Λατρεία του Διαβόλου και Καθολικισμός στη Βολιβία

Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στη Βολιβία

ΕΛ ΤΙΟ, τον αποκαλούν οι Ισπανόφωνοι μεταλλωρύχοι. «Θείο» στα Ελληνικά. Αλλά και στις δύο γλώσσες με τη λέξι αυτή υπονοείται ο Διάβολος.

Το πιο αξιοσημείωτο πράγμα, που σχετίζεται μ’ αυτόν τον αποκαλούμενο EL TIO στην ορεινή πόλι των μεταλλωρύχων Ορούρο της Βολιβίας είναι ο τρόπος λατρείας που αποδίδεται σ’ αυτόν από άτομα που πρεσβεύουν την Καθολική θρησκεία. Υπάρχει ακόμη και το «Καρναβάλι του Διαβόλου» που εορτάζεται κάθε χρόνο το πρώτο σαββατοκύριακο πριν από την περίοδο της Σαρακοστής.

Αλλά πώς άρχισαν όλα αυτά; Και πώς αυτή η λατρεία του Διαβόλου υιοθετήθηκε σ’ αυτή τη Βολιβιανή περιοχή του Καθολικισμού;

Αρχαίος Ινδικός Μύθος

Η πόλις Ορούρο έχει πάρει το όνομά της από τους Ούρους, μια Ινδική φυλή που ζούσε σ’ αυτή την περιοχή όταν οι Ισπανοί κατακτηταί εισήλθαν στην Νότιο Αμερική. Μαζί με τον ήλιο, τη σελήνη, τα άστρα και τη γη οι Ούρους ελάτρευαν ένα θεό με το όνομα Χουάρι (που είναι επίσης γνωστός ως Σουπαίη στους Βολιβιανούς που μιλούν Κετσούα), που ήταν ο θεός του Κάτω Κόσμου και του υπογείου μεταλλευτικού πλούτου που είναι υπό την εξουσίαν του.

Ένας μύθος των Ούρους ομιλεί για την απόφασι του Χουάρι να τους τιμωρήση επειδή εγκατέλειψαν τον κακό τρόπο ζωής που αυτός ο υπόγειος θεός εσυμβόλιζε. Ένα φοβερό φίδι, μια πελώρια σαύρα, ένας τερατώδης βάτραχος και μια ορδή από μυρμήγκια υπήκουσαν στις διαταγές του Χουάρι και επέπεσαν στην ειρηνική Ινδική φυλή από διαφορετικές κατευθύνσεις. Έπειτα στο κρίσιμο σημείο, λέγει ο μύθος, μια όμορφη Νιούστα (νεαρή παρθένος) ενεφανίσθη για να σώση τους Ούρους, νικώντας τον συρφετό των δυνάμεων του Χουάρι και διώχνοντάς τον κάτω από το έδαφος της γης.

Συγχώνευσις με τον Καθολικισμό

Πού, όμως, εμφανίζεται ο Καθολικισμός στην εικόνα; Ήλθε με τους εισβολείς Ισπανούς και την αναγκαστική μεταστροφή των Ινδιάνων στην Καθολική πίστι. Αλλά οι παλαιοί μύθοι και λατρείες εξακολούθησαν. Η Νιούστα έγινε γνωστή ως η «Παρθένος της Σοκαβόν» η προστάτις όλων των μεταλλωρύχων. Αυτή υποτίθεται ότι τους προστατεύει όταν αυτοί κατεβαίνουν μέσα στη γη για να βγάλουν κασσίτερο και άλλα μέταλλα και μ’ αυτόν τον τρόπο έρχονται σ’ επαφή με τον θεό του Κάτω Κόσμου Χουάρι. Για επιπρόσθετη προφύλαξι βέβαια οι μεταλλωρύχοι κάνουν τακτικές προσφορές στον Χουάρι (που τώρα καλείται Ελ Τίο), ειδικά την Πρώτη Παρασκευή κάθε μηνός.

Για να δείξη τη συγχώνευσι της Λατρείας του Διαβόλου με τον Καθολικισμό, ένα άρθρο στην εφημερίδα Λα Πάτρια (8 Φεβρουαρίου 1970) τονίζει: «Στην Αμερική οι χερσονησιακοί κληρικοί [αυτοί που προέρχονται από την Ισπανία] αντιμετώπισαν την αδυναμία να ξερριζώσουν την αρχική θρησκεία και τελικά εγκατέλειψαν κάθε προσπάθεια επιτρέποντας στους Ούρους να συνεχίσουν να λατρεύουν τον Σουπαίη [ή Χουάρι] στο εσωτερικό των ορυχείων . . . και ‘εκάλυψαν έτσι τις Ινδικές πεποιθήσεις με ένα Καθολικό βερνίκι’ κατά την έκφρασι του Αμπροσσέττι.»

Ο Καθηγητής Αουγκούστο Μπελτράν Χ., μια αυθεντία επί των ειδωλολατρικών συνηθειών της πόλεως Ορούρο, τις συγκρίνει με τις ειδωλολατρικές Ρωμαϊκές εορτές προς τιμήν τέτοιων θεών, όπως ο Κρόνος, και λέγει ότι «ο θεός του Ρωμαϊκού Καρναβαλιού αντικατεστάθη εδώ από τον Εωσφόρο, τον Χουάρι των Ούρους ή τον Σουπαίη των Ινδιάνων που μιλούν την Κετσούα.»

