Ένα Κατάστημα στην Πόρτα Σας

Από τον ανταποκριτή τον «Ξύπνα!» στη Δομινικανή Δημοκρατία

«ΖΑΦΑΚΟΝ!» «Τι ήταν αυτό;» ρώτησα τη σύζυγο μου καθώς ανασηκωνόμουν στο κρεββάτι. «Ζαφακόν!» «Νάτο πάλι!» Κοίταξα το ρολόι—5:30 το πρωί. Ζαλισμένος ακόμη από τον ύπνο, κατέβηκα από το κρεββάτι και κοίταξα έξω από τις γρίλλιες του παραθύρου. Προς έκπληξί μου, είδα έναν κοντό, λεπτό άνδρα να περπατά στο πεζοδρόμιο με τέσσερις γαλβανισμένους τενεκέδες σκουπιδιών δεμένους μ’ ένα κορδόνι γύρω από τους ώμους του. Όταν επανέλαβε τη λέξι «ζαφακόν» (Ισπανική λέξις που χρησιμοποιείται, στη Δομινικανή Δημοκρατία και στο Πόρτο Ρίκο για τα δοχεία απορριμμάτων), αντιλήφθηκα ότι διαφήμιζε τα προϊόντα του.

Αυτή ήταν η πρώτη μου, αλλά όχι και η τελευταία, εμπειρία με τους περιοδεύοντες εμπόρους στον Άγιο Δομίνικο. Μόλις είχαμε φθάσει σ’ εκείνη την πόλι το προηγούμενο βράδυ.

Σε ωρισμένες Δυτικές χώρες, οι άνθρωποι συνήθως ψωνίζουν στα τοπικά ‘σούπερ-μάρκετ’ ή στα αγοραστικά κέντρα. Αλλά εδώ στον Άγιο Δομίνικο, πολλοί προτιμούν να μένουν στο σπίτι και το κατάστημα να έρχεται στην πόρτα τους.

Ο άνθρωπος που πωλεί τα αυγά έρχεται πριν από το πρόγευμα. Μπορεί να έχη δέκα ή δεκαπέντε καρτέλλες με αυγά, από τις οποίες η καθεμία περιέχει τριάντα αυγά, κι όλες αυτές να βρίσκωνται επάνω στο κεφάλι του. Ωστόσο, έχει ένα αληθινά γρήγορο βάδισμα και δεν χρησιμοποιεί ούτε καν τα χέρια του για να κρατά αυτό τον πύργο των αυγών. Σκεφθήτε τι θα συνέβαινε αν παραπατούσε! Αλλ’ αυτός ο πωλητής αυγών φαίνεται ότι δεν έχει κατά νου τον κίνδυνο και σπανίως σπάζει ακόμη και ένα αυγό.

Ο πιο συνήθης μεταξύ των πλανοδίων εμπόρων είναι ο πλατανέρο, που πωλεί μπανάνες των Αντιλλών. Αυτό το φρούτο που μοιάζει πάρα πολύ με την κοινή μπανάνα, όταν είναι άφθονο και φθηνό, είναι σχεδόν τόσο σύνηθες στο διαιτολόγιο του κατοίκου της Δομινικανής Δημοκρατίας όσο περίπου και η καθημερινή ποσότης ρυζιού και φασολιών. Ο πλατανέρο μπορεί, επίσης, να πωλή και γιούκα, μια αμυλούχο ρίζα που χρησιμοποιείται κατάλληλα ως υποκατάστατο της πατάτας και είναι συνήθως πιο οικονομική.

Τι χρειάζεσθε για τη σαλάτα σας; Σύντομα η μαρτσάντα ή η γυναίκα που πωλεί λαχανικά θα έλθη φωνάζοντας μελωδικά «βερντούρα!» Πάνω στο κεφάλι της μεταφέρει ένα μεγάλο ορθογώνιο κιβώτιο που περιέχει όλα τα είδη των πράσινων λαχανικών, χορταρικά καθώς επίσης και ντομάτες. Όταν γεμίζη αυτό το βαθουλωτό κιβώτιο στην αγορά νωρίς το πρωί, μπορεί να ζυγίζη τριάντα πάουντς (14 κιλά) ή περισσότερο.

«Δεν πονάει το κεφάλι σας ή ο λαιμός σας που μεταφέρετε αυτό το φορτίο όλο το πρωινό;» ρώτησα μια ρωμαλέα γυναίκα πρόσφατα.

