Καιρός Ανοικοδομήσεως στη Χώρα των Πουλιών
ΠΩΣ θα αισθανόσαστε αν θα έπρεπε να κτίζετε ένα νέο σπίτι κάθε χρόνο αμέσως μετά την άφιξί σας από ένα ταξίδι εκατοντάδων μιλίων; Ποια θα ήταν η στάσις σας αν αυτό το νέο σπίτι το χρησιμοποιούσατε μόνο για έξι ή επτά μήνες; Αυτό ακριβώς κάνουν τα πουλιά όλων των ειδών κάθε άνοιξι στις βόρειες περιοχές της γης μας!
Πετούν ενθουσιασμένα τριγύρω μαζεύοντας διάφορα υλικά για να τα χρησιμοποιήσουν στο κτίσιμο αναπαυτικής φωλιάς για να στεγάσουν τα μελλοντικά μικρά τους. Με την υποκίνησι του θεόδοτου ενστίκτου των και με τη χρήσι μόνο του ράμφους των σαν εργαλείο διαμορφώσεως, αυτά τα πτηνά αρχίζουν ένα καταπληκτικό οικοδομικό πρόγραμμα.
Τα Πουλιά που δεν Κτίζουν Φωλιές
Όλα τα πουλιά όμως δεν ασχολούνται με το κτίσιμο φωλιάς την άνοιξι. Μερικά ξαναγυρίζουν στην παλιά τους φωλιά, κάνουν τις αναγκαίες επισκευές και εγκαθίστανται για άλλη μια φορά εκεί μέσα. Άλλα πουλιά ούτε καν νοιάζονται να χτίσουν φωλιά. Μεταξύ αυτών είναι ωρισμένα θαλασσοπούλια και ο χαραδριός ο φωνακλάς. Τα θηλυκά αυτών των ειδών είναι ευχαριστημένα να γεννούν απλώς τ’ αυγά τους στο έδαφος, όπου τα βρύα και τα φύλλα σχηματίζουν μια μικρή φωλιά. Εν τούτοις η θεία σοφία έχει προνοήσει για τον κίνδυνο που αυτό μπορεί να παρουσιάση. Τα πουλάκια αυτών των πουλιών γεννιώνται σκεπασμένα με χνούδι και μπορούν να τρέχουν τριγύρω. Έτσι, όταν βγαίνουν από το κέλυφός τους, στεγνώνουν το χνούδι τους στη ζεστή λιακάδα και τρέχουν γρήγορα σ’ ένα μέρος ασφαλείας.
Η ουρία είναι ένα άλλο πουλί που δεν νοιάζεται για χτίσιμο φωλιάς. Η μαμά ουρία έχει την παράξενη συνήθεια να γεννά τ’ αυγά της στις άκρες κατηφορικών πλαγιών. Ίσως να νομίζετε ότι αυτό θα ήταν το χειρότερο μέρος στη γη για να γεννήση ένα πουλί τ’ αυγά του, διότι θα υπάρχη διαρκώς κίνδυνος να κατρακυλήσουν και να συντριφτούν στο βάθος της κατηφοριάς. Αλλά ο Δημιουργός της ουρίας εφρόντισε γι’ αυτήν την πιθανότητα. Τ’ αυγά της ουρίας έχουν το σχήμα σβούρας και έχουν ένα σκληρό κέλυφος που δεν σπάει εύκολα. Πώς όμως όλα αυτά χρησιμεύουν ως προστασία;
Το πείραμα ενός πτηνολόγου καθώς παρατηρούσε την ουρία απαντά σ’ αυτό το ερώτημα. Άφησε ένα από τ’ αυγά τους να κατρακυλήση στον κατήφορο. Ανέφερε ότι το αυγό δεν κύλησε κατ’ ευθείαν κάτω, αλλά ταλαντεύτηκε τριγύρω σαν σβούρα και σταμάτησε με το σκληρό κέλυφός του ανέπαφο. Ούτε ένα από αυτά τα κωνικά αυγά δεν κατρακύλησε από τον κρημνό. Μόνο ένας νοήμων Δημιουργός θα μπορούσε να έχη εφεύρει το σχήμα αυτών των αυγών ώστε να τα διατηρή ασφαλή σ’ αυτούς τους κατηφορικούς βράχους όπου εναποτίθενται.
