Ένας Σημερινός Λαός που Ζη στο Παρελθόν

Από τον ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στο Μεξικό

ΤΟ ΜΕΞΙΚΟ επιφυλάσσει πολλές εκπλήξεις για τον επισκέπτη. Ανάμεσα στα ενδιαφέροντα άτομα που μπορεί να παρατηρήση κανείς σ’ αυτή τη χώρα είναι οι Ινδιάνοι Ταραχουμάρα. Έχετε ακούσει ποτέ γι’ αυτούς;

Αυτή η φυλή αριθμεί περίπου 70.000 μέλη. Κατοικούν στην ορεινή περιοχή της Πολιτείας Τσιουάουα, προς τα βορειοδυτικά του Μεξικού. Η ζωή για τους Ταραχουμάρα δεν έχει υποστή αλλαγές εδώ και αιώνες.

Η ενδυμασία τους και η κόμωσίς τους είναι πολύ απλή. Οι άνδρες φορούν κελεμπίες χιτώνες μέχρι το γόνατο. Οι γυναίκες φορούν αρκετές φούστες, τη μια πάνω από την άλλη, και πολύχρωμα πουκάμισα και περιδέραια. Και οι άνδρες και οι γυναίκες κόβουν τα πυκνά, ίσια μαύρα μαλλιά τους μέχρι τους ώμους.

Μερικοί απ’ αυτούς τους ιθαγενείς κατασκευάζουν απλά ξύλινα σπίτια. Εκείνοι, όμως, που ζουν σε φαράγγια και σε πεδιάδες μπορεί να προτιμούν για κατοικία τους σπηλιές ή άλλα βραχώδη καταφύγια.

Ζούνε από τη Γη

Οι Ταραχουμάρα κυνηγούν κατά έναν ασυνήθιστο τρόπο. Ακολουθούν τα ίχνη των ελαφιών με το να τρέχουν από πίσω τους επί αρκετές μέρες. Όταν τα ζώα εξαντληθούν, είναι εύκολο να τα φονεύση κανείς. Κυνηγούν επίσης σκίουρους, σαύρες και μικρά βατράχια. Αυτοί οι Ινδιάνοι έχουν καταπληκτική αντοχή στο τρέξιμο. Σχετικά μ’ αυτό διαβάζομε στο περιοδικό Νάσιοναλ Τζηογκράφικ:

«Προικισμένοι με εκπληκτική αντοχή οι Ινδιάνοι, Ταραχουμάρα, συναγωνίζονται γυμνόποδες σε αγώνες που συχνά διαρκούν 48 ώρες. Καθώς τρέχουν, κλωτσούν ξύλινες μπάλλες που έχουν περίπου το μέγεθος ενός πορτοκαλλιού κατά την έναρξι του αγώνος, αλλά κατά το τέλος του το μέγεθος τους φθάνει το ήμισυ του αρχικού.»

Μερικοί Ταραχουμάρα αξιοποιούν τη γη· καλλιεργούν καλαμπόκι, πατάτες, φασόλια και λοιπά. Αλλά το είδος της γεωργίας τους απαιτεί νομαδικό τρόπο ζωής. Το χώμα είναι λεπτό και η διάβρωσις μεγάλη λόγω των μεγάλων βροχοπτώσεων και των ισχυρών ανέμων. Όταν το χώμα εξαφανίζεται σε μια περιοχή, οι οικογένειες πρέπει να φύγουν για καινούργια μέρη.

Η Οικογένεια και η Κοινότης

Οι Ταραχουμάρα έχουν περίεργες απόψεις για τον γάμο και τα ήθη. Αν δύο νεαρά άτομα αναπτύξουν έλξι το ένα για το άλλο, διευθετείται μια εορτή. Σ’ αυτήν συμμετέχουν το ζεύγος, οι γονείς τους και ο σιρίαμε, ή τοπικός κυβερνήτης, που τελεί τον γάμο. Πολύ σπάνια οι Ταραχουμάρα πηγαίνουν σε κάποια πόλι για να νομιμοποιήσουν τον γάμο τους σε μια πολιτική υπηρεσία.

Τα ζεύγη που ενώνονται μ’ αυτό τον τρόπο ζουν μαζί όσο επιθυμούν. Αν μερικοί δεν θέλουν να ζουν πια μαζί με τον γαμήλιο σύντροφό τους, χωρίζουν. Όταν συναντήσουν κάποιο άλλο άτομο του ετέρου φύλου που τους ελκύει, μπορούν να ενωθούν και πάλι. Όσο για τις σεξουαλικές παραβάσεις, αν ένας Ταραχουμάρα βιάση ένα κορίτσι, πρέπει να πληρώση προίκα στον πατέρα του κοριτσιού. Σ’ αυτή την περίπτωσι, η τιμή καθορίζεται από τον πατέρα.

