Ένα Παράξενο Μίγμα Δοξασιών στη Βολιβία
Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στη Βολιβία
ΑΠΟ ΤΑ πέντε περίπου εκατομμύρια ανθρώπους που ζουν στη Βολιβία, τα δύο σχεδόν εκατομμύρια είναι Ινδιάνοι Κετσούα και Αϋμαρά. Μολονότι είναι καθ’ ομολογίαν Καθολικοί, συγχέουν τους «αγίους» με τους θεούς που λάτρευαν οι προγονοί των. Πώς συμβαίνει αυτό αφού η Καθολική Εκκλησία επί τέσσερις περίπου αιώνες κυριαρχεί στη Βολιβία;
Στο βιβλίο του Μια Σύντομη Ιστορία της Βολιβίας (A Short History of Bolivia), ο Ρόμπερτ Μπάρτον λέγει τα εξής για το έργο των Καθολικών ιεραποστόλων: «Άρχισαν να εργάζωνται για μεγάλους αριθμούς προσηλύτων και δεν προσπάθησαν να κάνουν τη Χριστιανοσύνη κατανοητή στους ιθαγενείς· στην πραγματικότητα, πολλοί ισχυρίζοντο ότι υπάρχει ομοιότης μεταξύ του δικού των συμβόλου πίστεως και των δεισιδαιμονικών δοξασιών των βαρβάρων. Αυτό εξηγεί το μίγμα αυτών των δύο που υπάρχει μέχρι σήμερα.»
Αυτό το «μίγμα αυτών των δύο» φαίνεται καθαρά από την Τόντος λος Σάντος, την Ημέρα Όλων των Αγίων. Ο Κιπ Λέστερ και η Τζέην Μάκκηλ, στο βιβλίο τους Ανακαλύψτε τη Βολιβία (Discover Bolivia), λέγουν: «Για τον καμπεσίνο [τον ιθαγενή αγρότη] η εορτή της Τόντος Σάντος είναι ένας συνδυασμός της Χριστιανικής μορφής της τηρήσεως αυτών των Αγίων Ημερών και η λατρεία απεδίδετο στα τσούλλπας.» Τα τσούλλπας είναι στρογγυλοί πύργοι από απελέκητες πέτρες που βρίσκονται στη λεκάνη της Τιτικάκα. Πιστεύεται ότι αυτές οι πέτρες προήλθαν αρχικά από τους τάφους των Ινδιάνων αρχηγών.
Είναι ενδιαφέρον να σημειωθή ότι η Καθολική Εκκλησία έχει προσαρμόσει πολλές άλλες ειδωλολατρικές συνήθειες και τις διατηρεί με τον ισχυρισμό ότι είναι Χριστιανικές. Η «Ημέρα Όλων των Ψυχών» δεν προήλθε από την αληθινή Χριστιανοσύνη. Άσχετα με την προέλευσί της, διαβάζομε στο Στερεότυπο Λεξικόν Λαϊκών Εθίμων, Μυθολογίας και Μύθου υπό Φούνκ και Βάγκναλλ (Funk and Wagnalls’ Standard Dictionary of Folklore, Mythology and Legend): «Ουσιαστικά, η [Ημέρα] Όλων των Ψυχών είναι η προσαρμογή μιας σχεδόν παγκοσμίας συνηθείας να ξεχωρίζεται ένα τμήμα του έτους (συνήθως το τελευταίο τμήμα) για τους νεκρούς. Οι Βαβυλώνιοι τηρούσαν μια μηνιαία Εορτή Όλων των Ψυχών κατά την οποία οι ιερείς έκαναν θυσίες.»
Όπως είναι εύκολο να καταλάβουμε, οι πρώτοι Χριστιανοί δεν τηρούσαν εορτή για τις «ψυχές» των νεκρών. Γνώριζαν ότι οι θεόπνευστες Γραφές διδάσκουν ότι «η ψυχή η αμαρτήσασα, αυτή θέλει αποθάνει.» (Ιεζεκ. 18:4) Ναι, αντιλαμβάνοντο ότι οι νεκροί είναι πραγματικά νεκροί και περιμένουν τον καιρό της αναστάσεως.—Πράξ. 24:15.
