Τα Προβλήματα του Πετρελαίου Κλονίζουν την Παγκόσμιο Οικονομία
ΣΤΗΝ αρχή του έτους 1974, η Αραβική απαγόρευσις πετρελαίου εναντίον διαφόρων Δυτικών εθνών ήρθη και απεκατεστάθη φυσικώτερη ροή πετρελαίου από τη Βόρειο Αφρική και τη Μέση Ανατολή. Πολλοί άνθρωποι ανέπνευσαν με ανακούφισι. Ήλπισαν ότι αυτό θα εσήμαινε το τέλος των ελλείψεων πετρελαίου.
Ενώ σταμάτησαν οι περικοπές παροχής πετρελαίου, αυτό δεν εσήμαινε και το τέλος των προβλημάτων πετρελαίου. Υπάρχουν σχετικά προβλήματα που περιλαμβάνουν το πετρέλαιο, που μπορεί να επισκιάσουν ακόμη και τις προηγούμενες ελλείψεις. Πράγματι, σχεδόν σε μια νύχτα μέσα, λόγω αυτών των προβλημάτων, η παγκόσμιος, οικονομία ερρίφθη σε αναταραχή.
Τα οικονομικά προβλήματα στρέφονται γύρω σε ό,τι συνέβη στη τιμή του πετρελαίου, ειδικά από τον Αραβο-Ισραηλινό πόλεμο του Οκτωβρίου 1973. Αυτή η τιμή έχει τετραπλασιασθή τον πρόσφατο καιρό. Οι πετρελαιοπαραγωγές χώρες της Μέσης Ανατολής και Βορείου Αφρικής ήσαν οι πρώτες που ύψωσαν απότομα τις τιμές των. Έπειτα άλλοι κύριοι παραγωγοί πετρελαίου ακολούθησαν, όπως η Ινδονησία, η Νιγηρία και η Βενεζουέλα.
Ποιες είναι οι συνέπειες τέτοιας υψηλής τιμής πετρελαίου σ’ έναν κόσμο που έχει βασίσει την οικονομία του σε φθηνό πετρέλαιο; Είναι τ’ αποτελέσματα πράγματι καταστρεπτικά για μερικά έθνη, όπως λέγουν πολλές αυθεντίες; Και μήπως αποτελούν όλα αυτά μηχανορραφίες των εταιριών πετρελαίου για να κερδίσουν περισσότερα χρήματα;
Συνωμοσία;
Υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που νομίζουν ότι οι ελλείψεις πετρελαίου και οι υψηλές τιμές ήσαν μέρος μιας συνωμοσίας από τις εταιρίες πετρελαίου. Σε μια ψηφοφορία που ελήφθη από την εφημερίδα Μπήζνες Γουήκ ευρέθη ότι η στάσις του Αμερικανικού κοινού παρουσίασε μεγάλο σκεπτικισμό. Ανέφερε ότι:
«62% πιστεύουν ότι οι εταιρίες πετρελαίου κατά κρατούν ποσότητες πετρελαίου για ν’ ανεβάσουν τις τιμές.
«68% δεν είναι ικανοποιημένοι με τις προσπάθειες της βιομηχανίας να φέρουν ανακούφισι.
«55% τώρα αμφιβάλλουν ότι η κρίσις είναι πράγματι ένα μακροχρόνιο πρόβλημα.
Μια αιτία για τον σκεπτικισμό ήταν ότι οι εταιρίες πετρελαίου ανέφεραν τεράστια κέρδη το 1973 και στις αρχές του 1974, που ήσαν πολύ υψηλότερα από το 1972. Αυτό συνέβη τον ίδιο χρόνο που υπήρξαν αυξανόμενες ελλείψεις, ιδιαίτερα μετά την Αραβική απαγόρευσι. Πολλά άτομα υποστηρίζουν ότι αν οι ελλείψεις ήσαν τόσο κακές όσο ανέφεραν, τότε γιατί τα τεράστια κέρδη;
Οι εταιρίες πετρελαίου απήντησαν ότι τα κέρδη των εφαίνοντο τόσο υψηλά το 1973 και στις αρχές του 1974, κατά εκατοστιαίο ποσοστό, διότι τα κέρδη του 1972 ήσαν ασυνήθως χαμηλά. Επίσης, ισχυρίσθηκαν ότι τα κέρδη των δεν ήσαν υψηλότερα εν σχέσει με τις επενδύσεις των συγκρινόμενα με τα κέρδη πολλών εταιριών σε άλλους τομείς.