Αυτή η φυλή αναγνωρίζει την εξουσία των ομοσπονδιακών και πολιτειακών κυβερνήσεων του Μεξικού. Επί πλέον, όμως, έχουν τη δική τους τοπική διοίκησι, που κανονίζει τα χαρακτηριστικά μιας προ-Ισπανικής και Αποικιακής Ιησουιτικής κυβερνήσεως.

Κάθε πόλις έχει μια συνέλευσι που αποτελείται από τους κατοίκους της πόλεως. Ο σιρίαμε προεδρεύει σ’ αυτή τη σύναξι και υποβοηθείται από κατώτερες εξουσίες. Η συνέλευσις συνέρχεται κάθε Κυριακή για ν’ ακούση και να λύση προβλήματα της κοινότητος. Ως σύμβολο εξουσίας, ο σιρίαμε κρατά μια ιερή ράβδο, γνωστή ως ντιζόρα.

Δεν Επιθυμούν Πρόοδο

Τόσον η κυβέρνησις του Μεξικού όσο και οι Ιησουίτες έχουν διευθετήσει εκπαιδευτικές σειρές μαθημάτων για τους Ταραχουμάρα, οι οποίες παρέχουν βασική εκπαίδευσι στις τέχνες και στα επαγγέλματα. Μερικοί ιθαγενείς έχουν επωφεληθη απ’ αυτή την πρόνοια. Μερικοί έγιναν μάλιστα και διδάσκαλοι. Άλλοι άνοιξαν επιχειρήσεις στις πόλεις όπου μπορούν να πωλούν τα δικά τους χειροποίητα προϊόντα.

Αλλά, ως επί το πλείστον, οι Ταραχουμάρα δεν δείχνουν επιθυμία να εκσυγχρονίσουν τον πρωτόγονο τρόπο της ζωής τους. Προτιμούν να ζουν στο παρελθόν. Γιατί αυτό;

Γενικά, ο Ινδιάνος Ταραχουμάρα είναι κονφορμιστής. Ικανοποιείται με το να συνεχίζη παραδόσεις που παρεδόθησαν από τη μια γενεά στην άλλη εδώ και πολλές γενεές. Οι παραδοσιακές ασχολίες περιλαμβάνουν και την κατασκευή γκουάρες (καλάθια φτιαγμένα από φοίνικες), μάλλινων κουβερτών και πήλινων αντικειμένων (κούπες και δοχεία).

Κάτι, επίσης, που τους εμποδίζει να προοδεύσουν είναι το γεγονός ότι μερικοί απ’ αυτούς τους Ινδιάνους πηγαίνουν στις πόλεις όπου οι άνθρωποι τούς λυπούνται και τους δίνουν ελεημοσύνη. Τα άτομα, λοιπόν, που συντηρούνται μ’ αυτό τον τρόπο δεν επιθυμούν να ψάξουν για εργασία.

Ένα Μίγμα Θρησκευτικών Δοξασιών

Οι θρησκευτικές δοξασίες των Ταραχουμάρα είναι μίγμα του Ρωμαιοκαθολικισμού και των κατά παράδοσι Ινδιάνικων διδασκαλιών. Πριν από πολύ καιρό, ο Ισπανικός κλήρος τούς επηρέασε να πιστεύουν στον Ιησού Χριστό, αλλά μόνο μ’ ένα τεχνητό τρόπο. Πρόθυμα αλλάζουν τη θρησκεία που ομολογούν ότι έχουν, αν φαίνεται ότι θα επωφεληθούν απ’ αυτό. Όταν η Καθολική Εκκλησία παρέχη τα μέσα για τη ζωή, συμφωνούν με τον Καθολικισμό. Αλλ’ αν κάποιο δόγμα του Προτεσταντισμού τούς προσφέρη αγαθά, όπως είναι τα τρόφιμα και η ενδυμασία, συμφωνούν με τις Προτεσταντικές διδασκαλίες.

Οι Ταραχουμάρα πιστεύουν στην αθανασία της ψυχής και λατρεύουν δημοσία και τον ήλιο και τον σταυρό σε συνδυασμό με ωρισμένες εορτές. Επίσης, πολύ κοινός είναι και ο αποκρυφισμός. Υπάρχουν επίσης και οι γιατροί που θεραπεύουν με βότανα καθώς και οι «θεραπευτές» που επιβάλλουν ή αφαιρούν κατάρες. Για πληρωμή, αυτοί οι θεραπευτές ζητούν ένα δοχείο τεσγκουίνο, ισχυρό ποτό από καλαμπόκι. Μερικές φορές, αυτά τα άτομα καταφεύγουν σε απάτη. Προτού επισκεφθούν κάποιον ασθενή, μερικοί βάζουν μια πέτρα στο στόμα τους. Αφού εξετάσουν τον ασθενή, προσποιούνται ότι ροφούν τις νοσογόνες ακαθαρσίες από τους καρπούς του ασθενούς. Κατόπιν βγάζουν την πέτρα από το στόμα τους, ισχυριζόμενοι ότι βγήκε από το σώμα του ασθενούς και ότι, έτσι, απηλλάγη από την ασθένειά του. Παρά τις απάτες που χρησιμοποιούν, αυτοί οι θεραπευτές έχουν μεγάλα πλήθη πιστών.

