Η Πληθυσμιακή Έκρηξις του Αστερία

Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στη Χαβάη

ΕΠΙ δεκαετίες, ήταν σπάνιο να δη κανείς έναν αστερία που ονομάζεται «αστερακάνθιον.» Στη Δεκαετία του 1920, σε μια εκτεταμένη έρευνα που διεξήχθη κατά μήκος του Μεγάλου Κοραλλιογενούς Φράγματος της Αυστραλίας, βρέθηκε μόνο ένα δείγμα. Σήμερα, όμως, τα νερά του Νοτίου Ειρηνικού βρίθουν απ’ αυτούς. Μια πληθυσμιακή έκρηξις στο βασίλειο των αστεριών!

Αυτό εδημιούργησε προβλήματα για τον άνθρωπο. Οι κοραλλιογενείς σχηματισμοί εξακολουθούν να καταστρέφωνται από την αφθονία των αστεριών. Ένα παράδοξο πράγμα σχετικά μ’ αυτό είναι ότι οι μικροσκοπικοί πολύποδες, τα κοράλλια που οικοδομούν τα φράγματα, είναι φυσικοί εχθροί του αστερία, δεδομένου ότι καταβροχθίζουν τους γόνους του που κολυμβούν ελεύθερα. Τώρα όμως έχουν αντιστραφή οι οροί.

Πλήθη από 10.000 έως 20.000 αστερίες του είδους του «αστερακανθίου» έχουν ερημώσει μέγα μέρος του Μεγάλου Κοραλλιογενούς Φράγματος της Αυστραλίας που καλύπτει πάνω από 250 μίλια. Και άλλων νησιών επίσης υφίστανται ζημίες οι κοραλλιογενείς των σχηματισμοί, όπως του Γκουάμ και του Φίτζι. Περίπου 20.000 γιγαντιαίοι αστερίες έχουν βρεθή σε απόστασι 1.300 γυαρδών από τον κοραλλιογενή σχηματισμό έξω των ακτών της Χαβάης.

Γιατί αυτή η πληθυσμιακή έκρηξις των αστεριών; Συμβαίνει λόγω κάποιας θαλασσίας ανισορροπίας, για την οποία κάποια αυθεντία εδήλωσε: «Είναι μια απίστευτη ιστορία, που ποτέ προηγουμένως δεν έγινε γνωστή στην ιστορία της θαλασσίας βιολογίας.»

Αστερίας το Αστερακάνθιον

Ο αστερίας είναι καμωμένος γύρω από ένα κεντρικό σημείο όπως ο τροχός, και πολλοί απ’ αυτούς έχουν πέντε βραχίονες. Αλλά το είδος του αστερακανθίου έχει συνήθως δεκαέξη βραχίονες! Καθώς δείχνει το όνομά του, η επάνω πλευρά πλάτους δυο ποδών, σκεπάζεται με μακριά δηλητηριώδη αγκάθια.

Από ένα κεντρικό στόμα στην αποκάτω πλευρά του αστερία εκτείνονται ακτινοειδώς δεκαέξη αυλακώσεις, μια σε κάθε βραχίονα. Κατά μήκος αυτών των αυλακωμάτων υπάρχουν σειρές από λεπτά σωληνάρια. Ονομάζονται «σωληνοειδή πόδια.» Στο άκρον κάθε σωληνοειδούς ποδιού είναι μια απομυζητική βεντούζα, και υπάρχουν εκατοντάδες απ’ αυτές σε κάθε βραχίονα.

Αυτά τα πόδια παρέχουν μεγάλη βοήθεια στον Κο Αστερία, όταν πεινά, διότι μ’ αυτά μπορεί να πιάνη σφιχτά, με δύναμι που ισοδυναμεί προς εικοσιπέντε πάουντς κατά τετραγωνική ίντσα. Μπορούν ν’ ανοίξουν ακόμη και μεγάλα όστρακα για να τραφούν μ’ αυτά. Όταν ο αστερίας γευματίζη με κοράλλια, περιτυλίγει απλώς με τους πολλούς του βραχίονες το υποψήφιο γεύμα του και στηρίζεται καλά. Κατόπιν συμβαίνει κάτι το καταπληκτικό: Ο αστερίας, δια μέσου του στόματός του, βγάζει έξω το εσωτερικό τοίχωμα του πτυχωτού στομάχου του, το απλώνει πάνω στο θύμα του σαν ένα ξεφουσκωμένο αλεξίπτωτο και χύνει πεπτικά υγρά πάνω στο κοράλλιο, απολαμβάνοντας το γεύμα του.

