Τι Μπορεί να Γίνει με το Αίσθημα «Χρόνιας Κοπώσεως»
ΑΙΣΘΑΝΕΣΘΕ κουρασμένος τον περισσότερο καιρό; Ο Δρ. Φρανκ Σ. Κάπριο, εξέχων ψυχίατρος, γράφει: «Η νευρική κόπωσις είναι τόσο συνήθης σήμερα ώστε αναφέρεται ως η Μεγάλη Αμερικανική Ασθένεια. Οι περισσότεροι ασθενείς που συμβουλεύονται ένα γιατρό παραπονούνται για χρόνια κόπωσι.»
Τόσο μεγάλο είναι το πρόβλημα να αισθάνεται κανείς διαρκώς κουρασμένος ώστε πριν από λίγα χρόνια το Σάιενς Ντάιτζεστ παρετήρησε: «Κάθε χρόνο οι γιατροί γράφουν συνταγές τουλάχιστον για 3.500 τόννους διεγερτικών αμφιταμίνης μόνο για να βοηθήσουν τους ασθενείς των να τα βγάλουν πέρα την ημέρα.»
Αν είσθε ένας απ’ αυτούς που είναι ‘πάντα κουρασμένοι’ γνωρίζετε την αιτία; Τι προκαλεί την κόπωσι;
Ερώτημα που Προκαλεί Αμηχανία
Η δυσκολία ν’ απαντήση κανείς σ’ αυτό το ερώτημα ίσως να σας εκπλήσση. Η Γουόρλντ Μπουκ Ενσαϊκλοπήντια παρατηρεί: «Οι γιατροί δεν γνωρίζουν ακριβώς τι προκαλεί την κόπωσι. Δεν γνωρίζουν γιατί ένα άτομο αισθάνεται κουρασμένο ύστερα από μυϊκή ή διανοητική προσπάθεια.»
Ίσως όμως η απάντησις να σας φαίνεται πολύ φανερή. Συνήθως νομίζουν ότι όταν ένα άτομο εργάζεται, καταναλίσκει ενέργεια, και παράγωγα φθοράς, όπως το γαλακτικόν οξύ, συσσωρεύονται στο αίμα του. Σαν αποτέλεσμα, κουράζεται. Αλλά το ζήτημα δεν είναι τόσο απλό, μολονότι υπάρχει ωρισμένη αλήθεια στην ανωτέρω άποψι.
Το ότι τα παράγωγα φθοράς στο αίμα είναι προφανώς ένας παράγων στη δημιουργία της κοπώσεως φαίνεται από το γεγονός ότι ενέσεις αίματος ενός κουρασμένου ζώου σ’ ένα ξεκούραστο ζώο δημιουργεί κούρασι στο ξεκούραστο ζώο. Εν τούτοις η Ενσαϊκλοπήντια Αμερικάνα σχολιάζει:
«Κάτω από φυσιολογικές συνθήκες . . . οι μυς τροφοδοτούνται με αρκετό θρεπτικό υλικό και τα παράγωγα φθοράς ανασυντίθενται στις χημικές ουσίες που προμηθεύουν νέα ενέργεια όσο διάστημα η προμήθεια αίματος στους μυς είναι άθικτη. Είναι επομένως απίθανο ότι αυτές οι χημικές μεταβολές είναι ζωτικής σημασίας στη φυσιολογική κόπωσι, εκτός πιθανόν σε πολύ βαρειά μυϊκή εργασία. Στις συνήθεις μορφές καθιστικής εργασίας, οι χημικές μεταβολές στους μυς παίζουν μικρό ρόλο.»
Η συνήθης πείρα, επίσης, είναι αντίθετη με την άποψι ότι η κόπωσις οφείλεται απλώς στην κατανάλωσι ενεργείας και στις χημικές μεταβολές που γίνονται στους μυς. Σκεφθήτε, επί παραδείγματι, τον εργάτη που αισθάνεται κούρασι ύστερα από ώρες εργασίας, αλλά κατόπιν η κούρασίς του ξαφνικά τον εγκαταλείπει. Ίσως και σεις να έχετε δοκιμάσει αυτή την πείρα.