Αλλά στο Ορούρο ο Εωσφόρος (ο Διάβολος) εφέρθη σε συνεργασία με την Παρθένο κατά το ότι οι προσφορές που εγίνοντο στον Χουάρι (Ελ Τίο) έφθασαν να γίνωνται σ’ αυτήν, όπως το άρθρο της Λα Πάτρια συνεχίζει για να πη: . . . «Οι ‘προσφορές’ . . . από χρυσό και ασήμι που εξήγοντο από την κυριαρχία του κάτω κόσμου [μεταφέρονται] από τους Διαβόλους [άνδρες με διαβολικές ενδυμασίες] στην πλατεία της Σοκαβόν, όπου έχει κτισθή ο ναός που πήρε το όνομα της Παρθένου. Ασημικά και χρυσά και ασημένια κοσμήματα τοποθετούνται πάνω σε εκατοντάδες αψίδες . . . κάτω από τις οποίες θα περάσουν λιτανείες που οδηγούνται από ιερείς και ακολουθούνται από διαβόλους με οδηγό τον Εωσφόρο.»

Οι Μεταλλωρύχοι Αναζητούν Ασφάλεια

Η ζωή δεν είναι εύκολη για τους μεταλλωρύχους του Ορούρο. Εγειρόμενοι στις πέντε το πρωί οι περισσότεροι παίρνουν έναν απλό καφέ με ψωμί πριν φύγουν για τη σκληρή εργασία τους στα ορυχεία. Μερικοί μασούν φύλλα κόκας (που περιέχει το ναρκωτικό κοκαΐνη) για να κατευνάσουν την πείνα και συγχρόνως να μην αισθάνωνται τα ρίγη από το κρύο. Η εντατική εργασία τους συνεχίζεται επί οκτώ έως δώδεκα ώρες μ’ ένα μικρό διάλειμμα το μεσημέρι για τη λήψι ενός απλού ζεστού γεύματος που αποστέλλεται στους μεταλλωρύχους από τις συζύγους των. Από φόβο μήπως η ζωή γίνη ακόμη πιο δύσκολη πολλοί αισθάνονται υποχρεωμένοι ν’ ακολουθούν δεισιδαιμονικές συνήθειες των προγόνων τους που έχουν φθάσει σ’ αυτούς, περιλαμβανομένης και της λατρείας του Ελ Τίο.

Εκτός από τις ειδικές Αποκριάτικες προσφορές, οι Καθολικοί μεταλλωρύχοι κάνουν κατά καιρούς και άλλες προσφορές για τον Ελ Τίο—ίσως λίγο οινοπνευματώδες ποτό, ναρκωτικά, φύλλα κόκας ή σιγαρέττα. Αν συμβή κάποιο δυστύχημα στα ορυχεία, αυτοί μπορεί να προσπαθήσουν να καθησυχάσουν τον Ελ Τίο θυσιάζοντας ένα ή δυο λάμα μέσα στο ορυχείο ραντίζοντας το αίμα τους ολόγυρα.

Πόσο παράξενες θα φαίνονταν πολλές απ’ αυτές τις ενέργειες σε Καθολικούς που ζουν στη Νέα Υόρκη, στο Παρίσι ή στο Μόναχο! Εν τούτοις, είναι τυπικές της συνήθειας του συμβιβασμού του Καθολικισμού με τις ειδωλολατρικές συνήθειες ώστε να είναι πιο εύκολη η υπαγωγή του τοπικού πληθυσμού στο ζυγό της Εκκλησίας. Αυτά είναι πολύ διαφορετικά πράγματα από την αρχή που με τόση έμφασι έθεσε ο απόστολος Παύλος και ο οποίος είπε: «Τίνα μετοχήν έχει η δικαιοσύνη με την ανομίαν; Τίνα δε κοινωνίαν το φως προς το σκότος; Τίνα δε συμφωνίαν ο Χριστός με τον Βελίαλ [τον Διάβολον];»—2 Κορ. 6:14, 15.

Παρά την αφοσίωσί τους στην Παρθένο της Σοκαβόν παράλληλα μ’ αυτή που αποδίδουν στον Ελ Τίο, η θρησκεία έχει πολύ λίγη επίδρασι στην καθημερινή ζωή των περισσοτέρων από τους μεταλλωρύχους. Η επιρροή της Εκκλησίας μειώνεται σταθερά καθώς όλο και περισσότεροι μεταλλωρύχοι δεν βρίσκουν γνήσια ανακούφισι ή ελπίδα και στρέφονται μακρυά προς τα πολιτικά κόμματα ή τον κομμουνισμό, αναζητώντας μάταια κάτι καλύτερο.

Ευτυχώς, πολλοί ακούουν τα καλά νέα για κάτι πραγματικά καλύτερο, όταν πληροφορούνται για την καθαρή λατρεία του αληθινού Θεού που διδάσκεται στην Αγία Γραφή. Μέσω δωρεάν Γραφικών μελετών που διεξάγονται στα σπίτια τους από τους μάρτυρας του Ιεχωβά, πολλοί είναι εκείνοι που μαθαίνουν ‘την αλήθεια που ελευθερώνει’ (Ιωάν. 8:31, 32) και ελευθερώνονται από τις υποδουλωτικές συνήθειες και τους δεισιδαιμονικούς φόβους. Αντί να δίνουν την εμπιστοσύνη τους στις πολιτικές υποσχέσεις, εμπιστεύονται ολοκάρδια στη βασιλεία του Θεού ως τη μόνη κυβέρνησι που ασφαλώς θα φέρη καλύτερες συνθήκες ζωής.