Ένα Νέο Υδροηλεκτρικό Σχέδιο στην Ιρλανδία

Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στην Ιρλανδία

ΜΙΑ μέρα, το 1968, πηγαίναμε με αυτοκίνητο στην ωραία Κοιλάδα Γκλέντασσαν της Κομητείας Ουίκλω. Όταν φθάσαμε στην κορυφή Ουίκλω Γκαπ ύψους 1567 ποδών, είχαμε μια καταπληκτική θέα! Ενώ κοιτάζαμε πέραν από το άγονο, στρωμένο με χαλίκια έδαφος προς τη Λίμνη Ναχάναγκαν, αντί να βλέπωμε το γνώριμο περιβάλλον, είδαμε ότι ο τόπος ήταν γεμάτος από ανθρώπους και μηχανές! Ναι, μια τεράστια περιοχή ισοπεδώνετο και εχαράσσετο ένας δρόμος.Τι μπορούσε να σημαίνη αυτό;

Οι επόμενες επισκέψεις απεκάλυψαν ότι άρχιζε η κατασκευή ενός νέου υδροηλεκτρικού έργου. Αλλά πώς μπορούσε να γίνη αυτό; Ο ποταμός Γκλέντασσαν ήταν μόνο ένα ρεύμα. Η περιέργειά μας δεν ικανοποιήθηκε παρά το καλοκαίρι του 1970, όταν ένας μηχανικός από αυτή την αξιοσημείωτη τοποθεσία μας ωδήγησε σ’ ένα γύρο και μας εξήγησε τη βάσι του σχεδίου κατασκευών.

Βάσις Σχεδίου

Η Λίμνη Ναχάναγκαν πρέπει να χρησιμοποιήται σαν μια φυσική δεξαμενή. Οι χάρτες δείχνουν ότι η στάθμη της είναι 1.378 πόδια πάνω από τη θάλασσα. Αλλά πίσω, ο Λόφος Τέρλω υψώνεται πολύ απότομα σε ύψος πάνω από 2.250 πόδια, και στην κορυφή του κατασκευάζεται μια τεχνητή δεξαμενή. Αυτές οι δυο δεξαμενές θα συνδεθούν με μια σήραγγα που θα διανοιχθή με ανατίναξι του βράχου που βρίσκεται στο εσωτερικό του Λόφου Τέρλω.

Το βασικό σχέδιο είναι το νεώτερο για μια αποθήκευσι νερού με αντλία. Το νερό εισάγεται με αντλία από την κατώτερη στην ανώτερη δεξαμενή, όπου εναποθηκεύεται. Όταν θέλουν να παράγουν ηλεκτρική ενέργεια, το εναποθηκευμένο νερό αφήνεται να ρέη κάτω στη σήραγγα, διά μέσου των υδροστροβίλων που τους θέτει σε λειτουργία, και κατόπιν χύνεται μέσα στη χαμηλώτερη δεξαμενή.

Ένας Γύρος στην Τοποθεσία

Αλλά ελάτε μαζί μας καθώς ξαναγυρίζομε για να κάμωμε ένα γύρο στην τοποθεσία, και θα ιδήτε τι γίνεται εδώ.

Η στάθμη της Λίμνης Ναχάναγκαν έχει χαμηλώσει πολλά πόδια. Οδηγούμεθα μ’ ένα αυτοκίνητο μέσ’ απ’ όλα τα υπαίθρια έργα που έχουν κατασκευασθή στις παραλίμνιες όχθες, ώσπου ερχόμεθα στο μαύρο χαίνον στόμα μιας σήραγγος που είναι σκαμμένη μέσα στο βράχο του Λόφου Τέρλω, ο οποίος υψώνεται από πάνω μας. Το αυτοκίνητο ανεβαίνει μέσα στη σήραγγα, και οι αναμμένοι μπροσθινοί φανοί μας τρυπούν το σκοτάδι. Υπάρχει σχεδόν χώρος για δυο αυτοκίνητα το ένα δίπλα στο άλλο. Αυτή είναι η σήραγξ της εισόδου, η οποία πρόκειται να επιστρωθή με τσιμέντο. Τρανταζόμαστε και πιτσιλιζόμαστε ελαφρά καθώς προχωρούμε στην πλαγιά του λόφου. Τέλος η σήραγξ διευρύνεται κάπως. Εδώ είναι φώτα· και είναι σχεδόν σ’ όλο το μήκος που έχει ανασκαφή.

