Παγίδες για Γουναρικά στο Παρελθόν και στο Παρόν

Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στον Καναδά

ΟΙ ΓΟΥΝΕΣ των ζώων έχουν παίξει έναν σημαντικό ρόλο στους περισσοτέρους πολιτισμούς της ιστορίας, καλύπτοντας μια ή περισσότερες βασικές ανάγκες του ανθρώπου. Το πρώτο βιβλίο της Γραφής λέγει ότι ο Θεός έκαμε «χιτώνας δερματίνους» για τον Αδάμ και την Εύα μετά την ανυπακοή των και την εκδίωξί των από την παραδεισένια κατοικία τους. (Γέν. 3:21) Επίσης, γούνες ζώων χρησίμευαν επί μακρόν ως σκέπασμα ή για προφύλαξι. Π.χ. το κάλυμμα της φορητής ιερής σκηνής που οι Ισραηλίται κατασκεύασαν μετά την έξοδό τους από την Αίγυπτο το 1513 π.Χ. ήταν από δέρμα φώκιας.—Έξοδ. 26:14.

Εδώ στον Καναδά, όπως και σε μερικές άλλες χώρες, ο κυνηγός ζώων και ο έμπορος γουναρικών ήσαν που εξερεύνησαν, χαρτογράφησαν και άνοιξαν τη χώρα. Αργότερα τους ακολούθησαν οι κτηνοτρόφοι και οι γεωργοί.

Όταν αρχικά οι Ευρωπαίοι επισκέφθηκαν τη Βόρειο Αμερική, αυτή η ήπειρος ήταν γεμάτη από άγρια ζώα και ζώα με γούνα περισσότερο από κάθε άλλο μέρος της γης. Οι μεγάλες πεδιάδες έβριθαν από αγέλας βουβάλων, τα δάση ζωντάνευαν από διάφορα ελάφια και αρκούδες, ενώ η βόρεια τούνδρα είχε μεγάλες αγέλες ταράνδων και βωδιών.

Ο πλούτος των γουναρικών ήταν, πράγματι, η κυριώτερη έλξις για τον λευκό άνθρωπο σ’ αυτή τη νεοανακαλυφθείσα χώρα. Η ζήτησις γουναρικών ήταν τεράστια λόγω της πεινασμένης Ευρωπαϊκής αγοράς. Έτσι, λόγω πλεονεξίας σημειώθηκε μια αχαλίνωτη σφαγή στις μεγάλες αγέλες των βουβάλων και ταράνδων μόνο για τις γούνες και τις γλώσσες. Μερικά είδη ζώων έφτασαν ως το χείλος της εξαφανίσεως.

Οι Πρώτοι Κυνηγοί

Αλλ’ αυτό δεν συνέβαινε πριν από την άφιξι του λευκού ανθρώπου. Οι Ινδιάνοι και οι Εσκιμώοι έπιαναν τα ζώα επειδή τα χρειάζονταν. Τα ζώα συχνά τους εκάλυπταν τις τρεις βασικές τους ανάγκες—τροφή, ρουχισμό και στέγη. Έτσι, αυτοί οι πρώτοι κυνηγοί της Βορείου Αμερικής έγιναν εξαιρετικά έμπειροι στην τέχνη τους.

Ο Ινδιάνος κυνηγός επετύγχανε λόγω της καλής γνώσεως του θηράματος που ζητούσε. Από παιδική ηλικία μελετούσε τις συνήθειες των αγρίων ζώων που ήσαν γύρω του. Μάθαινε κάθε συνήθεια και ιδιοτροπία τους. Μερικοί μπορεί να νομίζουν ότι αυτοί οι πρώτοι κυνηγοί ήσαν πρωτόγονοι, αλλά τα γεγονότα δείχνουν ότι οι πρώτοι λευκοί κυνηγοί έμαθαν πολλά τεχνάσματα του επαγγέλματος από τους Ινδιάνους. Ο Ινδιάνος ήταν πολύ έμπειρος στη χρήσι των υλικών που είχε στη διάθεσί του. Το δίχτυ τον εξυπηρετούσε καλά στην ξηρά, στο νερό και στον αέρα. Η παγίδα, είτε ένα κοντάρι με ελατήριο, είτε ένας μοχλός με αντίβαρο, είτε άλλος τύπος παγίδας, τοποθετείτο έτσι που να ελευθερώνεται όταν την άγγιζε κάτι. Μερικές φορές, ακόμη και μηχανισμοί σημάτων χρησιμοποιούνταν, όπως μια δέσμη από ξερές οπλές ελαφιών που χτυπούσαν όταν το θύμα είχε πιαστή. Η μεγαλύτερη αρκούδα μπορούσε να πιαστή με μια παγίδα.