Ίσως να θυμάστε κάποια φορά που ήσαστε κουρασμένος ύστερα από πολύωρη εργασία. Κατόπιν όμως σας προσκάλεσαν να κάμετε κάτι που πραγματικά σας ευχαριστούσε, όπως να παίξετε κανένα παιχνίδι ή να πάτε περίπατο στο δάσος με φίλους. Μολονότι αυτό απαιτούσε περισσότερη ενέργεια από την εργασία που εκάνατε, σχεδόν αμέσως η κούρασις εξαφανίσθηκε!
Πιθανόν να είχατε παρόμοιες πείρες που κάνουν το ερώτημα για την κούρασι να προκαλή αμηχανία. Επί παραδείγματι, μπορεί να διαπιστώσατε ότι κουράζεσθε λιγώτερο όταν κάνετε εργασία που σας ευχαριστεί παρά όταν κάνετε έστω και ευκολώτερη εργασία που δεν σας ευχαριστεί. Πολλά άτομα, στην πραγματικότητα, κουράζονται χωρίς να καταβάλουν καμμιά σχεδόν προσπάθεια. Και μόνο η σκέψις ότι πρέπει να κάμουν ωρισμένα πράγματα κουράζει μερικά άτομα! Τέτοιες αληθινές πείρες ανάγκασαν το περιοδικό Τουνταίης Εντιουκαίησιον να συμπεράνη: «Κάτι το εσφαλμένο υπάρχει στη συνήθη γνώμη για το τι προκαλεί την κούρασι ή ακόμη για το τι είναι κούρασις.»
Το βιβλίο Φατίγκ εντ Ιμπαίρμεντ ιν Μαν, αφού παρουσίασε εκτεταμένες έρευνες επάνω στο θέμα αυτό, εξηγεί: «Η κόπωσις . . . δεν έχει συνεπή σχέσι με την κατανάλωσι σωματικής ενεργείας.»
Αν το αίσθημα της κοπώσεως δεν οφείλεται απλώς στην κατανάλωσι ενεργείας, τότε τι προκαλεί το αίσθημα της κοπώσεως; Είναι γνωστό ότι περιλαμβάνονται διάφοροι παράγοντες.
Σωματικοί Παράγοντες
Η δαπάνη σωματικής ενεργείας είναι ένας από τους παράγοντας. Η κούρασις φυσιολογικά προέρχεται από σκληρή εργασία ή παιχνίδι. Τα σώματά μας είναι καμωμένα για να δοκιμάζουν ένα αίσθημα κοπώσεως ως αποτέλεσμα μιας τέτοιας δράσεως. Συνήθως είναι ένα ευχάριστο αίσθημα, κάτι ευπρόσδεκτο. Εξ αιτίας τούτου, «ο ύπνος του εργαζομένου είναι γλυκύς.»—Εκκλησ. 5:12.
Είναι, όμως, ενδιαφέρον να σημειώσωμε ότι οι μελέτες δείχνουν πως εκείνοι που κάνουν την πιο σκληρή εργασία σπανίως παραπονούνται για κούρασι. Αυτοί περιμένουν να αισθανθούν κούρασι. Έτσι τρώγουν, αναπαύονται, κοιμούνται και η κούρασί τους περνά. Είναι πάλι ξεκούραστοι. Τι θα συμβή όμως όταν κάποιος πιέζη συνεχώς το σώμα του μέρα και νύχτα, παραλείποντας να του δώση κατάλληλη τροφή και ανάπαυσι;
Τότε πιθανόν να δημιουργηθή το αίσθημα της «διαρκούς κοπώσεως.» Ποια είναι η λύσις; Θα τον βοηθήση στην καταπολέμησι της κοπώσεως η λήψις βιταμινών;
Αυτό εξαρτάται από την αιτία της κοπώσεως του καθενός. Οφείλεται σε έλλειψι διατροφής; Αν οφείλεται σ’ αυτό, οι βιταμίνες μπορεί να βοηθήσουν. Αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις, τουλάχιστον στα σπίτια όπου η θρεπτική τροφή είναι άφθονη, ένα άτομο λαμβάνει αρκετές θρεπτικές ουσίες από την τροφή που τρώγει. Αν συμβαίνη αυτό, τότε οι βιταμίνες πιθανόν να μη βελτιώσουν αυτό το αίσθημα της «χρόνιας κοπώσεως.»