Άσχετα με το πόση αλήθεια υπήρχε στους ισχυρισμούς υπέρ και κατά, σε μια περίοδο ελλείψεως και θυσιών του κοινού οι εταιρίες πετρελαίου έδρεψαν ένα απέραντο θησαυρό. Αλλά και τι επρόκειτο ν’ αναμένεται; Στις περισσότερες χώρες οι εταιρίες δεν ασχολούνται σ’ επιχειρήσεις απλώς για να ευχαριστήσουν το κοινό. Ασχολούνται σ’ επιχειρήσεις για να κάνουν χρήματα, και αυτό επιτρέπεται από τις περισσότερες κυβερνήσεις.
Το ελατήριο για κέρδος κυριαρχεί στις διάνοιες εκείνων οι οποίοι έχουν επιχειρήσεις σ’ αυτές τις κοινωνίες, όπως ένα ανώτερο στέλεχος επιχειρήσεως είπε στον αρθρογράφο Λέοναρντ Σίλκ των Τάιμς της Νέας Υόρκης:
«Όταν ένας επιχειρηματίας πολιτικός ομιλή δημοσία στο κοινό, πρέπει να ομιλήση με όρους κοινωνικής ευθύνης και για μακροπρόθεσμα ανώτερα όρια κερδών, αλλά η αλήθεια. . . είναι ότι ο ίδιος είναι ένας που αποκτά κέρδη σε σύντομα χρονικά όρια.»
Αυτός ο επιχειρηματίας έλεγε ότι τα ανώτερα στελέχη των επιχειρήσεων εργάζονται για τα συμφέροντα της εταιρίας των. Θέλουν να επιτύχουν το μεγαλύτερο ποσόν κερδών στο συντομώτερο διάστημα χρόνου. Γι’ αυτόν τον σκοπόν έχουν τοποθετηθή στις επιχειρήσεις. Ο αρθρογράφος επίσης παρετήρησε:
«Παραδοχή αυτού του απλού γεγονότος της ζωής πρέπει ν’ απαλλάξη κάποιον από μεγάλο ποσόν ηθικής αγανακτήσεως κι’ εκπλήξεως—εκπλήξεως γιατί ύστερα από έτη παροχής πελωρίων φορολογικών διευκολύνσεων και αδειών εισαγωγής ποσοτήτων πετρελαίου, για ν’ αποφευχθή, καθ’ υπόθεσιν η εγχωρία έλλειψις πετρελαίου, υπάρχει μια τρομερή έλλειψις πετρελαίου στο εσωτερικό.»
Σε τέτοιες κοινωνίες δεν πρέπει να υπάρχη έκπληξις ότι οι εταιρίες πετρελαίου, και άλλες, κάνουν ό,τι νομίζουν καλύτερο για τα συμφέροντα τους. Το γεγονός ότι εκατομμύρια συνήθων ανθρώπων δυσφορούν και υποφέρουν είναι μέρος του παρόντος συστήματος. Αυτό επιβεβαιώνει σαφώς τις αδικίες που είναι συνυφασμένες στο παρόν σύστημα οπότε ένα πρόβλημα μπορεί να προκαλή θλίψι σε τόσο πολλούς, κι’ ωστόσο ταυτόχρονα να είναι πολύ επωφελές για άλλους.
