Περιήγησις στο Εντερικό Χημικό Εργοστάσιο

ΞΑΠΛΩΣΤΕ αναπαυτικά στην πολυθρόνα σας, και ελάτε μαζί μας σε μια φανταστική περιήγησι σ’ ένα από τα πιο ενδιαφέροντα χημικά εργοστάσια στον κόσμο. Η περιοδεία είναι δωρεάν και πολύ μορφωτική. Δεν θα πάρη πολύ από τον χρόνο σας—μόνο γύρω στα δέκα έως είκοσι λεπτά αναλόγως με το πόσο γρήγορα μπορείτε ν’ απορροφάτε τις πληροφορίες.

Ο άνθρωπος έχει σχεδιάσει πολλά είδη αυτομάτων και ημιαυτομάτων εργοστασίων για την επεξεργασία και καθαρισμό κάθε είδους πρώτων υλών. Αλλά κανένα δεν μπόρεσε ποτέ να παραβληθή με το εργοστάσιο αυτό που πρόκειται να περιοδεύσωμε. Η απλότης του σχεδίου του, αλλά και οι πολλές περίπλοκες αντιδράσεις που λαμβάνουν χώραν ταυτοχρόνως, συνδυασμένες με τη μεγάλη του αποτελεσματικότητα, την αυτοσυντήρησί του, και τον σχεδόν τέλειο αυτοματισμό του είναι πράγματα τα οποία οι βιοχημικοί δεν έπαυσαν ποτέ να θαυμάζουν.

Αυτό το ασύνηθες χημικό εργοστάσιο βρίσκεται στην κοιλιά σας. Αποτελείται από ένα σωλήνα που έχει σχεδόν τριάντα πόδια (9 μέτρα) μήκος και σωστά έχει ονομασθή «ο σωλήν της ζωής.»

Βέβαια, λόγω της φύσεώς του δεν μπορούμε να περπατήσωμε πραγματικά μέσα σ’ αυτό το χημικό εργοστάσιο για να το περιεργασθούμε, αλλ’ αν παρατηρήσετε τα διαγράμματα που είναι εμπρός σας, θα σας πάρωμε σε μια οπτική περιοδεία.

Καθώς αρχίζομε την περιήγησί μας, παρακαλούμε να σημειώσετε ότι το πρώτο μέρος αυτού του εργοστασίου είναι γνωστό ως λεπτό έντερο. Έχει διάμετρο μια έως μιάμιση ίντσες (1.5-4 εκατοστά), και μήκος 23 περίπου πόδια (7 μέτρα). Φαίνεται ότι αυτό αληθεύει σ’ όλους τους ενηλίκους ασχέτως ύψους ή βάρους. Αργότερα θα δούμε το δεύτερο τμήμα αυτού του εργοστασίου—το παχύ έντερο. Έχει κατάλληλα ονομασθή έτσι, διότι έχει μέσο όρο διαμέτρου διπλάσια του λεπτού εντέρου. Αυτός ο μεγαλύτερος σωλήν έχει μήκος μεταξύ πέντε και έξη ποδών (1.5-1.8 μ.) Και σκεφθήτε μόνο το εξής: το κτίριο που στεγάζει ολόκληρο αυτό το χημικό εργοστάσιο είναι λιγώτερο από το ένα τρίτο του κυβικού ποδός σε μέγεθος! Είναι ενδιαφέρον επίσης, ότι τα τοιχώματα αυτού του οικοδομήματος διαστέλλονται για να προσαρμόζωνται σε πιέσεις αερίων που μπορούν να διευρύνουν τμήματα των σωλήνων του εργοστασίου στο διπλάσιο του μεγέθους των σε διάμετρο, όχι σε μήκος.

