδομήσουν μια καινούρια Αίθουσα Βασιλείας οικονομικά και γρήγορα. «Μια ομάδα Μαρτύρων του Ιεχωβά κατάφερε πρόσφατα να κάνει μέσα σε τέσσερις μέρες αυτό που ο μέσος εργολάβος θα ολοκλήρωνε σε έξι μήνες», ανέφερε το περιοδικό Οικοδομικό Σχέδιο (Building Design) τον επόμενο μήνα, «και το έκαναν στο ένα τέταρτο του κόστους». Ο Ιεχωβά ευλόγησε την οικοδόμηση αυτής της Αίθουσας Βασιλείας ταχείας ανέγερσης, της πρώτης αυτού του είδους στην Ευρώπη.

Την επόμενη χρονιά πάνω από 1.000 εθελοντές βοήθησαν στην οικοδόμηση μιας Αίθουσας Βασιλείας στην πόλη Ντολγκέλαϊ της Ουαλίας. Αυτή τη φορά το έργο ολοκληρώθηκε σε δύο μέρες αντί για τέσσερις. Τους 33 ντόπιους Μάρτυρες βοήθησαν άλλοι από την Ουαλία, την Αγγλία και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Ήρθαν επίσης αδελφοί από τη Γαλλία και την Ολλανδία για να δουν πώς γινόταν η κατασκευή και, επιστρέφοντας, άρχισαν να διδάσκουν άλλους πώς να χρησιμοποιούν παρόμοιες μεθόδους.

Η βοήθεια των αδελφών από το εξωτερικό ωφέλησε τους Μάρτυρες του Ιεχωβά στη Βρετανία, και οι ίδιοι στη συνέχεια προσφέρθηκαν να βοηθήσουν άλλους. Δύο εκκλησίες στο Κινγκς Λιν του Νόρφοκ το έκαναν αυτό με ασυνήθιστο τρόπο. Το 1986, οι εκκλησίες ετοιμάζονταν να οικοδομήσουν μια καινούρια Αίθουσα Βασιλείας που θα αντικαθιστούσε το ξύλινο κτίριο το οποίο χρησιμοποιούσαν. Όταν άκουσαν ότι η Εκκλησία Κόουβ, στην Ιρλανδία, έκανε συναθροίσεις σε ένα πρώην συνεργείο αυτοκινήτων με 45 ως 50 παρόντες, αποφάσισαν να βοηθήσουν. Πρόσφεραν στους Μάρτυρες στο Κόουβ το παλιό τους κτίριο με όλα όσα είχε, περιλαμβανομένων και των καθισμάτων και του ηχητικού εξοπλισμού. Όταν οι τοπικοί αδελφοί διαπίστωσαν ότι τα πλαίσια των παραθύρων χρειάζονταν αντικατάσταση, συνεισέφεραν αρκετά χρήματα ώστε να καλύψουν το κόστος. Οι γειτονικές εκκλησίες συνεισέφεραν χρήματα για καινούρια υποστηρίγματα της στέγης. Και, επιπλέον, οι αδελφοί από το Νόρφοκ πλήρωσαν όλα τα έξοδα της αποστολής με το πλοίο.

«Η αποσυναρμολόγηση της αίθουσας ήταν τρομερά δύσκολο έργο», θυμάται ο Πίτερ Ρόουζ, ένας προεδρεύων επίσκοπος στο Κινγκς Λιν. «Το καθετί έπρεπε να βγει χωρίς να πάθει ζημιά, να αριθμηθεί και κατόπιν να συναρμολογηθεί και πάλι σαν ένα γιγάντιο παζλ». Το Μάιο του 1986, όταν τελείωσαν την αποσυναρμολόγηση, συσκεύασαν όλα τα τεμάχια σε ένα εμπορευματοκιβώτιο και τα έστειλαν μέσω της Θάλασσας της Ιρλανδίας στο Κόουβ. Οι αδελφοί στο Κόουβ σχεδίαζαν να ανεγείρουν την καινούρια τους αίθουσα το σαββατοκύριακο 7 και 8 Ιουνίου—τότε ακριβώς που και οι αδελφοί στο Κινγκς Λιν θα έχτιζαν την καινούρια τους Αίθουσα Βασιλείας. Και οι δύο Αίθουσες Βασιλείας ολοκληρώθηκαν εκείνο το σαββατοκύριακο.

Εξασφάλιση Πόρων και Παροχή Βοήθειας από Πεπειραμένους Τεχνίτες

Η βρετανική έκδοση της Διακονίας Μας της Βασιλείας του Απριλίου 1987 είχε ένα ένθετο που γνωστοποιούσε ότι είχε ανοιχτεί ένας Λογαριασμός για τις Αίθουσες Βασιλείας ώστε να «εξασφαλιστούν επαρκείς πόροι για έργα χαμηλού κόστους»—τόσο για νέες κατασκευές όσο και για την αγορά και την αναδιαμόρφωση κάποιων κτιρίων. Με αυτόν τον τρόπο έγινε εφικτή μια εξισορρόπηση πόρων. (2 Κορ. 8:14) Το άρθρο κατέληγε ως εξής: «Ενώ αναγνωρίζουμε το τεράστιο μέγεθος αυτού του εγχειρήματος και εκτιμούμε τις γενναιόδωρες συνεισφορές που έχουν κάνει (και κάνουν) οι εκκλησίες για καινούριες Αίθουσες Συνελεύσεων, πρέπει να εμπιστευτούμε πλήρως στον Ιεχωβά για να μας βοηθήσει να καλύψουμε την υπάρχουσα ανάγκη για Αίθουσες Βασιλείας.—Παρ. 3:5, 6».

Την επόμενη χρονιά, το Κυβερνών Σώμα, μέσω του γραφείου τμήματος, διευθέτησε να υπάρχουν επιτροπές αδελφών σε διάφορα μέρη της χώρας που να μοιράζονται με άλλους την επαγγελματική τους πείρα και να βοηθούν στην οργάνωση της οικοδόμησης Αιθουσών Βασιλείας. Ως το 1998 είχαν συσταθεί δεκαέξι Περιφερειακές Επιτροπές Οικοδόμησης. Αυτές οι επιτροπές έχουν ήδη βοηθήσει στην οικοδόμηση και στην ανακαίνιση 700 και πλέον Αιθουσών Βασιλείας στη Βρετανία.

Η πλειονότητα των αδελφών που υπηρετούν σε αυτές τις επιτροπές είναι οικογενειάρχες. Μερικοί μπορούν να αφιερώνουν περισσότερο χρόνο σε αυτό το έργο· άλλοι λιγότερο. Ο Μάικλ Χάρβεϊ, πατέρας πέντε παιδιών, με τη συνεργασία της συζύγου του, της Τζιν, επέλεξε να δώσει προτεραιότητα στην οικοδόμηση Αιθουσών Βασιλείας. Οι δύο σύζυγοι διαπίστωσαν την αξία της συμβουλής που έδωσε ο Ιησούς να βάζουμε τη Βασιλεία στην πρώτη θέση στη ζωή μας. (Ματθ. 6:33) «Τα λόγια του Ιησού έχουν αποκτήσει καινούριο νόημα για εμάς», λέει ο Μάικλ. «Ο Ιεχωβά δεν μας έχει απογοητεύσει ποτέ, μα ποτέ». Η Τζιν συμφωνεί: «Όταν η Ρέιτσελ, η μία από τις κόρες μας, ήταν περίπου εννιά ετών, αναπτυσσόταν γρήγορα και δεν της έκαναν τα ρούχα της. Δεν είχα χρήματα να της αγοράσω κάτι καινούριο, και έτσι προσπαθούσαμε να τα βγάλουμε πέρα μεταποιώντας τα ρούχα. Αργότερα, μια ημέρα πριν από τη συνέλευσή μας περιοχής, η αδελφή του Μάικλ μάς έστειλε δύο καινούρια φορέματα που τα είχε βρει σε προσφορά. Ήταν στο νούμερο της Ρέιτσελ—και ήρθαν πάνω στην ώρα για τη συνέλευση!» Δυο γιοι τους συμμετέχουν στο έργο οικοδόμησης, ενώ η Τζιν και τα κορίτσια φροντίζουν το σπίτι και κάνουν κάποιες εργασίες που σχετίζονται με τα οικοδομικά έργα. «Η εργασία που προσφέρουμε για την οικοδόμηση μας ενώνει», εξηγεί ο Μάικλ. «Είναι πράγματι οικογενειακή υπόθεση».

Σε μερικές Αίθουσες Βασιλείας που χτίστηκαν στη δεκαετία του 1980, οι εθελοντές ήταν εκατοντάδες, ακόμη και χιλιάδες. Με στόχο την απλοποίηση του τρόπου εργασίας, ο αδελφός Χάρβεϊ ταξίδεψε στη Δανία για να ανταλλάξει απόψεις με τους αδελφούς που εργάζονταν σε Αίθουσες Βασιλείας εκεί. Επιπρόσθετη βοήθεια ήρθε καθώς η Εταιρία ενημέρωσε τις εκκλησίες πως, όταν προέκυπτε ανάγκη για καινούριες Αίθουσες Βασιλείας, θα τους παρείχε μια επιλογή από έτοιμα σχέδια. Ως αποτέλεσμα, χρειάζονται λιγότεροι εθελοντές, οι εργασίες έχουν μειωθεί σημαντικά, και σε ολόκληρη τη Βρετανία έχουν οικοδομηθεί λιτές αλλά κατάλληλες Αίθουσες Βασιλείας.

Κάτι Περισσότερο από ένα Καλό Θέμα για Ρεπορτάζ

Η προσπάθεια που καταβάλλεται από κοινού για την οικοδόμηση μιας Αίθουσας Βασιλείας καθώς και η ταχύτητα με την οποία πραγματοποιείται το έργο καταλήγουν σε θαυμάσια μαρτυρία για το κοινό. Συχνά, οι εφημερίδες γράφουν άρθρα για όσα λαβαίνουν χώρα. Το 1990, ο Βίκτορ Λάγκντεν, ένας φωτορεπόρτερ από μια τοπική εφημερίδα, την Απογευματινή Ηχώ (Evening Echo), κάλυψε την τριήμερη οικοδόμηση μιας καινούριας αίθουσας στη Νήσο Κάνβι, στη βόρεια πλευρά των εκβολών του Τάμεση. Όταν έφτασε στο χώρο οικοδόμησης το πρωί της Παρασκευής, το μόνο που βρήκε ήταν οικοδομικά υλικά. Στην πόρτα ενός τροχόσπιτου υπήρχε η ένδειξη «Γραφείο Τύπου». «Ήταν η μόνη κατασκευή που υπήρχε τότε στο χώρο», θυμάται ο Βίκτορ. «Αλλά αυτό που μου έκανε εντύπωση ήταν οι εργάτες—άντρες και γυναίκες, νέοι και ηλικιωμένοι, που εργάζονταν μαζί». Ο Βίκτορ φωτογράφισε το χώρο και έφυγε. Κατόπιν, ρώτησε τον αρχισυντάκτη του αν στη διάρκεια του σαββατοκύριακου μπορούσε να πηγαίνει στο χώρο κατά διαστήματα για να δει αν θα επαληθευόταν ο ισχυρισμός των Μαρτύρων ότι θα έχτιζαν την αίθουσα σε τρεις ημέρες. Αυτός και τρεις άλλοι δημοσιογράφοι κάλυψαν την πρόοδο του έργου.

Την Κυριακή, ο Βίκτορ παρευρέθηκε στην πρώτη συνάθροιση που έγινε στην καινούρια αίθουσα. Ως αποτέλεσμα, στην εφημερίδα του εμφανίστηκε ένα δισέλιδο άρθρο με τίτλο «Μεγαλειώδη Ιεχωβά!» Αργότερα, ένας από τους ντόπιους πρεσβυτέρους επισκέφτηκε τον Βίκτορ. Άρχισε μαζί του Γραφική μελέτη. «Μέσα σε τρεις εβδομάδες», αφηγείται ο Βίκτορ, «έμαθα το όνομα του Θεού και, αντί απλώς να ζητάω διάφορα πράγματα στις προσευχές μου, τώρα έλεγα ευχαριστώ—ευχαριστώ στον Ιεχωβά». Ο Βίκτορ είναι σήμερα βαφτισμένος Μάρτυρας του Ιεχωβά.

“Πλατύνονται”

Στις δεκαετίες του 1970 και του 1980, δόθηκε πολλή μαρτυρία στους μετανάστες της Βρετανίας—κυρίως από Μάρτυρες που ήταν οι ίδιοι μετανάστες και μιλούσαν διάφορες γλώσσες. Αλλά χρειαζόταν περισσότερη βοήθεια.

Το 1993 ζούσαν στη Βρετανία δύο εκατομμύρια άνθρωποι ασιατικής καταγωγής—1 στους 28 κατοίκους. Πολλοί είχαν έρθει από την Ινδία. Άλλοι από την Ανατολική Αφρική. Υπήρχαν ήδη περίπου 500 ευαγγελιζόμενοι που μιλούσαν την παντζάμπι και 150 που μιλούσαν την γκουτζαράτι και ήταν συνταυτισμένοι με αγγλικές εκκλησίες. Διεξήγαν πάνω από 500 Γραφικές μελέτες σε εκείνες τις γλώσσες. Αλλά ασφαλώς δεν είχαν όλοι οι μετανάστες την ευκαιρία να ωφεληθούν από τα καλά νέα της Βασιλείας του Θεού.

Αναγνωρίζοντας ότι το άτομο που μιλάει μόνο την αγγλική μπορεί να αισθάνεται ανεπαρκές όταν προσπαθεί να δώσει μαρτυρία σε ανθρώπους διαφορετικής γλώσσας και πολιτισμού, το γραφείο τμήματος παρότρυνε τους ντόπιους Μάρτυρες να διευρύνουν την αγάπη τους για τους ανθρώπους όλων των φυλών και να αναπτύξουν χριστοειδές πνεύμα φροντίζοντας για την ευημερία των άλλων. Έλαβαν την ενθάρρυνση να “πλατυνθούν”. (2 Κορ. 6:11-13· Φιλιπ. 2:1-4) Η Διακονία Μας της Βασιλείας εξηγούσε: «Θέλουμε να νιώθουν οι άνθρωποι του τομέα μας ότι μας διαπνέει η ίδια θέρμη και το ίδιο ενδιαφέρον που εκδήλωνε ο Ιησούς Χριστός στη διακονία του». Οι Μάρτυρες στη Βρετανία έλαβαν το εξής μήνυμα: «Στην πραγματικότητα, έχει έρθει σε εμάς ένας τεράστιος ιεραποστολικός αγρός!»

Ως εκδήλωση του ενδιαφέροντός τους για τους ξενόγλωσσους, όλοι οι Βρετανοί Μάρτυρες παροτρύνθηκαν να ενημερώνουν τις αντίστοιχες ξενόγλωσσες εκκλησίες για τους ξένους που συναντούσαν στους τομείς τους. Έτσι, είτε κάποιος Μάρτυρας ήξερε μια άλλη γλώσσα είτε όχι, όλοι μπορούσαν να συμμετέχουν στην κάλυψη του τεράστιου ιεραποστολικού αγρού που είχε μεταφερθεί στην Αγγλία. Ουσιαστικά, οι τομείς των ξενόγλωσσων εκκλησιών δημιουργούνται κυρίως με αυτόν τον τρόπο.

Έτσι, το 1996 η Γκρέις Λι πήγε στο σπίτι μιας κυρίας από το Βιετνάμ η οποία ζει στο Νιούκασλ-απόν-Τάιν, στη βορειοανατολική Αγγλία, και μιλάει την κινεζική. Εκείνη υποδέχτηκε την Γκρέις θερμά και την προσκάλεσε αμέσως να περάσει μέσα. Η Γκρέις έμαθε ότι η γυναίκα ήταν πρόσφυγας και είχε υποφέρει πολλά στον πόλεμο του Βιετνάμ. Ζούσε στην Αγγλία περίπου δέκα χρόνια αλλά παρ’ όλα αυτά ήξερε πολύ λίγα αγγλικά. Εξήγησε στην Γκρέις ότι πολλές φορές είχε φτάσει σε απόγνωση και δεν είχε κανέναν να τη βοηθήσει.