Παρατηρούμε τις γυμνές επιφάνειες των βράχων και ρωτούμε κάθε ανατίναξι πόσο προχωρούσε η σήραγξ. Συνήθως εξήμισυ έως δέκα πόδια. Καθώς τσαλαβουτούμε γύρω με τις λαστιχένιες μας μπόττες σημειώνομε ότι στη μακρυνή άκρη η σήραγξ στενεύει, στρέφει, κι’ έπειτα ανέρχεται απότομα. Τι είναι αυτό;

Είναι το φρέαρ πιέσεως ή σήραγξ που θα συνδέση τις δύο δεξαμενές. Η γωνία κλίσεως είναι 28 μοίρες προς το οριζόντιο επίπεδο, που σημαίνει κλίσιν ελαφρώς πιο απότομη από 1 προς 2, μια κλίσι που οι οδηγοί αυτοκινήτων μπορούν να εκτιμούν! Το μήκος αυτής της κλίσεως θα είναι 540 γυάρδες. Η διάμετρος είναι σχεδόν δεκαέξη πόδια. Αυτή η σήραγξ πιέσεως θα επιστρωθή με χαλύβδινα ελάσματα, και θα χυθή σκυρόδεμα μέσα στον χώρο μεταξύ του χάλυβος και του τοιχώματος του βράχου.

Ξαναμπαίνομε στο αυτοκίνητο, το οποίον στρέφει εύκολα στο πλατύτερο τμήμα της σήραγγος. Έξω πάλιν, κατευθυνόμεθα προς την είσοδο της σήραγγος αερισμού. Αυτή έχει πολύ μικρότερη διάμετρο, και πρέπει να βαδίσωμε. Αυτή οδηγεί στην κατηφοριά του λόφου πολύ απότομα προς το μέρος που ονομάζεται Η Σπηλιά. Αυτή θα στεγάση τον υπόγειο εξοπλισμό γεννητριών και θα φθάνη κανείς σ’ αυτήν μέσω της σήραγγος εισόδων όταν όλο το έργο τελειώση. Οι ανασκαπτόμενες διαστάσεις έχουν μήκος σχεδόν ενενήντα γυάρδες, πλάτος περίπου εικοσιπέντε γυάρδες και ύψος περίπου τριάντα τρεις γυάρδες. Τι σπηλιά είναι αυτή! Ο κύριος εξοπλισμός θ’ αποτελήται από τέσσερις αναστρεφόμενους αντλιοστροβίλους που θα παράγουν ενέργεια όταν η δύναμις του νερού θα τους στρέφη προς μια διεύθυνσι, και οι οποίοι, αντιστρόφως, θα ενεργούν ως υδραντλίες. Επίσης θα περιλαμβάνωνται δυο γερανοί εβδομήντα τόννων και ο χώρος ελέγχου.

Ξαναγυρίζομε στη σήραγγα αερισμού και κατόπιν ανεβαίνομε εκείνον το δρόμο που είχαμε παρατηρήσει για πρώτη φορά να χαράσσεται εκείνη την ημέρα του 1968. Αυτός ο δρόμος ελίσσεται επί σχεδόν δυο μίλια κι’ ένα τέταρτο του μιλίου προς την κορυφή του Λόφου Τέρλω. Τι θέαμα είναι εκεί! Η κορυφή του λόφου έχει κοπή σαν φέτα. Υπάρχουν πολλές μηχανές, κυρίως για ν’ απομακρύνουν το χώμα, αλλά μια μηχανή είναι πελώρια. Συντρίβει τους βράχους και τους μεγαλίθους σε κομμάτια που απορροφούνται μέσα σ’ αυτήν. Το αποτέλεσμα: μια τεράστια περιοχή ισοπεδώθηκε και στο κέντρο της έχει ανασκαφή μια μεγάλη «λεκάνη» που περικυκλώνεται από ένα ανάχωμα.

Αναρριχώμεθα επάνω στο ανάχωμα και διασχίζομε τη λεκάνη. Ναι, αυτή είναι η άνω δεξαμενή υπό κατασκευήν! Αποτελειωμένο το ανάχωμα θα έχη ύψος περίπου εξηνταπέντε πόδια υπεράνω της χαμηλότερης στάθμης του νερού. Ο πυθμένας, οι εσωτερικές πλαγιές και η κορυφή θα έχουν μια ασφαλτική επίστρωσι από τσιμέντο και επί πλέον μια τελική πλαστική σφραγιστική επένδυσι. Τι θέαμα θα είναι αυτό! Η απόστασις γύρω στην κορυφή του αναχώματος θα είναι πάνω από 7/8 του μιλίου. Και τι θαυμάσια άποψις είναι εκεί, όταν κοιτάζωμε κάτω ολόγυρα στους λόφους Ουίκλω.

