Τόμτιτ—Σπουδαίος Ληστής του Κόσμου των Πουλιών

Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στις Βρεττανικές Νήσους

ΟΤΑΝ οι νοικοκυρές της Αγγλίας σκύβουν να πάρουν το πρωινό γάλα, ίσως να ιδούν ότι υπέστησαν επιδρομή. Ναι, το μαρτυρεί η κρέμα που λείπει από τις φιάλες! Ο Τόμτιτ, ο σπουδαίος αυτός κλέπτης του πτερωτού βασιλείου, έδρασε και πάλι.

Τολμηρός και ευκίνητος, ο τόμτιτ (αιγίθαλος ή παπαδίτσα) με το μπλε χρωματισμό του ξέρει τι ζητάει και βυθίζει παράτολμα το ράμφος του μέσα στη φιάλη και ρουφά μια ή δυο ίντσες κρέμα. Αλλά πώς αυτός ο πτερωτός κλέπτης κατορθώνει να φθάση το γάλα; Τα καλύμματα της φιάλης δεν αποτελούν πρόβλημα για τον αιγίθαλο. Όταν χρησιμοποιούνταν χονδρά και κερωμένα χαρτόνια για να σφραγισθούν οι φιάλες, φαινόταν ότι ήσαν ασφαλείς (έτσι νόμιζαν) από το ράμφος του πουλιού. Αλλ’ ο τόμτιτ ξεφλούδιζε το χαρτόνι φύλλο φύλλο.

Τότε άρχισαν να χρησιμοποιούνται τα μετάλλινα καλύμματα. Αλλά και αυτά επίσης απέτυχαν να εμποδίσουν το πανίσχυρο σαν σκαρπέλο ράμφος του αιγίθαλου. Πέτρες που τοποθετούνταν επάνω στο κάλυμμα, πετιούνταν με τη μεγαλύτερη αναίδεια. Επίσης το σκέπασμα των φιαλών με πανιά απέτυχε να τις προστατεύση.

Αλλ’ αν η νοικοκυρά αντιμετωπίζη από καιρό σε καιρό προβλήματα, το ίδιο συμβαίνει και με τον γαλατά. Αναφέρεται ότι πολλοί τόμτιτ μαζί παρακολουθούν στους δρόμους τα μικρά αμαξάκια, όπως οι γλάροι ακολουθούν το άροτρο, και ανοίγουν το στόμιο της φιάλης, ενώ ο γαλατάς ασχολείται με τη διανομή στο σπίτι.

Τώρα φαίνεται ότι ο τόμτιτ ασκεί κακή επίδρασι στους φτερωτούς συντρόφους του. Κάποιος γαλατάς ανέφερε ότι σε πολλές περιπτώσεις οι τσίχλες με τα μακρυά ράμφη των τον παρακολούθησαν και ήπιαν το γάλα από τις φιάλες τις οποίες άνοιξαν γι’ αυτές με μεγάλη ευκολία οι πολύ μικρότεροι τόμτιτ. Ένας αιγίθαλος γίνεται οδηγός και οι τσίχλες ακολουθούν. Είναι γεγονός ότι ένδεκα άλλα είδη πουλιών είναι γνωστά ότι έχουν πηδήσει στο όχημα του γάλατος, όπως θα λέγαμε.

Και τι άλλο γίνεται; Ένας ανταποκριτής των Τάιμς αναφέρει τα εξής: «Μια αλεπού ανεκαλύφθη από μια γειτόνισσα, όταν πήγαινε να μεταφέρη το πρωινό γάλα, να κάθεται στα πισινά πόδια της ανάμεσα στις βάτους και να παραμονεύη με προσοχή τους μικρούς τόμτιτ που προσπαθούσαν ν’ ανοίξουν τις φιάλες, και αναμφιβόλως θα περίμενε να τελειώσουν εκείνοι τη δουλειά τους για να πιή αυτή έπειτα το γάλα.» Αλλ’ ο τόμτιτ αγαπά πολύ όχι μόνο την κρέμα του γάλακτος αλλά και ένα συστατικό του στόκου. Μια οικοδομική εργασία για την αποτελείωσι μιας μονορώφου οικίας υποχρεώθηκε να σταματήση, όταν από το κοντινό δάσος εξώρμησε ο μεγάλος πληθυσμός των μπλε αιγιθάλων του. Το ξεφάντωμα που ακολούθησε με το φάγωμα του στόκου έκαμε να πέσουν όλα τα τζάμια.