Είπε επίσης στην Γκρέις ότι πριν από τέσσερα χρόνια της είχαν δώσει ένα βιβλίο με πολλές όμορφες εικόνες αλλά δεν μπορούσε να το καταλάβει επειδή δεν ήξερε να διαβάζει αγγλικά. Όποτε, όμως, αισθανόταν καταθλιμμένη, κοίταζε τις εικόνες, επειδή έτσι μετριαζόταν η κατάθλιψή της και οι ελπίδες της αναπτερώνονταν. Πήρε το βιβλίο από το ράφι, το έδωσε στην Γκρέις και της ζήτησε να της το διαβάσει για να μάθει τι έλεγε. Ήταν το βιβλίο Μπορείτε να Ζείτε για Πάντα στον Παράδεισο στη Γη! Η Γκρέις τής απάντησε ότι μπορούσε να κάνει κάτι καλύτερο από το να της διαβάσει το αγγλικό βιβλίο. Άνοιξε την τσάντα της και έβγαλε το ίδιο βιβλίο στην κινεζική. Η γυναίκα δεν πίστευε στα μάτια της. Επιτέλους, μπορούσε να μάθει το άγγελμα της Γραφής! Δέχτηκε αμέσως να κάνει Γραφική μελέτη.

Το γραφείο τμήματος, μεταξύ άλλων ενεργειών που έκανε για την “πλάτυνση”, έδωσε ιδιαίτερη προσοχή στην υποβοήθηση των διαφόρων εθνικών ομάδων ώστε να αναπτυχθούν πνευματικά και οργανωτικά. Ο Κόλιν Σίμουρ και η σύζυγός του, η Όλιβ, υπηρετούσαν ήδη επί 20 χρόνια επισκεπτόμενοι εκκλησίες σε διάφορα μέρη της Βρετανίας. Και οι δύο εκδήλωναν γνήσιο ενδιαφέρον για εκείνους που υπηρετούσαν, και αυτό είχε γίνει ιδιαίτερα φανερό όταν επισκέπτονταν τις εκκλησίες στη Μάλτα και στο Γκότσο, νησιά της Μεσογείου. Στις συναθροίσεις προσπαθούσαν μάλιστα να δίνουν σχόλια στη μαλτεζική, κάτι που τους έκανε πολύ αγαπητούς στους ντόπιους αδελφούς.

Το Σεπτέμβριο του 1994, ο Κόλιν διορίστηκε επίσκοπος περιοχής στους μη αγγλόφωνους ομίλους καθώς και σε μερικές από τις ξενόγλωσσες εκκλησίες σε όλη την Αγγλία. Παρακολουθούσε προσεκτικά την ανάπτυξη του κάθε ομίλου με στόχο τη μετατροπή του σε εκκλησία και ενίσχυε τις εκκλησίες που ήδη υπήρχαν. Αν και στην αρχή αυτή η περιοχή ήταν η μικρότερη—είχε μόνο 12 εκκλησίες με περίπου 750 ευαγγελιζομένους—μέσα σε τρία χρόνια έγινε η μεγαλύτερη περιοχή, με 1.968 ευαγγελιζομένους από τους οποίους οι 388 υπηρετούσαν ως σκαπανείς. Από τότε, ο αριθμός των ξενόγλωσσων περιοχών αυξήθηκε σε τρεις.

Μαθαίνουν μια Άλλη Γλώσσα

Για να μεταδώσουν τις ζωοπάροχες Γραφικές αλήθειες σε μετανάστες που μιλούν άλλες γλώσσες, μερικοί Βρετανοί Μάρτυρες παίρνουν την πρωτοβουλία να μάθουν μια άλλη γλώσσα. Μεταξύ αυτών είναι η Ελίζαμπεθ Έμοτ, που έχει κάνει σκαπανικό σε διάφορα μέρη της Αγγλίας. Στην αρχή προσπάθησε να μάθει την παντζάμπι για να βοηθήσει τους ανθρώπους του τομέα της. Κατόπιν το 1976, σε ένα νέο διορισμό, άρχισε να μαθαίνει την ούρντου. Ακολούθησε η γκουτζαράτι. Για να βοηθήσει τα ενδιαφερόμενα άτομα, έψαχνε επίσης να βρει Ινδούς και Πακιστανούς ευαγγελιζομένους στις συνελεύσεις. Στην περίπτωση του Κλίφτον και της Αμάντα Μπανκς, η αφορμή δόθηκε όταν παρακολούθησαν μια συνέλευση στη Ρωσία το 1993. Επιστρέφοντας, πήραν μια μέθοδο εκμάθησης της ρωσικής από την τοπική βιβλιοθήκη, μετακόμισαν σε μια περιοχή όπου κατοικούν ρωσόφωνοι και άρχισαν να κάνουν σκαπανικό συνεργαζόμενοι με τη ρωσική εκκλησία που υπήρχε εκεί. Αλλά όταν κάποιο άτομο έχει κοσμικές ευθύνες και οικογένεια, καθώς και ένα πλήρες πρόγραμμα δραστηριοτήτων στην εκκλησία και στη διακονία αγρού, δεν είναι εύκολο να βρει χρόνο για να μάθει μια γλώσσα.

Λόγω της ειδικής ανάγκης που υπήρχε στην Αγγλία, δόθηκε ενθάρρυνση στους σκαπανείς που ήθελαν να πλατύνουν τη διακονία τους με αυτόν τον τρόπο να κινηθούν προς αυτή την κατεύθυνση. Χωρίς να αφήσουν την υπηρεσία σκαπανέα, έμαθαν τους στοιχειώδεις κανόνες μιας γλώσσας. Για να λάβουν την αναγκαία εκπαίδευση, μερικοί σκαπανείς έκαναν λίγα μαθήματα ώστε να μάθουν τα βασικά στοιχεία της νέας τους γλώσσας—με ενδιαφέροντα αποτελέσματα.

Η Κριστίν Φλιν, που έκανε σκαπανικό 21 χρόνια, αποφάσισε μαζί με εφτά άλλους σκαπανείς να παρακολουθήσει μια σειρά μαθημάτων στην γκουτζαράτι τα έτη 1996/1997. Οι δάσκαλοι ήταν ένα αντρόγυνο Ινδών οι οποίοι, αν μη τι άλλο, εξεπλάγησαν βλέποντας τόσο πολλούς αγγλόφωνους σπουδαστές να παρακολουθούν τα μαθήματα. «Έκαναν πολλές αλλαγές στις τάξεις για να μας βοηθήσουν», αναφέρει η Κριστίν. «Με βοήθησαν να ετοιμάσω παρουσιάσεις για την υπηρεσία αγρού και μάλιστα παρακολούθησαν μερικές από τις συναθροίσεις μας».

Τον ίδιο περίπου καιρό, η Κριστίν έπιασε καινούρια δουλειά. Εκεί συνάντησε μια νεαρή γυναίκα που μιλούσε γκουτζαράτι. Όταν η Κριστίν τη χαιρέτησε στην γκουτζαράτι, η κοπέλα εξέφρασε την έκπληξή της και τη ρώτησε γιατί μάθαινε αυτή τη γλώσσα. Η Κριστίν της εξήγησε και της έδωσε καλή μαρτυρία. Εκείνη ανταποκρίθηκε λέγοντας: “Καμιά άλλη θρησκεία δεν θα ενθάρρυνε τα μέλη της να μάθουν μια τόσο δύσκολη γλώσσα. Θα πρέπει πράγματι να έχετε κάτι σημαντικό να πείτε”.

Η Πολίν Ντάνκαν, σκαπάνισσα και αυτή, αφοσιώθηκε στην εκμάθηση της βεγγαλικής γλώσσας το 1994. Στην αρχή της φαινόταν πολύ δύσκολη. «Πολλές φορές ικέτευα τον Ιεχωβά με δάκρυα, λέγοντάς του πόσο δύσκολη είναι αυτή η γλώσσα και ότι ήθελα να εγκαταλείψω την προσπάθεια», παραδέχεται η ίδια. «Αλλά με το άγιο πνεύμα του Ιεχωβά, καθώς και με την αποφασιστικότητά μου και τις προσπάθειες που κατέβαλλα, ξεπέρασα το δύσκολο στάδιο και χαίρομαι που δεν τα παράτησα επειδή τώρα θερίζω θαυμάσια αποτελέσματα». Η Μπέβερλι Κρουκ, μια άλλη σκαπάνισσα, λέει σχετικά με την επίδραση που ασκεί στους ανθρώπους τους οποίους επισκέπτεται το γεγονός ότι έμαθε τη βεγγαλική: «Από τότε που έμαθα τη γλώσσα, η διακονία μου άλλαξε εντελώς. Οι άνθρωποι που μιλούν τη βεγγαλική καταλαβαίνουν ότι, για να αφιερώσουμε χρόνο να μάθουμε τη γλώσσα τους, θα πρέπει να τους αγαπάμε».

Η Τζένιφερ Τσαρλς, σκαπάνισσα σε μια από τις γαλλικές εκκλησίες όπου υπάρχουν πολλοί πρόσφυγες από τη Λαϊκή Δημοκρατία του Κονγκό, λέει: «Το ότι έμαθα μια καινούρια γλώσσα με βοήθησε να καταλάβω πώς νιώθουν οι άνθρωποι στον τομέα μου όταν έρχονται σε μια χώρα όπου δεν μπορούν να μιλήσουν τη γλώσσα».

Εδώ και αρκετά χρόνια, πολλοί σκαπανείς, μεταξύ των οποίων και άγαμες αδελφές που μπορούν να υπηρετήσουν εκεί όπου υπάρχει μεγαλύτερη ανάγκη, έχουν παροτρυνθεί να μιλήσουν στον επίσκοπο της περιοχής τους σχετικά με την πιθανότητα να μετακινηθούν σε γειτονικές εκκλησίες όπου υπάρχει ανάγκη. Μερικοί αποφάσισαν να μάθουν μια άλλη γλώσσα για να προσφέρουν βοήθεια στον ξενόγλωσσο αγρό. Στην περιοχή του ευρύτερου Λονδίνου, πάνω από 100 σκαπάνισσες το έχουν κάνει αυτό. Η διακονία τους ανάμεσα σε εκείνους που μιλούν γλώσσες εκτός της αγγλικής είναι παραγωγική. Με τη βοήθειά τους, πολλοί άνθρωποι μελετούν τη Γραφή και παρακολουθούν τις συναθροίσεις.

Όταν το Ιεραποστολικό Πνεύμα Συνεχίζει να Υπάρχει

Για διάφορους λόγους, μερικοί ιεραπόστολοι χρειάστηκε να επιστρέψουν στη Βρετανία. Πολλοί από αυτούς συνέχισαν να κάνουν θαυμάσιο έργο.

Έπειτα από 14 χρόνια στην ιεραποστολική υπηρεσία, ο Γουίλφρεντ και η Γκουέν Γκουτς μετατέθηκαν από τη Νιγηρία στο γραφείο τμήματος του Λονδίνου το 1964. Αυτό δεν συνέβη επειδή δεν τους άρεσε η υπηρεσία στη Νιγηρία· την απολάμβαναν πραγματικά. Αλλά ο Γουίλφρεντ διορίστηκε να επιβλέπει το τμήμα της Βρετανίας. Με τη θετική στάση τους, όμως, μπόρεσαν να ενθαρρύνουν πολλούς σκαπανείς στην Αγγλία να διαθέσουν τον εαυτό τους για υπηρεσία με οποιονδήποτε τρόπο κατηύθυνε ο Ιεχωβά μέσω της οργάνωσής του. Ο Γουίλφρεντ έλεγε συχνά: «Αν γίνετε ένα χρόνο ιεραπόστολοι θα μάθετε περισσότερα από ό,τι αν είστε 30 χρόνια σκαπανείς». Δεν εννοούσε ότι θα μάθαιναν περισσότερα για τις Γραφές, αλλά για τον εαυτό τους και για τη ζωή και για το πώς να τα πηγαίνουν καλά με τους αδελφούς και τις αδελφές τους.

Ο Τζον και η Πατ Μπάρκερ, απόφοιτοι της 45ης τάξης της Γαλαάδ, επέστρεψαν στην Αγγλία όταν επρόκειτο να γίνουν γονείς. Αλλά είχαν προσπαθήσει πολύ να μάθουν τη μανδαρινική για να μπορούν να δίνουν μαρτυρία στους Κινέζους στην Ταϊβάν. Στην Αγγλία, εξακολουθούσαν να αναζητούν Κινέζους για να τους μεταδώσουν τα καλά νέα. Όταν τα παιδιά τους μεγάλωσαν και παντρεύτηκαν, έγιναν και οι δύο τακτικοί σκαπανείς και τώρα απολαμβάνουν παραγωγική διακονία σε μια εκκλησία που περιλαμβάνει και έναν όμιλο στη μανδαρινική, στην πόλη Μπέρμιγχαμ στα Μίντλαντς. Αρκετοί από εκείνους με τους οποίους έκαναν μελέτη επέστρεψαν στην Κίνα έχοντας μάθει την αλήθεια.

Ο Ντέιβιντ Σέπερντ, πρώην ιεραπόστολος στην Γκάνα, έχει τώρα σύζυγο και τρία παιδιά. Αλλά ο Ντέιβιντ συνεχίζει την ολοχρόνια υπηρεσία. Τι έχει συμβάλει σε αυτό; Ο ίδιος εξηγεί: «Όταν είδα πόσο λίγα υπάρχοντα είχαν οι αδελφοί στην Γκάνα, βοηθήθηκα να προσπαθώ να ζω και εγώ όσο πιο απλά γίνεται».

Εγκαταστάσεις Επαρκείς για το Έργο

Τα Γραφικά έντυπα παίζουν σημαντικό ρόλο στην εξάπλωση των καλών νέων της Βασιλείας. Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, το γραφείο στο Λονδίνο πρωτοστατούσε στη χορήγηση τέτοιας ζωοπάροχης πνευματικής τροφής σε πολλές άλλες χώρες. Μεγάλο μέρος της αποστελλόταν σε χώρες της Αφρικής. Κάποιο άλλο μέρος έφτανε στην Αυστραλία.

Σταδιακά, ένα μέρος της παραγωγής των περιοδικών ανατέθηκε σε άλλα τμήματα με εκτυπωτικές εγκαταστάσεις, και το εργοστάσιο στο Λονδίνο τύπωνε στην αγγλική, ολλανδική και σουαχίλι. Παρ’ όλα αυτά, τα δύο τυπογραφικά πιεστήρια ΜΑΝ στην Αγγλία δούλευαν συνέχεια. Για να τηρείται το πρόγραμμα, το 1977 ένα από αυτά τα πιεστήρια λειτουργούσε και τη νύχτα κάθε τρίτη εβδομάδα.

Είχε έρθει ο καιρός να επεκταθούν οι εγκαταστάσεις της Εταιρίας στο Λονδίνο. Στον Οίκο της Σκοπιάς στο Μιλ Χιλ, που χρησιμοποιούνταν από τα τέλη της δεκαετίας του 1950, δεν υπήρχε πια αρκετός χώρος για τη διεκπεραίωση της εκτυπωτικής εργασίας του τμήματος. Οι κανονισμοί της πολεοδομίας απαγόρευαν την επέκταση του χώρου του εργοστασίου στον Οίκο της Σκοπιάς, και έτσι το Κυβερνών Σώμα συμφώνησε να μεταφερθεί το εργοστάσιο αλλού και, παράλληλα, να επεκταθεί ο υπάρχων οίκος Μπέθελ ώστε να στεγάσει τον αυξανόμενο αριθμό των αδελφών που χρειάζονταν για το έργο.

Τελικά, οι αδελφοί βρήκαν ένα χώρο 3.000 τετραγωνικών μέτρων στο Γουέμπλεϊ, περίπου 13 χιλιόμετρα μακριά. Στο διώροφο κτίριο χωρούσαν άνετα ένα μεγαλύτερο εργοστάσιο, ένα διαμέρισμα, μια κουζίνα, μια τραπεζαρία και ρεσεψιόν. Οι εκτυπωτικές εργασίες μεταφέρθηκαν εκεί το 1980, και στον υπάρχοντα εξοπλισμό προστέθηκε ένα καινούριο πιεστήριο όφσετ με πέντε πύργους εκτύπωσης. Μέσα σε δύο χρόνια η ετήσια παραγωγή περιοδικών έφτασε τα 38.328.000 αντίτυπα.

