Μπορούν Θρησκευτικοί Νόμοι να Επιφέρουν Υπακοή;
Πολλοί Που Είναι Μέλη Εκκλησιών Ανθίστανται στην Εκκλησιαστική Εξουσία
ΤΙ μπορεί να λεχθή για τους θρησκευτικούς νόμους; Μπορεί, μια εκκλησία ή ένα θρησκευτικό δόγμα να απαιτήση πιστότητα στα παραγγέλματά της με την αξίωσι ότι η εκκλησία αυτή αντιπροσωπεύει τον Θεό; Μπορεί μια εκκλησία να θεσπίση νόμους που θα ενσταλάξουν απεριόριστη υπακοή στα μέλη της;
Οι Εκκλησίες Έχουν Προβλήματα
Ένα παράδειγμα μπορεί να βρεθή στη Ρωμαιο-Καθολική Εκκλησία. Η εξουσία που ασκούσε επί αιώνες, δεν γίνεται πια σιωπηλά αποδεκτή. Αυτή η εξουσία, η οποία θεωρείτο προηγουμένως σχεδόν απόλυτη, διαμφισβητείται από ένα μεγάλο μέρος Καθολικών λαϊκών, καθώς επίσης και από ένα αξιοσημείωτο αριθμό ιερέων. Όχι ότι η πλειονότης εγκαταλείπει την εκκλησία. Αλλά, οι απόψεις διίστανται πολύ, ιδιαίτερα στα ζητήματα ελέγχου των γεννήσεων, διαζυγίου, δεύτερου γάμου, ομοφυλοφιλίας, χειροτονίας γυναικών στην ιερωσύνη και γάμων ιερέων. Ωστόσο, η κρίσις για τους εκκλησιαστικούς κανόνες, δεν φαίνεται να προξενή κάποια ανάλογη απόρριψι της ίδιας της εκκλησίας.
Τα αποτελέσματα μιας σφυγμομετρήσεως που έγινε το 1978, σχολίαζαν ότι «τα μέλη της εκκλησίας που έχουν διπλώματα πανεπιστημίου [στις Ηνωμένες Πολιτείες], είναι όλο και πιο πιθανό ότι θα απορρίψουν τις διδασκαλίες της εκκλησίας σε ζητήματα όπως η άμβλωσις, αλλά είναι λιγώτερο διατεθειμένοι απ’ ό,τι στο παρελθόν να εγκαταλείψουν τελικά τον Καθολικισμό.»a Ανάμεσα σ’ εκείνους οι οποίοι είναι λιγώτερο μορφωμένοι, η τάσις φαίνεται να είναι περίπου η ίδια, μολονότι διαφέρουν οι λόγοι για τους οποίους παραμένουν στην εκκλησία.
Τα αποτελέσματα της αμφισβητήσεως των εκκλησιαστικών διδασκαλιών φαίνονται καθαρά στην Καθολική επαρχία του Κεμπέκ, στον Καναδά. Εκεί, το διαζύγιο αυξήθηκε από 9 τοις εκατό περίπου που ήταν το 1960 σε περισσότερο από 23 τοις εκατό στις αρχές της δεκαετίας του 1970. Σύμφωνα με μια έκθεσι του Ηνωμένου Τύπου τον Νοέμβριο του 1977, «ακόμη και ο πολύ κοινολογημένος χωρισμός της Μάργκαρετ Τρυντώ από τον Γαλλικής καταγωγής σύζυγό της πρωθυπουργό Πιέρ Έλλιοτ Τρυντώ, δεν επέσυρε σε μεγάλη κλίμακα την ηθική αγανάκτησι των κατοίκων της επαρχίας, οι οποίοι κάποτε ήσαν ισχυροί υπέρμαχοι της Καθολικής ζωής στη Βόρεια Αμερική.»
