Διδάσκετε τα Τέκνα να Είναι Ανιδιοτελή
«ΓΙΑΝΝΗ, παιδί μου, θέλεις να με βοηθήσης σε παρακαλώ να φτιάξω το παιγνίδι της αδελφής σου;» ρώτησε μια μητέρα τον νεαρό της γιο. Προσκαλείτε και σεις τα παιδιά να κάμουν πράγματα που θα ωφελήσουν άλλους μέσα στην οικογένεια;
Ομολογουμένως δεν είναι εύκολο να κρατήση κανείς τα παιδιά μακρυά από μια ιδιοτελή πορεία. Το γεγονός είναι ότι γεννηθήκαμε ιδιοτελείς. Ένα μωρό θέλει εκείνο που θέλει όταν το θέλη. Και δεν ανέχεται καμμιά καθυστέρησι, όπως φαίνεται μερικές φορές από τις ασυγκράτητες φωνές του για να επισύρη την προσοχή των άλλων.
Εν τούτοις, όταν οι γονείς παρέχουν στοργική φροντίδα και καθοδήγησι, το παιδί αρχίζει να δίνη προσοχή στους άλλους. Σιγά-σιγά οι ιδιοτελείς τάσεις του αρχίζουν να ελαττώνωνται. Είναι περιττό να πη κανείς ότι αυτό περιλαμβάνει πολύ χρόνο και προσπάθεια εκ μέρους των γονέων. Εν τούτοις, εκείνοι που επιμένουν στις προσπάθειές των, βλέπουν αποτελέσματα.
Ο Ρόλος του Παραδείγματος των Γονέων
Είτε το θέλουν οι γονείς είτε όχι, τα παιδιά τους πρόκειται να τους μιμηθούν. Επομένως, είναι πολύ σπουδαίο να θέτουν ένα καλό παράδειγμα στο να είναι ανιδιοτελείς. Ένας πατέρας παρετήρησε τα εξής: «Ο δεκαετής γυιος μάς έβλεπε να δίνωμε στους άλλους από τότε που ήταν πολύ μικρός. Τώρα όταν δίνωμε σ’ αυτούς που έχουν ανάγκη, θέλει να συμμετέχη κι’ αυτός. Τον βλέπομε να κάμη μικρά πράγματα για άλλους χωρίς να τον υποκινή κανείς, πράγμα που δείχνει ότι δεν το κάνει απλώς για να ευχαριστήση εμάς.»
Και η σύζυγος του προσέθεσε: «Αν οι σύζυγοι είναι γενναιόδωροι προς τις συζύγους των, το παιδί το προσέχει αυτό και θα κάμη για τη μητέρα του πράγματα όπως κάμει και ο πατέρας. Γνωρίζω ότι αυτό αληθεύει με το γιο μας.»
Αυτή η μητέρα είχε επίσης μερικές ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις σχετικά με το αποτέλεσμα που έχει στα παιδιά η στάσις των γονέων για υλικά πράγματα. «Ο γιος μας,» εξήγησε, «ποτέ δεν μας ακούει να φιλονεικούμε για χρήματα ή να μας ακούη να λέμε ‘Δεν έχομε χρήματα να κάνωμε αυτό ή εκείνο.’ Όχι ότι είμαστε εύποροι οικονομικώς· αντιθέτως. Αλλά δεν είμεθα ανήσυχοι γι’ αυτό, και γι’ αυτό τον λόγο ο γιος μας αισθάνεται ασφαλής. Έχομε παρατηρήσει ότι σε σπίτια όπου οι γονείς διαρκώς φιλονεικούν στο θέμα των χρημάτων, τα παιδιά τείνουν να είναι πιο ιδιοτελή και με τη σειρά τους και αυτά μαλώνουν μεταξύ τους για ασήμαντα πράγματα.»
Παρατηρείται συχνά ότι ένα παιδί γίνεται ιδιοτελές όταν οι γονείς του δεν το προσέχουν πάρα πολύ, αλλά συνήθως ασχολούνται μαζί του πολύ λίγο. Όταν ένα παιδί μπορή να βασίζεται στους γονείς του για βοήθεια όταν την χρειάζεται, γενικά γίνεται χρήσιμο. Όταν οι γονείς αγαπούν το παιδί γίνεται στοργικό. Πράγματι, ο τρόπος που οι γονείς μεταχειρίζονται το παιδί όταν είναι μικρό, θ’ αποτελέση, σε μεγάλο βαθμό, τη βάσι του πώς το παιδί θα μεταχειρίζεται τους άλλους στο μέλλον.