Στο μεταξύ, άρχισαν οι εργασίες για μια καινούρια πτέρυγα στον Οίκο της Σκοπιάς στο Μιλ Χιλ, που θα είχε 41 επιπλέον δωμάτια για την οικογένεια Μπέθελ, καθώς και μεγαλύτερη τραπεζαρία και κουζίνα. Ο Τζον Άντριους, ένας επίσκοπος περιφερείας ο οποίος είχε γνώσεις αρχιτεκτονικής, προσκλήθηκε στο Μπέθελ για να εργαστεί μαζί με την ομάδα οικοδόμησης. Μάρτυρες από πολλά μέρη της χώρας πρόσφεραν εθελοντική υπηρεσία τα σαββατοκύριακα. Παρά τις βαριές χιονοπτώσεις και τις πολύ χαμηλές θερμοκρασίες το χειμώνα του 1981/1982, το έργο συνεχίστηκε με γοργό ρυθμό. Ορισμένα άτομα που δεν ήταν Μάρτυρες προσλήφθηκαν ως υπεργολάβοι και εργάστηκαν μαζί με τους αδελφούς. Μέσα σε λίγο παραπάνω από δύο χρόνια, ήταν έτοιμη η νέα πτέρυγα του κτιρίου. Αυτό συνέβη περίπου τον ίδιο καιρό με ένα άλλο σπουδαίο γεγονός.

Ένα Τεράστιο Εγχείρημα

Τον Ιούνιο του 1982 το Κυβερνών Σώμα δέχτηκε την πρόσκληση της Επιτροπής του Τμήματος να γίνει στη Βρετανία η ετήσια συνέλευση της Βιβλικής και Φυλλαδικής Εταιρίας Σκοπιά της Πενσυλβανίας το 1983. Αυτό το γεγονός θα ήταν διπλής σημασίας επειδή το τμήμα σκόπευε να κάνει την αφιέρωση της νέας επέκτασης του Μπέθελ του Λονδίνου το ίδιο σαββατοκύριακο που θα φιλοξενούσε και την ετήσια συνέλευση.

«Περίπου στις οχτώ κάποιο πρωί, μου τηλεφώνησε ο Πίτερ Έλις από το Μπέθελ», θυμάται ο Ντένις Λοφτ. «Μου ζήτησε να κλείσω την Αίθουσα Ντε Μόντφορτ για την 1η Οκτωβρίου». Εκεί είχε γίνει και η αξέχαστη συνέλευση στις 2-10 Σεπτεμβρίου 1941, όταν κυκλοφόρησε το βιβλίο Τέκνα (Children). Εκείνον τον καιρό, στα μέσα του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, όταν οι αδελφοί μας είχαν λάβει θαρραλέα στάση υπέρ της Χριστιανικής ουδετερότητας, υπηρέτης τμήματος στη Βρετανία ήταν ο Άλμπερτ Ντ. Σρόντερ, ο οποίος είναι τώρα μέλος του Κυβερνώντος Σώματος. Τι θαυμάσια ευκαιρία ήταν αυτή η ετήσια συνέλευση για να ανταμωθούν και πάλι οι μεγαλύτεροι σε ηλικία με άλλους παλιούς όσιους υπηρέτες του Ιεχωβά!

Η ετήσια συνέλευση του 1983 ήταν η πρώτη που έγινε εκτός Βόρειας Αμερικής. Έγιναν σχέδια για να συνδεθεί το Λέστερ με την Αίθουσα Συνελεύσεων του Ντάντλι, στα Μίντλαντς. Με αυτόν τον τρόπο, μπορούσαν και άλλοι αδελφοί να απολαύσουν εκείνη την περίσταση. Οι πρώτοι που προσκλήθηκαν ήταν όσοι είχαν υπηρετήσει τον Ιεχωβά επί 40 και πλέον έτη. Ειδοποιήθηκαν τα τμήματα σε όλη την Ευρώπη και κάποια μέλη των οικογενειών Μπέθελ προσκλήθηκαν για εκείνο το σαββατοκύριακο. Οι αδελφοί κατάλαβαν γρήγορα ότι στο Μπέθελ του Λονδίνου δεν υπήρχε χώρος για να φιλοξενηθούν όλοι αυτοί οι Ευρωπαίοι εκπρόσωποι. Έτσι, έγιναν σχέδια ώστε να λειτουργήσει τμήμα καταλυμάτων για τη φιλοξενία όλων των επισκεπτών.

Στο μεταξύ, ο αδελφός Λοφτ είχε επικοινωνήσει με το Δημοτικό Συμβούλιο του Λέστερ και είχε μάθει ότι μια από τις μεγαλύτερες εταιρίες της πόλης θα έκανε στην αίθουσα την ετήσια χοροεσπερίδα της το ίδιο εκείνο σαββατοκύριακο που θέλαμε να την κλείσουμε εμείς. Ο Ντένις έμαθε ακόμη ότι, στην πραγματικότητα, η εκδήλωση θα γινόταν στις 30 Σεπτεμβρίου αλλά, επειδή ο καθαρισμός του χώρου μετά απαιτούσε πάντα πάρα πολύ χρόνο, η αίθουσα ήταν κλεισμένη και για την επομένη. «Αν αναλαμβάναμε εμείς να καθαρίσουμε το χώρο, θα μπορούσαμε να τον κλείσουμε για την 1η Οκτωβρίου;» ρώτησε ο Ντένις. Ο υπεύθυνος συμφώνησε και ο Ντένις αναστέναξε με ανακούφιση, αν και τότε δεν είχε ιδέα πόσο τεράστιο θα ήταν αυτό το εγχείρημα.

Τα μεσάνυχτα της 30ής Σεπτεμβρίου, 400 αδελφοί χωρισμένοι σε ομάδες υπό την επίβλεψη υπευθύνων άρχισαν να καθαρίζουν το χώρο από ό,τι είχε αφήσει πίσω της αυτή η κοινωνική εκδήλωση. Αντικατέστησαν επίσης τα τραπέζια με 3.000 καθίσματα για τη συνέλευση. Ήταν μια τεράστια προσπάθεια που έπρεπε να ολοκληρωθεί μέσα σε οχτώ μόνο ώρες. Ο Ντένις θυμάται: «Αυτό που έκανε την περίσταση μοναδική ήταν ότι ελάχιστοι από αυτούς τους αδελφούς είχαν προσκληθεί στην ετήσια συνέλευση, και όμως, το γεγονός ότι κατάφεραν να συμμετάσχουν κάπως σε αυτήν, έστω και προετοιμάζοντας μόνο το χώρο, είναι κάτι για το οποίο μιλούν μέχρι σήμερα». Οι αδελφοί έστρωσαν μοκέτα στην εξέδρα και τη στόλισαν με λουλούδια. Στις 8:00 π.μ., η αίθουσα ήταν πεντακάθαρη. Το προσωπικό της αίθουσας δεν πίστευε στα μάτια του. Οι αδελφοί κατάλαβαν ότι αυτή η συνέλευση θα μπορούσε να είναι κάτι το ξεχωριστό. Και δεν απογοητεύτηκαν.

Μια Αξέχαστη Συνέλευση

Ανάμεσα στους 3.671 παρόντες στο πνευματικό συμπόσιο στο Λέστερ ήταν και 693 εκπρόσωποι από 37 άλλα τμήματα. Πολλοί από τους παρόντες ήταν χρισμένοι αδελφοί και αδελφές. Ο Ρετζ Κέλοντ από το Τέλφορντ και η Έμα Μπαρνέλ από το Πέιντον, ηλικίας 99 ετών και οι δύο, ήταν οι πιο ηλικιωμένοι εκπρόσωποι από τη Βρετανία. Η Τζάνετ Τάιτ, από τη Γλασκώβη, καθώς και η Μαίρη Γκραντ, η Έντιθ Γκάιβερ και ο Ρόμπερτ Γουόρντεν, όλοι άνω των 80 ή 90 ετών, είχαν γνωρίσει την αλήθεια πριν από τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ο καθένας τους είχε την πείρα μιας ολόκληρης ζωής στην υπηρεσία του Ιεχωβά! Συμμετείχαν στο έργο μαρτυρίας καθώς ο αριθμός των υμνητών του Ιεχωβά στη Βρετανία αυξήθηκε από μερικές χιλιάδες σε 92.320. Περίμεναν με ζωηρή ανυπομονησία την ενθάρρυνση που θα έδιναν τα μέλη του Κυβερνώντος Σώματος.

Ο Άλμπερτ Ντ. Σρόντερ μίλησε γύρω από το θέμα «Να Ελπίζετε στον Ιεχωβά Ώστε να Μην Εξαντληθείτε», με βάση το εδάφιο Ησαΐας 40:31. Επίσης, πήρε συνέντευξη από μερικούς πιστούς αδελφούς: τον Ρόμπερτ Γουόρντεν και τον Χάρολντ Ράμπσον, οι οποίοι ήταν από τη Γλασκώβη και είχαν βαφτιστεί το 1913 και το 1914 αντίστοιχα, από τον Ρόμπερτ Άντερσον, ο οποίος έκανε σκαπανικό επί 51 χρόνια, και από τον Έρνι Μπίβορ, που ήταν επίσκοπος περιοχής επί 17 χρόνια και του οποίου τα τρία παιδιά ήταν στην ιεραποστολική υπηρεσία. Όλοι τους μίλησαν με ενθουσιασμό για την πολυετή υπηρεσία τους στον Ιεχωβά. Ο Ντάνιελ Σίντλικ, ένα άλλο μέλος του Κυβερνώντος Σώματος, μίλησε γύρω από το θέμα «Το Καλύτερο Δεν Έχει Έρθει Ακόμη». Ήταν μια ομιλία που οι αδελφοί θυμούνται μέχρι σήμερα.

«Όταν λάβαμε την πρόσκλησή μας», έγραψε ένας αδελφός, «μας κατέκλυσαν οι αναμνήσεις από εκείνη τη θαυμάσια συνέλευση που είχε γίνει στην Αίθουσα Ντε Μόντφορτ το 1941, τον καιρό του πολέμου. Εκείνη η συνέλευση, που διεξάχθηκε σαν από θαύμα την εποχή που η Βρετανία υπέφερε από τον πόλεμο, ήταν ασφαλώς η καλύτερη που είχαμε παρακολουθήσει—αλλά “το καλύτερο δεν είχε έρθει ακόμη”. Φύγαμε από αυτή τη συνέλευση με καρδιά πλημμυρισμένη από ευγνωμοσύνη για τον Ιεχωβά, αποφασισμένοι να συνεχίσουμε να είμαστε όσιοι στον Δημιουργό μας, στον Βασιλιά του, τον Ιησού Χριστό, και στην οργάνωση που σαφώς χρησιμοποιεί Εκείνος».

Έπειτα από αυτό το γεγονός, πολλοί από τους εκπροσώπους ταξίδεψαν στο Λονδίνο για να απολαύσουν το πρόγραμμα της αφιέρωσης για την επέκταση του Μπέθελ. Είχε γίνει τηλεφωνική σύνδεση με την Αίθουσα Συνελεύσεων του Βόρειου Λονδίνου, και έτσι πολύ περισσότεροι είχαν τη δυνατότητα να ακούσουν την ομιλία της αφιέρωσης που εκφωνήθηκε από τον Φρέντερικ Φρανς, τον τότε πρόεδρο της Εταιρίας.

Μια Καλύτερη Τοποθεσία για το Τυπογραφείο

Οι εγκαταστάσεις του τμήματος εξακολουθούσαν να μην είναι ιδεώδεις. Ο Οίκος της Σκοπιάς βρισκόταν στο Μιλ Χιλ, αλλά το εργοστάσιο βρισκόταν στο Γουέμπλεϊ, δεκατρία χιλιόμετρα μακριά. Είκοσι πέντε ως τριάντα Μπεθελίτες έκαναν καθημερινά αυτή τη διαδρομή για την υπηρεσία τους.

Πριν από χρόνια, ο Ν. Ο. Νορ, ο τότε πρόεδρος της Εταιρίας, είχε παρατηρήσει ότι κάποιο κτίριο που βρισκόταν απέναντι από τον Οίκο της Σκοπιάς και ανήκε στην εταιρία Οπτικών του Ηνωμένου Βασιλείου ήταν ιδανικό για τυπογραφείο. Ωστόσο, εκείνον τον καιρό, το κτίριο δεν ήταν διαθέσιμο. Αλλά το Σεπτέμβριο του 1986 σε μια συνάντηση που έγινε με πρωτοβουλία του Ταχυδρομείου, ο Φίλιπ Χάρις, ο επίσκοπος του Τμήματος Αποστολής, άκουσε ότι η εταιρία Οπτικών θα εκκένωνε τις εγκαταστάσεις στο Μπίτασι Χιλ. Αμέσως, έγιναν ενέργειες για την αγορά εκείνου του οικοπέδου που είχε έκταση 20 στρέμματα. Έπειτα από δύο μήνες η πώληση είχε ολοκληρωθεί ενώ, παράλληλα, είχαν τελειώσει με επιτυχία και οι διαπραγματεύσεις για την πώληση του εργοστασίου στο Γουέμπλεϊ. Στη συνέχεια, άρχισε αμέσως η οικοδόμηση του καινούριου εργοστασίου.

Στην αρχή, κατεδαφίστηκαν τα παλιά κτίρια που υπήρχαν στο πίσω μέρος του οικοπέδου στο Μπίτασι Χιλ για να δημιουργηθεί χώρος για το καινούριο εργοστάσιο. Καθώς οι εκσκαφές προχωρούσαν, οι αδελφοί ανακάλυψαν ότι αυτή η περιοχή είχε χρησιμοποιηθεί ως τόπος απόθεσης βιομηχανικών λυμάτων. Όταν απομακρύνθηκαν όλα τα μπάζα, έγινε φανερό ότι στα οικοδομικά σχέδια μπορούσε να προστεθεί και ένα μεγάλο υπόγειο. Οι 5.000 και πλέον εθελοντές από τη Βρετανία και από το εξωτερικό δαπάνησαν πάνω από μισό εκατομμύριο ώρες για το οικοδομικό πρόγραμμα. Το αποτέλεσμα ήταν ένα θαυμάσιο εργοστάσιο και συνεργείο που θα μπορούσαν να καλύψουν επαρκώς τις ανάγκες για πολλά χρόνια.

Η δεύτερη φάση της οικοδόμησης περιλάμβανε την κατεδάφιση του παλιού συγκροτήματος γραφείων και του εργοστασίου της εταιρίας Οπτικών ώστε να χτιστεί το καινούριο κτίριο γραφείων. Για να διατηρηθεί η ομοιομορφία με τα υπόλοιπα κτίρια της περιοχής, η τοπική πολεοδομία επέμενε ότι το καινούριο συγκρότημα των γραφείων μας θα έπρεπε να χτιστεί με τούβλα. Αυτό έγινε εφικτό χρησιμοποιώντας τούβλα κομμένα στη μέση τα οποία τοποθετήθηκαν σε τσιμεντένια τοιχία. Ο Οίκος IBSA πήρε γρήγορα μορφή καθώς υψώνονταν στη θέση τους τα 157 τοιχία των οποίων η εξωτερική πλευρά ήταν καλυμμένη με τούβλα. Ο διευθυντής μιας εταιρίας που επισκέφτηκε το χώρο λίγο αργότερα ρώτησε πόσοι χτίστες χρειάστηκαν. «Ασφαλώς τουλάχιστον πενήντα», υπέθεσε. Όταν άκουσε ότι όλη η εργασία είχε γίνει μόνο από έξι γυναίκες και δύο άντρες, κούνησε δύσπιστα το κεφάλι του!

Το 1993, αυτό το καινούριο συγκρότημα γραφείων και εργοστασίου στην κορυφή του Μπίτασι Χιλ ήταν έτοιμο για χρήση. Η αφιέρωσή του έγινε στη διάρκεια μιας επίσκεψης του Άλμπερτ Ντ. Σρόντερ, από το Κυβερνών Σώμα. Εκείνον τον καιρό, 127.395 άτομα συμμετείχαν στην υπηρεσία αγρού σε όλη τη χώρα—τι μεγάλη αιτία χαράς!

Βοήθεια σε Διεθνή Κλίμακα

Το γραφείο της Εταιρίας στη Γερμανία βοήθησε στην εκτύπωση των αγγλικών περιοδικών στη διάρκεια της μεταφοράς των εκτυπωτικών μας εγκαταστάσεων από το Γουέμπλεϊ στη νέα τοποθεσία του Οίκου IBSA. Σύντομα, όμως, άρχισε και πάλι η εκτύπωση στο Λονδίνο, και τα πιεστήρια στο καινούριο μας εργοστάσιο άρχισαν να τυπώνουν δεκάδες εκατομμύρια περιοδικά που παρουσίαζαν ζωοπάροχες αλήθειες.