Τι θα πούμε, λοιπόν, για τα διεγερτικά χάπια, δηλαδή τις αμφιταμίνες; Βέβαια, αυτά μπορεί να διώχνουν προσωρινά την κούρασι, ζωηρεύοντας κάποιον και δίνοντάς του ένα αίσθημα ευεξίας. Αλλά δεν αναζωογονούν το σώμα. Μάλλον συμβάλλουν στην περαιτέρω εξάντλησί του. Σύμφωνα με τον Αμερικανικό Ιατρικό Σύλλογο, «οι αμφιταμίνες δεν είναι καμμιά μαγική πηγή προσθέτου διανοητικής ή σωματικής ενεργείας. Χρησιμεύουν μόνο για να ωθούν αυτόν που τις χρησιμοποιεί σε μεγαλύτερη δαπάνη των δικών του αποθεμάτων, μερικές φορές μέχρις επικινδύνου σημείου κοπώσεως που συχνά δεν γίνεται αντιληπτό.»
Γι’ αυτό να βλέπετε τα πράγματα όπως είναι. Αν έχετε αυτό το αίσθημα της «χρονίας κοπώσεως» επειδή πιέζετε τον εαυτό σας πάρα πολύ στην εργασία, στο παιγνίδι ή μένετε πολύ αργά το βράδυ παρακολουθώντας τηλεόρασι, αναγνωρίστε αυτό που χρειάζεσθε. Αναπαυθήτε και κοιμηθήτε περισσότερο. Η σπουδαιότης του να κοιμάστε αρκετά τονίσθηκε από τον Δρα Φίλιπ. Μ. Τίλλερ, Τζούνιορ, της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Πολιτείας Λουιζιάνας. Οι έρευνές του διεπίστωσαν ότι γυναίκες που κοιμούνται επτά ή λιγώτερες ώρες τη νύχτα αισθάνονται επταπλάσια βασανιστική κούρασι από εκείνες που κοιμούνται οκτώ ή περισσότερες ώρες.
Τι θα γίνη όμως αν οι περιστάσεις δεν επιτρέπουν να κοιμηθή κανείς αρκετά τη νύχτα; ‘Η τι θα γίνη αν κάποιος απλώς στερείται ζωτικότητος, και συνήθως αισθάνεται κούρασι στη διάρκεια της ημέρας;
Πολλοί βρήκαν ότι η λύσις είναι ένας σύντομος ύπνος την ημέρα. Για μερικά άτομα, λέγουν οι ειδικοί, ένας σύντομος ύπνος μισής ώρας ισοδυναμεί με τρεις ώρες ύπνου πριν ξυπνήσουν το πρωί. Στο βιβλίο του Να Ζήτε Ειρηνικά με τα Νεύρα Σας, ο Δρ. Γουώλτερ Γ. Αλβαρέζ συνιστούσε να παίρνη κανείς λίγο ύπνο μετά το φαγητό, λέγοντας: «Έστω και δέκα λεπτά είναι αρκετά.» Αν η έλλειψις ύπνου σάς κάνη να αισθάνεσθε κουρασμένος, θα μπορούσατε να δοκιμάσετε ένα καθημερινό μεσημεριανό σύντομο ύπνο. Καταβάλλοντας προσπάθεια σ’ αυτό, μερικά άτομα έμαθαν ν’ αποκοιμούνται γρήγορα.