Μια Ματιά στον «Ληστή» και τη Διαγωγή Του

Και τι είδους πουλί είναι αυτός ο πτερωτός ληστής; Ο μπλε αιγίθαλος είναι ένα από τα ωραιότερα μικρά πουλιά που βρίσκονται στην Αγγλία. Πολλά άτομα βλέποντας για πρώτη φορά ένα πουλί που προσπαθεί ν’ ανοίξη μια φιάλη με γάλα, κάνουν το λάθος να παίρνουν τον κοινό αιγίθαλο του Λονδίνου για ένα ξένο πουλί που ξέφυγε πιθανόν από κάποιο πτηνοτροφείο. Διότι όταν πετά, το κεφάλι του και οι φτερούγες με το μπλε χρώμα του κοβαλτίου και τα λευκά μάγουλα του με το κίτρινο στήθος του σχηματίζουν θαυμάσιες αναλαμπές των χρωμάτων του που αιχμαλωτίζουν το μάτι.

Ο αιγίθαλος ίσως να έχη αποκτήσει ειδικότητα στο άνοιγμα των φιαλών, λόγω της ικανότητος του να μαθαίνη τεχνάσματα. Το βιβλίο Πουλιά του Κόσμου λέγει: «Οι αιγίθαλοι είναι τα ποιο προσαρμοστικά και ευδίδακτα από τα πιο μικρά πουλιά. Τα τεχνάσματα που μπορούν να μάθουν τα πουλιά αυτά είναι καταπληκτικά.» Παραδείγματος χάριν, το βιβλίο αναφέρει ότι στην Ιαπωνία η ποικιλία των αιγιθάλων χρησιμοποιείται απ’ αυτούς που λέγουν την τύχη. Μόλις δοθή διαταγή, το πουλί πετά στην κούρνια του, παίρνει ένα νόμισμα με τα δάχτυλα, το ρίχνει μέσα σ’ ένα κουτί, ανοίγει την πόρτα ενός μικροσκοπικού βωμού και σύρει έξω ένα κομμάτι χαρτί, ακόμη και το ξετυλίγει.

Έτσι τα κυανόχρωμα αυτά πουλάκια φαίνονται ικανά να μάθουν διάφορες μεθόδους τεχνασμάτων. Ο βιολόγος Α. Γουέλτυ, βιολόγος των πτηνών του Κολλεγίου Μπιλόιτ, γράφει: «Τέτοιο κλέψιμο γάλατος από φιάλες ανθρώπινης κατασκευής δυσκόλως μπορεί ν’ αποδοθή σε ενδόμυχη ώθησι.» Και όπως γράφει ο ειδικός επί των πτηνών Γκράχαμ: «Αν η ευφυΐα ορίζεται ως η ικανότης να διακρίνη κανείς τις σχέσεις και να ωφελήται από την περασμένη πείρα, τότε πρέπει να ομολογηθή ότι τα μικροσκοπικά αυτά πουλάκια κατέχουν την ιδιότητα αυτή σε μεγαλύτερη έκτασι από ότι ενομίζετο ως τώρα στις μελέτες της συμπεριφοράς των πουλιών.»

Εφόσον η φυσική κατοικία των αιγιθάλων είναι οι δασώδεις περιοχές, η εισβολή των στην καρδιά μιας μεγάλης μητροπόλεως είναι πολύ αξιοσημείωτη. Η ενδόμυχος πείρα των τα κάνει ικανά να ζουν και να πολλαπλασιάζονται μέσα στις πληκτικές και σχετικώς άδενδρες περιοχές μιας πολυθόρυβης πόλεως.

Η εκλογή των φωλεών μέσα στις μεγαλουπόλεις δείχνει επίσης την ικανότητα των να τα δοκιμάσουν όλα. Διότι οι τοποθεσίες των φωλεών των είναι αφάνταστες: ο πέμπτος τροχός ενός αυτοκινήτου, γραμματοκιβώτια, σωλήνες αποχετεύσεως, φώτα του δρόμου, παλαιές αντλίες και ακόμη οι τσέπες του σακακιού ενός σκιάχτρου που το βάζουν δίπλα σε μια σειρά μπιζελιών για να τρομάξη—μπορείτε να μαντέψετε;—αυτά τα μπλε πουλάκια!

Ένα Χαριτωμένο Πουλί Μολονότι Ληστής

Πώς θεωρούν οι άνθρωποι γενικά αυτό το πουλί που έχει τόσο πολλά ταλέντα; Παρ’ όλο το κλέψιμο της κρέμας από το γάλα, καμμιά ενάντια διαμαρτυρία του κοινού δεν εγείρεται. Ούτε μεγάλα αισθήματα κακίας. Αντιθέτως, ένα αίσθημα συγγενές με θαυμασμό βρίσκεται κάτω από τις προσωπικές αφηγήσεις των ληστειών που κάνουν αυτά τα πουλιά.