Ανταπόκρισις σ’ ένα Εκπαιδευτικό Έργο

Ευτυχώς, αρκετοί απ’ αυτούς τους ιθαγενείς ανταποκρίθηκαν στο εκπαιδευτικό έργο που κάνουν εκείνοι που διανέμουν το περιοδικό Ξύπνα! Αυτό το έργο άρχισε για τους Ταραχουμάρα το 1956, όταν ένας «σκαπανεύς» (κάποιος που κάνει αυτό το έργο ολοχρονίως) ήλθε στην περιοχή όπου διέμεναν. Άρχισε να διανέμη σ’ αυτούς έντυπα, να κάνη επανεπισκέψεις και να διεξάγη μελέτες στα σπίτια εκείνων που έδειχναν ενδιαφέρον.

Μέχρι του 1958 είχαν αρχίσει να διεξάγωνται συναθροίσεις σ’ αυτή την περιοχή και τρία χρόνια αργότερα βαπτίσθηκαν δύο Ταραχουμάρα. Το 1965 ο αριθμός των Ταραχουμάρα που διεξήγαν αυτό το εκπαιδευτικό έργο σ’ αυτή τη μικρή περιοχή είχε φθάσει τους 14, και ο αριθμός αυτός διπλασιάσθηκε από τότε. Και σε μια πρόσφατη τοπική συνέλευσι, ο αριθμός εκείνων που παρηκολούθησαν τη δημοσία ομιλία έφθασε τους 94. Τα σχόλια ενός περιοδεύοντος επισκόπου δείχνουν το αποτέλεσμα της μορφωτικής εκπαιδεύσεως:

«Εκείνοι που κάνουν σήμερα εκπαιδευτικό έργο στην Άγκουα Καλιέντε της Τσιουάουα, ήσαν προηγουμένως ο φόβος και τρόμος εκείνης της περιοχής. Ήσαν υπερόπτες και συχνά δημιουργούσαν φασαρίες μετά από υπερβολική πόσι τεσγκουίνο. Για να εμποδίζουν τους τσαμπότσις (λευκούς) να έρχωνται στα μέρη όπου έπιναν, έβαζαν στην είσοδο ένα χόρτο που λέγεται φριτζολίλλο. Αυτό το χόρτο, όταν ξεραίνεται βγάζει ένα συριστικό ήχο που μοιάζει με τον συριγμό του φιδιού, λόγω της δονήσεως μικροσκοπικών κόκκων που βρίσκονται μέσα στους λοβούς του. Ο ήχος αυτός φοβίζει τους τσαμπότσις.

«Τώρα, αυτά τα άτομα είναι γνωστά σ’ όλη την περιοχή ως ειρηνόφιλοι και σκληρά εργαζόμενοι. Δεν μεθούν πια ούτε επιδίδονται στη βία. Αντιθέτως, τους επαινούν ότι έχουν την καλύτερη διαγωγή στην πόλι τους και είναι γνωστοί σ’ ολόκληρη την περιοχή ως θαυμάσιοι Χριστιανοί.»

Σε μια ομάδα τέτοιων Χριστιανών στην Τσιουάουα ανήκουν 10 άνδρες Ταραχουμάρα γνήσιας καταγωγής. Όλοι τους έμαθαν να διαβάζουν και να γράφουν μέσω εκπαιδευτικών προγραμμάτων. Αυτό αληθεύει επίσης και για άλλους Ταραχουμάρα σε γειτονικές ομάδες. Η ένθερμη προσπάθεια κατέστησε ικανούς τους προοδευτικούς ιθαγενείς να διαβάζουν, τόσο για τον εαυτό τους όσο και για τους γείτονες τους, τις θαυμάσιες υποσχέσεις του Θεού που περιέχονται στις Γραφές.

Οι Ταραχουμάρα είναι πράγματι ένας ενδιαφέρων λαός. Μολονότι είναι γεμάτοι ζωντάνια και πολύ δραστήριοι στη διάρκεια του 1970, ακολουθούν ένα τρόπο ζωής που θυμίζει το μακρινό παρελθόν.