Τι Συμβαίνει σ’ Αυτά που Τρώτε;

«ΠΕΙΝΑΩ!» Όταν το σώμα σας εγείρει αυτή την επείγουσα απαίτηση, λίγοι προβάλλουν κάποια αντίσταση σ’ αυτήν.

Αλλά διερωτηθήκατε ποτέ τι συμβαίνει σ’ αυτά που τρώτε; (Εκτός βέβαια ότι σας παχαίνουν.) Κάποτε ο Ιησούς Χριστός παρατήρησε ότι «παν το εισερχόμενον εις το στόμα καταβαίνει εις την κοιλίαν και εκβάλλεται εις αφεδρώνα». (Ματθαίος 15:17) Αλλά το τι συμβαίνει στο μεταξύ και το γιατί συμβαίνει αυτό είναι στο μεγαλύτερο μέρος ένα πραγματικό μυστήριο—ακόμη και στους επιστήμονες. Ωστόσο, ας δούμε από κοντά τις υπάρχουσες θεωρίες για το πώς «τροφοδοτείται» η ανθρώπινη μηχανή.

Γιατί Πεινάτε

Η έκφραση «είστε αυτό που τρώτε» παραείναι συνηθισμένη αλλά ωστόσο είναι αρκετά αληθινή. Τα κύτταρα του σώματός σας αποτελούνται σχεδόν εξ ολοκλήρου από μόρια που προέρχονται από τις τροφές και τα υγρά που καταναλώνετε. Το σώμα σας συνεχώς τροφοδοτεί, δημιουργεί, επισκευάζει ή καταστρέφει αυτά τα κύτταρα. Έτσι το φαγητό κάνει κάτι περισσότερο από το να γεμίζει απλώς το στομάχι σας. Προμηθεύει καύσιμα και υλικό για το αδιάκοπο κατασκευαστικό πρόγραμμα του σώματός σας. Ο Δημιουργός μάς σχεδίασε σοφά με έναν εσωτερικό μηχανισμό συναγερμού που μας ειδοποιεί όταν το σώμα μας χρειάζεται περισσότερη τροφή.

Πολλοί ερευνητές πιστεύουν ότι ένα μέρος του εγκεφάλου που ονομάζεται υποθάλαμος—όχι το στομάχι—παίζει έναν σημαντικό ρόλο στην έναρξη της επιθυμίας για φαγητό. Πραγματικά, ένα άτομο με ένα άδειο στομάχι μπορεί να υποφέρει απ’ αυτό που η Βίβλος ονομάζει ‘οι πόνοι της πείνας’—έντονες στομαχικές συσπάσεις. (Θρήνοι 5:10) Αλλά οι περισσότεροι από μας ποτέ δεν είχαν αυτή την εμπειρία. Συχνά η όρεξη κάποιου παρακινείται από συνήθεια ή από ψυχολογικούς παράγοντες. Απλώς και μόνο η θέα ή η μυρωδιά τροφής μπορεί να προκαλέσει πείνα! Επιπρόσθετα, όμως, φαίνεται πως ο εγκέφαλος ελέγχει την ποσότητα γλυκόζης στο αίμα, και μια πτώση σ’ αυτή την ποσότητα μπορεί να σας κάνει να αισθάνεστε πείνα. Μερικοί ακόμη νομίζουν ότι ο εγκέφαλος έχει ένα προκαθορισμένο «σημείο» που ελέγχει πόσο πάχος έχετε στο σώμα σας. Χημικοί «αγγελιοφόροι» μπορούν να πληροφορήσουν τον εγκέφαλο πότε το επίπεδο του πάχους είναι πολύ χαμηλό κατά την άποψη του εγκεφάλου. Σαν αποτέλεσμα αισθάνεστε πείνα. Ευτυχώς, ο εγκέφαλος, σας πληροφορεί πότε έχετε φάει αρκετά. Αλλά αν αυτό το σύστημα λειτουργεί ελαττωματικά (όπως φαίνεται να συμβαίνει σε μερικά άτομα), μπορεί κανείς να φάει και να ξεπεράσει το σημείο του κορεσμού. Αυτός μπορεί να είναι ένας από τους πολλούς λόγους της παχυσαρκίας.

Το Ταξίδι Από το Στόμα στο Στομάχι

Από τότε που ο Θεός επέτρεψε στον άνθρωπο να τρώγει «πάντα χόρτον κάμνοντα σπόρον όστις είναι επί του προσώπου πάσης της γης», ο άνθρωπος συνέχισε να κάνει ακριβώς αυτό. (Γένεσις 1:29) Μετά από τον Κατακλυσμό των ημερών του Νώε, ο άνθρωπος πρόσθεσε και ένα άλλο σπουδαίο στοιχείο στο διαιτολόγιό του—το κρέας. (Γένεσις 9:3) Το κρέας και τα λαχανικά προμηθεύουν ζωτικά θρεπτικά συστατικά, όπως πρωτεΐνες, λίπη και άμυλα. Το πρόβλημα όμως είναι, ότι το σώμα σας αφομοιώνει μόνο μικρά μόρια τροφής, ενώ τα μόρια της πρωτεΐνης, του λίπους και του αμύλου είναι αρκετά μεγάλα. Η πέψη λοιπόν τεμαχίζει αυτά τα μεγάλα χημικά μόρια στο μέγεθος που πρέπει.

