Οι Μεγαλοεπιχειρήσεις και η Ηθική
ΠΩΣ μπορούν οι άνθρωποι να γίνονται θύματα παρότι οι μεγαλοεπιχειρήσεις μένουν μέσα στα πλαίσια του νόμου; Επειδή ο φυσιολογικός στόχος της επιχείρησης είναι να κάνει κέρδη. Πολλοί επιχειρηματίες δε θεωρούν ότι η πηγή προέλευσης των κερδών, δηλαδή το ηθικό μέρος της υπόθεσης, έχει να κάνει με την εργασία τους.
Για παράδειγμα, διάφορες εξετάσεις, η μια μετά την άλλη, έδειχναν ότι πολλοί άνθρωποι υφίστανται θανατηφόρες συνέπειες από το κάπνισμα. Παρ’ όλ’ αυτά, οι γιγαντιαίες επιχειρήσεις καπνού συνεχίζουν ν’ αποκτούν τεράστια κέρδη από την παραγωγή και από την πώληση των επικίνδυνων προϊόντων τους. Και συνεχίζουν να τα διαφημίζουν για να ενθαρρύνουν κι άλλους ανθρώπους ν’ αποκτήσουν τη συνήθεια του καπνίσματος. Κατά τα φαινόμενα, το γεγονός ότι αποκτούν χρήματα είναι αδιαφιλονίκητο, επιχείρημα γι’ αυτές. Και όταν οι γιγαντιαίες επιχειρήσεις κάνουν εμπόριο με άλλες χώρες, εκδηλώνουν ακόμη μεγαλύτερη απερισκεψία για τα αποτελέσματα των πράξεων τους.
Οι μεγάλες επιχειρήσεις μπορούν να δημιουργήσουν θύματα ανάμεσα στον πληθυσμό και με άλλο τρόπο. Προκειμένου να πουλήσουν ένα προϊόν το οποίο στην πραγματικότητα δε χρειάζεται, μερικές γιγαντιαίες επιχειρήσεις δαπανούν πάρα πολλά χρήματα για να το διαφημίσουν προκειμένου να δημιουργήσουν τεχνητή ανάγκη, να κάνουν τον κόσμο να αισθάνεται ότι του είναι κατά κάποιο τρόπο απαραίτητο αυτό το κατά τα άλλα μη απαραίτητο προϊόν. Ένα παράδειγμα της περίπτωσης αυτής εμφανίστηκε τα πρόσφατα χρόνια στην αγορά των ιδιοσυσκευασμάτων για μωρά—τα συσκευάσματα από γαλακτούχα προϊόντα για μωρά—στις φτωχές χώρες.
Όλοι οι εμπειρογνώμονες συμφωνούν ότι η τέλεια τροφή για το νεογέννητο μωρό είναι το γάλα της μάνας του. Παρ’ όλ’ αυτά, οι γιγαντιαίες επιχειρήσεις έχουν κατηγορηθεί ότι έκαναν εντατικές διαφημίσεις στα ιδιοσυσκευάσματα για μωρά στις φτωχές χώρες έτσι ώστε να πειστούν οι μητέρες ότι τα μωρά τους θα ήταν υγιέστερα αν τρέφονταν από τα ιδιοσυσκευάσματα των εταιριών. Το αποτέλεσμα; Οι μητέρες δαπάνησαν τα λίγα χρήματα που είχαν σε αυτά τα συνήθως μη απαραίτητα προϊόντα. Συχνά δεν μπορούν να καταλάβουν τις οδηγίες και δεν εκτιμούν την ανάγκη να αποστειρώνουν το μπιμπερό του μωρού. Γι’ αυτό, το μωρό μπορεί να πεθάνει από κακή διατροφή ή από διάρροια.