Γιατί Υπάρχουν Ελλείψεις;
Εξ άλλου, στις Ηνωμένες Πολιτείες υπήρχαν ελλείψεις προϊόντων πετρελαίου ακόμη και πριν από την Αραβική απαγόρευσι πετρελαίου. Γιατί συνέβη αυτό; Τελικά, οι εταιρίες πετρελαίου έλαβαν ευνοϊκή μεταχείρισι σε φόρους, και ο συναγωνισμός του εισαγομένου πετρελαίου ήταν περιωρισμένος. Δεν έπρεπε τα γεγονότα αυτά να παρακινήσουν σε μεγαλύτερη παραγωγή ώστε ν’ αποφευχθούν οι ελλείψεις;
Οι εταιρίες πετρελαίου απαντούν ότι η τιμή του παραγομένου πετρελαίου εντός των Ηνωμένων Πολιτειών διετηρήθη σε πολύ χαμηλά επίπεδα με κυβερνητική διαταγή. Αυτό, λέγουν, δεν επέτρεψε στις Εταιρίες πετρελαίου να κάνουν τα κέρδη που εχρειάζοντο για να εξασφαλίσουν την ανάπτυξι αρκετών νέων φρεάτων και ν’ αυξήσουν έτσι την παραγωγή. Γι’ αυτό παρήχθη πολύ λιγώτερο πετρέλαιο στη χώρα απ’ αυτό που εχρειάζετο. Το υπόλοιπο, περίπου ένα τρίτο των άλλων αναγκών, ήλθε από εισαγωγές. Όμως, εκείνες οι εισαγωγές κανονίσθηκαν επίσης από την κυβέρνησι για ν’ αποφευχθή υπερβολικός ανταγωνισμός.
Λόγω αυτών των παραγόντων οι εταιρίες πετρελαίου ισχυρίζονται, ότι δεν τους παρεσχέθησαν τα μέσα για να λάβουν όλο το ακατέργαστο πετρέλαιο που θα εχρειάζοντο εντός των Ηνωμένων Πολιτειών. Έτσι επί έτη δεν ίδρυσαν καθόλου νέα διυλιστήρια για να μετατρέψουν το ακατέργαστο πετρέλαιο σε βενζίνη, πετρέλαιο θερμάνσεως και άλλα προϊόντα πετρελαίου.
Αντιθέτως, πολλά από τα κέρδη των εταιριών πετρελαίου ξοδεύθηκαν έξω από τις Ηνωμένες Πολιτείες όπου, όπως επιστεύετο, η απόδοσις στις επενδύσεις των θα ήταν μεγαλύτερη και η προμήθεια ακατέργαστου πετρελαίου ασφαλέστερη. Εκεί δεν θα υφίστατο πρόβλημα ζητήσεως, και τούτο διότι η Ευρώπη και η Ιαπωνία είχαν δοκιμάσει μια τεράστια αναταραχή στη χρήσι προϊόντων πετρελαίου τα πρόσφατα έτη.
Επομένως, η εγχώρια παραγωγή και οι εισαγωγές δεν αντιμετωπίζουν πλήρως την υψούμενη ζήτησι μέσα στις Ηνωμένες Πολιτείες. Γι’ αυτό υπήρχαν ελλείψεις πετρελαίου θερμάνσεως και βενζίνης ακόμη και πριν από την Αραβική απαγόρευσι. Η απαγόρευσις προς το τέλος του 1973, απλώς έκαμε μια ταραγμένη κατάστασι χειρότερη.
Η άρσις της απαγορεύσεως το 1974 ανεκούφισε προσωρινώς τις πολύ κακές ελλείψεις. Αλλά δεν έλυσε πράγματι το πρόβλημα προμηθείας, διότι οι Ηνωμένες Πολιτείες και πολλές άλλες χώρες χρησιμοποιούν πολύ περισσότερο πετρέλαιο απ’ ό,τι παράγουν. Και η ζήτησις για πετρέλαιο σ’ εκείνες τις χώρες εξακολουθεί ν’ αυξάνη. Για το παρόν και άμεσο μέλλον, η περισσότερη απ’ αυτή την αυξάνουσα ζήτησι πρέπει ν’ αντιμετωπισθή με εισαγωγές από τη Μέση Ανατολή και την Αφρική, όπου βρίσκονται τα 80 τοις εκατό των μη Κομμουνιστικών αποθεμάτων πετρελαίου που αποδεδειγμένως υπάρχουν στον κόσμο.