Οι νυχτογέρακες και οι μαύροι ρύγχωπες γλυτώνουν επίσης από το έργο κατασκευής φωλιάς. Ο νυχτογέρακας απλώς γεννά τ’ αυγά του, που έχουν ένα προστατευτικό χρώμα, πάνω στη γυμνή γη, πάνω σε χαλίκια, στην κορυφή ενός βράχου ή ακόμη πάνω στην επίπεδη χαλικοστρωμένη στέγη κάποιου κτιρίου της πόλεως. Όσο για τον μαύρο ρύγχωπα, αυτός απλώς κάθεται πάνω στην άμμο και στριφογυρίζει διαρκώς δημιουργώντας έτσι ένα μικρό βαθούλωμα για να γεννήση τ’ αυγά του. Αρκετά καλή μέθοδος για ν’ αποφύγη τον κόπο!
Σπίτι για τα Πουλιά που Χτίζουν Φωλιές
Τα μέρη που διαλέγουν τα πουλιά που κτίζουν φωλιές για να κάνουν το σπίτι τους ποικίλλουν τόσο όσο και τα ίδια τα πουλιά. Ακόμη και ανάμεσα στο ίδιο είδος, τα μέρη για τις φωλιές ποικίλλουν σημαντικά.
Η οικογένεια του τρυποφράχτη παρέχει ένα αξιοσημείωτο παράδειγμα αυτού του πράγματος. Το αρσενικό πουλί αρχίζει το χτίσιμο με την κατασκευή μιας ακατέργαστης φωλιάς. Κατόπιν πηγαίνει σ’ άλλο μέρος και κατασκευάζει άλλη μια. Και πόσο απορροφάται μ’ αυτό! Χτίζει μια ακατέργαστη φωλιά σε κάθε κατάλληλο σημείο της περιοχής του. Αργότερα, όταν φθάση το ταίρι του, την παίρνει μαζί του σε μια περιοδεία επιθεωρήσεως αυτών των φωλιών για να διαλέξη αυτήν που ταιριάζει στη φαντασία της. Τότε αυτή αρχίζει να πετάη έξω τα ξυλαράκια της και να χτίζη μια φωλιά σύμφωνα με το γούστο της.
Και ποια είναι μερικά από αυτά τα μέρη όπου ο κύριος και η κυρία τρυποφράχτη εγκαθιστούν το σπίτι τους; Έρευνες απεκάλυψαν ότι χρησιμοποιούν τρύπες που έχει κάνει ο δρυοκολάπτης, σπιτάκια πουλιών, καλάθια ψαριών, σακκούλες από μανταλάκια, παλιά παπούτσια, κουτιά από κονσέρβες, καπέλλα, ένα παλιό ψυγείο αυτοκινήτου, μάλιστα εγκατεστάθησαν ακόμη και στο μπατζάκι ενός παντελονιού, στην τσέπη ενός μπουρνουζιού καθώς και σ’ ένα παντελονάκι μπάνιου! Προφανώς δεν υπάρχει στεγαστικό πρόβλημα για τους τρυποφράχτες.
Είναι ενδιαφέρον να σημειωθή ότι οι ακατέργαστες φωλιές που απορρίπτει η κυρία τρυποφράχτη δεν γκρεμίζονται. Ένας ειδικός έχει τη γνώμη ότι οι φωλιές αυτές χρησιμεύουν ν’ απομακρύνουν άλλα πουλιά που αναζητούν σπίτι από το να εισέλθουν στην περιοχή του τρυποφράχτη. Γιατί; Διότι οι τρυποφράχτες ανατρέφουν μεγάλη οικογένεια και οι απαιτήσεις για τη διατροφή τους είναι τεράστιες. Έτσι η άμεση περιοχή γύρω απ’ τη φωλιά των μικρών του τρυποφράχτη με τ’ αποθέματα τροφής πρέπει να τηρήται ελεύθερη από κάθε συναγωνισμό από άλλες οικογένειες με πεινασμένα στόματα.