Τα Συστατικά του Μέρη

Ας ρίξωμε τώρα μια ματιά στους σωλήνες αυτού του χημικού εργοστασίου. Δεν είναι κατασκευασμένοι από μέταλλο αλλά από οργανικά, ευλύγιστα και διασταλτικά στοιχεία, από σάρκα και αίμα, και αποτελούνται από τέσσερες χιτώνες ή στιβάδες. Ο πιο εξωτερικός χιτών είναι μια λεπτή μεμβράνη, στην πραγματικότητα μια επέκτασις του περιτοναίου ή εσωτερικής επενδύσεως της κοιλιάς. Κατόπιν φθάνομε στον δεύτερο χιτώνα, και παρατηρήστε πόσο ασυνήθης είναι. Αποτελείται από δυο στρώματα ινών, του εξωτερικού οι ίνες πηγαίνουν κατά μήκος του εντέρου, ενώ του εσωτερικού είναι κυκλικές. Οι ίνες που πηγαίνουν κατά μήκος ασκούν ένα είδος πιέσεως στο περιεχόμενο του σωλήνος, ενώ οι κυκλικές ίνες ασκούν άλλο είδος πιέσεως. Οι δυο χιτώνες είναι έτσι προγραμματισμένοι ώστε η δράσις των να συντονίζεται. Δεν υπάρχει σύγχυσις ή εργασία με αλληλοσυγκρουόμενους σκοπούς, ούτε και χρειάζεται να διευθύνωμε τις εργασίες. Πρόκειται για αυτοματισμό! Ο Δημιουργός αυτής της μηχανής ασφαλώς τον είχε εφεύρει πρώτος!

Ο τρίτος χιτών αποτελείται από κυτταρικό ή χαλαρά σχηματισμένο συνδετικό ιστό που συνδέει τον μυώδη χιτώνα με τον εσώτατο χιτώνα. Ο πιο σημαντικός απ’ όλους είναι αυτός ο εσώτατος τέταρτος χιτών που θα εξετάσωμε τώρα. Είναι μια βλενογόνος μεμβράνη που επενδύει το εσωτερικό του σωλήνος. Αυτή η επένδυσις είναι ιδιαίτερα σημαντική στο λεπτό έντερο. Γιατί; Διότι εδώ ο εσωτερικός χιτών είναι αφ’ ενός μεν εφωδιασμένος να εκκρίνη υγρά στον σωλήνα, και αφ’ ετέρου είναι εφωδιασμένος με την ικανότητα ν’ απορροφώνται τα χωνευμένα στοιχεία τροφής στο αίμα απ’ όπου τροφοδοτούνται όλα τα κύτταρα του σώματος.

Η Χημική του Ενέργεια

Πριν όμως προχωρήσωμε σ’ αυτή την περιοδεία, ας πούμε μερικά λόγια για το στομάχι και τη σχέσι του με το λεπτό έντερο. Πολλά άτομα ζουν με εσφαλμένη εντύπωσι σχετικά με τον ρόλο που παίζει το στομάχι στην πέψι των συστατικών της τροφής και στην απορρόφησι των χωνευμένων θρεπτικών στοιχείων. Το στομάχι απλώς αρχίζει να χωνεύη τις πρωτεΐνες και δεν κάνει σχεδόν τίποτε για τους υδρογονάνθρακες (τα άμυλα και τα σάκχαρα) και τα λίπη. Η απορρόφησις μέσα στο στομάχι φαίνεται ότι περιορίζεται σε ελάχιστες ποσότητες σακχάρου και οινοπνεύματος. Πράγματι, μερικά άτομα κατάφεραν να ζουν αρκετά καλά ενώ τους είχε αφαιρεθή το περισσότερο μέρος από το στομάχι τους. Σε τέτοιες περιπτώσεις αυτό το θαυμαστό χημικό εργοστάσιο προσαρμόζεται μόνο του αυτομάτως προς τις νέες συνθήκες—το λεπτό έντερο διευρύνει το εμπρόσθιο τμήμα του σε διαστάσεις μικρής σακκούλας κι’ έτσι κατορθώνει να παίρνη τη θέσι του στομάχου.