Παγίδες—μια Επιχείρησι

Όταν ο λευκός άνθρωπος έφτασε, σύντομα κατάλαβε πόσο πλούτο μπορεί να δώση το εμπόριο των γουναρικών. Το 1670 παρεχωρήθη στη Χάντσον Μπαίη Κόμπανυ προνόμιο, και το όνομά της αρχικά ήταν «Τυχοδιώκται της Αγγλίας Εμπορευόμενοι στον Χάντσον Μπαίη.» Η Εταιρία έχτισε φρούρια και έκανε ανταλλαγές με τους Ινδιάνους, δίνοντας πολύχρωμες χάντρες και μάλλινο ύφασμα για όμορφες μαλακές προβιές ζώων. Έτσι, στην αρχή ο λευκός άνθρωπος ήταν κυρίως ο έμπορος, ενώ οι Ινδιάνοι ήταν οι παγιδευταί των ζώων.

Η επιτυχία του Ινδιάνου παγιδευτού φαίνεται σε μια έκθεσι του παληού ιστορικού Πέρροτ, που λέγει ότι «οι Ινδιάνοι Οτζίμπβα έπιασαν σε παγίδες όχι λιγώτερα από 2.400 ζαρκάδια στο νησί Μανιτούλιν μόνο κατά το χειμώνα του 1670-71.» Αυτό το νησί που βρίσκεται στη λίμνη Χιούρον, έχει έκτασι περίπου 1.300 τετραγωνικά μίλια.

Οι Παγίδες τον Πρώτο Καιρό

Στις αρχές το Ινδιάνικο κανό από ξύλο σημύδας χρησιμοποιείτο το καλοκαίρι για τη μεταφορά προμηθειών στην περιοχή του κυνηγιού και για να φέρη τις γούνες την άνοιξι. Χρησιμοποιούνταν όμως και ζευγάρια σκυλιών που τραβούσαν έλκυθρα για μεταφορές κατά τον χειμώνα. Αυτά τα σκυλιά ήταν μια ειδική ράτσα.

Οι Ινδιάνοι κυνηγοί ανεκάλυψαν ότι διασταυρώνοντας σκύλους ελκύθρων με λύκους είχαν ένα είδος με περισσότερη δύναμι. Τα πόδια των σκύλων ήταν το περισσότερο τρωτό μέρος. Παγοκρύσταλλοι σχηματίζονταν στις μακρυές τρίχες μεταξύ των δακτύλων που τους προξενούσαν φουσκάλες, σκασίματα και αιμορραγία. Συχνά οι κυνηγοί του βορρά έδεναν μικρά τσαρούχια στα πόδια των σκύλων, όταν αυτό συνέβαινε. Αλλά εφόσον ο λύκος ήταν απρόσβλητος από αυτό το πρόβλημα, ένας σκύλος με αίμα λύκου ήταν ένα πολύ καλύτερο σκυλί για έλκυθρο.

Οι πρώτοι κυνηγοί, είτε Ινδιάνοι είτε λευκοί, έπαιρναν όσο το δυνατόν λιγώτερες αναγκαίες προμήθειες στην περιοχή του κυνηγιού για τον χειμώνα. Τα βασικά είδη ήσαν αλεύρι, ζάχαρι, αλάτι, σκόνη μπαίκινγκ, λαρδί και τσάι. Την υπόλοιπη τροφή τους την έδινε η χώρα.

Αρχικά δεν υπήρχαν νόμιμα σύνορα μιας γραμμής κυνηγιού, αν και συνήθως ο καθένας εσέβετο την περιοχή του άλλου. Όταν ένας κυνηγός έβρισκε ένα μέρος που νόμιζε ότι είχε πολύ κυνήγι, συνήθως έφτιαχνε μια καμπίνα από κορμούς στο κέντρο, όπου θα εργαζόταν. Συχνά, όμως, έμενε τέσσερις ή πέντε μέρες μακρυά από την καμπίνα του κάθε φορά. Τότε έμενε σε υπόστεγα καμωμένα από θάμνους, μερικές φορές σε θερμοκρασίες 50 βαθμούς Φαρενάιτ υπό το μηδέν. Ο Ινδιάνος κυνηγός έπαιρνε μαζί του τη γυναίκα και την οικογένειά του, διότι η γυναίκα έκανε πολλή δουλειά να καθαρίζη και να φροντίζη τις γούνες.

Οι Παγίδες τη Σύγχρονη Εποχή

Σήμερα, ο τρόπος της ζωής των κυνηγών έχει αλλάξει. Αυτό οφείλεται ιδίως στα σύγχρονα μέσα μεταφοράς. Ενώ κάποτε ο κυνηγός χρειαζόταν εβδομάδες ή ακόμη και μήνες να πάρη τις προμήθειές του ή να στείλη τις γούνες του, σήμερα με τη χρήσι ενός αεροπλάνου και ενός οδηγού της ζούγκλας αυτό μπορεί να γίνη μόνο σε λίγες ώρες.

Ο σημερινός κυνηγός συνήθως πηγαίνει στη ζούγκλα ένα ή δυο μήνες και μετά φεύγει. Πολλοί άλλοι, όμως, έχουν όρια κυνηγιού 20 έως 30 μίλια γύρω από τα σπίτια τους. Έτσι, με ένα μηχανοκίνητο έλκυθρο, ο κυνηγός είναι στο σπίτι του κάθε τρεις ή τέσσερες μέρες. Κι εκεί που κάποτε χρειαζόταν ολόκληρη εβδομάδα για να γυρίση τα σύνορα του κυνηγιού του, τώρα με το μηχανοκίνητο έλκυθρο μπορεί να το κάμη σε μια μέρα. Αυτό επιτρέπει στον κυνηγό να επεκταθή σε μια μεγαλύτερη περιοχή. Σπάνια πια χρησιμοποιείται το ζευγάρι των σκύλων.