Αν και το εργοστάσιο του Λονδίνου είναι μακριά από την Ανατολική Αφρική, εδώ και χρόνια τυπώνει περιοδικά για αυτό το μέρος του κόσμου. Σε τακτά διαστήματα στέλνονται εκεί με πλοίο τα περιοδικά μας στην αγγλική και στη σουαχίλι. Τα νησιά της Καραϊβικής, παρόμοια, παίρνουν τα έντυπά τους από τη Βρετανία. Επί πολλά χρόνια, πλοία φορτωμένα με μπανάνες μεταφέρουν το φορτίο τους από τις Δυτικές Ινδίες στη δυτική ακτή της Βρετανίας. Επιστρέφουν με διάφορα φορτία για τα νησιά—μεταξύ αυτών και τα περιοδικά μας που μεταφέρονται δωρεάν λόγω του μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα της Εταιρίας.

Όταν το Τμήμα Αποστολής ετοιμάζει εμπορευματοκιβώτια για εξαγωγή, αξιοποιεί το χώρο που περισσεύει στέλνοντας διάφορες προμήθειες τις οποίες χρειάζονται οι αδελφοί σε περιοχές όπου οι οικονομικές συνθήκες είναι δύσκολες. Έτσι, δεκάδες χιλιάδες περίσσια καθίσματα από Αίθουσες Βασιλείας σε όλη τη χώρα έχουν μεταφερθεί με αυτόν τον τρόπο σε χώρες όπως η Ζάμπια, η Λιβερία, η Μοζαμβίκη, η Σενεγάλη και η Τανζανία. Εκεί, τα χρησιμοποιούν εκκλησίες οι οποίες γεμίζουν ασφυκτικά από ενδιαφερομένους που θέλουν να μάθουν για τα καλά νέα της Βασιλείας του Θεού.

Όταν οι αδελφοί μας στη Βοσνία χρειάστηκαν βοήθεια λόγω του πολέμου το 1994, το τμήμα της Αυστρίας έστειλε πρόθυμα τροφή, ρούχα και άλλα εφόδια. Αλλά όταν οι αρχές στη Βοσνία είπαν ότι στο μέλλον τέτοιες αποστολές πρέπει να στέλνονται σε κάποια νομικά αναγνωρισμένη οργάνωση, ζητήθηκε η βοήθεια του τμήματος της Βρετανίας. Ετοιμάστηκαν νομικά έγγραφα στην αγγλική και στην κροατική, τα οποία επικυρώθηκαν από συμβολαιογράφο και στάλθηκαν αμέσως με ταχυμεταφορέα. Όταν έφτασαν τα έγγραφα, η εφοδιοπομπή είχε ήδη φύγει από τη Βιέννη. Οι αδελφοί ταξίδεψαν οδικώς, πρόλαβαν την πομπή στα σύνορα και παρέδωσαν τα νομικά έγγραφα ακριβώς τη στιγμή που έπρεπε για να περάσει η αποστολή βοήθειας!

Τον Αύγουστο του 1998, όταν γίνονταν διευθετήσεις για τη μεταφορά των εκτυπωτικών εγκαταστάσεων από τη Γαλλία στην Αγγλία, 50 μέλη της οικογένειας Μπέθελ του Λουβιέ μετακόμισαν στο Μπέθελ του Λονδίνου για να βοηθήσουν με τον επιπρόσθετο φόρτο εργασίας. Έπειτα από πολλές διαπραγματεύσεις, το 1999 μπορέσαμε επίσης να μεταφέρουμε από το Λουβιέ στο Λονδίνο το μεγάλο περιστροφικό πιεστήριο όφσετ και άλλου είδους εκτυπωτικό εξοπλισμό. Καθώς οι Γάλλοι Μπεθελίτες προσπαθούσαν να μάθουν αγγλικά και οι Βρετανοί Μπεθελίτες χρησιμοποιούσαν μερικές γαλλικές εκφράσεις, όλοι μιλούσαν ενωμένα την “καθαρή γλώσσα” της Βιβλικής αλήθειας και έτσι μπορούσαν να υπηρετούν ώμο προς ώμο κάνοντας πράγματα που τιμούν τον Ιεχωβά.—Σοφ. 3:9.

Φτάνοντας στα Νησιά

Εδώ και πολλά χρόνια, το τμήμα της Βρετανίας φροντίζει για το έργο κηρύγματος σε διάφορα νησιά. Μερικά από αυτά περιλαμβάνονται στα Βρετανικά Νησιά. Η Νήσος Γουάιτ, απέναντι από τη νότια ακτή, έχει εφτά ακμάζουσες εκκλησίες. Η Νήσος Μαν, στη Θάλασσα της Ιρλανδίας, έχει μια ευημερούσα εκκλησία 190 ευαγγελιζομένων. Οι Εβρίδες, έξω από τη δυτική ακτή της Σκωτίας, έχουν 60 και πλέον ευαγγελιζομένους, οι οποίοι δίνουν τακτικά μαρτυρία στα απομονωμένα χωριά. Στα νησιά Όρκνι και Σέτλαντ, απέναντι από τη βορειοανατολική άκρη της Σκωτίας, υπάρχουν εκκλησίες που προοδεύουν και δίνουν πλήρη μαρτυρία σε εκείνους που είναι απομονωμένοι από το ηπειρωτικό τμήμα της χώρας. Μάλιστα οι σκαπανείς στα νησιά Σέτλαντ επεκτείνουν τον τομέα τους στη Βόρεια Θάλασσα καθώς επισκέπτονται αλιευτικά σκάφη και δίνουν μαρτυρία στους ναυτικούς που εργάζονται σε αυτά.

Οι δυο εκκλησίες στο Γκέρνσεϊ, ένα από τα Νησιά της Μάγχης, φροντίζουν για την επίδοση μαρτυρίας στα μικρότερα νησιά Όλντερνεϊ και Σαρκ. Αυτό συνεπάγεται αρκετή προσπάθεια. Παραδείγματος χάρη, στους κατοίκους του Σαρκ—που τώρα ανέρχονται σε 575—δίνεται τακτικά μαρτυρία από τις αρχές της δεκαετίας του 1980. Κάποιος σκαπανέας από το Γκέρνσεϊ που έκανε έργο στο Σαρκ συνάντησε έναν νεαρό του οποίου η μητέρα ζούσε σε κάποιο άλλο από τα Βρετανικά Νησιά και ήταν αδελφή. Στην αρχή ο νεαρός δεν έδειξε ενδιαφέρον αλλά, έπειτα από μερικές συζητήσεις, κάποιο ζευγάρι Μαρτύρων άρχισε μελέτη με αυτόν και τη φίλη του—μια μελέτη που διεξαγόταν κυρίως μέσω αλληλογραφίας. Οι εκκλησίες του Γκέρνσεϊ και του Τζέρσι έστελναν μια σκαπάνισσα στο Σαρκ και στο Όλντερνεϊ μια φορά το μήνα καλύπτοντας τα έξοδά της. Ο νεαρός και η φίλη του, ύστερα από τόση προσωπική βοήθεια και μελέτη μέσω αλληλογραφίας, έκαναν σταδιακά πνευματική πρόοδο. Για να προσφέρει επιπλέον βοήθεια, ένας πρεσβύτερος μελετούσε μαζί τους από τηλεφώνου το βιβλίο Ενωμένοι στη Λατρεία του Μόνου Αληθινού Θεού. Τον Απρίλιο του 1994 ο νεαρός και η κοπέλα, που είχε γίνει πλέον σύζυγός του, ήταν έτοιμοι για βάφτισμα. Τώρα ωφελούνται από τις συναθροίσεις και συμμετέχουν σε αυτές μέσω τηλεφωνικής σύνδεσης όταν ο καιρός δεν επιτρέπει να ταξιδέψουν με πλοίο στο Γκέρνσεϊ. Πραγματικά, καταβάλλεται μεγάλη προσπάθεια για να ωφεληθούν όλοι από τα καλά νέα.

Στο κοντινό νησί Τζέρσι υπάρχουν τρεις ανθηρές εκκλησίες. Αυτές οι εκκλησίες και οι εκκλησίες του Γκέρνσεϊ φιλοξενούν εναλλάξ την ετήσια συνέλευση περιφερείας στην οποία παρευρίσκονται περίπου 500 ντόπιοι Μάρτυρες και κατά προσέγγιση 1.000 επισκέπτες από άλλα μέρη της Βρετανίας. Επιπρόσθετα, καθώς πολλοί πορτογαλόφωνοι έρχονται στο νησί για εποχιακή εργασία, μερικοί ντόπιοι ευαγγελιζόμενοι έμαθαν πορτογαλικά για να μπορούν να τους μεταδίδουν πιο αποτελεσματικά το άγγελμα της Βασιλείας.

Πολύ πιο μακριά βρίσκονται τα νησιά Φόκλαντ. Πολλοί από τους 2.200 κατοίκους τους κατάγονται από τα νησιά Σέτλαντ και από άλλα μέρη της Σκωτίας. Ο Άρθουρ Νάτερ με τη σύζυγό του και τα παιδιά τους μετακόμισαν στα νησιά Φόκλαντ από την Αγγλία το 1980 για να βοηθήσουν στην επίδοση μαρτυρίας. Δυο χρόνια αργότερα, λόγω των εξελίξεων στις παγκόσμιες υποθέσεις, κρίθηκε σοφό να αναλάβει το τμήμα της Βρετανίας τη γενική επίβλεψη του έργου κηρύγματος εκεί. Αν και τα νησιά Φόκλαντ απέχουν περίπου 13.000 χιλιόμετρα από το Λονδίνο, γίνονταν υπηρεσιακές επισκέψεις σε εκείνη τη μικρή εκκλησία. Αυτή η διευθέτηση για επίβλεψη από τη Βρετανία συνεχίστηκε επί 15 χρόνια.

Το μεγαλύτερο μέρος των τελευταίων 50 ετών, το τμήμα της Βρετανίας επιβλέπει επίσης τη δραστηριότητα του λαού του Ιεχωβά στη Μάλτα, στην καρδιά της Μεσογείου. Εκεί στη Μάλτα ναυάγησε ο απόστολος Παύλος καθώς ταξίδευε για τη Ρώμη περίπου το 58 Κ.Χ. (Πράξ. 28:1) Κοντά στη Μάλτα βρίσκεται το Γκότσο, ένα μικρότερο νησί που υπάγεται σε αυτήν. Σήμερα, υπάρχουν και στα δύο νησιά ανθηρές εκκλησίες του λαού του Ιεχωβά.

Αν και κάποιες εκθέσεις έργου κηρύγματος στέλνονταν από τη Μάλτα ήδη από το 1936, το έργο της Βασιλείας εδραιώθηκε ανάμεσα στο μαλτέζικο πληθυσμό μόλις κατά τη δεκαετία του 1970. Είχαν γίνει επανειλημμένες προσπάθειες να μεταδοθούν τα καλά νέα εκεί, αλλά η Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία είχε υπό την ισχυρή επιρροή της τόσο την κυβέρνηση όσο και την ιδιωτική ζωή των ανθρώπων.

Η Τζεζουάλντα Λίμα ήταν 13 χρονών όταν άκουσε πρώτη φορά τη μητέρα της να εξηγεί στην οικογένεια αυτά που της είχε πει μια γειτόνισσα Μάρτυρας του Ιεχωβά. Αυτό συνέβη το 1970. «Όταν άκουσα το όνομα Ιεχωβά, μου έκανε μεγάλη εντύπωση», θυμάται η Τζεζουάλντα. (Ψαλμ. 83:18) Αργότερα, οι γονείς της εναντιώθηκαν επειδή έδειχνε ενδιαφέρον για το Γραφικό άγγελμα. Απτόητη εκείνη συνέχισε να μελετάει την Αγία Γραφή, άρχισε να παρακολουθεί συναθροίσεις, αφιέρωσε τη ζωή της στον Ιεχωβά και βαφτίστηκε. Το 1981 παντρεύτηκε τον Ινιάτσιο, έναν ενθουσιώδη Ιταλό με ασυγκράτητο ζήλο. Μαζί έχουν το προνόμιο να υπηρετούν ως ολοχρόνιοι διάκονοι στη Μάλτα, και έχουν βοηθήσει γύρω στους 100 ανθρώπους να γνωρίσουν την αλήθεια. Οι περισσότεροι από αυτούς είναι Μαλτέζοι.

Ο Τζο Έσιακ, ωρολογοποιός στο επάγγελμα, είναι ένας μεγαλόψυχος, καλοσυνάτος Μαλτέζος που άκουσε πρώτη φορά για την αλήθεια από την οικογένεια του θείου του. Αλλά επειδή του άρεσε η ανεξαρτησία, έφυγε από το σπίτι του και πήγε στην Αυστραλία. Όταν άρχισε να συναναστρέφεται τους Μάρτυρες του Ιεχωβά εκεί, ένα από τα αδέλφια του τον προειδοποίησε: «Αν η μητέρα μας μάθει ότι θα γίνεις Μάρτυρας του Ιεχωβά θα πεθάνει, και εγώ θα βάλω φωτιά στην αίθουσα αν ξαναπάς». Ωστόσο, ο Τζο δεν ενέδωσε, και ανταμείφθηκε. Τώρα ο ίδιος και εφτά αδέλφια του, περιλαμβανομένου και εκείνου που τον απείλησε, υπηρετούν τον Ιεχωβά.

Όταν ο Τζο επέστρεψε στη Μάλτα παντρεύτηκε, και μαζί με τη σύζυγό του, την Τζέιν, αποφάσισαν να δώσουν ιδιαίτερη προσοχή στον τομέα του νησιού Γκότσο. Κάθε σαββατοκύριακο πήγαιναν εκεί με φέριμποτ. Όταν, όμως, γεννήθηκε ο γιος τους ο Ντέιβιντ, δεν μπορούσαν να κάνουν τόσα ταξίδια και έτσι αποφάσισαν να εγκατασταθούν στο Γκότσο. Πόσο χάρηκαν όταν το 1984 ιδρύθηκε μια εκκλησία! Τώρα υπάρχουν 27 ευαγγελιζόμενοι στο Γκότσο. Συναθροίζονται στην ιδιόκτητη Αίθουσα Βασιλείας τους και κηρύττουν τακτικά τα καλά νέα σε άλλους.

Μακάρι να Ήταν στη Μαλτεζική

Η μετάδοση των Γραφικών αληθειών στη γλώσσα τους, τη μαλτεζική, έχει βοηθήσει περισσότερους Μαλτέζους να κάνουν πρόοδο στην απόκτηση ακριβούς γνώσης για τον Ιεχωβά και τις οδούς του.—Κολ. 1:9, 10.

Η Έλεν Μάσα, ένα από τα άτομα με τα οποία έκανε μελέτη η Τζεζουάλντα Λίμα, θυμάται τι συνέβαινε τότε που όλες οι συναθροίσεις γίνονταν στην αγγλική. Αν και μερικές φορές δυσκολευόταν να καταλάβει τι έλεγαν, η Έλεν έχει πολύτιμες αναμνήσεις από τη θαυμάσια διδασκαλία που δινόταν εκεί. Συχνά μιλάει για την υπομονή που έδειχνε στη διδασκαλία ένας Άγγλος αδελφός, ο Νόρμαν Ρόδερφορντ, που υπηρετούσε στη Μάλτα στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και στις αρχές της δεκαετίας του 1970. Ο Νόρμαν και η σύζυγός του, η Ίζαμπελ, απόφοιτοι της 11ης τάξης της Γαλαάδ, ενεργούσαν πάντα προσεκτικά επειδή ήταν ξένοι. Η επιθυμία τους ήταν να μείνουν και να υποστηρίξουν τους ντόπιους αδελφούς και αδελφές, οι οποίοι κρατούσαν θαρραλέα στάση παρά τη θρησκευτική και οικογενειακή εναντίωση.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, ο Τζο Μικάλεφ, ένας δημοσιογράφος που μιλούσε με άνεση την αγγλική, χάρηκε όταν ο Νόρμαν Ρόδερφορντ δέχτηκε να μελετήσει την Αγία Γραφή μαζί του. Ο ίδιος θυμάται: «Όταν έκανα κάποια ερώτηση, θα μου αρκούσε ένα ναι ή ένα όχι». Αλλά ο Νόρμαν καταλάβαινε ότι η διδασκαλία δεν περιλάμβανε μόνο το να απαντάει σε ερωτήσεις. «Προχωρούσε σε λεπτομέρειες, εξηγώντας το λόγο πίσω από το ναι ή το όχι». Αυτό ενίσχυσε την πίστη του Τζο.