Αυτό που κάνει το στομάχι είναι να προετοιμάζη την τροφή που παίρνει ώστε να γίνεται κατάλληλη για περαιτέρω επεξεργασία στα έντερα. Τόσο με χημική όσο και με μηχανική ενέργεια τρίβει τα κομματάκια της τροφής έως ότου γίνουν κάτι σαν γκριζωπή ημίρρευστη μπιζελόσουπα που ονομάζεται «χυμός.»

Κατά κανονικά διαστήματα και αυτομάτως, το στομάχι συμπιέζει λίγο απ’ αυτόν τον χυμό δια μέσου της κάτω βαλβίδας του (έχει επίσης και μια άνω βαλβίδα). Τώρα ρίξτε μια ματιά σ’ αυτή την κάτω βαλβίδα του στομάχου· αυτή εμποδίζει τον χυμό μέσα στα έντερα από του να ξαναγυρίση στο στομάχι. Επειδή η ποσότης των πεπτικών υγρών που προστίθενται στη μάζα τροφής σ’ αυτό το χημικό εργοστάσιο είναι λίγο-πολύ ίση με τα θρεπτικά συστατικά που απορροφώνται στο αίμα, ο χυμός διατηρεί την ίδια περίπου πυκνότητα καθώς κινείται κατά μήκος των είκοσι τριών ποδών του λεπτού εντέρου.

Σ’ αυτό το χημικό εργοστάσιο όχι μόνο ο εσώτατος μανδύας του στομάχου αλλά και άλλες δυο πηγές προμηθεύουν πεπτικά υγρά. Το συκώτι, μέσω ενός σωλήνος, προμηθεύει χολή για τη διάσπασι των λιπών. Και το πάγκρεας, μέσω δύο σωλήνων, προμηθεύει βασικά τρία είδη ενζύμων.a Αυτά χρειάζονται για την πέψι των πρωτεϊνών, των υδρογονανθράκων και των λιπών. Ωρισμένοι αδένες σ’ αυτό το χημικό εργοστάσιο χρησιμεύουν για να εξουδετερώνουν την οξύτητα του χυμού που λαμβάνεται από το στομάχι. Ναι, το έργον που εκτελείται από το στομάχι απαιτεί ένα οξύ χημικόν μέσον, ενώ το έργο που εκτελείται στο λεπτό έντερο απαιτεί ένα αλκαλικό μέσον.

Αφού η τροφή χωνευθή, χρειάζεται ν’ απορροφηθή. Πράγματι, η πέψις και η απορρόφησις συντελούνται ταυτόχρονα χωρίς να εμποδίζουν η μια την άλλη. Η απορρόφησις γίνεται μέσω αυτών των μικροσκοπικών κωνικών προεξοχών που βλέπετε στον εσώτατο χιτώνα αυτού του σωλήνος. Ενεργούν ως απορροφητικές αντλίες. Μέσω αυτών οι χωνευμένες πρωτεΐνες και τα στοιχεία των υδρογονανθράκων εισέρχονται απ’ ευθείας στο αίμα. Τα χωνευμένα μόρια του λίπους, όμως, εισέρχονται πρώτα στην λέμφο και από εκεί πηγαίνουν στο αίμα.

Όταν πια ο χυμός χωνευθή πλήρως και όλα σχεδόν τα θρεπτικά συστατικά έχουν απορροφηθή, η μάζα έχει φθάσει στο τέλος του πρώτου μέρους αυτού του χημικού εργοστασίου, στο τέλος των είκοσι τριών ποδών. Αλλ’ η περιοδεία μας δεν τελειώνει εδώ, διότι μια βαλβίδα ανοίγει τότε, που επιτρέπει σ’ αυτήν την σαν μπιζελόσουπα μάζα να περάση στο πρώτο μέρος του παχέως εντέρου, που είναι γνωστόν ως τυφλό έντερο που μπορείτε τώρα να παρατηρήσετε. Καθώς η μάζα κινείται δια μέσου του παχέως εντέρου, απορροφάται το νερό και τα διάφορα μεταλλικά στοιχεία. Εδώ υπάρχει σημαντική δράσις βακτηρίων. Αυτή η «χλωρίς» όπως είναι γνωστή, είναι απολύτως αναγκαία για την καλή υγεία.

