Μπορείτε να Φυλάξετε τα Δόντια Σας!

ΓΝΩΡΙΖΕΤΕ ότι μπορεί να χάσετε τα δόντια σας, ακόμα κι αν δεν είναι καθόλου χαλασμένα; «Υποχρεώθηκα να βγάλω δόντια που ήταν γερά», είπε ένας οδοντογιατρός με 35 χρόνια πείρα. «Μα, γιατί;», μπορείτε να ρωτήσετε.

Η κυριότερη αιτία που οι ενήλικες χάνουν τα δόντια τους είναι η φλεγμονή των ούλων (ουλίτιδα)a. Σύμφωνα με το Περιοδικό Προληπτικής Οδοντιατρικής, αυτή «είναι μια από τις συνηθέστερες γνωστές ασθένειες στον άνθρωπο. Σχεδόν 9 στους 10 ενήλικους πάνω από 50 ετών και το 75% των ανθρώπων ανάμεσα στα 35 και στα 50 χρόνια τους προσβάλλονται από αυτήν». Ακόμη και μικρά παιδιά μπορεί να παρουσιάσουν τα συμπτώματά της. Αν δεν θεραπευτεί, καταστρέφει την οστική στήριξη των δοντιών. Αν θέλετε, λοιπόν, να διατηρήσετε τα δόντια σας, πρέπει να ενδιαφέρεστε όχι μόνο για τα χαλασμένα δόντια, αλλά και για την ουλίτιδα.

Εντούτοις, πολλοί άνθρωποι δεν γνωρίζουν ότι έχουν ουλίτιδα. Στα αρχικά στάδια συνήθως δεν πονάει. Πώς μπορείτε να γνωρίζετε αν έχετε ουλίτιδα;

Αναγνώριση των Συμπτωμάτων

Η πιο συνηθισμένη μορφή περιοδοντοπάθειας είναι η φλεγμονή των ούλων (γνωστή ως ουλίτιδα).Οποιαδήποτε ασυνήθιστη ερυθρότητα των ιστών των ούλων είναι ένδειξη φλεγμονής. Κι οπωσδήποτε η αιμορραγία των ούλων αμέσως μόλις τα πιέσετε, ή μια οδοντόβουρτσα γεμάτη αίμα, είναι φανερά σημάδια φλεγμονής των ούλων.

Η «πυόρροια» (ή περιοδοντίτιδα) είναι πιο προχωρημένη μορφή ουλίτιδας που προσβάλλει τα οστά της γνάθου (φατνία) καθώς και τα ούλα. Συνήθως αναγνωρίζεται από το πύον που βγαίνει γύρω από το δόντι όταν ασκηθεί πίεση στα ούλα. Αλλά η πυόρροια είναι το τελευταίο σύμπτωμα μιας χρόνιας καταστάσεως κι όχι η ίδια η αρρώστια. Γενικά, το στόμα μυρίζει και έχει άσχημη γεύση και τα ούλα φαίνονται πολύ μαλακά και χαλαρά. Ένα άλλο σύμπτωμα είναι η αποκόλληση των ούλων από τα δόντια. Η υπερβολική κινητικότητα του δοντιού φανερώνει ότι η ασθένεια έχει προχωρήσει βαθύτερα. Μπορεί να παρατηρηθεί ακόμη και μετατόπιση ή μετακίνηση του δοντιού σε ορισμένες περιπτώσεις, προκαλώντας κενά ανάμεσα στα δόντια, ή την ανώμαλη διάταξή τους.

«Τι προκαλεί, την ουλίτιδα;» μπορεί να αναρωτηθείτε.

Ο Σχηματισμός της Οδοντικής Πλάκας—Μια Σημαντική Αιτία

Η οδοντική πλάκα είναι ένα κολλώδες στρώμα από βακτηρίδια με εν μέρει αποσυντεθειμένα υπολείμματα τροφών, που στοιβάζονται σταθερά στα δόντια σας. Μπορεί να προκαλέσει μεγάλη βλάβη.