Τρόποι με τους Οποίους Μπορεί να Δοθή Εκπαίδευσις
Η σπουδαιότης της εκπαιδεύσεως από μικρή ηλικία είναι δύσκολο να τονισθή όσο πρέπει. Έτσι, όταν ένα παιδί εκπαιδευθή κατάλληλα από μικρό να σκέπτεται τους άλλους, το να δίνη και να βοηθά τους άλλους θα έλθη συνήθως σαν κάτι φυσικό.
Τελευταία παρετηρήθη ότι μια μητέρα έθετε αυτή την αρχή σε εφαρμογή. Ακούστηκε να κάμη την εξής υπόδειξι στο μικρό της γιο: «Τώρα που βρήκες αυτές τις δύο πέννες (δεκάρες), θα ήθελες να βάλης τη μια στο δικό σου κουμπαρά και την άλλην στον κουμπαρά της αδελφής σου;»
«Εν τάξει, μαμά,» ήταν η χαρούμενη απάντησις.
Έτσι, ο σπόρος φυτεύθηκε και, αν ποτισθή κατάλληλα, μπορεί ν’ αποτελέση τη βάσι για στοργικές ενέργειες στο μέλλον.
Άλλοι γονείς απεκάλυψαν ότι στις συζητήσεις τους για οικογενειακές υποθέσεις περιλαμβάνουν και τα παιδιά τους. Ο πατέρας παίρνει την τελική απόφασι, αλλά τα παιδιά είναι ελεύθερα να εκφράσουν τις επιθυμίες τους οι οποίες λαμβάνονται υπ’ όψιν. Ο πατέρας ενός κοριτσιού, δεκατριών ετών, παρετήρησε ότι το γεγονός ότι κάνει τα παιδιά του να αισθάνωνται ότι παίρνουν μέρος στις αποφάσεις και στις ενέργειες της οικογενείας, καλλιεργεί σ’ αυτά ένα στοργικό ανιδιοτελές πνεύμα. Σαν παράδειγμα, είπε τα εξής: «Τελευταία πήγα με την κόρη μου ν’ αγοράσωμε παπούτσια. Είδε ένα ζευγάρι παπούτσια που της άρεσαν, αλλά όταν άκουσε την τιμή, είπε: ‘Ω, μπαμπά, δεν έχω ανάγκη τόσο ακριβά παπούτσια. Αυτά τα φθηνότερα θα με εξυπηρετήσουν το ίδιο.’ Πρέπει ν’ απορή κανείς που την θεωρώ εξαιρετικό παιδί;»
Ένας άλλος πατέρας ομοίως εξηγεί πώς αυτός και η σύζυγος του προσπαθούν να βοηθήσουν τα παιδιά τους να παίρνουν ορθές αποφάσεις. «Ενώ εξακολουθούν να είναι μαζί μας,» παρετήρησε, «μπορούμε να εξακριβώνουμε αν υπάρχουν σφάλματα στον τρόπο της σκέψεώς των και να τα βοηθούμε.» Για να εξηγήση την κατάστασι, περιέγραψε μια πρόσφατη συζήτησι στη διάρκεια ενός γεύματος.
«Συζητούσαμε σχετικά με αυτοκίνητα,» θυμήθηκε ο πατέρας, «και μεγαλύτερος γιος μας, που τις ημέρες αυτές έχει τρελλαθή για αυτοκίνητο, είπε ότι αν είχε χρήματα θ’ αγόραζε ένα μικρό σπορτ αυτοκίνητο, και ανέφερε και τη μάρκα. Τότε θυμάμαι που του είπα: ‘Το να έχης ένα αυτοκίνητο είναι πολύ καλό, Άλβιν, αλλά ένα μικρό σπορτ αυτοκίνητο δεν διαθέτει αρκετό χώρο για τη σύζυγο και τα παιδιά, έτσι δεν είναι;’
«Απήντησε: ‘Τι εννοείς «σύζυγο και παιδιά,» πατέρα; Δεν είμαι νυμφευμένος ακόμη.’
«‘Το ξεύρω, παιδί μου, αλλά θα νυμφευθής κάποια μέρα και πρέπει να τους λαμβάνης υπ’ όψιν, δεν συμφωνείς; Είναι σωστό να σχεδιάζης για το μέλλον, αλλά θα πρέπει να εξετάζης με ποιον τρόπο τα σχέδια σου μπορούν να ωφελήσουν ή να εμποδίσουν άλλα άτομα, έτσι δεν είναι;’
«Ναι, νομίζω ότι έχεις δίκιο. Ένα σπορτ αυτοκίνητο δεν διαθέτει μεγάλο χώρο, αλλά είναι ωραίο.’