Από τη στιγμή που βλέπετε, μυρίζετε, ή ακόμη σκέπτεστε κάποιο νόστιμο φαγητό, το σώμα σας προετοιμάζεται για τη χώνεψη. Φανταστείτε, για παράδειγμα, ότι έχετε μπροστά σας ένα νόστιμο κομμάτι, κρέας από κοτόπουλο, ανάμεσα σε δυο φέτες φρέσκο σταρένιο ψωμί. Με τη θέα του και μόνο το στόμα σας αρχίζει να υγραίνει, δε συμφωνείτε; Αθόρυβα, το στομάχι σας αρχίζει να εκκρίνει γαστρικά υγρά. Τώρα αρχίστε να δαγκώνετε αυτή την εύγευστη τροφή και το πεπτικό σύστημα του σώματός σας αρχίζει να δουλεύει έντονα. Το στόμα σας ζεσταίνει (ή κρυώνει) την τροφή για να τη φέρει στη σωστή θερμοκρασία. Το μάσημα όχι μόνο σας επιτρέπει να γεύεστε την τροφή αλλά επίσης την αλέθει και την κάνει πολτό που μπορείτε εύκολα να καταπιείτε. Οι σιελογόνοι αδένες βοηθούν παράγοντας το σάλιο για να υγραίνει και να μαλακώνει την τροφή. Τα ένζυμα στο σάλιο επεξεργάζονται το ψωμί, μετατρέποντας τα άμυλα σε απλά ζάχαρα.

Από το στόμα, το γεύμα σας τώρα πρέπει να ταξιδέψει στην επόμενη στάση—στο στομάχι. Εκεί το κοτόπουλο μπορεί να χωνευτεί. Καταπιείτε τη μπουκιά σας. Μια αυτόματη αντίδραση κλείνει το λάρυγγά σας ώστε η τροφή να διοχετευθεί στον οισοφάγο. Η παραμονή της εκεί, ωστόσο, είναι πολύ σύντομη. Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα, οι συσπάσεις των μυώνων βοηθούν στο να την μεταφέρουν προς τα κάτω προς το στομάχι. «Οι συσπάσεις είναι τόσο ισχυρές», λέει ένας συγγραφέας, «ώστε η τροφή θα πιεζόταν προς το στομάχι έστω κι αν αυτός που τρώει βρίσκεται με το κεφάλι προς τα κάτω». Μια βαλβίδα απλής κατευθύνσεως που ονομάζεται καρδιακός σφιγκτήρας, ή κατώτερος οισοφαγικός σφιγκτήρας, επιτρέπει στην τροφή να περάσει στο στομάχι αλλά εμποδίζει τα γαστρικά υγρά από το να βγουν προς τον οισοφάγο.

Οποιοσδήποτε είχε ποτέ τη δυσάρεστη εμπειρία να κάνει εμετό γνωρίζει ότι το στομάχι δεν είναι τίποτα άλλο παρά ένα δοχείο με οξέα. Έτσι για πολλές ώρες η τροφή αναταράσσεται σε υδροχλωρικό οξύ και ένζυμα. Εκεί το κοτόπουλο που φάγατε ανακατεύεται, αποστειρώνεται και διασπάται σε μόρια πρωτεΐνης που ονομάζονται πολυπεπτίδια.

Ατυχώς όμως, μερικοί άνθρωποι δεν έχουν αρκετό υδροχλωρικό οξύ και ένζυμα του στομάχου. Σαν συνέπεια η χώνεψή τους είναι σοβαρά ελαττωματική. Μπορεί να φάνε αρκετή θρεπτική τροφή και ωστόσο να υποφέρουν από υποσιτισμό. Από την άλλη μεριά, μερικοί έχουν υπερβολικά οξέα στο στομάχι και υποφέρουν από τις γνωστές καούρες ή ακόμα και από έλκος. Θα είναι καλό να προσέχει κανείς τη δίαιτά του και να μην τρώγει τροφές που γενικά του προκαλούν στομαχικές ενοχλήσεις. Να είστε ενήμερος επίσης, για την επίδραση που έχουν οι συγκινήσεις σας. Τις μέρες του Ιώβ, ο Ελιού υπέφερε από συναισθηματική θλίψη όταν πίεζε τον εαυτό του να μη μιλήσει. «Ιδού!» είπε, «Η κοιλία μου είναι ως οίνος όστις δεν ηνοίχθη· είναι ετοίμη να σπάση, ως ασκοί γλεύκους». (Ιώβ 32:19) Ένα άτομο με «υγιαίνουσα καρδία», ωστόσο, μπορεί να αποφύγει την αδικαιολόγητη στομαχική ένταση.—Παροιμίαι 14:30.