Ένας Παράγων που Πρέπει Συνετά να Εξετάσετε
Εν τούτοις, μερικές φορές ένα άτομο μπορεί να ανακαλύψη ότι καμμιά ποσότης ύπνου ή αναπαύσεως δεν τον ανακουφίζει από το αίσθημα της «χρόνιας κοπώσεως.» Ένας αθλητής κολλεγίου βάρους 194 πάουντς και ύψους σχεδόν έξη ποδών, διεπίστωσε ότι αυτό του συνέβαινε. Γυμναζόταν σκληρά και έμενε άγρυπνος ως αργά τη νύχτα. Έτσι υπελόγισε ότι με το να κοιμάται περισσότερο γρήγορα θα έδιωχνε το αίσθημα της κοπώσεως. Αυτό όμως παρέμεινε. Μια εξέτασις από τον γιατρό απεκάλυψε ότι είχε αδενικό πυρετό.
Έτσι ένας άλλος παράγων για την κούρασι μπορεί να είναι η ασθένεια. Αν συμβαίνη αυτό, τότε η ανάπαυσις δεν είναι κατ’ ανάγκην η απάντησις. Η κούρασις δεν θα εξαφανισθή ούτε θα βελτιωθή εκτός αν βελτιωθή ή θεραπευθή η ασθένεια που προκάλεσε την κούρασι. Μερικές από τις πιο συνήθεις ασθένειες που έχουν σαν σύμπτωμα την κούρασι είναι ο διαβήτης, η αναιμία, η ηπατίτις, η φυματίωσις, η πνευμονία και η γρίππη. Αλλά η κούρασις μπορεί να είναι το πρώτο γενικευμένο σύμπτωμα οποιασδήποτε σχεδόν οργανικής ασθένειας, περιλαμβανομένων μερικών καρδιακών διαταραχών και του καρκίνου. Έτσι, αν ο πρόσθετος ύπνος δεν σας ανακουφίζη από το αίσθημα της «χρονίας κοπώσεως,» θα ήταν φρόνιμο να κάμετε μια ιατρική εξέτασι.
Αλλά πιθανόν να κοιμάστε αρκετά και οι γιατροί να μη βρίσκουν καμμιά έναρξι ασθενείας, και όμως αυτό το αίσθημα της «χρονιάς κοπώσεως» να επιμένη. Γιατί; Ποια είναι η αιτία;
Συναισθηματικοί ή Διανοητικοί Παράγοντες
Το αίσθημα της κοπώσεως σας είναι πιθανόν να οφείλεται σε συναισθηματική ή διανοητική έντασι. Σ’ αυτό οφείλεται το 80 τοις εκατό σχεδόν της χρόνιας κοπώσεως, σύμφωνα με τον Δρα Στιούαρτ Μπαρτλ του Νοσοκομείου Όρος Σινά της πόλεως της Νέας Υόρκης. Αντίθετα απ’ ότι νομίζουν μερικοί, αυτό το αίσθημα της κοπώσεως δεν είναι φανταστικό. Ο Δρ. Τζόζεφ Ντ. Βάσσερσουγκ εξήγησε: «Η κούρασις που οφείλεται ή σε ασθένεια ή σε σωματική καταπόνησι ή σε συναισθηματική έντασι, προκαλεί το ίδιο αίσθημα εξαντλήσεως.»
Μερικοί γιατροί μπορεί να θεραπεύουν αυτή την κόπωσι με χάπια αμφιταμίνης. Αυτά όμως τα φάρμακα μπορεί να είναι βλαβερά, και επιπλέον θεραπεύουν μόνο τα συμπτώματα. Καλύτερο είναι να εξακριβώσουν τι είναι υπεύθυνο για τη συναισθηματική έντασι και να το διορθώσουν.
Είναι περίεργο ότι η ανία είναι στις περισσότερες ίσως περιπτώσεις υπεύθυνη για τη χρονία κόπωσι. Οι άνθρωποι κουράζονται γρήγορα όταν χάνουν το ενδιαφέρον τους για την εργασία τους ή για άλλες απασχολήσεις. Ο Δρ. Τ. Τζ. Κλαμπ, αυθεντία για τις ασθένειες του γήρατος, παρετήρησε:
«Η κόπωσις στους πιο ηλικιωμένους . . . εμφανίζεται συνηθέστερα μεταξύ εκείνων που δεν έχουν να κάνουν αρκετά πράγματα. Πολύ συχνά αυτοί οι άνδρες και γυναίκες αισθάνονται ότι ο προορισμός τους στη ζωή τελείωσε και, επομένως, η κούρασίς τους προέρχεται από την ανία, την απώλεια κινήτρου και ενδιαφέροντος. Επανειλημμένως, όταν δημιουργήται κάποια κρίσις ή παρουσιάζεται κάτι πολύ ενδιαφέρον, αυτά τα άτομα χάνουν θαυματουργικά την κούρασί τους.»