Η Μηχανική Ενέργεια

Για να χωνευθή και απορροφηθή η μάζα της τροφής, και για να ταξιδέψη από την αρχή ως το τέλος δια μέσου αυτού του χημικού εργοστασίου, χρειάζεται κάτι περισσότερο από τη βαρύτητα. Απαιτείται μηχανική ενέργεια. Εδώ εισέρχονται επί σκηνής τα δυο στρώματα των μυών, που περιγράψαμε προηγουμένως. Παράγουν βασικά δυο είδη ενεργείας: Ανάμιξι και προώθησι. Μόλις περάση λίγος χυμός από το στομάχι στο λεπτό έντερο, αρχίζουν ρυθμικές συσπάσεις—αυτομάτως. Σε κανονικές αποστάσεις η μια από την άλλη οι κυκλικές δέσμες των μυϊκών ινών αρχίζουν να συσπώνται και να χωρίζουν τον χυμό σε τμήματα. Κατόπιν αυτοί οι μυς χαλαρώνουν και άλλοι, σε ενδιάμεσες αποστάσεις μεταξύ των χαλαρωθέντων μυών, συσπώνται. Κατ’ αυτόν τον τρόπο το μισό από κάθε προηγούμενο τμήμα του χυμού γίνεται μέρος ενός νέου τμήματος, με αποτέλεσμα συνεχώς νέες επιφάνειες του χυμού να εκτίθενται στις χημικές ενέργειες και τις απορροφητικές επιφάνειες των εντέρων. Αυτοί οι κυκλικοί μύες εξακολουθούν να συσπώνται και να χαλαρώνουν κάτω από ομαλές συνθήκες από επτά έως δέκα φορές το λεπτό για μισή ώρα περίπου κάθε φορά, και όλα αυτά αυτομάτως. Τι συμβαίνει κατόπιν;

Κατόπιν η άλλη σειρά μυών αρχίζει να ενεργή αυτομάτως. Με μια βραδεία περισταλτική κίνησι ο χυμός κινείται προς τα εμπρός, ποτέ προς τα πίσω. Αφού ο χυμός προωθηθή σε ωρισμένη απόστασι προς τα εμπρός, η περισταλτική κίνησις σταματά αυτομάτως και ο «ρυθμικός τεμαχισμός,» όπως ονομάζεται από μερικούς, επαναλαμβάνεται. Απαιτούνται από δυο έως τέσσερες ώρες για να ταξιδέψη ο χυμός το εικοσιτριών ποδών μήκος του πρώτου μέρους αυτού του χημικού εργοστασίου. Πάλι, περιοδικά, η βαλβίδα που φρουρεί την είσοδο στο παχύ έντερο ανοίγει. Κατόπιν μέσω βιαίας περισταλτικής ενεργείας, εντελώς αυτόματα βεβαίως, ο χυμός, ουσιαστικά τώρα χωρίς διόλου θρεπτικά συστατικά, ωθείται μέσα στο κόλον η παχύ έντερο.

Ας παρατηρήσωμε τώρα τι λαμβάνει χώραν στο κόλον. Απ’ εδώ και πέρα, καθώς έχει απαλλαγή από υπερβολική υγρασία, περαιτέρω περισταλτική ενέργεια εξαναγκάζει τη μάζα να περάση από το κόλον. Κατ’ αρχάς πηγαίνει προς τα επάνω, έπειτα στα πλάγια και κατόπιν προς τα κάτω στο υπογάστριο ως την στιγμή που θα δοθή το σύνθημα ότι πρέπει να εκβληθούν από το σώμα. Το σύνθημα δίνεται από τον υποθάλαμο που βρίσκεται στον εγκέφαλο. Είναι ένα καταπληκτικό σύστημα, έτσι δεν είναι;

Αφού εκάματε αυτή την περιοδεία σήμερα, είσθε τώρα σε θέσι να κατανοήσετε καλύτερα πώς να φροντίζετε για το εντερικό χημικό εργοστάσιό σας.