«Επίσης, παιδί μου, αυτό το αυτοκίνητο που θέλεις είναι αρκετά ακριβό. Θα μπορούσες να οδηγής ένα τόσο ωραίο αυτοκίνητο και να διασκεδάζης ενώ η οικογένεια σου θα πείναγε. Είμαι βέβαιος ότι αυτό δεν θα το ήθελες.’
«Βεβαίως όχι, πατέρα. Δεν θα το ήθελα αυτό το πράγμα.’
«Γνωρίζω ότι δεν θα το ήθελες. Αλλά γνωρίζω ότι έχεις δει πολλούς ανθρώπους σ’ αυτή ακριβώς τη γειτονιά που κάμουν ακριβώς αυτό το πράγμα—αγοράζουν αυτό που θέλουν εις βάρος των αναγκών της οικογενείας των.’
«Σκέφθηκε για λίγο και έπειτα είπε: ‘Βλέπω ότι έχεις δίκιο, πατέρα. Εν τάξει, θ’ αγοράσω ένα οικογενειακό αυτοκίνητο—όταν αγοράσω δηλαδή. Αλλά αυτό απέχει ακόμη πολύ μακρυά, έτσι δεν είναι;’
«Ναι, παιδί μου, αλλά ο τρόπος που σκέπτεσαι τώρα, θα διαμορφώση και τα μελλοντικά σου σχέδια. Έτσι, λοιπόν, είναι καλύτερο να σκέπτεσαι με το σωστό τρόπο ακόμη και τώρα.’»
Μήπως και σεις έχετε αυτό τον τρόπο να καθοδηγήτε τα παιδιά σας να σκέπτωνται για τους άλλους; Το πράττετε αυτό μ’ ένα φυσικό και στοργικό τρόπο κάτω από ήρεμες συνθήκες; Αυτό θα έχη καλύτερες δυνατότητες επιτυχίας παρά αν γίνη μ’ ένα τρόπο, αυστηρής διδασκαλίας. Επίσης, αν δείχνετε συμπάθεια στις συμβουλές σας, τα παιδιά σας θα εκτιμήσουν το γεγονός ότι λαμβάνετε υπ’ όψιν τα αισθήματά τους και θα έχουν περισσότερη διάθεσι να δεχθούν τη συμβουλή σας.
Ανιδιοτέλεια Προς τους Ηλικιωμένους και τους Νέους
Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορούν να διδαχθούν τα παιδιά να κάμουν για τους παππούδες, τις γιαγιάδες καθώς και για άλλα ηλικιωμένα άτομα. Μπορούν να διαβάζουν σε άτομα που έχουν ασθενή όρασι. Μπορούν, επίσης, να περιλαμβάνουν αυτά τα άτομα σε οικογενειακά παιγνίδια καθώς και σε άλλες δραστηριότητες. Επειδή απλώς τα ηλικιωμένα αυτά άτομα έχουν αδυνατίσει σωματικώς, δεν σημαίνει ότι έχουν αδυνατίσει και πνευματικώς.
Ακόμη κι έξω από το σπίτι, δημοσίως, τα παιδιά μπορούν να ενθαρρύνωνται να προσέχουν και να βοηθούν τα ηλικιωμένα άτομα. Μπορούν να ενθαρρύνωνται να προσφέρουν τις θέσεις των στα λεωφορεία και στα τραίνα. Μπορούν να δείχνουν σεβασμό με το να μη διακόπτουν τους μεγαλύτερους όταν συζητούν και να μη μονοπωλούν τη συζήτησι. Πράγματι, αντί απλώς ν’ ανέχωνται τους μεγαλυτέρους, όπως αποτελεί συνήθεια σε μερικά μέρη του κόσμου σήμερα, τα παιδιά μπορούν να διδαχθούν να ωφελούνται από τη σοφία και την πείρα που έχουν συχνά οι ηλικιωμένοι.
Τα παιδιά πρέπει να ενθαρρυνθούν από τους γονείς να δείχνουν στοργική φροντίδα στα μικρότερα αδελφάκια τους. Αλλιώς, μπορεί να δυσανασχετούν για τον απρόσκλητο ερχομό ενός νέου μωρού στην οικογένεια. Μια μητέρα που είχε ένα γιο έξη ετών, λέγει τα εξής:
«Από τον καιρό που ήμουν έγκυος στην κόρη μου, την αναφέραμε στις συζητήσεις μας με το όνομά της και έγινε κάτι το πραγματικό για το γιο μου. Όταν γεννήθηκε, ο γιος μας ήταν πρόθυμος να με βοηθήση σε ό,τι την αφωρούσε. Χρόνια αργότερα, μας είπε πόσο ευτυχής ήταν όταν αυτή γεννήθηκε.»