Αυτό αληθεύει, επίσης, για άτομα σχεδόν κάθε ηλικίας. Όταν αναζωογονηθή αληθινό ενδιαφέρον για τη ζωή με δραστηριότητα που αποβλέπει σε κάποιο σκοπό, παραδόξως η κούρασις εξαφανίζεται. Μια μελέτη που έγινε από τον ειδικό επί της αποδόσεως Δρα Λ. Τζίλμπρεθ το έδειξε αυτό. Οι εργάται της βιομηχανίας που εμελετήθησαν είχαν όλοι καλή υγεία, έκαναν την ίδια σχεδόν εργασία, κάτω από τις ίδιες σωματικές συνθήκες, και όμως διέφεραν πολύ στην κούρασι που αισθάνονταν στο τέλος της ημέρας. Οι πιο ζωηροί ήσαν εκείνοι που απέβλεπαν σε απασχόλησι το βράδυ ή την επόμενη μέρα.
Έτσι αν η κούρασί σας οφείλεται σε ανία, προσπαθήστε ν’ αναπτύξετε ενδιαφέρον για την εργασία σας ή για άλλες απασχολήσεις. Πολλοί μάρτυρες του Ιεχωβά λέγουν ότι, μολονότι αισθάνονται κουρασμένοι ύστερα από εργασία μιας ημέρας, η κούρασί τους εξαφανίζεται όταν απορροφώνται σε μια βραδυνή Γραφική συζήτησι.
Η Ισχυρή Επίδρασις της Διανοίας στο Σώμα
Είναι μυστήριο το πόσο επηρεάζεται το σώμα μας από τη διάνοιά μας. Σχεδόν κάθε αρνητικό συναίσθημα μπορεί να μάς εξαντλή, προκαλώντας κόπωσι. Επί παραδείγματι, ένας γιατρός παρετήρησε: «Το να μισής κάποιον όλη την ημέρα είναι πολύ κοπιαστικό από το να μοχθής στα χωράφια από την αυγή ώς το ηλιοβασίλεμα.» Ένα αληθινό παράδειγμα ενός επιχειρηματίου το αποδεικνύει αυτό. Ο Δρ. Πήτερ Τζ. Στάινκρον, στο βιβλίο του Ζήστε Περισσότερο—Και Απολαύστε Το!, εξηγεί: «Του συνέστησε ή να σταματήση να μισή τον άνθρωπο ή να παύση να τον βλέπη. Βάλθηκε να επιτύχη το πρώτο (διότι αυτό ήταν λιγώτερο δαπανηρό), και τα κατάφερε τόσο καλά ώστε σε λίγες εβδομάδες η κούρασίς του είχε εξαφανισθή.»
Αισθήματα ενοχής, καταθλίψεως, αγωνίας ή ανησυχίας είναι όλα βασικές αιτίες κοπώσεως. Μπορεί κανείς να μη κουνήση το δάχτυλό του όλη την ημέρα, κι όμως να είναι εντελώς εξαντλημένος με το να ανησυχή ή να σκέπτεται συνεχώς κάποιο πρόβλημα. Αν η φιλοξενία τέτοιων αρνητικών αισθημάτων γίνη συνήθεια, τότε καταλήγει στο αίσθημα της «χρονίας κοπώσεως.» Τι μπορεί να γίνη γι’ αυτό;
Πρώτα, αποφασίστε τι μπορείτε να κάμετε για το ζήτημα που σας ενοχλεί. Αν, επί παραδείγματι, εσφάλατε με κάποιον τρόπο, κάμετε ότι μπορείτε να διορθώσετε το ζήτημα. Αν είναι κάτι σοβαρό, πηγαίνετε στα άτομα που τα αφορά και ζητήστε τη συγχώρησί τους. Όταν ο βασιλεύς Δαβίδ αμάρτησε, είπε: «Ότε απεσιώπησα, επαλαιώθησαν τα οστά μου εκ του ολολυγμού μου όλην την ημέραν.» Πόσο κουρασμένος αισθανόταν! Ήταν εξαντλημένος ως το κόκκαλο! Αλλ’ όταν ωμολόγησε το σφάλμα του στον Θεό και έκαμε ότι μπορούσε για να διορθώση το ζήτημα, αισθάνθηκε ανακούφισι.—Ψαλμ. 32:3-5.