Όταν τρώτε, η οδοντική πλάκα χρησιμοποιεί το σάκχαρο από την τροφή σας για να παράγει οξέα. Τα οξέα αυτά και άλλα ερεθιστικά στοιχεία μπορούν να προξενήσουν φλεγμονή των ούλων, να τα κάνουν πιο ευαίσθητα και να αιμορραγούν. Αν η οδοντική πλάκα παραμείνει πάνω στα δόντια σας, μπορεί να προξενήσει ακόμη σοβαρότερα προβλήματα.

Τα ιζήματα των αλάτων του ασβεστίου από το σάλιο σας κάνουν την οδοντική πλάκα να σκληρύνει και να παχυνθεί και να προσκολληθεί στερεά πάνω στα δόντια. Έτσι δημιουργείται η τρυγία (πέτρα) των δοντιών. Καθώς η τρυγία συσσωρεύεται, η επιφάνειά της γίνεται ανώμαλη και κάνει τα ούλα να αποκολλώνται σταδιακά από τα δόντια. Αυτό δημιουργεί θύλακους γύρω από τα δόντια που γεμίζουν με βακτηρίδια, υπολείμματα τροφών και πύον. Τελικά, μπορεί να προσβληθεί και η οστική στήριξη των δοντιών (τα φατνία). Σε ορισμένες περιπτώσεις, φαίνεται σα να λειώνει και το δόντι αρχίζει να χαλαρώνει. Αυτό που συμβαίνει μπορεί να παραβληθεί με έναν πάσσαλο μπηγμένο στο έδαφος που τον κουνάμε πέρα-δώθε και έτσι χάνει τη σταθερότητά του. Αν δεν ληφθούν μέτρα για να περιοριστεί η ασθένεια, η απώλεια του προσβλημένου δοντιού είναι αναπόφευκτη.

Υπάρχει τίποτα που μπορείτε να κάνετε για να εμποδίσετε την ουλίτιδα;

Πρόληψη

Ο καλύτερος τρόπος για να εμποδίσετε την ουλίτιδα είναι να διατηρείτε τα δόντια σας σχετικά χωρίς οδοντική πλάκα. Πώς;

«Περικόψτε τη ζάχαρη, για να περιορίσετε την πλάκα και τη διάβρωση που προκαλεί. Αποφύγετε τα ζαχαρωτά και τα γλυκά που κολλάνε στα δόντια σας», συστήνει ο Αμερικανικός Οδοντιατρικός Σύνδεσμος.

Επιπρόσθετα, αφαιρέστε την οδοντική πλάκα, βουρτσίζοντας τα δόντια σας τουλάχιστον δυο φορές τη μέρα, κατά προτίμηση μετά από κάθε γεύμα. Και καθαρίζετε καθημερινά τα διαστήματα ανάμεσα στα δόντια με το ειδικό οδοντικό νήμα. Επειδή η οδοντική πλάκα σχηματίζεται κάθε μέρα, είναι σημαντικό να την αφαιρείτε προτού σκληρυνθεί και δημιουργήσει τρυγία.

Η τακτική οδοντιατρική εξέταση, μπορεί να βοηθήσει επίσης. Ο οδοντογιατρός σας μπορεί να προσδιορίσει αν υπάρχουν καθόλου αλλοιώσεις των ιστών και των φατνιακών οστέων που περιβάλλουν το δόντι. Μπορεί να σας πει κατά πόσο καθαρίζετε την πλάκα από τα δόντια σας και πώς να χρησιμοποιείτε την οδοντόβουρτσα πιο αποτελεσματικά.

Ενώ οι προσπάθειες που καταβάλλετε για να κρατάτε τα δόντια σας απαλλαγμένα από την οδοντική πλάκα, μπορεί να προλάβουν την ουλίτιδα, υπάρχει μια σειρά από άλλες αιτίες που εξηγούν γιατί μερικοί άνθρωποι είναι πιο επιρρεπείς στην ασθένεια από όσο άλλοι.