Ένα άλλο παράδειγμα ενός παράξενου μίγματος δοξασιών είναι η Διαμπλάδα (Χορός του Διαβόλου). Το βιβλίο Πύλη του Ηλίου, Μια Προοπτική της Βολιβίας (Gate of the Sun, A Prospect of Bolivia), λέγει τα εξής σχετικά μ’ αυτή την εορτή: «Ριζωμένη σ’ ένα συνδυασμό ειδωλολατρικού και Χριστιανικού μύθου, είναι ένα ενδιαφέρον παράδειγμα του δυισμού που υπάρχει ακόμη στην καθημερινή ζωή της Βολιβίας.»
Σύμφωνα με τη μη Χριστιανική παράδοσι της Βολιβίας, ο Διάβολος ζη στα ορυχεία και είναι ο κάτοχος των μεταλλικών στοιχείων και των μετάλλων. Καθημερινώς τον παρακαλούν οι μεταλλωρύχοι να τους προστατεύση από καθιζήσεις. Στη χορογραφία, οι ομάδες των λαϊκών χορευτών (που αντιπροσωπεύουν κάθε στρώμα της κοινωνίας στο Ορούρο, που είναι η πόλις των ορυχείων) παίζουν τον ρόλο του Διαβόλου, φορώντας μάσκες και κοστούμια με μεγάλη διακόσμησι. Κάνουν παρακλήσεις στην Βίρτζεν ντελ Σοκαβόν, την Παρθένο των Ορυχείων, προς όφελος τους. Στη διάνοια του Καθολικού η παρθένος είναι, βέβαια, η Μαρία.
Τονίζοντας την ανάμιξι της Καθολικής Εκκλησίας στον Χορό του Διαβόλου, το βιβλίο Ανακαλύψτε τη Βολιβία λέγει: «Εκτός από τις χορευτικές των εκτελέσεις, οι Χορευταί του Διαβόλου διεξάγουν τελετουργικά πολλές θρησκευτικές ιεροτελεστίες. Στους πρόποδες του Λόφου του Σαν Φελίπε στην περίφημη Εκκλησία της Σοκαβόν, τιμούν πρώτα την Παρθένο και κάνουν λειτουργίες σε ωρισμένες καθωρισμένες περιπτώσεις στη διάρκεια των Απόκρεω και μετά.»
Εκείνοι που φορούν τις στολές του «Διαβόλου» μπαίνουν στο Καθολικό παρεκκλήσι και λαμβάνουν τη Θεία Κοινωνία από τους Καθολικούς ιερείς. Καθώς μπαίνουν στο παρεκκλήσι, οι Χορευτές του Διαβόλου απευθύνονται στην Παρθένο του Σοκαβόν με τα εξής λόγια: «Ήλθαμε από την κόλασι, να ζητήσωμε την ευλογία σου, όλοι οι υιοί σου του Διαβόλου, μικρή Μητέρα των φρεάτων των ορυχείων.» Και την τελευταία φορά που μπαίνουν στο παρεκκλήσι, λέγουν την αποχαιρετιστήρια προσευχή των για το έτος: «Όπως στους λόφους με τον κασσίτερο, ρίξε το ηλιακό σου φως, πάνω στις καρδιές μας να εκχύσης τις ευλογίες σου. Μη μας αρνηθής την προστασία σου, Θεία Μητέρα του Θεού, μέχρι το επόμενο έτος μικρή Μητέρα! Μέχρι το επόμενο έτος, Χαίρε!»