Αν και οι πρώτες συναθροίσεις που παρακολούθησε ο Τζο ήταν στην αγγλική, λίγο αργότερα κάποιοι στο ακροατήριο διορίστηκαν να συνοψίζουν στη μαλτεζική τα κύρια σημεία των παραγράφων της Σκοπιάς. Αυτό δεν ήταν πάντα εύκολο. Ο αδελφός του Τζο, ο Ρέι, αποφάσισε να γράφει την περίληψή του, αλλά το έβρισκε ευκολότερο να μεταφράζει ολόκληρη την παράγραφο. «Όταν ο Πίτερ Έλις, που επισκέφτηκε τη Μάλτα ως περιοδεύων επίσκοπος, είδε την κατάσταση», συνεχίζει ο Τζο, «πρότεινε να αγοράσουμε έναν πολύγραφο». Έτσι, το 1977 εμφανίστηκε το πρώτο πολυγραφημένο αντίγραφο της Σκοπιάς στη μαλτεζική. Όποτε οι αδελφοί χρειάζονταν βοήθεια για να φτιάξουν ή να διορθώσουν τις μεμβράνες που δακτυλογραφούσαν, ρωτούσαν—ποιον άλλον—τον δημοσιογράφο Τζο, που ήξερε από εκτυπωτικές εργασίες! «Κοιτάξτε», είπε ο Τζο, «κάποιος πρέπει να αναλάβει την ευθύνη για αυτή τη δουλειά!» Οι αδελφοί απάντησαν: «Λοιπόν, ποιον προτείνεις;» και τότε ο Τζο είπε: «Δεν ξέρω, αλλά είμαι πρόθυμος να προσπαθήσω». Έτσι άρχισε ο Τζο να μεταφράζει τα έντυπα στη μαλτεζική. Ασφαλώς, σήμερα οι διευθετήσεις για τη μετάφραση των εντύπων γίνονται μέσω της Επιτροπής Συγγραφής και όχι ανεξάρτητα.

Το 1979 κυκλοφόρησε το πρώτο τυπωμένο τεύχος της Σκοπιάς στη μαλτεζική. Σταδιακά το έργο ανέλαβε μια ομάδα μεταφραστών, και τώρα Η Σκοπιά κυκλοφορεί στη μαλτεζική ως δεκαπενθήμερη έκδοση, ενώ το Ξύπνα! ως μηνιαία. Περαιτέρω πρόοδος σημειώθηκε τον Ιανουάριο του 1998 στη διάρκεια της επίσκεψης ενός επισκόπου ζώνης, του Ντάγκλας Γκεστ, όταν έγινε η αφιέρωση των νέων μεταφραστικών γραφείων, του ιεραποστολικού οίκου και της Αίθουσας Βασιλείας του Οίκου I.B.S.A. στην πόλη Μόστα. Την επόμενη ημέρα συγκεντρώθηκαν 631 άτομα για να ακούσουν εκθέσεις για την πρόοδο του έργου της Βασιλείας στη Μάλτα.

Εκπαιδεύονται για να Παρέχουν Στοργική Επίβλεψη

Εκδηλώνοντας στοργικό ενδιαφέρον για τα άτομα που απαρτίζουν το λαό του, ο Ιεχωβά προείπε μέσω του προφήτη Ιερεμία: «Θα εγείρω για αυτά ποιμένες που θα τα ποιμαίνουν». (Ιερ. 23:4) Γι’ αυτό, ο Ιεχωβά, όχι μόνο έχει προμηθεύσει πρεσβυτέρους στο λαό του, αλλά τους διδάσκει και τους εκπαιδεύει ώστε να είναι σε θέση να επιβλέπουν στοργικά τα πρόβατά του, όπως εκείνος θέλει.

Από το 1960, αδελφοί με τα κατάλληλα προσόντα στη Βρετανία και σε άλλα μέρη έχουν ωφεληθεί από την εκπαίδευση που έλαβαν στη Σχολή Διακονίας της Βασιλείας. Αυτή η διευθέτηση άρχισε ως μια σειρά μαθημάτων διάρκειας τεσσάρων εβδομάδων, ενώ αργότερα η διάρκειά της μειώθηκε σε δύο εβδομάδες. Προσκλήθηκαν να την παρακολουθήσουν περιοδεύοντες επίσκοποι καθώς και όσοι ασκούν επίβλεψη στις εκκλησίες. Τα μαθήματα γίνονταν στο Μπέθελ του Λονδίνου. Κατόπιν, για να γίνει αυτή η διδασκαλία πιο προσιτή, η σχολή διεξάχθηκε σε διάφορα μέρη της χώρας. Οι εκκλησίες, και συνεπώς ολόκληρη η οργάνωση, ωφελήθηκαν.

Στη διάρκεια του 1977, έγινε άλλη μια σειρά μαθημάτων διάρκειας 15 ωρών για όλους τους πρεσβυτέρους. Από τότε έχουν διεξαχθεί παρόμοιες σχολές ποικίλης διάρκειας. Έχουν εξεταστεί σε βάθος θέματα όπως το πώς μπορούν οι πρεσβύτεροι να μιμούνται τον Ιεχωβά ως στοργικοί ποιμένες του ποιμνίου, πώς να διδάσκουν στις συναθροίσεις, πώς να επιτελούν το ευαγγελιστικό έργο μέσα σε κάθε εκκλησία και πώς να υποστηρίζουν τους δίκαιους κανόνες του Ιεχωβά. Τις διάφορες Σχολές Διακονίας της Βασιλείας που διεξάχθηκαν στη Βρετανία το 1997 προσκλήθηκαν να τις παρακολουθήσουν 11.453 πρεσβύτεροι και 10.106 διακονικοί υπηρέτες.

Προσφέρουν τον Εαυτό Τους

Εκτός από τους πρεσβυτέρους που υπηρετούν στις εκκλησίες, άλλοι άντρες με κατάλληλα προσόντα υπηρετούν ως περιοδεύοντες επίσκοποι, φροντίζοντας για ομάδες εκκλησιών οι οποίες απαρτίζουν μια περιοχή και ομάδες περιοχών που απαρτίζουν μια περιφέρεια. Υπάρχουν 77 τέτοιοι περιοδεύοντες επίσκοποι οι οποίοι φροντίζουν για τις 1.455 εκκλησίες και τις 70 περιοχές στις οποίες είναι χωρισμένη σήμερα όλη η Βρετανία. Αυτοί οι άντρες, όχι μόνο έχουν τα απαιτούμενα πνευματικά προσόντα, αλλά έκαναν και προσαρμογές στη ζωή τους ώστε να μπορούν να προσφέρουν αυτή την υπηρεσία.

Στις αρχές της δεκαετίας του 1970, κάποιος περιοδεύων επίσκοπος ενθάρρυνε τον Ντέιβιντ Χάντσον να επιδιώξει θεοκρατική σταδιοδρομία. Εκείνον τον καιρό, όμως, ο Ντέιβιντ είχε πολλές επαγγελματικές υποχρεώσεις ως τμηματάρχης σε μια εταιρία γραφικών τεχνών. Κατόπιν, η εταιρία αποφάσισε ξαφνικά ότι δεν ήταν πια αναγκαία η εργασία του. Τώρα καταλάβαινε καλά το σχόλιο που είχε κάνει ο Λάιμαν Σουίνγκλ, μέλος του Κυβερνώντος Σώματος, σε μια συνάθροιση στο Κάρντιφ της Ουαλίας το 1984. Ο αδελφός Σουίνγκλ είχε παραβάλει τις σταδιοδρομίες αυτού του κόσμου “με το να γυαλίζει κάποιος τα μεταλλικά τμήματα ενός πλοίου που βυθίζεται”. Ο Ντέιβιντ και η σύζυγός του, η Αϊλίν, άρχισαν να προσαρμόζουν τη ζωή τους έτσι ώστε να μπορούν να κάνουν σκαπανικό. Άφησαν το άνετο σπίτι τους, με τους στάβλους και τα άλογά τους, και επικέντρωσαν πληρέστερα τη ζωή τους γύρω από τη σχέση τους με τον Ιεχωβά. Από το 1994, ο Ντέιβιντ, μαζί με τη σύζυγό του, φροντίζει για διάφορες ευθύνες ως επίσκοπος περιοχής. Και οι δύο συμφωνούν ότι η χαρά της υπηρεσίας του Ιεχωβά ξεπερνάει κατά πολύ οτιδήποτε χρειάστηκε να θυσιάσουν από υλική άποψη.

Όταν ο Ρέι Μπάλντουιν γνώρισε την αλήθεια γύρω στο 1975, πείστηκε απόλυτα ότι άξιζε να αφιερώσει όσο το δυνατόν περισσότερο χρόνο στο κήρυγμα των καλών νέων. Ως αποτέλεσμα, ακόμη και πριν από το βάφτισμά του, όταν του πρόσφεραν προαγωγή με τον όρο να μετακομίσει σε άλλη πόλη, αρνήθηκε και ζήτησε αντ’ αυτού εργασία μερικής απασχόλησης. Όταν βαφτίστηκε, άρχισε αμέσως το βοηθητικό σκαπανικό. Λίγο καιρό μετά το γάμο τους, αυτός και η σύζυγός του η Λίντα έκαναν σχέδια να αρχίσουν την υπηρεσία τακτικού σκαπανέα. Κατόπιν, για να μπορεί να αναλάβει περισσότερες θεοκρατικές δραστηριότητες, ο Ρέι σταμάτησε να εργάζεται σε σούπερ μάρκετ και άρχισε να καθαρίζει παράθυρα. Από το Σεπτέμβριο του 1997 υπηρετεί και αυτός ως επίσκοπος περιοχής.

Άλλοι αδελφοί έχουν προθυμοποιηθεί να αναλάβουν ευθύνες ως μέλη των Επιτροπών Νοσοκομείων, οι οποίες παρέχουν στοργική υποστήριξη σε Μάρτυρες που αντιμετωπίζουν επείγοντα ιατρικά περιστατικά. Απαιτείται χρόνος για εκπαίδευση—και αυτή είναι μόνο η αρχή. Τον Οκτώβριο του 1990 ήρθαν από το Μπρούκλιν τρεις εκπρόσωποι από τις Υπηρεσίες Πληροφοριών για Νοσοκομεία για ένα σεμινάριο στο Μπέρμιγχαμ της Αγγλίας. Εκατόν πενήντα δύο αδελφοί από το Βέλγιο, τη Βρετανία, την Ιρλανδία, το Ισραήλ, τη Μάλτα και την Ολλανδία έλαβαν θαυμάσια εκπαίδευση σχετικά με το πώς μπορούν να βοηθούν τους ειδικούς στα ιατρικά θέματα να καταλάβουν τη θέση μας στο ζήτημα του αίματος. Στο Λονδίνο και σε άλλα μεγάλα κέντρα, οι επισκέπτες από το Μπρούκλιν παρείχαν εκπαίδευση στους εκπροσώπους όσον αφορά το πώς να παρουσιάζουν στους ιθύνοντες των νοσοκομείων τους λόγους για τους οποίους τηρούμε αυτή τη στάση.

Έπειτα από ένα δεύτερο σεμινάριο στο Νότινγχαμ, το Φεβρουάριο του 1991, άρχισαν να λειτουργούν Επιτροπές Νοσοκομείων σε όλη τη χώρα. Την επόμενη χρονιά διορίστηκαν άλλες 16 επιτροπές, και αυτοί οι αδελφοί έλαβαν εκπαίδευση σε ένα σεμινάριο στο Στόουκ-ον-Τρεντ. Για να διευρυνθεί η συνεργασία μεταξύ των Μαρτύρων και των αρχών, έγινε άλλο ένα σεμινάριο στην Αίθουσα Συνελεύσεων στο Σάρεϊ τον Ιούνιο του 1994, το οποίο παρείχε εκπαίδευση για την προσέγγιση δικαστών, κοινωνικών λειτουργών και παιδιάτρων. Αυτό έθεσε τη βάση για πολύ μεγαλύτερη συνεργασία με τους γιατρούς. Έπειτα από προσωπικές επαφές, καταρτίστηκε ένας κατάλογος με 3.690 και πλέον γιατρούς στη Βρετανία οι οποίοι εξέφρασαν την προθυμία τους να σεβαστούν τις απόψεις των Μαρτύρων για το αίμα και την ιατρική περίθαλψη.

Ο εισηγητής της Επιτροπής Νοσοκομείων στην περιοχή του Λούτον, βόρεια του Λονδίνου, παραδέχεται με ειλικρίνεια πως, όταν άρχισε να εργάζεται σε αυτή την επιτροπή, δεν αντιλαμβανόταν όλα όσα θα απαιτούνταν από αυτόν από σωματική και συναισθηματική άποψη. Είναι ευγνώμων για τη στοργική υποστήριξη της συζύγου του, η οποία επίσης αγαπάει βαθιά τον Ιεχωβά και τους Χριστιανούς αδελφούς και αδελφές της. Σταδιακά, ο ίδιος ανέπτυξε μια θαυμάσια εργασιακή σχέση με το ιατρικό και διοικητικό προσωπικό ενός μεγάλου νοσοκομείου της περιοχής του. «Όταν οι αδελφοί μας αντιμετωπίζουν επείγοντα ιατρικά περιστατικά, πρέπει να είμαστε διαρκώς έτοιμοι να προσφέρουμε υποστήριξη», παρατηρεί. Το πνεύμα με το οποίο γίνεται αυτή η υπηρεσία έχει ανοίξει το δρόμο για την επίδοση θαυμάσιας μαρτυρίας σε πολλές περιπτώσεις.

Ανέλαβαν Υπηρεσία στα Παγκόσμια Κεντρικά Γραφεία

Μερικοί από τους αδελφούς που άρχισαν τη θεοκρατική τους σταδιοδρομία στη Βρετανία προσκλήθηκαν να υπηρετήσουν στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης, στα παγκόσμια κεντρικά γραφεία των Μαρτύρων του Ιεχωβά.

Ο Τζον Ε. Μπαρ, ο οποίος γεννήθηκε στη Σκωτία το 1913, έμαθε την αλήθεια από τους γονείς του. Αν και ο ντροπαλός χαρακτήρας του στα εφηβικά του χρόνια αποτελούσε σοβαρό εμπόδιο στις συζητήσεις του με τους ανθρώπους στο από σπίτι σε σπίτι έργο, με τη βοήθεια του Ιεχωβά το υπερνίκησε. Το 1939 δέχτηκε την πρόσκληση να αναλάβει την υπηρεσία Μπέθελ στο Λονδίνο. Τη δύσκολη εποχή του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου, υπηρέτησε αρκετά χρόνια ως περιοδεύων επίσκοπος μέχρις ότου του ζητήθηκε να επιστρέψει στο Μπέθελ του Λονδίνου το 1946. Είκοσι ένα χρόνια αφότου έγινε μέλος της οικογένειας Μπέθελ για πρώτη φορά, παντρεύτηκε τη Μίλντρεντ Γουίλετ, μια ζηλώτρια αδελφή που είχε αποφοιτήσει από την 11η τάξη της Σχολής Γαλαάδ και η οποία από τότε υπηρετούσε μαζί του στο Μπέθελ. Το 1977 ο αδελφός προσκλήθηκε να γίνει μέλος του Κυβερνώντος Σώματος. Όταν το είπε στη Μίλντρεντ, εκείνη στην αρχή νόμιζε πως αστειευόταν, αλλά δεν συνέβαινε κάτι τέτοιο. Έτσι, την επόμενη χρονιά, μετακόμισαν στα παγκόσμια κεντρικά γραφεία στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης. Συνεχίζουν να υπηρετούν εκεί χαρούμενα.

Και άλλοι επίσης προσκλήθηκαν να γίνουν μέλη του προσωπικού των κεντρικών γραφείων. Μεταξύ αυτών ήταν ο Άλαν Μπόιλ, που γεννήθηκε στο Λίβερπουλ και υπηρετούσε στο Μπέθελ του Λονδίνου. Για να αξιοποιηθούν πληρέστερα οι καλλιτεχνικές του ικανότητες, η Εταιρία τον προσκάλεσε στο Μπρούκλιν το 1979. Ο Έρικ Μπέβεριτζ ζούσε στο Μπέρμιγχαμ όταν βαφτίστηκε το 1949. Έπειτα από 21 χρόνια ιεραποστολικής υπηρεσίας στην Πορτογαλία και στην Ισπανία, αυτός και η σύζυγός του, η Χέιζελ, έγιναν μέλη της οικογένειας Μπέθελ του Μπρούκλιν το 1981. Ο Ρόμπερτ Πέβι, ο οποίος γεννήθηκε στην πόλη Σάντουιτς του Κεντ, στη νότια Αγγλία, είχε υπηρετήσει στην Ιρλανδία εννιά χρόνια και κατόπιν υπηρέτησε ως ιεραπόστολος μαζί με τη σύζυγό του, την Πατρίσια, στις Φιλιππίνες άλλα εννιά χρόνια. Στη συνέχεια, το 1981, ανέλαβαν υπηρεσία στα παγκόσμια κεντρικά γραφεία.