Γιατί Μερικοί Είναι Πιο Επιρρεπείς

Ορισμένες ασθένειες, όπως είναι η αναιμία και ο διαβήτης, προσβάλλουν τα ούλα και τη δομή των οστών της στοματικής κοιλότητας και αυτό μπορεί να κάνει μερικούς ανθρώπους πιο επιρρεπείς στην ασθένεια. Η ορμονική ισορροπία του σώματος, πιστεύεται επίσης ότι συμβάλλει στην κατάσταση του περιοδοντίου.

Η κατάλληλη διατροφή είναι ένας ακόμη παράγοντας, εφόσον η τροφή επηρεάζει το σώμα σαν σύνολο, και, φυσικά, τα ούλα και τα φατνία. Η έλλειψη βασικών βιταμινών και μετάλλων από το διαιτολόγιό σας σάς κάνουν πιο ευπρόσβλητο.

Υπάρχει επίσης ένας αριθμός από τοπικούς παράγοντες που μπορούν να προκαλέσουν φλεγμονή στα ούλα και να επιτρέψουν τη δημιουργία θυλάκων γύρω από τα δόντια. Μερικοί απ’ αυτούς είναι: σφραγίσματα που δεν έχουν σωστή επαφή με τα γειτονικά δόντια· προεξέχοντα σφραγίσματα, δηλαδή σφραγίσματα που προχωρούν κάτω από τους ιστούς των ούλων, προκαλώντας ερεθισμό· απώλεια του δοντιού και δόντια που δεν έχουν σωστή άρθρωση όταν οι γνάθοι είναι κλειστές.

Εξάλλου οι μαλακές τροφές μπορεί να είναι ένας παράγοντας εξελίξεως της ουλίτιδας, γιατί η βάση για την αντίσταση στην ασθένεια είναι η έντονη κυκλοφορία του αίματος μέσα στους ιστούς. Η οδοντόβουρτσα μπορεί να βοηθήσει στην έλλειψη διεγέρσεως που οφείλεται στις μαλακές τροφές, αλλά μόνον αν χρησιμοποιείται έντονα και σωστά.

Πολλά έχουν γραφεί για τη σχέση του καπνίσματος και τη χρήση της καρύδας του βετέλ με την ουλίτιδα. Γενικά μιλώντας, η ουλίτιδα εμφανίζεται συχνότερα στα άτομα που χρησιμοποιούν τα πράγματα αυτά, ιδιαίτερα όταν τούτο συνδυάζεται με φτωχή υγιεινή της στοματικής κοιλότητας.

Ίσως να είσαστε ένας από τα εκατομμύρια που έχουν ήδη προσβληθεί από ουλίτιδα. Τότε ίσως να διερωτάσθε . . .

Τι Μπορεί να Γίνει;

«Το μόνο που χρειάζεται είναι να πλένετε τα δόντια σας συστηματικότερα», νομίζουν πολλοί. Εντούτοις, αν ήδη έχετε προσβληθεί, χρειάζεστε τη σωστή βοήθεια του οδοντογιατρού. Γιατί;

Κάθε περίπτωση ουλίτιδας που δεν έχει επιδεινωθεί σοβαρά, απαιτεί γενικό καθάρισμα και γυάλισμα των δοντιών. Αυτό περιλαμβάνει την αφαίρεση της τρυγίας (πέτρας) και των αποθεμάτων της οδοντικής πλάκας από όλη την επιφάνεια των δοντιών.

Επιπλέον, αν έχετε κενά, δηλαδή τα δόντια σας δεν έχουν σωστή άρθρωση όταν κλείνετε το στόμα σας, πιθανόν να χρειαστεί ο οδοντογιατρός να διορθώσει την επαφή των δοντιών σας. Αυτό θα εμποδίσει την κινητικότητα των δοντιών και τη δημιουργία περιοδοντικών θυλακίων. Επίσης η τοποθέτηση τεχνητών δοντιών στη θέση εκείνων που λείπουν εμποδίζει την μετατόπιση των άλλων δοντιών.