Παρατηρήστε τώρα έναν άλλο συγγενή σ’ αυτή την οικογένεια, τον εξάδελφό του, τον τρυποφράχτη των κάκτων, που είναι ένας κάτοικος της έρημου. Το ένστικτο αυτού του πουλιού το ωθεί να τοποθετή τη φωλιά του σ’ ένα μέρος δύσκολο για την κυκλοφορία, στο πιο αγκαθωτό μέρος του αφιλόξενου κάκτου κόλλα. Εκεί η σφαιρική φωλιά του φρουρείται καλά από τ’ αγκάθια που είναι σαν πολλά δηλητηριώδη σπαθιά έτοιμα να τρυπήσουν και να τσιμπήσουν οποιονδήποτε που θα τα άγγιζε απρόσεκτα. Κι ένας άλλος εξάδελφος, ο τρυποφράχτης των βράχων, χτίζει τη φωλιά του σε βραχώδεις σχισμές, χρησιμοποιώντας συχνά μικρές πέτρες για να σχηματίση ένα λιθόστρωτο που οδηγεί στην είσοδό του. Ένας άλλος ακόμη συγγενής, ο τρυποφράχτης των ελών, κατασκευάζει το καλά καμουφλαρισμένο σπίτι του βαθειά στη βλάστησι των ελών.
Εκείνο το δημοφιλές χαϊδεμένο πουλί της ανοίξεως, η κοκκινότσιχλα, κατασκευάζει τη φωλιά της σε διάφορα μέρη, Χρησιμοποιεί κλαδιά ή διχάλες σε δένδρα, θάμνους, κληματαριές, τριανταφυλλιές, πασσάλους σε φράχτες, πέτρινους τοίχους, κόγχες κτιρίων, γέφυρες, βάρκες και βαγόνια, καθώς και ράφια για φωλιές που τοποθέτησαν μερικοί άνθρωποι. Το ύψος αυτών των τοποθεσιών μπορεί να ποικίλλη από λίγα πόδια ώς εβδομήντα πόδια από το έδαφος.
Ίσως η πιο παράξενη τοποθεσία για φωλιά είναι αυτή που διαλέγει ο «βουτηχτής,» ένα μικρό υδρόβιο πουλί που είναι ολοχρόνιος κάτοικος των μακρινών δυτικών βουνών της Βορείου Αμερικής. Αυτό το πλάσμα χτίζει συχνά τη φωλιά του ακριβώς εκεί που πιτσιλίζει ο καταρράκτης και μάλιστα μερικές φορές πίσω από τον καταρράκτη, όπου η μόνη δυνατή είσοδος είναι απ’ ευθείας μέσα από τα νερά που πέφτουν! Ή τη χτίζει μεταξύ των ριζών των δένδρων ή σε μια σχισμή βράχου κοντά στα νερά ενός μικρού καταρράκτου. Είναι ακριβώς το σωστό σημείο για ένα πουλί που του αρέσει να περπατή κάτω από τα νερά!
Οικοδομικό Υλικό και Σχήματα Φωλιών
Οι φωλιές των πουλιών είναι κάτι συναρπαστικό. Έχουν κάτι που φαίνεται να σας προσκαλή, ναι, να σας νεύη να πλησιάσετε και να κοιτάξετε από κοντά. Μερικοί που βρήκαν μια εγκαταλελειμμένη φωλιά δεν μπόρεσαν παρά να θαυμάσουν την αρχιτεκτονική της. Αν και είναι καμωμένη με πρωτόγονα υλικά και συγκρατείται με λάσπη μια φωλιά δεν είναι ασήμαντη υπόθεσις, αφού συνήθως μπορεί ν’ αντέχη στη βροχή και στους δυνατούς ανέμους, παραμένοντας στερεά προσκολλημένη στο σημείο που χτίσθηκε. Εκεί θα διαφυλάξη το πολύτιμο φορτίο της των αυγών ασφαλές σε κάθε είδους καιρό. Και να σκεφθή κανείς ότι όλα αυτά τα έβαλε εκεί από ένστικτο ένα πλασματάκι που χρησιμοποίησε μόνο το ράμφος του ως οικοδομικό εργαλείο!
Ποια είναι μερικά από τα υλικά που χρησιμοποιούν αυτά τα φτερωτά πλάσματα για να κατασκευάσουν τα καταπληκτικά τους παιδοκομεία; Μερικά απ’ αυτά τα υλικά είναι κλαδάκια, χόρτο, φύλλα, φλοιός, φτερά, τρίχες ανθρώπων και αλόγων και λάσπη που χρησιμοποιείται ως συνδετικό υλικό, που μερικές φορές ενισχύεται με το σάλιο των πουλιών. Το εσωτερικό της φωλιάς όπου κοίτονται τα αυγά επενδύεται γενικά με μαλακά υλικά όπως είναι τα βρύα, οι ιστοί αράχνης, χνούδι από βαμβακοειδή φυτά, κλωστές και ακόμη νήματα από σχοινιά απλώματος των ρούχων!