Αλλαγές στην Επίβλεψη του Τμήματος

Στο διάβα των ετών, διάφοροι αδελφοί με κατάλληλα πνευματικά προσόντα ανέλαβαν την ηγεσία στο χειρισμό ευθυνών στο τμήμα της Βρετανίας. Όταν ο Άλμπερτ Ντ. Σρόντερ αναγκάστηκε να φύγει από την Αγγλία στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, επίσκοπος του τμήματος διορίστηκε ο Α. Πράις Χιουζ—και μάλιστα ενώ ακόμη βρισκόταν στη φυλακή λόγω της Χριστιανικής του ουδετερότητας! Η προσκόλληση του αδελφού Χιουζ στην αρχή της Χριστιανικής ουδετερότητας είχε δοκιμαστεί στο πλήρες. Είχε φυλακιστεί για αυτό το ζήτημα στη διάρκεια του Α΄ Παγκόσμιου Πολέμου και φυλακίστηκε άλλες δύο φορές στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Έχοντας γνήσια εκτίμηση για την κατεύθυνση που παρέχει ο Ιεχωβά στην οργάνωσή Του, ο αδελφός Χιουζ συνέχισε να ασκεί επίβλεψη στο τμήμα επί 20 και πλέον χρόνια. Όσοι υπηρέτησαν μαζί του θυμούνται ακόμα τους καλοσυνάτους τρόπους του καθώς και το γεγονός ότι, ανεξάρτητα από τις ευθύνες που είχε, η αγάπη του για τη διακονία αγρού παρέμενε ισχυρή.

Όταν, το 1976, εφαρμόστηκε η διευθέτηση που προέβλεπε να ασκεί την επίβλεψη του έργου σε κάθε τμήμα μια επιτροπή—και όχι ένα άτομο—ο Γουίλφρεντ Γκουτς διορίστηκε συντονιστής, και μαζί του ήταν ο Τζον Μπαρ, ο Πράις Χιουζ, ο Φίλιπ Ρις και ο Τζον Γουίν. Αρκετοί από εκείνη την αρχική ομάδα έχουν πεθάνει. Στην Επιτροπή του Τμήματος έχουν προστεθεί άλλοι αδελφοί, και σε αυτήν υπηρετούν τώρα ο Τζον Άντριους, ο Τζακ Ντάουσον, ο Ρον Ντρέιτζ, ο Ντένις Ντάτον, ο Πίτερ Έλις, ο Στίβεν Χάρντι, ο Μπέβιν Βάιγκο και ο Τζον Γουίν.

Η Χαρά των Διεθνών Συνελεύσεων

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά είναι μια παγκόσμια αδελφότητα. Γι’ αυτό, όταν μπόρεσαν να συναθροίζονται ελεύθερα σε χώρες της Ανατολικής Ευρώπης έπειτα από δεκαετίες σκληρής καταπίεσης, οι Μάρτυρες ένιωσαν μεγάλη χαρά παγκόσμια. Πόσο κατάλληλος ήταν ο καιρός για να γίνουν διεθνείς συνελεύσεις σε χώρες όπου αυτό δεν ήταν δυνατόν για τόσο μεγάλο διάστημα! Το αποτέλεσμα θα ήταν πνευματική εποικοδόμηση καθώς και θαυμάσια δημόσια μαρτυρία. Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά στη Βρετανία είχαν τη χαρά να συμμετάσχουν σε αυτό.

Το 1989, όταν διευθετήθηκε να διεξαχθούν στην Πολωνία τρεις μεγάλες Συνελεύσεις Περιφερείας «Θεοσεβής Αφοσίωση», συγκεντρώθηκαν εκπρόσωποι από τουλάχιστον 37 χώρες για αυτές τις ιστορικές περιστάσεις. Ανάμεσά τους υπήρχαν 721 άτομα από τη Βρετανία. Σχετικά με το πνεύμα που επικρατούσε στη συνέλευση του Πόζναν, στην Πολωνία, ο Ντέιβιντ και η Λιν Σίμπρι λένε με νοσταλγία: «Ήταν κάτι το καταπληκτικό!» και προσθέτουν: «Ποτέ δεν είχαμε ζήσει τέτοια ατμόσφαιρα. Πόση χαρά νιώθαμε καθώς συναναστρεφόμασταν ελεύθερα χιλιάδες αδελφούς μας από τη Ρωσία και την Ανατολική Ευρώπη, οι οποίοι στο παρελθόν συναθροίζονταν μόνο σε μικρούς ομίλους! Μερικοί, όπως μάθαμε, παρευρέθηκαν με κίνδυνο της ζωής τους. Ήταν κάτι πολύ συγκινητικό για αυτούς—και για εμάς!» Την επόμενη χρονιά, όταν άρθηκαν οι έλεγχοι στα σύνορα Ανατολικής-Δυτικής Γερμανίας, 584 άτομα από τη Βρετανία ήταν ανάμεσα στο ενθουσιώδες ακροατήριο της συνέλευσης του Βερολίνου η οποία αποτέλεσε πράγματι ένα νικηφόρο εορτασμό. Το 1991, όταν 74.587 άτομα κατέκλυσαν το Στάδιο Στράχοφ στην Πράγα, στη σημερινή Τσεχία, 299 άτομα από τη Βρετανία είχαν τη χαρά να είναι εκεί. Το ίδιο έτος, η Βρετανία έστειλε επίσης αρκετούς εκπροσώπους στη συνέλευση της Βουδαπέστης στην Ουγγαρία, όπου παρευρέθηκαν Μάρτυρες από 35 χώρες. Το 1993, 770 εκπρόσωποι από τη Βρετανία παρακολούθησαν τη συνέλευση στη Μόσχα της Ρωσίας και 283 στο Κίεβο της Ουκρανίας. Όλες αυτές ήταν ιστορικές στιγμές που θα μείνουν αλησμόνητες.

Άλλες διεθνείς συνελεύσεις στις οποίες παρευρέθηκαν Βρετανοί εκπρόσωποι έγιναν στην Αφρική, στη Λατινική Αμερική, στη Βόρεια Αμερική και στην Άπω Ανατολή. Καθώς οι Μάρτυρες απολαμβάνουν στενή συναναστροφή σε τέτοιες συνελεύσεις, ενισχύονται οι δεσμοί της Χριστιανικής αγάπης. Αυτό αποδεικνύει ξεκάθαρα ότι, όπως προειπώθηκε στο Λόγο του Θεού, προέρχονται από «όλα τα έθνη και τις φυλές και τους λαούς και τις γλώσσες».—Αποκ. 7:9, 10.

Άνθρωποι με Διαφορετικό Παρελθόν

Τα άτομα που ανταποκρίθηκαν στο Γραφικό άγγελμα και έγιναν Μάρτυρες του Ιεχωβά στα Βρετανικά Νησιά έχουν ποικίλο παρελθόν. Λόγω της αγάπης τους για τον Ιεχωβά, πολλοί έχουν κάνει σημαντικές αλλαγές στη ζωή τους ώστε να μπορούν να τον υπηρετούν πληρέστερα.

Ο Ντόναλντ Ντέιβις, ένας Τζαμαϊκανός επαγγελματίας ντραμίστας της τζαζ, ήρθε στην Αγγλία το 1960. Αν και πήρε κάποια Βιβλικά έντυπα το 1969, ενδιαφέρθηκε πραγματικά για την Αγία Γραφή 13 χρόνια αργότερα, όταν δύο Μάρτυρες του μίλησαν για τη σπουδαιότητα του ονόματος του Θεού. (Ιεζ. 38:23· Ιωήλ 2:32) Αργότερα εκείνο το έτος, ο ίδιος και ένας φίλος του μουσικός παρακολούθησαν κάποια τοπική συνέλευση περιφερείας. Σύντομα άρχισε να εφαρμόζει τα όσα μάθαινε. Χωρίς να συζητήσει το ζήτημα με κανέναν, ο Ντόναλντ κατάλαβε ότι θα ήταν δύσκολο να συνεχίσει την καριέρα του ως μουσικός και παράλληλα να υπηρετεί τον Ιεχωβά. Έτσι, πούλησε τα μουσικά του όργανα και άρχισε το σκαπανικό το 1984, ένα προνόμιο που εξακολουθεί να απολαμβάνει.

Ο Τόνι Λάγκμιντ ήταν αξιωματικός της Βασιλικής Αεροπορίας όταν η σύζυγός του άρχισε να μελετάει την Αγία Γραφή με τους Μάρτυρες του Ιεχωβά. Η διαγωγή της από τότε που έγινε Χριστιανή τον κέρδισε «χωρίς το λόγο». (1 Πέτρ. 3:1, 2) Έφυγε από την αεροπορία για να επιδιώξει μια ειρηνική ζωή ως υπηρέτης του Ιεχωβά.—Ησ. 2:3, 4.

Ο Φρανκ Κάουελ ανατράφηκε ως Αγγλικανός, αλλά αργότερα άρχισε να αναζητάει αλλού την αλήθεια. Με αφορμή την επίσκεψη σε μια Αίθουσα Βασιλείας άρχισε να μελετάει τη Γραφή με τους Μάρτυρες του Ιεχωβά. Τώρα εργάζεται ως καθηγητής οικονομικών στο Λονδίνο, αλλά όταν το κολέγιο προγραμματίζει σεμινάρια τα απογεύματα των συναθροίσεων της εκκλησίας του, οι αποφάσεις που λαβαίνει εκείνος δείχνουν ότι πάνω από όλα είναι Μάρτυρας του Ιεχωβά.

Η Σουζάνα ήταν μέλος του Βασιλικού Μπαλέτου όταν μια τυχαία συνάντηση με κάποια πρώην συμμαθήτριά της κατέληξε στο να αρχίσει Γραφική μελέτη μαζί της. Ως βαφτισμένη αδελφή, αποφάσισε να δίνει λιγότερες παραστάσεις και έγινε καθηγήτρια χορού για να εξαγοράσει χρόνο για την καινούρια της καριέρα στο σκαπανικό, επικεντρώνοντας έτσι τη ζωή της στη διακονία της. Τώρα είναι παντρεμένη και μαζί με το σύζυγό της, τον Κέβιν Γκάου, μαθαίνουν τη μανδαρινική για να μεταδίδουν τα καλά νέα στους ολοένα και περισσότερους Κινέζους που ζουν στο Λίβερπουλ.

Η αδελφή της Ρενέ, η Κριστίνα, ήταν Μάρτυρας του Ιεχωβά, αλλά η Ρενέ πίστευε ότι οι θρησκείες δεν είχαν κάτι να προσφέρουν και έτσι δεν έδινε προσοχή στο άγγελμα. Αργότερα, όμως, ενώ εργαζόταν στο Λονδίνο, επισκεπτόταν τακτικά το Βρετανικό Μουσείο. Σε κάποια επίσκεψή της, εντυπωσιάστηκε από την εξήγηση του ξεναγού όσον αφορά τη σχέση που υπάρχει ανάμεσα στην Αγία Γραφή και στα διάφορα εκθέματα του μουσείου. Θυμήθηκε κάποια πράγματα που προσπαθούσε να της πει η αδελφή της. Σύντομα έγινε και η Ρενέ Ντίρφιλντ αδελφή μας.

Ο Άντριου Μέρεντιθ βρισκόταν στη φυλακή όταν άρχισε να μελετάει την Αγία Γραφή. Αυτό οδήγησε σε μεγάλες αλλαγές στη ζωή του. Μετά την αποφυλάκισή του, παντρεύτηκε μια αδελφή που η μητρική της γλώσσα είναι η παντζάμπι, και τώρα κηρύττουν μαζί στα άτομα που μιλούν παντζάμπι στο ανατολικό Λονδίνο.

Η Ντάκσα Πατέλ γεννήθηκε στην Κένυα από Ινδουιστές γονείς και έγινε και αυτή πιστή Ινδουίστρια. Αλλά όταν μελέτησε τη Γραφή με τους Μάρτυρες στο Γούλβερχαμπτον της Αγγλίας, κατάλαβε ότι αυτή ήταν η αλήθεια. Όταν μεγάλωσε αρκετά ώστε να λαβαίνει τις δικές της αποφάσεις, βαφτίστηκε και κατόπιν έγινε σκαπάνισσα. Αυτή και ο σύζυγός της, ο Ασόκ, υπηρετούν τώρα ως μέλη της οικογένειας Μπέθελ του Λονδίνου. Για λόγους υπηρεσίας, έχουν ταξιδέψει στην Ινδία, στο Νεπάλ και στο Πακιστάν για να βοηθήσουν στη μετάφραση των Γραφικών εντύπων.

Συνεχίζουν να Δίνουν Μαρτυρία

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά χαίρονται καθώς βλέπουν πολύ περισσότερους να λατρεύουν τον Ιεχωβά κάθε χρόνο. Από το 1972, ο αριθμός των ενεργών Μαρτύρων στη Βρετανία σχεδόν έχει διπλασιαστεί, φτάνοντας τώρα τους 126.535.

Μήπως εκείνοι που ενδιαφέρονται για το Γραφικό άγγελμα τώρα είναι άτομα που δεν συνάντησαν ποτέ στο παρελθόν Μάρτυρες του Ιεχωβά; Μερικοί ναι, και οι Μάρτυρες τους βρίσκουν καθώς εντείνουν το έργο τους στους εμπορικούς τομείς και στους δρόμους. Μια αδελφή, ενώ κήρυττε για πρώτη φορά σε εμπορικό τομέα, συνάντησε τη ρεσεψιονίστ κάποιας εταιρίας η οποία έδειξε μεγάλο ενδιαφέρον. Η επανεπίσκεψη που έγινε έπειτα από δύο ημέρες κατέληξε γρήγορα σε Γραφική μελέτη, πράγμα που έδωσε σε αυτή τη γυναίκα την ευκαιρία να αποφασίσει αν ήθελε να περπατήσει στην οδό του Ιεχωβά. Δεν είχε συναντήσει ποτέ προηγουμένως Μάρτυρες του Ιεχωβά επειδή εργαζόταν όλη την εβδομάδα και συνήθως έλειπε από το σπίτι τα σαββατοκύριακα.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, εκείνοι που ακούν είναι άτομα των οποίων οι περιστάσεις έχουν αλλάξει—ίσως επειδή παντρεύτηκαν, έκαναν παιδιά, γέρασαν ή αρρώστησαν ξαφνικά. Τώρα λαχταρούν να βρουν απαντήσεις σε ερωτήματα για τα οποία αδιαφορούσαν στο παρελθόν.

Έτσι, τον Αύγουστο του 1995, μια 85χρονη που είχε μεγαλώσει ως Βαπτίστρια δέχτηκε πρόθυμα το ειδικό βιβλιάριο Ενδιαφέρεται Πραγματικά ο Θεός για Εμάς; Πολλές φορές είχε κάνει αυτό το ερώτημα αλλά δεν είχε λάβει ικανοποιητική απάντηση. Δέχτηκε να μελετήσει τη Γραφή. Καθώς μάθαινε τις απαιτήσεις του Θεού και εντυπωσιαζόταν από τη στοργική του φροντίδα, καταλάβαινε ότι έπρεπε να κάνει αλλαγές στη ζωή της. Έκοψε το κάπνισμα—μια συνήθεια που είχε επί περίπου 60 χρόνια. Άρχισε να παρακολουθεί τις συναθροίσεις της τοπικής εκκλησίας και, το Σεπτέμβριο του 1997, η Κάθριν Μέι ήταν έτοιμη για το Χριστιανικό βάφτισμα. Καθώς ετοιμαζόταν να βαφτιστεί στη συνέλευση περιοχής, πρόσεξε μια άλλη υποψήφια για βάφτισμα, μια ηλικιωμένη κυρία σαν και εκείνη. Τι έκπληξη! Ήταν η ίδια της η σαρκική αδελφή, η Έβελιν, που ζούσε σε άλλη πόλη. Καμία από τις δύο δεν ήξερε ότι η άλλη έκανε μελέτη. Δάκρυα χαράς κυλούσαν από τα μάτια όλων καθώς αυτές οι αξιαγάπητες ηλικιωμένες, ενωμένες μέσω της αφιέρωσης στον Ιεχωβά, έγιναν τώρα πνευματικές αδελφές.