Οι γονείς που με επιδεξιότητα προετοιμάζουν τον ερχομό ενός μωρού διαπιστώνουν ότι δεν παρουσιάζονται σχεδόν προβλήματα ούτε στενοχώριες όπως δείχνει η περίπτωσις ενός επταετούς κοριτσιού. Όταν την ρώτησαν πώς της φαινόταν η καινούργια αδελφούλα της, απήντησε: «Ω, την αγαπώ. Μ’ αρέσει να βοηθώ τη μαμά να την περιποιήται. Αλλά δεν μ’ αρέσει όταν κλαίη. Νομίζω ότι κακομαθαίνει έτσι.» Όταν την ρώτησαν τι σκεπτόταν να κάμη σχετικά μ’ αυτό, απήντησε: «Μόλις αρχίση να καταλαβαίνη θα συζητήσω το πράγμα μαζί της.»
Είναι κάτι συνηθισμένο για τα αδέλφια, αγόρια και κορίτσια, να ζηλεύουν το ένα το άλλο ή να γίνωνται μνησίκακα. Αλλά με το να αποφεύγουν να δείχνουν ειδική εύνοια σε κάποιο παιδί και να εξηγούν τις πράξεις των, οι γονείς μπορούν να κάμουν πολλά για να εξουδετερώσουν αυτό το πρόβλημα. Μια μητέρα τριών παιδιών παρετήρησε τα εξής:
«Καθώς τα παιδιά μεγάλωναν, τα δύο μικρότερα έδειχναν κάποια δυσαρέσκεια όταν το μεγαλύτερο ελάμβανε μερικά επιπλέον ενδύματα ή δώρα. Αλλά εξηγήσαμε ότι στην ηλικία του χρειαζόταν κάτι περισσότερο απ’ αυτούς. Τους βεβαιώσαμε ότι και σ’ αυτούς θα προσφέραμε τα ίδια πράγματα όταν θα ερχόταν ο καιρός τους. Τώρα που η κόρη μας βρίσκεται σ’ αυτή την ηλικία εκτιμά την αληθινότατα αυτής της δηλώσεως μας.»
Το να Υπηρετούμε τους Άλλους Φέρει Οφέλη
Ένα από τα μεγαλύτερα δώρα που μπορείτε να χαρίσετε στα παιδιά σας είναι η επιθυμία να υπηρετούν άλλους, να προσφέρουν τον χρόνο τους, τη συμπάθεια τους και την προσοχή τους προς όφελος εκείνων που βρίσκονται σε ανάγκη. Εξετάστε τις παρατηρήσεις ενός παιδιού δώδεκα ετών που διδάχθηκε αυτό το μάθημα:
«Ένα αγόρι στη γειτονιά μας έχασε τελευταία τον πατέρα του και πραγματικά λυπήθηκα πάρα πολύ γι’ αυτό το παιδί. Ήθελα να κάμω κάτι για να το βοηθήσω κι έτσι συζήτησα το πράγμα με τον πατέρα μου, κι’ εκείνος είπε ότι θα μπορούσαμε να τον συμπεριλάβωμε στις οικογενειακές μας δραστηριότητες. Τον προσκάλεσα να έλθη σπίτι μου, αλλά φαίνεται ότι προς το παρόν θέλει να είναι μόνος του. Αλλά η πρόθεσίς μου είναι να συνεχίσω την προσπάθεια μου.»
Ενεργούν τα παιδιά σας μ’ αυτόν τον τρόπο; Ενδιαφέρονται για τους άλλους; Θα το κάνουν με τη δική σας ενθάρρυνσι.
Πράγματι, τα παιδιά που ενθαρρύνονται να είναι ανιδιοτελή λαμβάνουν πολλά οφέλη. Έχουν την αίσθησι της ευημερίας και της ασφαλείας. Είναι πιο μετρημένα και ισορροπημένα. Είναι καλύτερα προετοιμασμένα για τους μελλοντικούς των ρόλους ως σύζυγοι και τελικά γονείς. Και αντιλαμβάνονται ότι τα λόγια του Κυρίου Ιησού Χριστού είναι πράγματι αληθινά: «Μακάριον είναι να δίδη τις μάλλον παρά να λαμβάνη.»—Πράξ. 20:35.