Ακολουθήστε αυτό το παράδειγμα. Μη επιτρέπετε στα αισθήματά σας να σας φθείρουν. Ζητήστε τη βοήθεια του Θεού, όπως συνέστησε ο Βασιλεύς Δαβίδ: «Επίρριψον επί τον Κύριον το φορτίον σου, και αυτός θέλει σε ανακουφίσει.» (Ψαλμ. 55:22) Αποσπάστε τη διάνοιά σας από τον εαυτό σας και τα προβλήματά σας με το να ενδιαφέρεσθε για τους άλλους. Κάμετε ότι μπορείτε να τους βοηθήσετε. Θα εκπλαγήτε για το πόση αναζωογόνησι θα αισθάνεσθε.
Η εργασία πίσω από ένα γραφείο όλη την ημέρα μπορεί να είναι εξαντλητική διανοητικώς και συναισθηματικώς, και μπορεί να οδηγήση στο αίσθημα της «χρονίας κοπώσεως.» Αλλ’ όσο κι αν φαίνεται παράδοξο, η σωματική άσκησις μπορεί να σας ξεκουράση. Το Σάιενς Νιους Λέττερ έγραψε: «Για μικρό διάστημα, οι γιατροί συνήθιζαν να θεραπεύουν την κούρασι με το να κάνουν τον ασθενή να σταματήση κάποια εργασία, άσχετα με το πόσο λίγο έκανε. . . . Τώρα οι γιατροί ξέρουν καλύτερα. . . . Η απάντησις είναι, εργασία, αλλά θα πρέπει να είναι διασκέδασις και όχι αγγαρεία. Ύστερα από μια συναισθηματικά εξαντλητική ημέρα πίσω από ένα γραφείο, λίγη άσκησι μπορεί να κάμη θαύματα.»
Ναι, η κούρασις φέρνει σε αμηχανία. Στην πραγματικότητα, έχομε πολύ περισσότερη ενεργητικότητα απ’ όση πιθανόν νομίζομε ότι έχομε. Υπάρχει πάντοτε, αλλά χρειάζεται να προσαρμοσθούμε διανοητικώς για να την χρησιμοποιήσουμε. Επί παραδείγματι, ο Δρ. Στιούαρτ Τζ. Γουλφ του Πανεπιστημίου της Οκλαχόμα έκαμε μια μελέτη όπου ελέχθη στους υπό εξέτασι να κρατούν βάρη στα απλωμένα χέρια τους όσο περισσότερο χρόνο μπορούσαν. Κατόπιν τους δόθηκαν ψεύτικα χάπια που οι υπό εξέτασιν επίστευαν ότι περιείχαν ένα ισχυρό φάρμακο εναντίον της κοπώσεως. «Αυτό,» είπε ο Γουλφ, «είχε σαν αποτέλεσμα τον διπλασιασμό σχεδόν της αντοχής τους.»
Είναι παρηγορητικό να διαπιστώνωμε ότι προφανώς έχομε δυνάμεις ενεργητικότητος που πολλοί από μάς δεν χρησιμοποιούμε. Με το να γνωρίζωμε να ελέγχωμε αυτή την ενεργητικότητα και να μη την αφήνωμε να διαρρέη άσκοπα, θα μπορούμε, αν έχωμε φυσιολογικά καλή υγεία, ν’ αποφεύγωμε το αίσθημα της ‘χρονίας κοπώσεως.’