Μερικά άτομα που συμπαθούν τους Μάρτυρες έχουν ενοχληθεί πολύ από κάποιες πρόσφατες εξελίξεις στη δική τους εκκλησία. Ο Μόρις Χάσκινς πήρε για πρώτη φορά έντυπα των Μαρτύρων του Ιεχωβά το 1939. Αλλά ήταν πιστός υποστηρικτής της Εκκλησίας της Αγγλίας και μέλος του τοπικού εκκλησιαστικού συμβουλίου. Περίπου 56 χρόνια αργότερα, κάποιος αδελφός μίλησε με τη νύφη του Μόρις ενώ κήρυττε από σπίτι σε σπίτι. Εκείνη ζήτησε από το Μάρτυρα να ξαναπάει για να μιλήσει με τον Μόρις ο οποίος, σύμφωνα με την ίδια, είχε ερωτήματα γύρω από την Αγία Γραφή. Όταν ο αδελφός τον επισκέφτηκε, ο Μόρις του ζήτησε αμέσως να του δείξει εδάφια που εξηγούν την άποψη της Γραφής για την ομοφυλοφιλία και τη χειροτονία των γυναικών. Αργότερα δέχτηκε να κάνει Γραφική μελέτη από το βιβλίο Γνώση που Οδηγεί στην Αιώνια Ζωή. Οι αλλαγές δεν έγιναν αμέσως. Αλλά αργότερα, σε μια συνάντηση που είχε με τον Αγγλικανό επίσκοπο, τα όσα είχε μάθει τον ώθησαν να πάρει σταθερή θέση στο ζήτημα του διορισμού μιας γυναίκας ως κληρικού. (1 Τιμ. 2:12) Σύντομα αποχώρησε από την Αγγλικανική Εκκλησία, άρχισε να παρακολουθεί συναθροίσεις στην Αίθουσα Βασιλείας και, σε ηλικία 84 ετών, ήταν έτοιμος για βάφτισμα.

Άλλοι άνθρωποι βοηθιούνται από Μάρτυρες που δείχνουν διάκριση και εμμονή. Όταν μια γυναίκα είπε πως είναι «αθεΐστρια και ουμανίστρια», η Τζάκλιν Γκαμπλ τη ρώτησε ευγενικά σε τι πίστευε. Εκείνη απάντησε: «Στους ανθρώπους και στη ζωή». Η γυναίκα ήταν απασχολημένη, και έτσι η αδελφή μας της άφησε ένα φυλλάδιο και υποσχέθηκε να ξαναπάει. Μαζί με το σύζυγό της, τον Μάρτιν, η Τζάκλιν την επισκέφτηκε ξανά και επανήλθε στο σχόλιο που είχε κάνει εκείνη για “τους ανθρώπους και τη ζωή”. Όταν έμαθαν ότι ο σύζυγος της οικοδέσποινας, ο Γκας, είχε παρόμοιες απόψεις και ήταν κοινωνικός λειτουργός, φρόντισαν να τον γνωρίσουν. Η Κριστίν, η σύζυγός του, άρχισε να μελετάει τη Γραφή και προόδευσε ως το βάφτισμα. Αλλά ο Γκας δεν δεχόταν να πάει στην Αίθουσα Βασιλείας. Παρατήρησε, όμως, ότι από τότε που η Κριστίν άρχισε να μελετάει με τους Μάρτυρες, τα παιδιά του συμπεριφέρονταν με πολύ σεβασμό καθώς μεγάλωναν, κάτι που δεν συνέβαινε με πολλούς άλλους νεαρούς.

Το σημείο στροφής για τον Γκας ήρθε το 1978. Στη διάρκεια μιας διεθνούς συνέλευσης στο Εδιμβούργο της Σκωτίας, η σύζυγός του προσκάλεσε για καφέ μια ομάδα ευαγγελιζομένων που έδιναν μαρτυρία στην περιοχή της. Ανάμεσά τους ήταν και κάποια μέλη του Κυβερνώντος Σώματος. Προτού φύγουν από το σπίτι, έπλυναν τα πιάτα που είχαν χρησιμοποιήσει. Όταν ο Γκας επέστρεψε εκείνο το απόγευμα, η Κριστίν του μίλησε ενθουσιασμένη για τους απροσδόκητους επισκέπτες της. «Δεν μπορώ να φανταστώ κάποιον καρδινάλιο να μας επισκέπτεται και να πλένει τα πιάτα!» είπε ο Γκας. Λίγο καιρό αργότερα, ενώ έκαναν διακοπές στη Γαλλία, ο Γκας πήγε με την οικογένειά του σε μια Αίθουσα Βασιλείας. Εντυπωσιάστηκε από την υποδοχή που τους επιφύλαξαν οι αδελφοί και την αγάπη που τους έδειξαν. Σύντομα κατάλαβε ότι μόνο ανάμεσα στους αληθινούς μαθητές του Χριστού Ιησού θα έβρισκε τέτοια αγάπη. (Ιωάν. 13:35) Λίγο καιρό αφότου επέστρεψε στο Εδιμβούργο, άρχισε να μελετάει, βρήκε ικανοποιητικές απαντήσεις στα ερωτήματα που τον απασχολούσαν και αφιέρωσε τη ζωή του στον Ιεχωβά.

Ασφαλώς, όταν οι άνθρωποι στον τομέα δείχνουν λίγο ή και καθόλου ενδιαφέρον, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά απαιτείται να έχουν υπομονή και θετική στάση για να συνεχίσουν να τους επισκέπτονται. Θα ήταν εύκολο να αποθαρρυνθούν όταν επί ώρες αντιμετωπίζουν περιφρόνηση και απάθεια. Πώς το υπερνικούν αυτό οι Μάρτυρες; «Η απάθεια είναι μεγάλο και δυσεπίλυτο πρόβλημα», παραδέχεται ο Έρικ Χίκλινγκ από το Λάουθ του Λίνκολνσερ. Ο στοχασμός γύρω από παραδείγματα του παρελθόντος τον βοηθάει να υπομένει. «Προσεύχομαι ένθερμα και συχνά. Σκέφτομαι τον Μωυσή, τον Ιερεμία, τον Παύλο και, ασφαλώς, τον Ιησού».

Η πιστή εγκαρτέρηση και η ευλογία του Ιεχωβά είναι δύο από τους σημαντικότερους παράγοντες που συνέβαλαν στην αύξηση η οποία έχει σημειωθεί. Πριν από τριάντα εννιά χρόνια, ο Φρανκ και η Ρόουζ Μακ Γκρέγκορ διορίστηκαν σε μια πόλη όπου οι άνθρωποι ήταν πολύ θρησκευόμενοι και δεν συμπαθούσαν τους Μάρτυρες του Ιεχωβά. Πώς θεωρούσαν το διορισμό τους; Ο Φρανκ θυμάται: «Ήμουν πολύ ντροπαλός και ένιωθα εντελώς ανεπαρκής. Αλλά η σύζυγός μου και εγώ τον θεωρήσαμε διορισμό από τον Ιεχωβά». Αυτό τους βοήθησε να διατηρήσουν θετική στάση. «Προσευχόμασταν να γνωρίσουν κάποιοι ντόπιοι την αλήθεια». Λόγω αυτής της πιστής υπηρεσίας, υπάρχει τώρα εκεί μια εκκλησία με 74 ευαγγελιζομένους, από τους οποίους τα δύο τρίτα γνώρισαν την αλήθεια σε εκείνη την πόλη. Το ζεύγος Μακ Γκρέγκορ δεν καυχιέται για αυτό· απλώς είναι ευγνώμονες που μπόρεσαν να χρησιμοποιηθούν από τον Ιεχωβά.—2 Κορ. 4:7.

Ο Τζεφ Γιανγκ, ένας παλιός Μάρτυρας που συνεχίζει να επισκέπτεται εκκλησίες, εξηγεί: «Συχνά ρωτάω τους αδελφούς πώς πήγαν με τη διακονία τους εκείνη την ημέρα». Αν μερικοί απαντήσουν αρνητικά, τους λέει να σκεφτούν τα πολλά θετικά πράγματα που έχουν επιτελέσει. Τους υπενθυμίζει: «Ταχθήκαμε στην πλευρά του Ιεχωβά. Ζήσαμε σύμφωνα με την αφιέρωσή μας. Συνεργαστήκαμε με τον “άγγελο που πετάει στο μεσουράνημα”. Ενθαρρύναμε άλλους να γνωρίσουν τον Ιεχωβά. Δώσαμε προειδοποίηση με τη μαρτυρία μας». Κατόπιν αναφέρει πως, εφόσον έχουν επιτελέσει όλα αυτά τα πράγματα, πώς μπορούν να λένε ότι δεν πέρασαν καλά; «Οι άνθρωποι αντιδρούν ανάλογα με τις περιστάσεις τους και με αυτό που έχουν στην καρδιά τους», συνεχίζει ο Τζεφ. «Αυτό που μετράει είναι η πιστότητά μας καθώς δίνουμε μαρτυρία και κηρύττουμε τα καλά νέα».—Αποκ. 14:6· 1 Κορ. 4:2.

Χαιρόμαστε για την «Ευλογία του Ιεχωβά»

Πολλά άτομα στη Βρετανία είναι ενεργοί Μάρτυρες του Ιεχωβά επί 20, 40, 50 ή και περισσότερα χρόνια. Πώς νιώθουν για αυτό που κάνουν; Στο εδάφιο Παροιμίες 10:22, η Αγία Γραφή λέει: «Η ευλογία του Ιεχωβά πλουτίζει, και εκείνος δεν προσθέτει πόνο σε αυτήν». Δεκάδες χιλιάδες Μάρτυρες του Ιεχωβά στη Βρετανία μπορούν να διαβεβαιώσουν προσωπικά ότι αυτή η δήλωση είναι αληθινή.

«Το μεγαλύτερο προνόμιο που έχει δοθεί σε ανθρώπους». Με αυτόν τον τρόπο περιγράφει τη Χριστιανική διακονία ο Κορνίλιους Χόουπ από το Μπάζινγκστοουκ, ηλικίας περίπου 75 ετών, ο οποίος συμμετέχει σε αυτήν εδώ και μισό αιώνα. Η Αν Γκίλαμ, που βαφτίστηκε πριν από 50 σχεδόν χρόνια και της οποίας ο σύζυγος είναι επίσκοπος περιοχής, λέει ότι η διακονία της είναι “ο τρόπος με τον οποίο μπορεί να εκδηλώνει αγάπη για τον Ιεχωβά και τον Γιο του”.

Ο Ντένις Μάθιουζ, ο οποίος βαφτίστηκε το 1942, εξηγεί: «Βλέπω τη διακονία σαν τροφή—πνευματικά ενισχυτική. Είναι ικανοποιητικό να κάνεις το θέλημα του Θεού, είτε οι άνθρωποι ακούν είτε όχι». Η σύζυγός του, η Μέιβις, προσθέτει: «Υπηρετώ τον Ιεχωβά από τα νιάτα μου και αισθάνομαι ότι δεν υπάρχει καλύτερος τρόπος ζωής».

Πώς βλέπουν οι παλιοί Μάρτυρες τους ανθρώπους και την ανταπόκρισή τους; Έπειτα από 40 και πλέον χρόνια στην υπηρεσία του Ιεχωβά, η Μιούριελ Τάβενερ λέει: «Οι άνθρωποι μας χρειάζονται όσο ποτέ άλλοτε επειδή δεν έχουν αληθινή πνευματική βοήθεια από καμιά άλλη πηγή». Και τι συμβαίνει όταν δέχονται αυτή τη βοήθεια; Ο σύζυγός της, ο Άντονι, το θέτει ως εξής: «Το να βλέπουμε τους ανθρώπους να γνωρίζουν την αλήθεια και να κάνουν αλλαγές στη ζωή τους είναι σαν να βλέπουμε ένα θαύμα καθώς το πνεύμα του Ιεχωβά τούς ελκύει στη λατρεία του».

Είναι ικανοποιητικό το να μεταδίδει κανείς σε άλλους την ελπίδα που μόνο ο Λόγος του Θεού μπορεί να δώσει. Όταν ο Φρεντ Τζέιμς, επίσκοπος πόλης στο Πλίμουθ του Ντέβον, και η σύζυγός του αναλογίζονται τα χρόνια της υπηρεσίας τους, μπορούν να μετρήσουν πάνω από 100 άτομα τα οποία βοήθησαν να προοδεύσουν ως το βάφτισμα. Πολλοί από αυτούς υπηρετούν τώρα ως πρεσβύτεροι, διακονικοί υπηρέτες και σκαπανείς. Και οι τρεις γιοι τους συμμετείχαν στην υπηρεσία σκαπανέα όταν τελείωσαν το σχολείο και τώρα υπηρετούν ως πρεσβύτεροι. Ένας από αυτούς, ο Ντέιβιντ, απόφοιτος της Γαλαάδ, υπηρετεί ως ιεραπόστολος και μέλος της Επιτροπής του Τμήματος στο Πακιστάν. Πόσο πλούσια και ανταμειφτική ζωή έχουν ζήσει ο αδελφός και η αδελφή Τζέιμς!

Καθώς υπηρετούν πιστά επί χρόνια, πολλοί Μάρτυρες στη Βρετανία είναι σε θέση να βλέπουν θαυμάσια αποτελέσματα από τη διακονία τους. Ο Ρίτσαρντ και η Χέιζελ Τζέσοπ υπηρετούν τον Ιεχωβά επί μισό και πλέον αιώνα—το μεγαλύτερο διάστημα ως ολοχρόνιοι υπηρέτες. Έχουν βοηθήσει πολλούς να αντιληφθούν το προνόμιο της αφιέρωσης στον Ιεχωβά, και το ζεύγος Τζέσοπ αγαπάει όλα αυτά τα άτομα. Εντούτοις, εξακολουθούν να θυμούνται ιδιαίτερα τη μελέτη τους με τον Τζακ και τη Λιν Ντάουσον. Όλα άρχισαν με μια φιλική επίσκεψη σε ανθρώπους που κατάγονταν από την ίδια περιοχή. (Η Χέιζελ και ο Τζακ είναι και οι δύο από τη βορειοανατολική Αγγλία.) Σύντομα οι επισκέψεις εξελίχθηκαν σε Γραφική μελέτη. Εντούτοις, κάποτε ο Τζακ είπε ότι θα έπρεπε να σταματήσουν για κάποιο διάστημα τη μελέτη. Ο Ρίτσαρντ απάντησε: «Όχι, δεν πρέπει να το κάνετε αυτό. Πρώτα πρέπει να τελειώσετε το βιβλίο, και κατόπιν, αν θέλετε, μπορείτε να σταματήσετε». Τελικά δεν “σταμάτησαν”. Αντίθετα, αφιερώθηκαν στον Ιεχωβά, άρχισαν το σκαπανικό και έγιναν μέλη της οικογένειας Μπέθελ. Ο Τζακ υπηρετεί τώρα στην Επιτροπή του Τμήματος.

Η ανταπόκριση μερικών νεαρών στη Γραφική αλήθεια έφερε ιδιαίτερη χαρά σε άλλους. Η Ρομπίνα Άουλερ και ο σύζυγός της, ο Σίντνι, σκαπανείς στην περιοχή Νταντί της Σκωτίας, είναι ιδιαίτερα χαρούμενοι για την πρόοδο που έκανε ο Πολ Κερνζ, ο οποίος άρχισε να πηγαίνει στο σπίτι τους για να κάνουν Γραφική μελέτη όταν ήταν 12 χρονών. Γρήγορα η αλήθεια ρίζωσε στην καρδιά του, αλλά επειδή ο πατέρας του τού απαγόρευσε να συνεχίσει τη μελέτη, ο Πολ περίμενε μέχρι να μεγαλώσει· ενώ φοιτούσε σε ένα κολέγιο στο Αμπερντίν ξανάρχισε τη Γραφική του μελέτη. Έκανε ταχύτατη πρόοδο. Μετά το βάφτισμα, έβαλε στόχο του το σκαπανικό. Το 1992 παρακολούθησε τη Σχολή Διακονικής Εκπαίδευσης. Ενώ υπηρετούσε ως πρεσβύτερος στο Σέφιλντ, έμαθε ισπανικά, και το 1998 διορίστηκε να υπηρετεί ως ιεραπόστολος στον Παναμά.