«Πονά βέβαια στην αρχή, αλλά μετά από λίγο συνηθίζει κανείς,» απήντησε. Στάθηκα κατάπληκτος μπροστά στο λόφο των φρέσκων λαχανικών που ευρίσκοντο στο σκέφθηκα ότι πρέπει να χαίρωμαι που όλα αυτά ήσαν στο δικό της κεφάλι και όχι στο δικό μου.

Εκτός από τη σωρεία των ειδών διατροφής—λαχανικά, φρούτα, ζωντανά κοτόπουλα, ψάρια—πολλά άλλα είδη μπορούν να έλθουν έξω ακριβώς από την πόρτα σας. Μήπως χρειάζεσθε έναν καθρέπτη, ή μήπως θέλετε μια γερή γλάστρα για τη βιγόνια σας; Απλώς περιμένετε τον πωλητή· θα φανή σύντομα. Μήπως χρειάζεσθε κάτι για το κουτί της ραπτικής; Σύντομα θα έλθη το κατάστημα ραπτικής με υφάσματα, κλωστές, δακτυλήθρες, φερμουάρ, κουμπιά, σούστες και τα παρόμοια. Ένας άλλος έμπορος θα έχη ανδρικά και γυναικεία ρούχα, από εσώρουχα μέχρι εξωτερικά ενδύματα. Κάποιος άλλος πωλητής ίσως φέρει διάφορα οικιακά είδη.

Είναι πολύ πιθανόν να δη κανείς παιδικά καρότσια φορτωμένα με ό,τι μπορεί να φαντασθή κανείς, από ρόλεϋ για τα μαλλιά των γυναικών και τσιμπιδάκια μέχρι βιβλία και περιοδικά που μπορείτε ν’ αγοράσετε, ν’ ανταλλάξετε ή να ενοικιάσετε. Πράγματι, μπορεί να ενοικιάση κανείς ένα βιβλίο, για μια μέρα ή μια βδομάδα, ακριβώς στην πόρτα του.

Ακόμη και για διάφορες επιδιορθώσεις που θέλετε να κάνετε, οι τεχνίτες θα έλθουν στην πόρτα σας. Για να επιδιορθώσετε εκείνο τον βουλωμένο σωλήνα αποχετεύσεως ή κάτι άλλο στο υδραυλικό σύστημα, θα περάση στον κατάλληλο καιρό ένας περιοδεύων υδραυλικός. Ακούστε τον όταν φωνάξη. Μήπως τα μαχαίρια σας ή τα ψαλίδια σας χρειάζονται ακόνισμα; Ακούστε το διακριτικό σφύριγμα του ειδικού, καθώς υψώνει και κατεβάζει τη φωνή του. Είναι ο ακονιστής που αναγγέλλει την παρουσία του. Μήπως η ομπρέλλα σας θέλει επιδιόρθωσι; Ο επιδιορθωτής ομπρελλών θα χαρή να σας εξυπηρετήση στον καθημερινό του γύρο. Και τι θα γίνη για το τακούνι του παπουτσιού σας που το χάσατε ή για την τρύπα που έχει η σόλα; Ένας περιοδεύων υποδηματοποιός θα χαρή να το επιδιορθώση.

Οι μέθοδοι διαφημίσεως των προϊόντων ποικίλλουν. Κάθε μια είναι ξεχωριστή και περιγράφει με ακρίβεια το είδος ή την υπηρεσία που προσφέρεται. Μερικοί περιοδεύοντες έμποροι έχουν μια φωνή που φαίνεται ν’ ακούγεται επί μίλια γύρω. Μια γυναίκα που πωλεί ξεφλουδισμένα μπιζέλια μπορεί ν’ ακουσθή αρκετά μίλια πριν φθάση στην πόρτα σας. Αν είναι απέναντι από το σπίτι σας, η φωνή της θα μπορούσε να διακόψη μια συνομιλία που ίσως έχετε. Για να τους ακούσουν οι άλλοι, μερικοί πωληταί βάζουν το χέρι τους μια ίντσα περίπου μακρυά από το στόμα τους για να κάνουν τον ήχο να φθάση στις γωνίες, πίσω και πάνω. Μερικοί έμποροι, που διαφημίζουν τα προϊόντα τους, χρησιμοποιούν φορητά μεγάφωνα που λειτουργούν με μπαταρίες.

Πέντε χρόνια έχουν περάσει από τότε που ήλθαμε εδώ. Για μας δεν αποτελούν πια πρωτοτυπία οι πλανόδιοι έμποροι. Αλλά εκτιμούμε ακόμη πόσο πρακτικό και κατάλληλο είναι να έρχεται ένα κατάστημα στον πόρτα μας.