Ξαναρχίζομε τη διαδρομή προς τα κάτω. Η περιοδεία μας τελείωσε. Αφού είδαμε αυτά τα πράγματα, αρχίζομε τώρα να διερωτώμεθα τη δαπάνη. Θα ανέλθη σε ολικό ποσό 14 εκατομμυρίων λιρών Αγγλίας. Ποια θα είναι τα οφέλη από τη δαπάνη ενός τόσο μεγάλου χρηματικού ποσού;

Οφέλη

Ίσως το μεγαλύτερο όφελος από το σύστημα αποθηκεύσεως ύδατος με αντλία είναι ότι αυτό προμηθεύει την πρόσθετη ενέργεια ακριβώς όταν χρειάζεται. Με το πάτημα ενός κουμπιού, το νερό ελευθερώνεται από την άνω δεξαμενή, και σε λίγα λεπτά αυτό θέτει σε λειτουργία τις γεννήτριες. Η ολική διαθέσιμη ποσότης ενεργείας από τον Λόφο Τέρλω θα είναι 280 εκατομμύρια βατ!

Προσέξτε την άλλη λύσι: άλλοι τύποι σταθμών παραγωγής ενεργείας λειτουργούν συνεχώς, και οι απαιτήσεις των ωρών αιχμής πρέπει να προβλέπωνται αρκετά εγκαίρως. Αυτό εύκολα παρατηρείται στην περίπτωσι σταθμών ηλεκτροπαραγωγής που χρησιμοποιούν γαιάνθρακες ή πετρέλαιο. (Αυτοί είναι γνωστοί ως θερμικοί σταθμοί.) Σκεφθήτε μια ατμομηχανή· αυτή χρειάζεται χρόνο για να φροντισθούν οι φωτιές, και έπειτα για να υπάρχη περισσότερος ατμός διαθέσιμος για προβλεπόμενη υψηλότερη ταχύτητα ή για δύσκολη ανηφοριά. Αυτή είναι μια σχετικώς βραδεία εργασία όταν συγκριθή με το να πατήσης ένα κουμπί για να δοθή πρόσθετη ενέργεια· και πόσο θετικώτερη και βεβαιότερη είναι η τελευταία μέθοδος! Επομένως βλέπομε ότι ο Σταθμός του Λόφου Τέρλω θα είναι μια εξασφάλισις εναντίον εξαντλήσεως ή ελαττώσεως εφοδίων για την απαιτούμενη ενέργεια σε περιόδους αιχμής.

Ένα άλλο κέρδος είναι η μείωσις στο ελάχιστον του κόστους εφοδιασμού. Όπως ακριβώς υπάρχουν περίοδοι αιχμής στη ζήτησι ενεργείας, έτσι υπάρχουν και περίοδοι ελαχίστης ζητήσεως, των οποίων η κυριώτερη είναι εκείνη που συμβαίνει τη νύχτα. Αλλά υποθέστε ότι οι περισσότεροι από τους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής έπαυαν να λειτουργούν κάθε νύχτα. Σκεφθήτε τα καύσιμα που θα εχρειάζοντο κάθε πρωί για να τεθούν πάλι σε κίνησι, ειδικά όταν ολοένα και μεγαλύτεροι σταθμοί που απαιτούν ολοένα και περισσότερα καύσιμα για εκκίνησι θα έπρεπε να ανεγείρωνται για ν’ αντιμετωπίζουν την αυξανόμενη ζήτησι αιχμής.