Στη Βρετανία πάνω από 10.000 άτομα συμμετέχουν στην υπηρεσία σκαπανέα. Θεωρούν πολύτιμες τις ευλογίες αυτής της υπηρεσίας. Λόγου χάρη, ο Μπιλ και η Τζουν Τάμστον ήταν παντρεμένοι οχτώ χρόνια και έκαναν σκαπανικό όταν απέκτησαν το πρώτο τους παιδί. Τελικά έκαναν τρία κορίτσια. Προσπάθησαν να κρατήσουν σε εξέχουσα θέση την υπηρεσία σκαπανέα στην οικογενειακή τους ζωή. Το πρόγραμμά τους ήταν φορτωμένο, αλλά το ότι έκαναν πράγματα μαζί ως οικογένεια τους βοήθησε να πετύχουν. «Πάντα αφιερώναμε χρόνο στα κορίτσια», εξηγεί ο Μπιλ. «Όταν έγιναν έφηβες, αυτό δεν άλλαξε. Όποτε ήθελαν να πάνε για πατινάζ, μπόουλινγκ, κολύμπι ή για μπάλα, πηγαίναμε και εμείς μαζί». Τώρα και τα τρία κορίτσια είναι παντρεμένα και υπηρετούν ως τακτικές σκαπάνισσες. Όλοι απολαμβάνουν «τον καλύτερο τρόπο ζωής», όπως λέει ο Μπιλ.

Σήμερα, 77 αδελφοί (οι περισσότεροι παντρεμένοι) υπηρετούν ως περιοδεύοντες επίσκοποι στη Βρετανία. Η ζωή τους συνεπάγεται εντατικό πρόγραμμα σε εβδομαδιαία και ετήσια βάση. Ο Τζεφ Γιανγκ συμμετείχε σε αυτή την υπηρεσία μέχρις ότου χρειάστηκε να κάνει κάποια προσαρμογή λόγω προχωρημένης ηλικίας και προβλημάτων υγείας. Αυτός και η σύζυγός του, η Βι, ζούσαν με μια βαλίτσα στο χέρι και έμεναν σε διαφορετικό σπίτι κάθε εβδομάδα. Πώς αισθάνεται η Βι για αυτόν τον τρόπο ζωής; «Δεν ήταν πολύ δύσκολο», απαντάει, «επειδή κάθε φορά που επισκεπτόμασταν κάποια εκκλησία προσθέταμε νέα μέλη στη Χριστιανική μας οικογένεια. Νιώθαμε τη ζεστασιά της αδελφότητας οπουδήποτε πηγαίναμε. Όποιο διορισμό και αν μας δώσει ο Ιεχωβά, εμπλουτίζει τη ζωή μας». Ενώ απολαμβάνουν το παρόν, αποβλέπουν σε αυτό που επιφυλάσσει το μέλλον. Ο Τζεφ εξηγεί: «Αυτό το σύστημα τελειώνει. Δεν έχει μέλλον. Έπειτα από αυτό, θα έχουμε τη θαυμάσια προοπτική να συμμετάσχουμε στην αποκατάσταση της γης σε παραδεισιακές συνθήκες. Όταν αρχίσει η ανάσταση, πόσες Γραφικές μελέτες θα έχουμε—θα πρέπει να γίνει ένα τεράστιο έργο!» Η σύζυγός του προσθέτει: «Είναι θαυμάσιο να γνωρίζεις ότι τίποτα δεν μπορεί να εναντιωθεί στον Ιεχωβά με επιτυχία».

Υποστηρίζοντας τη “Θεϊκή Οδό Ζωής”

Η ταυτόχρονη διεξαγωγή εννιά διεθνών συνελεύσεων με θέμα «Η Θεϊκή Οδός Ζωής» στη Βρετανία—στο Εδιμβούργο, στο Λιντς, στο Μάντσεστερ, στο Γούλβερχαμπτον, στο Ντάντλι, στο Νόριτς, στο Λονδίνο, στο Μπρίστολ και στο Πλίμουθ—τον Ιούλιο του 1998 ήταν συγκινητική περίσταση. Παρευρέθηκαν εκπρόσωποι από 60 και πλέον χώρες. Ολόκληρο το πρόγραμμα παρουσιάστηκε όχι μόνο στην αγγλική αλλά και στη γαλλική, στην ισπανική και στην παντζάμπι. Την επόμενη εβδομάδα η συνέλευση διεξάχθηκε στην ελληνική.

Τέσσερα μέλη του Κυβερνώντος Σώματος—ο Τζον Μπαρ, ο Ντάνιελ Σίντλικ, ο Άλμπερτ Ντ. Σρόντερ και ο Θεοντόρ Τζάρας—παρακολούθησαν τις συνελεύσεις στη Βρετανία, και όταν εκφωνούσαν ομιλίες γινόταν σύνδεση με όλες τις πόλεις όπου διεξάγονταν συνελεύσεις. Ένα άλλο συγκινητικό χαρακτηριστικό ήταν η παρουσία ιεραποστόλων που υπηρετούσαν σε ξένους αγρούς. Από τους εκατοντάδες Βρετανούς που έχουν σταλεί σε ιεραποστολική υπηρεσία, οι 110 παρευρέθηκαν σε αυτές τις συνελεύσεις. Ο ζήλος και το αυτοθυσιαστικό τους πνεύμα ενθάρρυναν πραγματικά όλους όσους άκουσαν τις συνεντεύξεις τους στο πρόγραμμα.

Τα όσα είδαν και άκουσαν όσοι παρευρέθηκαν σε αυτές τις συνελεύσεις άγγιξαν βαθιά την καρδιά τους—ακόμη και την καρδιά των παιδιών. Η απόφαση που υιοθέτησαν στο τελευταίο μέρος της συνέλευσης περιέγραφε τη θεϊκή οδό ζωής στην οποία ήταν όλοι αποφασισμένοι να περπατούν. Μετά το πρόγραμμα, ο τετράχρονος γιος ενός ζεύγους Μαρτύρων από το Ντάρλινγκτον είπε: «Μαμά, αγαπώ πραγματικά τον Ιεχωβά. Αγαπώ πάρα πολύ και εσένα και τον μπαμπά, αλλά αγαπώ περισσότερο τον Ιεχωβά». Όταν η μητέρα του τον ρώτησε γιατί, εκείνος είπε ότι ο Ιεχωβά μάς έδωσε την ελπίδα του Παραδείσου και έστειλε τον Γιο του να πεθάνει για εμάς, «και γι’ αυτό πρέπει να τον αγαπώ περισσότερο».

Στο τέλος του προγράμματος στο Εδιμβούργο και στο Λονδίνο, οι εκπρόσωποι των διαφόρων χωρών κουνούσαν τα μαντίλια τους ο ένας στον άλλον και κατόπιν ξέσπασαν σε παρατεταμένα χειροκροτήματα. Ακόμη και όταν τελείωσε το πρόγραμμα, πολλοί συνέχισαν να ψάλλουν ύμνους της Βασιλείας, δίνοντας έτσι εγκάρδιο αίνο στον Ιεχωβά.

Η Μαρτυρία που Έχει Δοθεί

Στη Βρετανία έχει δοθεί εκτεταμένη μαρτυρία. Ξεκίνησε το 1881, όταν εκατοντάδες χιλιάδες Γραφικά φυλλάδια διανεμήθηκαν στις μεγάλες πόλεις μέσα σε λίγες μόνο εβδομάδες. Μερικοί από τους σπόρους που σπάρθηκαν τότε άρχισαν να καρποφορούν. Μέσα σε ένα εξάμηνο το 1914, το «Φωτόδραμα της Δημιουργίας» προβλήθηκε σε 98 πόλεις και το παρακολούθησαν 1.226.650 θεατές. Όταν ξέσπασε ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος, υπήρχαν 182 εκκλησίες στη Βρετανία. Στη δεκαετία του 1920 και του 1930 η μαρτυρία εντάθηκε καθώς ολοένα και περισσότεροι από εκείνους που ήταν συνταυτισμένοι με τις εκκλησίες συμμετείχαν στη διακονία από σπίτι σε σπίτι, δίνοντας προσωπικά μαρτυρία στους οικοδεσπότες. Από το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, έχουν αφιερωθεί 650.746.716 επιπλέον ώρες στη διακονία στη Βρετανία, έχουν γίνει 297.294.732 επανεπισκέψεις σε ενδιαφερόμενα άτομα και έχουν δοθεί στο κοινό 74.105.130 βιβλία και βιβλιάρια, καθώς και 567.471.431 περιοδικά. Κατά μέσο όρο, οι Μάρτυρες του Ιεχωβά στη Βρετανία επισκέπτονται τους ανθρώπους στα σπίτια τους δύο ή τρεις φορές το χρόνο.

Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά είναι τόσο γνωστοί για το έργο τους από πόρτα σε πόρτα ώστε πολλοί οικοδεσπότες, μόλις ανοίγουν την πόρτα τους και βλέπουν καλοντυμένους ανθρώπους, ρωτούν αμέσως: «Είστε Μάρτυρες του Ιεχωβά;»

Η Γη Γεμίζει από τη Γνώση του Ιεχωβά

Το 1891, καθώς ο Κ. Τ. Ρώσσελ παρατηρούσε τον αγρό της Βρετανίας, θεωρούσε ότι ήταν “έτοιμος και περίμενε να θεριστεί”. Είναι φανερό ότι το έργο θερισμού που γίνεται στη διάρκεια της τελικής περιόδου αυτού του συστήματος πραγμάτων πλησιάζει στο τέλος του. Και τι θαυμάσιος θερισμός αποδεικνύεται αυτός! Το 1900 υπήρχαν στη Βρετανία μόνο 138 Σπουδαστές της Γραφής (όπως ήταν τότε γνωστοί οι Μάρτυρες του Ιεχωβά), οι περισσότεροι χρισμένοι με το πνεύμα Χριστιανοί. Τώρα ο αριθμός είναι 910 φορές μεγαλύτερος. Εκείνον τον καιρό το νομικό όργανο που χρησιμοποιούσαν οι Σπουδαστές της Γραφής άνοιγε το πρώτο του γραφείο τμήματος εκτός Ηνωμένων Πολιτειών. Τώρα υπάρχουν 109 τμήματα σε όλη την υδρόγειο. Στην αμερικανική ήπειρο υπάρχουν 24 τμήματα. Στην Ευρώπη βρίσκονται άλλα 25. Στην αφρικανική ήπειρο 19. Στην Ασία και σε νησιά σε διάφορα μέρη της υδρογείου, υπάρχουν άλλα 41 τμήματα. Σε συνεργασία με αυτά, 5,9 εκατομμύρια Μάρτυρες μεγαλύνουν το όνομα του Ιεχωβά και γνωστοποιούν τα καλά νέα της Βασιλείας του η οποία είναι στα χέρια του Ιησού Χριστού. Και είναι αποφασισμένοι να συνεχίσουν να δίνουν μαρτυρία μέχρις ότου ο Θεός πει ότι αρκεί.

Τα ζωοπάροχα νερά ήδη ρέουν άφθονα από τον ουράνιο θρόνο του Ιεχωβά Θεού και του Γιου του, του Ιησού Χριστού. Απευθύνεται με ζέση η πρόσκληση: «Όποιος διψάει ας έρθει· και όποιος θέλει ας πάρει νερό ζωής δωρεάν». (Αποκ. 22:1, 17) Στη διάρκεια της Χιλιετούς Βασιλείας του Ιησού Χριστού, όταν αναστηθούν οι νεκροί, αναμφίβολα δισεκατομμύρια περισσότεροι άνθρωποι θα έχουν την ευκαιρία να επωφεληθούν από αυτή τη στοργική προμήθεια, η οποία μπορεί να καταστήσει εφικτή για αυτούς την αιώνια ζωή. Το πρόγραμμα της θεϊκής εκπαίδευσης που έχει διεξαχθεί μέχρι στιγμής είναι απλώς η αρχή. Ενώπιόν μας, στο νέο σύστημα πραγμάτων του Θεού, βρίσκεται ο καιρός κατά τον οποίο με πλήρη τρόπο «η γη θα γεμίσει από τη γνώση του Ιεχωβά όπως τα νερά σκεπάζουν τη θάλασσα».—Ησ. 11:9.

[Χάρτης/Εικόνες στη σελίδα 86, 87]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

ΑΓΓΛΙΑ

Αίθουσες Συνελεύσεων που βρίσκονται σε βολικά μέρη σε όλη τη χώρα: (1) Μάντσεστερ, (2) Βόρειο Λονδίνο, (3) Ντάντλι, (4) Σάρεϊ, (5) Ανατολικά Πένινα, (6) Μπρίστολ, (7) Έτζγουερ

[Εικόνες]

Ανατολικά Πένινα

Έτζγουερ

Σάρεϊ

Μάντσεστερ

Μπρίστολ

[Ολοσέλιδη εικόνα στη σελίδα 66]

[Εικόνες στη σελίδα 70]

Ο Τομ Χαρτ

[Εικόνα στη σελίδα 72]

Το πρώτο γραφείο τμήματος της Εταιρίας

[Εικόνες στη σελίδα 72]

Οι τωρινές εγκαταστάσεις

[Εικόνες στη σελίδα 74, 75]

Έφυγαν για να υπηρετήσουν σε ξένους αγρούς: (1) Κλάουντ Γκούντμαν, (2) Ρόμπερτ Νίσμπετ, (3) Έντουιν Σκίνερ, (4) Τζον Κουκ, (5) Έρικ Κουκ, (6) Τζορτζ Φίλιπς, (7) Τζορτζ Νίσμπετ. Φόντο: Βιβλιοπώλες διάκονοι καθ’ οδόν προς την Ανατολική Αφρική

[Εικόνα στη σελίδα 79]

Η Φραντσίσκα Χάρις δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τις οικιακές βοηθούς

[Εικόνα στη σελίδα 90]

Η Βέρα Μπουλ, η οποία υπηρετεί στην Κολομβία

[Εικόνα στη σελίδα 90]

Ο Μπάρι και η Τζανέτ Ράσμπι—“πάντοτε ήθελαν να κάνουν περισσότερα”

[Εικόνα στη σελίδα 92]

Σχολή Υπηρεσίας Σκαπανέα στην Αίθουσα Συνελεύσεων του Ντάντλι

[Εικόνα στη σελίδα 95]

Η οικογένεια Μπέθελ της Βρετανίας στην πρωινή λατρεία

[Εικόνα στη σελίδα 96]

Αποφοίτηση της πρώτης τάξης της Σχολής Διακονικής Εκπαίδευσης στη Βρετανία

[Εικόνα στη σελίδα 102]

Η πρώτη Αίθουσα Βασιλείας ταχείας ανέγερσης στη Βρετανία (Γουέστον Φάβελ, Νορθάμπτον)

[Εικόνα στη σελίδα 107]

Ο Μάικλ και η Τζιν Χάρβεϊ

[Εικόνα στη σελίδα 108, 109]

Σκαπανείς που αποφάσισαν να υπηρετήσουν σε ξενόγλωσσες εκκλησίες

[Εικόνα στη σελίδα 116, 117]

Ο Α. Ντ. Σρόντερ ενώ παίρνει συνέντευξη από παλιούς αδελφούς στην ετήσια συνέλευση στο Λέστερ το 1983

[Εικόνα στη σελίδα 123]

Σκαπανείς από τα νησιά Σέτλαντ πλησιάζουν ένα αλιευτικό σκάφος στο «θαλάσσιο» τομέα τους

[Εικόνα στη σελίδα 131]

Ο Τζον και η Μίλντρεντ Μπαρ

[Εικόνα στη σελίδα 133]

Η Επιτροπή του Τμήματος (από αριστερά προς τα δεξιά). Καθιστοί: Πίτερ Έλις, Τζον Γουίν. Όρθιοι: Μπέβιν Βάιγκο, Στίβεν Χάρντι, Τζον Άντριους, Ρον Ντρέιτζ, Τζακ Ντάουσον, Ντένις Ντάτον

[Εικόνες στη σελίδα 138, 139]

Το έργο μαρτυρίας δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη

[Εικόνες στη σελίδα 140, 141]

Άτομα με μακρόχρονη πιστή υπηρεσία: (1) Σίντνι και Ρομπίνα Άουλερ, (2) Άντονι και Μιούριελ Τάβενερ, (3) Ρίτσαρντ και Αν Γκίλαμ, (4) Τζεφ και Βι Γιανγκ, (5) Φρεντ και Ρόουζ Τζέιμς, (6) Κορνίλιους και Ρίκι Χόουπ, (7) Ντένις και Μέιβις Μάθιουζ, (8) Ρίτσαρντ και Χέιζελ Τζέσοπ