Ο Δόκτωρ Γουίλσον Μ. Λέρντ, διευθυντής ερευνών για το Αμερικανικό Ινστιτούτο Πετρελαίου, λέγει: «Δεν χρειάζεται να είναι κανείς μεγάλος μαθηματικός για ν’ αντιληφθή ότι θ’ αναγκασθούμε να εισάγωμε τεράστιες ποσότητες πετρελαίου μέχρις ότου μπορέσωμε είτε ν’ αναπτύξουμε περισσότερο το δικό μας πετρέλαιο και φυσικό αέριον, ή ν’ αναπτύξωμε άλλες πηγές ενεργείας.» Όμως, οι άλλες αυτές πηγές απέχουν ακόμη έτη πολλά και θα στοιχίσουν μια απέραντη περιουσία.
Αλλά ενώ η ζήτησις εξακολουθεί ν’ αυξάνη γρηγορώτερα απ’ όσο υπολογίζουν πολλοί επίσημοι, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι οι προμήθειες πετρελαίου θα αυξηθούν αρκετά γρήγορα. Ο σύμβουλος επί του πετρελαίου Γουώλτερ Τζ. Λέβη γράφει στην Μπήζνες Γουήκ: «Οι πετρελαιοπαραγωγές χώρες θέλουν να χρησιμοποιούν τα έσοδα πετρελαίου που έχουν, για ν’ αναπτύξουν μελλοντική βιομηχανική και οικονομική βάσι ανεξάρτητη από τη μείωσι των αποθεμάτων πετρελαίου. Όσο πλούσια κι’ αν είναι τ’ αποθέματα, είναι περιωρισμένα.»
Επομένως, τα 130.000μέλη του Αμερικανικού Συνδέσμου για την Πρόοδο της Επιστήμης προειδοποιούν ότι τα προβλήματα είναι ‘σοβαρά και διαρκή.’
Η Άλλη Ανησυχία
Ενώ η απόκτησις αρκετού πετρελαίου είναι η κυριώτερη ανησυχία, ιδιαίτερα για τα πολύ βιομηχανοποιημένα έθνη, υπάρχει και μια άλλη. Είναι η τιμή που θα πρέπει να πληρώσουν για τα προϊόντα πετρελαίου.
Η τιμή του πετρελαίου τετραπλασιάσθηκε στις παγκόσμιες αγορές, με αποτέλεσμα να αυξηθούν οι τιμές των προϊόντων που βασίζονται στο πετρέλαιο. Ενώ οι τιμές μπορεί να κυμαίνωνται ακόμη και να κατέλθουν κατά καιρούς, δεν υπάρχει ελπίδα να επιστρέψουν στο ίδιο φθηνό κόστος των περασμένων ετών. Τι σημαίνει αυτό, τονίσθηκε από έναν μηχανικό ερεύνης πετρελαίου ο οποίος είπε: «Δεν πρόκειται να υπάρξη πλέον χαμηλότερο κόστος ενεργείας. Πρέπει να παραδεχθήτε την αλήθεια της κατά στάσεως.» Και ο οικονομολόγος Πωλ Α. Σάμουελσον προειδοποίησε: «Οι τιμές που τώρα πληρώνομε για τη βενζίνη μπορεί να φαίνωνται υψηλές, αλλά δεν προσαρμόσθηκαν ακόμη στο παγκόσμιο επίπεδο τιμής του πετρελαίου.» Στις περισσότερες χώρες οι τιμές της βενζίνης είχαν ήδη ανέλθει απότομα από το παρελθόν έτος.
Ναι, η γενική αντίληψις είναι ότι ο αιών της φθηνής ενεργείας έχει τελειώσει. Το περιοδικό Χάρπερ αναφέρει:
«Οι ιστορικοί μπορεί να δουν το 1973 ως το έτος που διαχωρίζει μια εποχή από μια άλλη. Η φύσις των αλλαγών που επιφυλάσσονται για μας συμβολίζεται από την αναγγελία του Σάχη της Περσίας τον Δεκέμβριο του 1972 ότι η τιμή του πετρελαίου της χώρας του θα ήταν από τότε $11,87 κάθε βαρέλι. . .
»Ο Σάχης συνώδευσε την αναγγελία του με μια έντονη προειδοποίησι στα βιομηχανικά έθνη ότι το «πάρτυ» της φθηνής και άφθονης ενεργείας ετελείωσε. Από τώρα και στο εξής, οι πηγές από τις οποίες εξαρτάται ολόκληρος ο πολιτισμός μας θα είναι σπάνιες και δαπανηρές.»