Η φωλιά του βουτηχτή, που αποτελείται από χόρτο, φύλλα και κλαδάκια, μοιάζει με πράσινο βρύο. Αυτό το πουλί είναι εξαιρετικά λεπτολόγο για την κατάστασι του βρύου. Πρέπει να διατηρήται πράσινο για να καμουφλάρη τη φωλιά του, που έχει λίγο-πολύ σχήμα σφαιρικό και έχει διάμετρο έξι ή επτά ίντσες. Λέγεται ότι αυτά τα πουλιά τινάζουν κατά διαστήματα σταγόνες νερού από τα βρεγμένα φτερά τους, για να κάνη το βρύο να φαίνεται φρέσκο και πράσινο αν δεν υπάρχη αρκετή υγρασία εκεί που βρίσκεται η φωλιά τους.
Οι φουρνάριοι χτίζουν μια πολύ ενδιαφέρουσα φωλιά. Από τη μορφή της φωλιάς πήρε το όνομά του το πουλί. Πάνω από τη φωλιά χτίζεται μια αψίδα από λουρίδες φλοιού, φύλλα, χόρτα και άλλα υλικά. Η είσοδος είναι μάλλον από το πλάι παρά από την κορυφή. Αυτό κάμνει ολόκληρο το κατασκεύασμα να μοιάζη κάπως σαν ένας στρογγυλός φούρνος της παλιάς μόδας.
Αξιοσημείωτη είναι η φωλιά του φλώρου της Βαλτιμόρης. Χρησιμοποιώντας μόνο το ράμφος της σαν βελόνα, η κυρία Φλώρου υφαίνει ένα σακούλι σε σχήμα αχλαδιού από ίνες φυτών, τρίχες, βρύα, κομμάτια μαλακής κλωστής, νήματα και άλλα, στην άκρη ενός ψηλού κλάδου. Η φωλιά αυτή είναι τόσο ανθεκτική ώστε υπολείμματά της είναι κολλημένα στις άκρες των κλαδιών τρία ή τέσσαρα χρόνια μετά την εγκατάλειψι της φωλιάς. Πραγματικά αυτή είναι τέχνη πουλιών υψηλής ποιότητος!
Τα χελιδόνια των καμινάδων κατασκευάζουν φωλιές σαν δίσκους μέσα σε κουφάλες δένδρων ή σε καμινάδες, που μοιάζουν με ημικυκλικά ράφια τοίχων. Τις σχηματίζουν συγκεντρώνοντας μικροσκοπικά κλαδάκια και συνδέοντάς τα με το κολλοειδές σάλιο τους που σκληραίνει όταν εκτεθή στον αέρα.
Σχετικά με τα συνδετικά υλικά, οι κοκκινότσιχλες χρησιμοποιούν φυσική λάσπη ως τσιμέντα για τις φωλιές των. Αν δεν έχουν διαθέσιμη λάσπη, είναι γνωστό ότι την κατασκευάζουν γεμίζοντας το ράμφος τους με χώμα και κατόπιν βουτώντας το μέσα στο νερό. Ή μπορεί να βρέξουν τα φτερά τους και να τινάξουν τις σταγόνες σ’ ένα χωματερό μέρος.
Αληθινά ο καιρός της οικοδομήσεως στη χώρα των πουλιών είναι ένας ευχάριστος καιρός που ξεκουράζει την ψυχή εκείνων που θα έκαναν τον κόπο να ρίξουν μια ματιά σ’ αυτές τις δραστηριότητες. Με το να είναι κανείς άγρυπνος να παρατηρή πώς και ‘πού τα πετεινά κάμνουσι φωλεάς’ μπορεί να υποκινηθή να υμνή και να ευχαριστή τον στοργικό Δημιουργό, Ιεχωβά Θεό, γι’ αυτά τα φτερωτά δώρα προς το ανθρώπινο γένος.—-Ψαλμ. 104:1, 16, 17.