Όπως συμβαίνει και με άλλους αστερίες, ο αστεράκανθος είναι ένα αξιοσημείωτο ζώο. Πρώτα-πρώτα, μπορεί να βγάλη νέους βραχίονες, αν οι παλαιοί έχουν αποκοπή. Πράγματι, ένα ολόκληρο ζώο μπορεί ν’ αναπτυχθή από ένα μόνο βραχίονα που έχει ένα τμήμα του κεντρικού του δίσκου.

Γιατί η Πληθυσμιακή Έκρηξις;

Ποια όμως είναι η αιτία της ανισορροπίας που ωδήγησε στην πληθυσμιακή έκρηξι των αστεριών; Υπάρχει κάποια αβεβαιότης. Μια θεωρία που φαίνεται να ισχύη για την Αυστραλία είναι η εξής: Ένα από τα λίγα πλάσματα που τρέφονται με αστερακάνθους αστερίας, το γιγαντιαίο τριτώνιο, λιγοστεύει συνεχώς σε αριθμούς. Αυτό το ωραίο τεράστιο μαλάκιο με κέλυφος ατρακτοειδές ή ωοειδές, που ονομάζεται τριτώνιον το του τρίτωνος, μερικές φορές αυξάνει σε μήκος πλέον του ενός ποδιού. Όταν ένα γιγαντιαίο τριτώνιο συλλαμβάνη έναν αστερία, προβαίνει στην καταβρόχθισί του. Λίγο μετά τη βρώσι του καλυμμένου με αγκάθια αστερία, το τριτώνιον εξεμεί τ’ αγκάθια.

Γιατί όμως υπάρχουν λιγότερα αστεριοφάγα τριτώνια; Αυστραλιανοί εμπειρογνώμονες της θαλάσσης, που μελετούν το πρόβλημα, πιστεύουν ότι η εκ μέρους τουριστών και συλλεκτών ζήτησις του οστράκου του γιγαντιαίου τριτωνίου έχει φέρει αυτή την κατάστασι. Οι εμπειρογνώμονες έφθασαν σ’ αυτό το συμπέρασμα, διότι διεπίστωσαν ότι η χειρότερη βλάβη από τους κοραλλιοφάγους αστερίας ήταν συνήθως στην εσωτερική πλευρά του φράγματος των κοραλλίων, που είναι προσιτώτερη στους ανθρώπους. Ο Δρ. Ρόμπερτ Ενντήν, του Πανεπιστημίου της Κουήνσλαντ, υπελόγισε ότι οι συλλέκται οστράκων έβγαλαν από το Μεγάλο Κοραλλιογενές Φράγμα τουλάχιστον 100.000 τριτώνια μεταξύ του 1949-1959.

Για μια φορά ακόμη, όπως συνέβη και με άλλες διαταράξεις της ισορροπίας στο παρελθόν, ο άνθρωπος φαίνεται να είναι πίσω απ’ αυτό το θαλάσσιο φαινόμενον. Πέντε σχετικές θεωρίες, που βασίζονται σε πολλές έμμεσες αποδείξεις, έχουν προωθηθή από κορυφαίους επιστήμονας, που ερευνούν το ζήτημα υπό την αιγίδα του Υπουργείου Εσωτερικών των Ηνωμένων Πολιτειών. Οι διαπιστώσεις αυτές δείχνουν ότι ο άνθρωπος έχει ανατρέψει την ευαίσθητη οικολογική ισορροπία των κοραλλιογενών σχηματισμών με τρόπους περισσοτέρους του ενός. Αυτοί είναι: (1) Υπερβολική ακτινοβολία από ατομικές δοκιμές· (2) πολύ μεγάλη συλλογή του σπανίου οστράκου του τριτωνίου· (3) υπερβολική βυθοκόρησις· (4) μόλυνσις με DDT και (5) αλιεύσεις με δυναμίτιδα.