Ένα επιμελημένο πρόγραμμα θεραπείας περιλαμβάνει και την αντικατάσταση των κακοφτιαγμένων σφραγισμάτων. Γιατί; Γιατί βοηθάει στην αποκατάσταση τέλειας επαφής ανάμεσα στα δόντια και εμποδίζει την παγίδευση τροφών. Επίσης βοηθάει στο ευκολότερο πλύσιμο των δοντιών.

Έχουν αναπτυχθεί χειρουργικές μέθοδοι για τη θεραπεία αρκετά προχωρημένων περιπτώσεων ουλίτιδας. Πριν από χρόνια, η θεραπεία κατευθυνόταν στην εξάλειψη του βασικού συμπτώματος, της πυόρροιας. Τώρα όμως, οι περιοδοντολόγοι ενδιαφέρονται να επιτύχουν σταθεροποίηση των δοντιών, επανακόλληση των ιστών των ούλων στα δόντια και νεαροποίηση (ανανέωση) κάποιου μέρους του οστού που έχει χαθεί. Το τελευταίο μπορεί ίσως να πετύχει σε λίγες περιπτώσεις.

Να θυμάστε, όμως, ότι η θεραπεία δεν είναι πάντοτε πετυχημένη στις πιο προχωρημένες καταστάσεις. Μερικές φορές, η αφαίρεση των προσβλημένων δοντιών και η κατασκευή οδοντοστοιχίας είναι η αναγκαία εναλλακτική λύση.

Κάνετε το Μέρος Σας

«Αν δεν κάνετε κάτι κι εσείς, τότε ξοδεύετε άδικα τα χρήματά σας», είπε ένας επαγγελματίας γιατρός. Ναι, για να επιτύχει οποιαδήποτε θεραπεία, πρέπει εσείς να κάνετε το μέρος σας.

Πρέπει να μάθετε πώς να καθαρίζετε τα δόντια σας, όχι απλώς να τα βουρτσίζετε. Η οδοντική πλάκα με τα βακτηρίδιά της, μπορεί να αφαιρεθεί από την επιφάνεια του δοντιού με την επιμελημένη και σωστή χρήση της οδοντόβουρτσας, του οδοντονήματος και των διαφόρων ειδών της στοματικής υγιεινής. Οπωσδήποτε θα χρειαστείτε αυτοπειθαρχία για να βάλετε τις μεθόδους αυτές σε εφαρμογή.

Έτσι, λοιπόν, με σας τι συμβαίνει; Έχετε γερά δόντια και φατνία; Αν ναι, τότε να τα φροντίζετε!

Η ουλίτιδα έχει πάρει επιδημικές διαστάσεις σε όλα τα μέρη της γης. Παρόλ’ αυτά, οι δυνατότητες της οδοντιατρικής να εμποδίσει κάποιες μορφές της ασθένειας αυτής έχουν προοδεύσει πολύ. Το ίδιο έχουν βελτιωθεί και οι μέθοδοι θεραπείας και περιστολής. Η απώλεια των δοντιών δεν είναι κατ’ ανάγκη αναπόφευκτη στη γεροντική ηλικία. Για πολλούς ανθρώπους, η ουλίτιδα μπορεί να ελεγχθεί και η υγιής κατάσταση να διατηρηθεί με τη σωστή θεραπεία από ειδικούς, την ευσυνείδητη στοματική φροντίδα στο σπίτι και τις σωστές συνθήκες διατροφής.

Θυμηθείτε, εσείς είσαστε ο μεγαλύτερος υπεύθυνος για την κατάσταση των δοντιών σας. Φροντίσετε, λοιπόν, τα δόντια σας αν θέλετε να τα διατηρήσετε!

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνα στη σελίδα 22]

Η εξέλιξη της περιοδοντικής νόσου