Σχολιάζοντας μια αρχαία δοξασία της εκκλησίας, το άρθρο συνέχιζε ως εξής: «Οι επίσημοι της Εκκλησίας λέγουν ότι ο μέσος όρος του αριθμού των παιδιών στις Καθολικές οικογένειες του Κεμπέκ έχει μειωθή από πέντε ή έξη σε λιγώτερα από τρία, μέσω των διαφόρων ειδών ελέγχου των γεννήσεων, που κερδίζουν συνεχώς έδαφος, και εξ αιτίας της γενικής πτώσεως στο ενδιαφέρον για τις Καθολικές δοξασίες και παραδόσεις.»
Άλλες εκκλησίες ομοίως διαπιστώνουν ότι οι εκκλησιαστικοί τους νόμοι αμφισβητούνται σοβαρά, αγνοούνται ή ακόμη και εμπαίζονται σε μεγάλο ή μικρό βαθμό. Ο κ. Τσαρλς Λ. Ντάμπιν του Εφετείου του Οντάριο έκανε τα εξής σχόλια: «Όλα μας τα ιδρύματα, η εκκλησία, οι νόμοι και τα δικαστήρια αμφισβητούνται. Απαιτείται μια αλλαγή.» Σχετικά με τις ραγδαίες κοινωνικές αλλαγές που έχουν επηρεάσει τη στάσι προς το νόμο, είπε τα εξής: «Ποτέ δεν θεωρούσα τον νόμο σαν παιχνίδι για τους δικαστές και τους δικηγόρους. Ο μοναδικός σκοπός του νόμου είναι να εξυπηρετή το κοινό, είναι κάτι που αφορά τον καθένα. Αλλά δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι ο νόμος είναι η αντανάκλασις του πνεύματος των ανθρώπων για την προστασία των οποίων προορίζεται.» Είπε επίσης ότι «εκείνοι που ασχολούνται με την απόδοσι δικαιοσύνης στον Καναδά είναι ομόφωνοι ως προς το σκοπό, αλλά διαφωνούν ως προς το πώς να επιτύχουν τον τελικό στόχο—την εξάλειψι του εγκλήματος.»
Και οι Μη Χριστιανικές Θρησκείες Επηρεάζονται Επίσης
Τι μπορεί να λεχθή για τις μη Χριστιανικές θρησκείες; Μήπως οι άνθρωποι βρίσκονται σε καλύτερη κατάστασι στις χώρες, όπου αυτές οι θρησκείες είναι κατά παράδοσιν ισχυρές και αποτελούν τον πρωταρχικό παράγοντα στην ηθική ζωή; Στην Ινδία κάτω από τον Ινδουιστικό νόμο, οι ποινές πριν από μερικά χρόνια ήσαν πολύ αυστηρές, με εξαίρεσι εκείνους που ανήκαν στην κάστα του Βράχμα, οι οποίοι υφίσταντο πολύ ελαφρότερες ποινές από κείνους που ευρίσκοντο σε χαμηλότερες κάστες. Αλλά όταν εισήλθαν κάτω από τη Βρεταννική επιρροή τα πράγματα άλλαξαν, μολονότι η λογική των μαζών εξακολουθεί να σκοτίζεται από τα ζητήματα της θρησκείας, των τάξεων, του σεξ, του πλούτου και της σκοπιμότητας. Είναι δύσκολο οι άνθρωποι γενικά να συνεργασθούν με το μηχανισμό επιβολής του νόμου.
Μια άλλη θρησκεία που είχε ισχυρή επιρροή πάνω σε εκατομμύρια ανθρώπους, είναι η Μουσουλμανική ή Ισλαμική θρησκεία. Στην πραγματικότητα, είχε μεγάλη επιρροή στην Ινδία πριν από τη Βρεταννική κατοχή. Εξακολουθεί ακόμη να είναι η πρωταρχική πηγή νομοθεσίας και κυβερνήσεως σ’ ένα μεγάλο τμήμα του Αραβικού κόσμου. Τι μπορεί να λεχθή για το νόμο του Ισλαμισμού, σαν δύναμι αναχαιτίσεως του εγκλήματος;
[Υποσημειώσεις]
a Τάιμς της Νέας Υόρκης, 29 Ιανουαρίου 1979 σελ. D8.