Σκεφθήτε επίσης τις φθορές και τις ζημίες. Θα μπορούσαμε να συγκρίνωμε την κατάστασι αυτή με ό,τι συμβαίνει όταν τρέχωμε μ’ ένα αυτοκίνητο: το συχνό σταμάτημα και ξεκίνημα χρειάζεται περισσότερα καύσιμα και αυξάνει την ταχύτητα φθοράς στη μηχανή, ενώ το να τηρή κανείς το αυτοκίνητο σε κίνησι σταθερή είναι οικονομικώτερος τρόπος και είναι καλύτερο για τη μηχανή. Ομοίως είναι πολύ οικονομικώτερο να λειτουργούν θερμοηλεκτρικοί σταθμοί συνεχώς με ένα αρκούντως σταθερό ρυθμό, και να προσθέτετε μόνον την απαιτούμενη ποσότητα από ένα σταθμό αποθηκεύσεως ύδατος με αντλία στις περιόδους αιχμής. Αλλά σημειώστε επίσης ότι με τη μέθοδο αυτή, η απόδοσις ενεργείας από τη συνεχή λειτουργία κατά τη νύχτα είναι διαθέσιμη να παρέχη την ενέργεια σ’ ένα σταθμό αποθηκεύσεως με αντλία που απαιτείται για να ανεβάζη το νερό από τη χαμηλότερη στην υψηλότερη δεξαμενή. Με άλλους λόγους η πλεονάζουσα ενέργεια, που παράγεται τη νύχτα και που προκύπτει από οικονομική καθ’ όλον το 24ωρον λειτουργία, μεταφέρεται σ’ ένα γιγαντιαίο απόθεμα απ’ όπου μπορεί να διατεθή σχεδόν στιγμιαίως ακριβώς όταν χρειασθή.

Και σχετικά με τις δαπάνες αυτά δεν είναι τα μόνα κέρδη. Η δαπάνη γαιανθράκων και πετρελαίου που χρειάζεται για τους θερμοηλεκτρικούς σταθμούς τώρα ανέρχεται στα ύψη· αυξήθηκαν περίπου κατά 50 τοις εκατό σ’ ένα έτος σε μερικές περιπτώσεις. Στους σταθμούς εναποθηκεύσεως νερού με αντλία δεν υπάρχει κανένα τέτοιο πρόβλημα, διότι η λειτουργία των εξαρτάται από το νερό! Είναι αλήθεια ότι η δαπάνη εγκαταστάσεων είναι μεγάλη, αλλά ωρισμένη. Και όταν συγκρίνωμε τη δαπάνη των 14 εκατομμυρίων λιρών για τα έργα του Λόφου Τέρλω με τα 300 εκατομμύρια λίρες που η Ιρλανδία σχεδιάζει να δαπανήση κατά τα προσεχή δέκα έτη για την κατασκευή ενεργειακών σταθμών άλλων τύπων και δικτύων, αυτή η δαπάνη δεν φαίνεται να είναι πράγματι σημαντική.

Στην Ιρλανδία επί του παρόντος, περίπου το ήμισυ της ολικής ενεργείας λαμβάνεται από τους υδροηλεκτρικούς σταθμούς. Αυτός ο εφοδιασμός είναι ανεξάρτητος των εισαγωγών γαιανθράκων πετρελαίου. Αυτή την εποχή, η εξάρτησις από τέτοιες εισαγωγές είναι ένας αυξανόμενος κίνδυνος. Επομένως η είσοδος επί της σκηνής του υδροηλεκτρικού Σταθμού Τέρλω θα φέρη μεγαλύτερη σταθερότητα στον εφοδιασμό της χώρας με ενέργεια.

Έτσι πολλά άτομα πρόκειται να εφοδιασθούν με ηλεκτρισμό που είναι ακόμη περισσότερο εγγυημένος, και που παραμένει όσο το δυνατόν οικονομικός και είναι ασφαλής. Αναμφιβόλως πολλοί άνθρωποι ήδη ωφελήθηκαν από το σχέδιο της αποθηκεύσεως αντλούμενου νερού στη Σκωτία, από ένα που είναι στην Ουαλλία, περίπου από μια δωδεκάδα στην Ευρώπη και από πολλά στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής. Έχει προταθή επίσης όπως κατασκευασθή ένα τέτοιο συγκρότημα κοντά στο Νιούρυ της Βορείου Ιρλανδίας.

Οι άνθρωποι εδώ αποβλέπουν στην έναρξι λειτουργίας αυτού του σχεδίου του Λόφου Τέρλω το 1973, που θα είναι το πρώτο του είδους του σ’ αυτή τη χώρα.

[Διάγραμμα στη σελίδα 17]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

ΕΡΓΟΣΤΑΣΙΟΝ ΛΟΦΟΥ ΤΕΡΛΩ

ΥΨΗΛΟΤΕΡΗ ΔΕΞΑΜΕΝΗ

ΣΗΡΑΓΞ ΠΙΕΣΕΩΣ

ΣΠΗΛΙΑ

ΛΙΜΝΗ ΝΑΧΑΝΑΓΚΑΝ