Η Παγκόσμιος Οικονομία Άλλαξε
Οι υψηλότερες τιμές πετρελαίου έχουν πλήξει τα πεινασμένα για πετρέλαιο έθνη. Πολλοί το βλέπουν αυτό ως μεγαλύτερο πρόβλημα από τις ελλείψεις. Η εφημερίς Γουώλ Στρήτ Τζόρναλ παρετήρησε:
«Το μεγαλύτερο πρόβλημα, επομένως, δεν είναι οι ελλείψεις αλλά οι ανερχόμενες στα ύψη τιμές του πετρελαίου και των σχετικών με το πετρέλαιο προϊόντων. Αυτές οι αυξήσεις πρόκειται να είναι μια μεγάλη έντασις για όλα τα καταναλωτικά έθνη—και ακόμη περισσότερο, φυσικά, για εκείνα με ανεπαρκή οικονομικά μέσα.»
Το επιπρόσθετο κόστος πετρελαίου για τα έθνη που εισάγουν είναι πράγματι συγκλονιστικό. Ο Τζέραλντ Α. Πόλλακ, ένας εκπρόσωπος της τεραστίας πολυεθνικής εταιρίας πετρελαίου Exxon, λέγει, στο Φόρεϊν Αφφαίρς ότι για την Ευρώπη, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ιαπωνία «οι εισαγωγές πετρελαίου για το 1974 μπορεί να είναι σχεδόν 50 δισεκατομμύρια δολλάρια περισσότερο από το 1973.» Σημειώνει ότι κατά το 1985 το κόστος σ’ εκείνα τα έθνη θα πλησίαζε τα 150 δισεκατομμύρια δολλάρια περισσότερο από το 1973.
Τα πετρελαιοπαραγωγά έθνη θα δρέψουν πελώριος υψηλότερα έσοδα από τις αυξανόμενες τιμές. Μπορεί να έχουν πλεόνασμα εισοδημάτων πετρελαίου 50 ως 60 δισεκατομμύρια δολλάρια το 1974 μόνον μερικοί τοποθετούν τον αριθμό υψηλότερα. Ο εκπρόσωπος της Exxon Πόλλακ πιστεύει ότι αυτά τα έθνη μπορούσαν να συσσωρεύσουν 500 δισεκατομμύρια δολλάρια σε πλεονάσματα κεφαλαίων κατά το 1980. Προσθέτει: «Αυτά τα γιγαντιαία ποσά θα εφαίνοντο να είναι αρκετά για να καταβυθίσουν οποιοδήποτε νομισματικό σύστημα.»
Γι’ αυτό ένας έμπειρος ωνόμασε την αύξησι της τιμής του πετρελαίου «την πιο βαθειά οικονομική εξέλιξι της μεταπολεμικής περιόδου.» Και ο Καγκελλάριος Χέλμουντ Σμίτ της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας είπε: «Άσχετα με το ποιες ενέργειες μπορεί να λάβουν τα βιομηχανικά έθνη για να εξαλείψουν τα υπόλοιπα των ισοζυγίων πληρωμών και τα ελλείμματα τρεχόντων λογαριασμών, το θεμελιώδες πρόβλημα όπως αυτό θα παραμείνη άλυτο. Μια διαδικασία σειράς μεθόδων που αφορούν το εισόδημα έχει τεθή σε κίνησι σε πελώρια κλίμακα.»
Οι υψηλότερες τιμές πετρελαίου απειλούν την ίδια την ύπαρξι των πτωχών εθνών. Στατιστικολόγοι των Ηνωμένων Εθνών υπολογίζουν ότι ακόμη και οι πτωχές χώρες θα πρέπει να πληρώσουν περίπου 14 δισεκατομμύρια δολλάρια περισσότερα το 1974 για το πετρέλαιο που χρησιμοποιούν. Αυτά τα επιπρόσθετα χρήματα θα πρέπει να ληφθούν από άλλα αναγκαία πράγματα, όπως αγροτικά υλικά, τροφή, λιπάσματα και καταναλωτικά αγαθά.