Τελευταίως οι κυνηγοί έχουν δώσει περισσότερη προσοχή στην ανθρώπινη άποψι του κυνηγιού, ώστε συχνά τα ζώα υποφέρουν λίγο. Ένας νέος τύπος παγίδας, που λέγεται «Κόνιμπαρ,» χρησιμοποιείται τώρα πολύ. Σκοτώνει στη στιγμή, πιάνοντας το σώμα. Επίσης παγίδες που τοποθετούνται μέσα ή γύρω από το νερό, στήνονται με τέτοιον τρόπο, ώστε το ζώο να πνίγεται αμέσως.

Προετοιμασία των Γουναρικών για την Αγορά

Όταν το ζώο έχει πιαστή, υπάρχει ακόμη πολλή εργασία για την ετοιμασία της γούνας για την αγορά. Μεγάλη προσοχή χρειάζεται από τα επιδέξια χέρια του κυνηγού, αν θέλη να πάρη τη μεγαλύτερη τιμή για τη γούνα. Πάρτε, π.χ. το δέρμα του κάστορα.

Αφού όλο το δέρμα βγη από το ζώο, το λίπος και το κρέας πρέπει ν’ αφαιρεθούν προσεκτικά. Ο κυνηγός μπορεί να καρφώση το δέρμα σε μια πλατειά, λεία επιφάνεια και ν’ αρχίση με το ειδικό μαχαίρι του να βγάζη το κρέας και το λίπος από την κοιλιά. Εδώ βγαίνει εύκολα. Έπειτα εργάζεται προς τα πάνω ημικυκλικά. Το ίδιο επαναλαμβάνεται και στο άλλο ήμισυ του ζώου. Είναι, βέβαια, μια δύσκολη δουλειά για ν’ αποχωρίση το κρέας από το υπόλοιπο δέρμα.

Το καθάρισμα παίρνει περίπου μια ώρα. Μεγάλες προφυλάξεις παίρνει ο κυνηγός για να μείνη η γούνα καθαρή από λίπη και τρύπες που θα κατέβαζαν την τιμή της σημαντικά.

Έπειτα η γούνα απλώνεται και καρφώνεται σε μια σανίδα ή στεφάνι για να στεγνώση. Οι τρύπες των ποδιών ή ράβονται ή κλείνονται με το κάρφωμα. Πάλι η προσοχή είναι μεγάλης σπουδαιότητος. Κάθε γούνα πρέπει να έχη ομοιόμορφο σχήμα και να μη είναι παρατεντωμένη στο πλάτος, πράγμα που θα μείωνε την πυκνότητα στη ράχη. Έτσι την αφήνουν να στεγνώση σιγά σ’ ένα δροσερό και καλά αεριζόμενο χώρο. Το στέγνωμα χρειάζεται περίπου πέντε μέρες σε θερμοκρασία 45 έως 50 βαθμών Φαρενάιτ.

Έπειτα η γούνα στέλνεται στην αγορά. Εκείνοι που κάνουν τη διαλογή εξακριβώνουν την ποιότητα και την εμφάνισι και χωρίζουν τις γούνες σε τέσσερις κατηγορίες. Τώρα έρχονται τα εξησκημένα μάτια των αγοραστών από πολλές χώρες. Οι τιμές καθορίζονται από την κατηγορία της γούνας, όπως επίσης από τη ζήτησι και την προσφορά.

Μέτρα Διατηρήσεως

Σε πολλές περιοχές του Καναδά, το κυβερνητικό Γραφείο Γαιών και Δασών θέτει όρια για κάθε περιοχή κυνηγιού. Ετήσιοι περιορισμοί τίθενται σε μερικά είδη ζώων που θα πιαστούν σε κάθε κυνηγητική περιοχή. Αυτό εξασφαλίζει ένα συνεχή πληθυσμό ζώων. Έτσι, ο κάστωρ, που εδώ και μερικά χρόνια διέτρεχε κίνδυνο εξαφανίσεως, αφθονεί τώρα στα βόρεια δάση. Αυτός ο έλεγχος κάνει τον κυνηγό να συναισθάνεται και να συντελή στη διατήρησι των ζώων, εφόσον αυτό σημαίνει τους πόρους της ζωής του.

Είναι αλήθεια ότι πολλοί άνθρωποι στο παρελθόν, όπως και σήμερα, καταχράστηκαν την κυριαρχία τους πάνω στα ζώα ως το σημείο που μερικά είδη να εξαφανισθούν ή να πλησιάζουν στην εξαφάνισι. Ήδη, με τον κατάλληλο έλεγχο, η συγκομιδή των γουνών μπορεί να εξυπηρετήση τις ανάγκες του ανθρώπου χωρίς να θέτη σε κίνδυνο την ύπαρξι των ζώων.