Όταν ο άνθρωπος κάνη ανατινάξεις σε διώρυγες ή αλιεύη με δυναμίτιδα, μπορεί να φονεύση κοράλλια. Και όταν ένας σχηματισμός με ζωντανά κοράλλια καταστρέφεται από τον άνθρωπο, δεν υπάρχουν πολύποδες για να φάγουν τους γόνους των αστεριών· επί πλέον, οι γόνοι εγκαθίστανται τώρα στον νεκρό σχηματισμό και μεγαλώνουν με ασφάλεια. Μια αυθεντία αναφέρει ότι μεγάλα πλήθη αστεριών στο Γκουάμ και στο Πονάπε «ανεκαλύφθησαν για πρώτη φορά κοντά σε τόπους εκρήξεων ή βυθοκορήσεων.» Έτσι, το πρόβλημα έχει πολλά γνωρίσματα που πιστοποιούν ότι δημιουργήθηκε από τον άνθρωπο.

Αντιμετώπιση του Προβλήματος

Μερικά Αυστραλιανά σχέδια αντιμετωπίσεως του πληθυσμού των αστεριών περιλαμβάνουν ευρείας εκτάσεως συλλογή αυτού του θαλασσινού αγκαθωτού ζώου και την εισαγωγή τριτωνίων, που θα τα ρίψουν στη θάλασσα για να τρέφωνται με αστερίες. Επίσης, είναι υπό εξέτασιν το πώς μπορεί να γίνη αναπαραγωγή του τριτωνίου σε μεγάλη κλίμακα. Προς το παρόν, υπάρχει κάποια απαγόρευσις να παίρνουν τριτώνια από το Μεγάλο Κοραλλιογενές Φράγμα.

Μερικές αυθεντίες παρώτρυναν την Αυστραλία να θέση σ’ εφαρμογή ένα επείγον πρόγραμμα εξαλείψεως του αστερία. Αλλά «δεν θα ενεργήσωμε βεβιασμένα για οτιδήποτε σχέδια ή ιδέες καταστροφής του αστερακάνθου αστερία,» είπε ο Νίγκελ Χ. Μπόουεν, ομοσπονδιακός Υπουργός Παιδείας και Επιστήμης, «έως ότου υπολογίσωμε, εκτιμήσωμε και κατανοήσωμε την πραγματική φύσι του προβλήματος.»

Είναι φρόνιμο ν’ αποκτά κανείς επαρκή γνώσι προτού ενεργήση. Λόγου χάριν, προ ετών, μερικοί αλιείς οστράκων, ωργισμένοι από τις διαιτητικές συνήθειες του αστερία, έπαιρναν κάθε αστερία που συνελάμβαναν και τον έσχιζαν σε πολλά κομμάτια, τα οποία έρριχναν πάλι μέσα στη θάλασσα. Στην πραγματικότητα, δεν αντελαμβάνοντο ότι επεδείνωναν απλώς το πρόβλημά των, διότι, από έναν αποκομμένον βραχίονα μπορεί ν’ αναπτυχθή ένας μεγάλος αστερίας!

Σε πολλές ειδήσεις εφημερίδων ο αστερίας περιγράφεται ως απαίσιος. Είναι, όμως; Δεν μπορεί μήπως αυτό να είναι ένα άλλο παράδειγμα που δείχνει τι έχει κάμει ο άνθρωπος σχετικά με τη γη, και τα επακόλουθα κακά αποτελέσματα έναντι του εαυτού του;

Είναι αλήθεια ότι η καταστροφή των κοραλλιογενών σχηματισμών είχε ως συνέπεια την απώλεια μιας πηγής θαλασσίας τροφής για μερικούς νησιώτες. Αλλά το γεγονός είναι ότι η γη υφίσταται συνεχώς αλλαγές που επηρεάζουν τις πηγές προμηθειών τροφής του ανθρώπου. Μολαταύτα, υπάρχει αφθονία τροφής πάνω σ’ αυτή τη γη. Δεν είναι ο αστερίας που κάνει τους ανθρώπους να πεινούν. Είναι μάλλον οι πολιτικές διαιρέσεις που δημιουργούνται από τους ανθρώπους, καθώς επίσης το άπληστο εμπορικό των πνεύμα.

Ο άνθρωπος χρειάζεται να μάθη να ζη με το περιβάλλον του, να συνεργάζεται μ’ αυτό και να προσαρμόζη τη δραστηριότητά του όπως απαιτούν οι αλλαγές που δεν εξαρτώνται απ’ αυτόν. Τότε ο αστερίας δεν θα θεωρήται πια απαίσιος, αλλά ένα αξιοσημείωτο ζώο.