Δίνοντας περισσότερα σχόλια για τον διπλό χαρακτήρα της Διαμπλάδας, η συγγραφεύς Μάργκαρετ Τζόαν Άνστη λέγει: «Δίδεται στον δυισμό μια νέα ώθησι όταν, στον καιρό των Απόκρεω, ο μεταλλωρύχος επιβεβαιώνει για μια ακόμη φορά την αφοσίωσί του στην Παρθένο με το να ταυτίζη τον εαυτό του με τη διαβολική προσωπικότητα στην οποία αποδίδει λατρεία στη διάρκεια όλου του έτους. Αυτή η διγνωμία δεν αποτελεί εξαίρεσι, αλλά είναι μια εντυπωσιακή έκφρασις του συγκρητισμού [της συγχωνεύσεως διαφόρων δοξασιών ή συνηθειών] με τον οποίον οι Ινδιάνοι των Άνδεων βλέπουν την θρησκεία. Η νέα αυτή πίστις δεν αντικαθιστά την παλαιά. Τίποτα δεν απορρίπτεται, αλλά τα νέα δόγματα απορροφούνται μέσα στο υπάρχον πλαίσιον των δοξασιών και αυτά τα δύο συνδέονται τόσο στενά ώστε δεν είναι πια δυνατόν να τα ξεχωρίση κανείς.»
Πολλοί άνθρωποι ίσως να μην ενοχλούνται ιδιαίτερα απ’ αυτό το παράξενο μίγμα δοξασιών. Αλλά το ζωτικό ερώτημα είναι, Τι σκέπτεται ο Παντοδύναμος Θεός γι’ αυτό; Ο απόστολος Παύλος έγραψε στους Χριστιανούς της Κορίνθου: «Εκείνα, τα οποία θυσιάζουσι τα έθνη, εις τα δαιμόνια θυσιάζουσι και ουχί εις τον Θεόν· και δεν θέλω σεις να γίνησθε κοινωνοί των δαιμονίων. Δεν δύνασθε να πίνητε το ποτήριον του Κυρίου και το ποτήριον των δαιμονίων· δεν δύνασθε να ήσθε μέτοχοι της τραπέζης του Κυρίου και της τραπέζης των δαιμονίων.» (1 Κορ. 10:20, 21) «Μη ομοζυγείτε με τους απίστους, διότι τίνα μετοχήν έχει η δικαιοσύνη με την ανομίαν; τίνα δε κοινωνίαν το φως προς το σκότος; Τίνα δε συμφωνίαν ο Χριστός με τον Βελίαλ; ή τίνα μερίδα ο πιστός με τον άπιστον;»—2 Κορ. 6:14, 15.
Δεν δείχνει το παράξενο μίγμα δοξασιών στη Βολιβία ότι αυτά τα θεόπνευστα λόγια έχουν αγνοηθή; Πώς θα μπορούσε, λοιπόν, ο Θεός να επιδοκιμάση αυτό το «μίγμα»; Ο Υιός του Θεού είπε ότι ο Πατέρας του ζητεί άτομα που θα τον λατρεύουν «εν πνεύματι και αληθεία.» (Ιωάν. 4:23, 24) Είναι σαφές ότι οι μη Χριστιανικές μυθολογικές δοξασίες δεν είναι η αλήθεια. Έτσι, εκείνοι που διακρατούν αυτές τις δοξασίες δεν μπορούν ν’ αποδίδουν ευπρόσδεκτη λατρεία στον Θεό.
Ευτυχώς, όμως, λόγω της γεμάτης ζήλο δραστηριότητος των Μαρτύρων του Ιεχωβά, πολλοί ειλικρινείς κάτοικοι της Βολιβίας κατενόησαν τις Βιβλικές διδασκαλίες και απέρριψαν τις μη Χριστιανικές συνήθειες. Ακολουθούν τη θεόπνευστη συμβουλή: «Εξέλθετε εκ μέσου αυτών και αποχωρίσθητε, . . . και μη εγγίσητε ακάθαρτον.» (2 Κορ. 6:17) Το έχετε κάνει κι εσείς αυτό ή μήπως σκοπεύετε να το κάνετε;