Αναφέρθηκε ότι ένας από τους τρόπους που χρησιμοποιήθηκαν για να προωθηθεί η πώληση των ιδιοσυσκευασμάτων για μωρά ήταν να δίνουν δωρεάν δείγματα στη μητέρα αμέσως μετά τη γέννηση του μωρού της. Όταν το δωρεάν δείγμα τέλειωνε, η μητέρα ανακάλυπτε ότι δεν μπορούσε πια να θηλάσει το μωρό της κι έτσι έπρεπε να συνεχίσει να χρησιμοποιεί το ιδιοσυσκεύασμα (φυσικά στην τιμή πώλησης του). Γιατί; Επειδή το γάλα της μητέρας σταματάει να τρέχει περίπου σε μια εβδομάδα αν δε συνεχιστεί ο θηλασμός.
Είναι Νόμιμο Αλλά . . .
Πράγματι, οι γιγαντιαίες εταιρίες έχουν υποστεί πολύ μεγάλη επίκριση στις εμπορικές τους συναλλαγές με τις φτωχότερες χώρες. Για παράδειγμα, τι συνέβη στα 2,4 εκατομμύρια παιδικές πιτζάμες που απαγορεύτηκαν στις Ηνωμένες Πολιτείες επειδή περιείχαν μια πυρίμαχη ύλη η οποία ανακαλύφθηκε ότι προκαλεί καρκίνο; Φορτώθηκαν για χώρες όπου οι νομικές απαγορεύσεις για τα ρούχα δεν ήταν τόσο μεγάλες.
Η Βρετανική εφημερίδα Δε Γκάρντιαν ανακοίνωσε πρόσφατα: «Οι διεθνείς βιομηχανίες φαρμάκων, ανάμεσα στις οποίες και μεγάλες βρετανικές επιχειρήσεις, κατηγορήθηκαν από την Όξφαμ την περασμένη εβδομάδα ότι εκμεταλλεύονται συστηματικά τον φτωχό τρίτο κόσμο για εμπορικό κέρδος». Η εφημερίδα συνέχιζε: «Η κυριότερη κατηγορία της αφορά την προθυμία των μεγάλων φαρμακευτικών εταιριών να πουλούν πάρα πολύ επικίνδυνα και ενδεχόμενα τοξικά συσκευάσματα στον τρίτο κόσμο—συχνά ισχυριζόμενες ότι έχουν ασφάλεια και επάρκεια, πράγμα που ήταν η κύρια αιτία που αναγκάστηκαν να τα φυγαδέψουν από τη Δύση.»
Οι ειδήσεις μιλάνε για φάρμακα τα οποία στάλθηκαν σε χώρες του Τρίτου Κόσμου από Δυτικές εταιρίες παρά το γεγονός ότι είχαν απαγορευθεί στον Δυτικό κόσμο επειδή ήταν γνωστό ότι είχαν επικίνδυνες παρενέργειες. Ένα αντιβιοτικό που πουλιέται πλατιά στην Ασία μπορεί να προξενήσει θανάσιμη μορφή αναιμίας. Μια στεροειδής ορμόνη που πουλιέται στην Αφρική μπορεί να κάνει να βγάλουν γένια και να μείνουν φαλακρές οι γυναίκες και επίσης μεγαλώνει την κλειτορίδα των νεαρών κοριτσιών. Ένα φάρμακο για τη διάρροια που πουλιέται στην Ινδονησία αποσύρθηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ιαπωνία γιατί μπορεί να προξενήσει βλάβη στον εγκέφαλο και τύφλωση.
Επιπρόσθετα, μερικοί αντιπρόσωποι βιομηχανιών φαρμάκων έχουν κάνει τα πάντα για να πουλήσουν τα προϊόντα τους. Έχουν προσφέρει σε γιατρούς και διευθυντές νοσοκομείων δωροδοκίες που περιλαμβάνουν «αυτοκίνητα ή δωρεάν πανεπιστημιακή εκπαίδευση στα παιδιά τους».
Ωστόσο, τα ηθικά προβλήματα των μεγαλοεπιχειρήσεων σε κανένα άλλο τομέα δεν είναι τόσο πολύ φανερά απ’ όσο στον τομέα της πώλησης όπλων