Έτσι, μολονότι τα μικρά αυτά πουλιά έχουν γίνει κατά καιρούς ενοχλητικά, εν τούτοις οι φίλοι των πουλιών εξακολουθούν ακόμη να κρεμούν στον κήπο των διάφορες μπουκιές για να προσελκύσουν την επίσκεψι του μικρού αυτού λιμοκοντόρου του πτερωτού κόσμου. Οι μεζέδες που προτιμούν αυτά τα πουλιά περιλαμβάνουν τυρί, μπέηκον, φυστίκια, σπόρους και μισές καρύδες. Πραγματικά, ο τόμτιτ είναι ένα από τα πουλιά του κήπου που προτιμάται πολύ στην Αγγλία. Εκτιμάται πολύ για τις αστείες ακροβασίες του, όπως όταν κρεμιέται ανάποδα για να φθάση μια κρεμασμένη μισοκαρύδα.

Ένας άλλος λόγος που κάνει τον αιγίθαλο να έχη μεγάλη συμπάθεια, παρ’ όλες τις ληστείες του, είναι ότι ωφελεί πολύ τον άνθρωπο με το να τρώγη μεγάλες ποσότητες εντόμων. Εθεάθη ένα ζεύγος πουλιών που έκανε ογδόντα επισκέψεις την ώρα στη φωληά του. Υπολογίζοντας σχετικές διακοπές, το ζεύγος αυτό των αιγιθάλων μετέφερε χίλια πεντακόσια φαγητά την ημέρα, ή 10.000 περίπου την εβδομάδα που αποτελούνταν από σκουλήκια της μηλιάς και άλλα. Έτσι αυτά τα κυανόχρωμα πουλάκια αποτελούν μια δωρεάν εργατική δύναμι για την απαλλαγή των καρποφόρων δένδρων από τα επιβλαβή έντομα. Δυστυχώς η απερίσκεπτη κοπή δένδρων και η αδιάκριτη χρησιμοποίησις εντομοκτόνων φαρμάκων αναγκάζουν τα κυανόχρωμα πουλάκια να αναζητούν την τροφή των σε άλλα μέρη.

Λόγω των ληστειών των, μερικοί αποκαλούν τα κυανόχρωμα τόμτιτ «τρελλοπούλια.» Εν τούτοις ένας αναγνώστης έγραψε τα παρακάτω σ’ ένα άρθρο εφημερίδος για να υπερασπίση τους πτερωτούς ληστάς: «Με την αύξησι των αστικών περιοχών και την ελάττωσι των γονίμων περιοχών—στις οποίες χρησιμοποιούν χημικά μέσα—δεν θα ήταν φρόνιμο να λεχθή ότι η δική μας κακή συμπεριφορά έχει επηρεάσει αυτά τα πουλάκια;»

Λύσις του Προβλήματος και Απόλαυσις του Πουλιού

Αλλά τι θα γίνη με τη συνήθεια της κλοπής του γάλατος από αυτά τα κυανόχρωμα πουλάκια; Η εξέτασις του ζητήματος αυτού πριν μας απαντήση επ’ αυτού ο αιγίθαλος αποτελεί μια μόνο απάντησι στο πρόβλημα. Η δυσκολία είναι ότι οι επιθέσεις από τον αέρα λαμβάνουν χώραν με καταπληκτική ταχύτητα. Εντός δευτερολέπτων από της παραδόσεως του γάλακτος, οι πτερωτοί λησταί εφορμούν, όπως έκαμαν σε μια αποστολή γάλακτος σ’ ένα σχολείο της Μέρσθαμ, Σούρρεϋ, όπου 50 από τις 300 φιάλες γάλατος ανοίχθηκαν πριν προφθάση να έλθη ο επιστάτης του σχολείου.

Να θυμάστε ότι για τα πουλιά η τροφή είναι εκεί όπου την βρίσκουν. Έτσι, με μια φιλική συνεργασία με τον γαλατά σας, να κρύβετε το γάλα σ’ ένα χονδρό κιβώτιο με βαρύ σκέπασμα.

Το κυανόχρωμο πουλάκι είναι ένα μόνον από τις ατελείωτες ποικιλίες ζωντανών θαυμάτων, έργο των χειρών ενός πανσόφου Δημιουργού. Από ένα φίλο των πουλιών μάς εστάλη το παρακάτω ωραίο σημείωμα που είναι φόρος τιμής για τον αιγίθαλο και τον Δημιουργό του: «Αισθάνεται κανείς πολύ ταπεινός όταν παρατηρή αυτά τα έξυπνα, πολυάσχολα και χαρούμενα πλασματάκια, τόσο έξοχα σε σχήμα, σε γραμμές και σε χρώμα, τόσο τέλεια σε κίνησι, τόσο σκόπιμα, τόσο βέβαια σε όλους τους τρόπους των. Τι είναι τα ανθρώπινα έργα αν συγκριθούν με αυτά;»