Μήπως έχουν οι ηγέται του κόσμου λύσεις για τα πελώρια προβλήματα που εγείρονται από πληθωρισμό τιμών, ιδιαίτερα των προϊόντων πετρελαίου; Ο Καγκελλάριος Σμίτ είπε:
«Θα ήταν λάθος, φυσικά, να πιστέψωμε ότι η έκρηξις της τιμής του πετρελαίου ήταν η μόνη αιτία για αστάθεια. Αλλά η ογκώδης αύξησις των τιμών πετρελαίου έχει σαφώς αποκαλύψει τη φυσική αδυναμία αυτού του εξεζητημένου συστήματος οικονομικών σχέσεων μεταξύ των εθνών του κόσμου, από το σύστημα των ισοζυγίων των πληρωμών ως τις εμπορικές μεθόδους ενεργείας.
»Το πετρέλαιο έχει κλονίσει τα ίδια τα θεμέλια του παρόντος παγκοσμίου οικονομικού συστήματος. . . . το πετρέλαιο μπορεί να θρυμματίση το με πολλούς κόπους ανεγερθέν οικοδόμημα της παγκοσμίου οικονομίας.»
Στο περιοδικό Χάρπερ, ο συγγραφεύς Γουίλλιαμ Όφουλς, σχολιάζοντας την ανικανότητα των κυβερνήσεων ν’ αντιμετωπίσουν αυτές τις νέες εξελίξεις, λέγει: «Το πολιτικό σύστημα που κληρονομήσαμε από τους προγόνους μας είναι ετοιμοθάνατο. Έχομε φθάσει στην τελική πράξι της τραγωδίας.»
Γίνεται ολοένα περισσότερο εμφανές ότι το παρόν σύστημα πραγμάτων που τώρα κυριαρχεί στη γη, δεν είναι ικανό να χειρισθή τα προβλήματα του ανθρωπίνου γένους. Εκείνο που χρειάζεται είναι ένα εντελώς νέο σύστημα, ένα σύστημα που δεν κατατρώγεται από λαίμαργη εμποριοκρατία και διαιρετικό εθνικισμό. Ποιος μπορεί να προμηθεύση ένα τέτοιο σύστημα; Βεβαίως όχι ανθρώπινοι ηγέται, διότι αυτοί έχουν προσπαθήσει και οι αποτυχίες των είναι εμφανείς σε όλους.
Μόνον ο Δημιουργός του ανθρώπου και αυτής της γης, μπορεί να οικοδομήση ένα τέτοιο νέο σύστημα για το ανθρώπινο γένος. Και ο εμπνευσμένος Λόγος του Θεού, η Αγία Γραφή, προλέγει μια τέτοια νέα διευθέτησι, που ονομάζει ‘νέους ουρανούς και νέαν γην εν οις δικαιοσύνη κατοικεί.’ (2 Πέτρ. 3:13) Οι «νέοι ουρανοί» σημαίνουν μια νέα κυβέρνησι για όλη τη γη, που θα λειτουργή από τον ουρανό υπό την κατεύθυνσι του Θεού και στα χέρια του δοκιμασμένου και πιστού Εκπροσώπου του, του Χριστού Ιησού. Η «νέα γη» σημαίνει μια νέα ανθρώπινη κοινωνία.
Η ουράνια βασιλεία του Θεού θα εισαγάγη ένα νέο σύστημα για τον έλεγχο και την κατανομή των άφθονων αγαθών της γης. Δεν θα εργάζεται προς όφελος μερικών και προς ζημία άλλων, διότι «όταν οι κρίσεις σου ήναι εν τη γη, οι κάτοικοι του κόσμου θέλουσι μάθει δικαιοσύνην.» (Ησαΐας 26:9) Ούτε θα αργήση να έλθη ένα τέτοιο σύστημα, διότι η Βιβλική προφητεία σαφώς δείχνει ότι το παρόν διεφθαρμένο σύστημα πραγμάτων που τώρα διακυβερνά τις υποθέσεις της γης είναι κοντά στο τέλος του.—2 Τιμ. 3:1-5.