Απορρόφηση και Διανομή

Αφού παραμείνει πολλές ώρες στο στομάχι η τροφή τώρα είναι μια υγρή μάζα που ονομάζεται χυμός. Αυτή η υγρή μάζα αποστέλλεται βαθμιαία στο δωδεκαδάχτυλο, το πρώτο μέρος του λεπτού εντέρου. Εκεί συνεχίζει η λειτουργία της χώνεψης.

Μετά το συκώτι έρχεται να βοηθήσει τα ένζυμα που βρίσκονται στο έντερο παράγοντας τη χολή—ένα κίτρινο αλκαλικό υγρό. Το σώμα σας παράγει 500 ως 800 περίπου κυβικά εκατοστά τη μέρα (17 ως 27 ουγγιές) από αυτό το αλμυρό υγρό και το αποθηκεύει στη χοληδόχο κύστη. Όταν χρειαστεί, αυτό το όργανο εκκρίνει τόση χολή όση είναι αναγκαία για να ρευστοποιήσει τα σφαιρίδια του λίπους. Όταν τελειώσει αυτή η λειτουργία, τα ένζυμα είναι ελεύθερα να εκτελέσουν τα χημικά τους θαύματα. Ό,τι έχει απομείνει από το σάντουιτς που φάγατε μετατρέπεται σε μικροσκοπικά τεμάχια! Αλλά πώς αυτά τα τεμάχια γίνονται μέρος του σώματός σας;

Με την απορρόφηση. Βλέπετε η χωνευμένη τροφή χρειάζεται τέσσερις ώρες για να περάσει από το λεπτό έντερο στον επόμενο σταθμό του ταξιδιού της: στο παχύ έντερο. Εν τω μεταξύ, συναντάει εκατομμύρια μικροσκοπικές προεκτάσεις που μοιάζουν με δάχτυλα που ονομάζονται λάχνες και που βρίσκονται στα τοιχώματα του λεπτού εντέρου. Η τροφή απορροφιέται μέσα από αυτές τις λάχνες—είτε στο λέμφος (λεμφικό σύστημα) είτε στο αίμα. Το αίμα μεταφέρει τα υλικά της χωνευμένης τροφής σε εκείνο το αξιοθαύμαστο «εργοστάσιο», το συκώτι. Εκεί τα μόρια τεμαχίζονται ακόμη περισσότερο. Τώρα όταν τα κύτταρα του σώματός σας χρειάζονται επιδιόρθωση, το συκώτι χρησιμοποιεί αυτές τις πρώτες ύλες για να παράγει ή να συνθέσει «ανταλλακτικά»—αμινοξέα και πρωτεΐνες. Επίσης, μπορεί να αποθηκεύσει και αργότερα να στείλει γλυκόζη για να τροφοδοτήσει τα κύτταρά σας. Το συκώτι είναι επίσης μια αποθήκη. Όταν χρειάζονται κι άλλες επιδιορθώσεις στα κύτταρα, το σώμα στέλνει ένα σήμα και το συκώτι προμηθεύει μερικά από τα αναγκαία υλικά που χρειάζεται για την επιδιόρθωση.

Τι θα πούμε όμως για την τροφή που δεν απορροφήθηκε; Τελικά νερό πηγαίνει στα νεφρά για να αποβληθεί μέσω της ουροδόχου κύστης. Τα στερεά απόβλητα περνάνε μέσα στο παχύ έντερο, ή κώλον, για να αποβληθούν μέσω του πρωκτού. Επειδή το κώλον βρίσκεται στην πιο αποτελεσματική λειτουργία του όταν είναι σχετικά γεμάτο (και υπάρχει απόδειξη ότι αυτό ωφελεί και με άλλους τρόπους την υγεία), πολλοί γιατροί συνιστούν μια δίαιτα πλούσια σε φυτικές ίνες, δηλαδή υλικά που δεν αφομοιώνονται όπως τα πίτουρα, για να βοηθούν στις τακτικές κενώσεις.

«Θαυμάσια Πλασμένοι»

Αυτή η σύντομη έρευνα στο πεπτικό σύστημα του σώματος είναι μία επιβεβαίωση της διακήρυξης που έκανε ο ψαλμωδός: «Θέλω σε υμνεί [Ιεχωβά, ΜΝΚ], διότι φοβερώς και θαυμασίως επλάσθην». (Ψαλμός 139:14) Πόσο πολύπλοκα και θαυμάσια σχεδιασμένοι είμαστε! Και ο Θεός όχι μόνο μας έχει δώσει τα υλικά και τα φυσικά μέσα για να παραμένουμε ζωντανοί αλλά επίσης μας έχει δώσει κατεύθυνση και καθοδηγία που χρειαζόμαστε για να απολαύσουμε πολύ περισσότερο τη ζωή!—Ιωάννης 17:3.

[Εικόνες στη σελίδα 18]