Όταν Κάτι Δεν Πηγαίνη Καλά

Αν πράγματα, όπως έλκη, μολύνσεις από ιούς ή παρασιτικές αμοιβάδες και η φοβερή ασθένεια του καρκίνου μπορούν ν’ αποφευχθούν, τότε σπάνια θα παρουσιασθούν ανωμαλίες σ’ αυτό το θαυμαστό πεπτικό εργοστάσιο στη διάρκεια του μεγαλυτέρου μέρους της ζωής ενός ατόμου. Υπό τον όρον, φυσικά, ότι το άτομο τρώγει καλά, κάνει κατάλληλη άσκησι, αναπαύεται αρκετά, και κυριαρχεί στις συγκινήσεις του.

Ένα από τα πιο κοινά προβλήματα που πολλοί άνθρωποι έχουν είναι η παρουσία αερίων ή μετεωρισμός. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε κάποια σοβαρά πάθησι ή σε απλή νευρικότητα. Αλλά θα μπορούσε επίσης να οφείλεται σε ακατάλληλες συνήθειες φαγητού ή σε προτίμησι ωρισμένων τροφών που πιθανόν προκαλούν αέρια, όπως είναι της οικογενείας των λαχανοειδών και ωρισμένα όσπρια.

Ένα άλλο πρόβλημα που έχουν πολλοί άνθρωποι, ειδικά εκείνοι που ασχολούνται σε καθιστικές εργασίες, είναι η δυσκοιλιότης. Και εδώ πάλι η ανωμαλία μπορεί να οφείλεται σε κακές συνήθειες φαγητού, σε μη ισορροπημένο διαιτολόγιο, ή στην μη πόσι αρκετού ύδατος για να λειτουργήση κατάλληλα αυτό το χημικό εργοστάσιο. Η κατανάλωσις ανεπεξεργάστων τροφών και πολλών φρούτων, ειδικά δαμασκήνων και σύκων, και λαχανικών με φύλλα μπορεί ν’ αποδειχθή βοηθητική. Αλλά για οξείες περιπτώσεις μερικοί μπορεί να προτιμήσουν να προμηθευθούν φάρμακα από το φαρμακείο.

Μερικές φορές κάποια ανωμαλία συμβαίνει σ’ αυτό το χημικό εργοστάσιο και το αποτέλεσμα είναι ακριβώς το αντίθετο της δυσκοιλιότητος, δηλαδή, διάρροια. Αυτό μπορεί να οφείλεται σε τροφική δηλητηρίασι, σε μόλυνσι από ιό ή ίσως σε απερίσκεπτες συνήθειες φαγητού. Μια απλή θεραπεία που επεβεβαίωσε ο χρόνος είναι το μαύρο τσάι χωρίς να προστεθή τίποτα. Μια άλλη θεραπεία είναι ο πολτός μήλου, ωμού ή βρασμένου, χωρίς να προστεθή τίποτα. Μερικοί βρήκαν βοηθητικό τον άγλυκο χυμό σταφυλιού. Υπάρχουν όμως και άλλα φάρμακα.

Εφόσον η σκωληκοειδής απόφυσις αποτελεί τμήμα αυτού του χημικού εργοστασίου, υπάρχει επίσης η πιθανότης σκωληκοειδίτιδος, που είναι πιθανώς η πιο συχνή σοβαρή ασθένεια του πεπτικού σωλήνος. Όσο περισσότερο μετριοπαθείς και υγιεινές είναι οι συνήθειες διαβιώσεως ενός ατόμου, τόσο πιο κανονικές και φυσιολογικές είναι οι κινήσεις των εντέρων, και τόσο μικρότερες είναι οι πιθανότητες να τον ενοχλήση η σκωληκοειδής απόφυσις.

Δείξτε Εκτίμησι

Οι βιολόγοι έχουν δαπανήσει πολύ χρόνο μελετώντας αυτό το εντερικό χημικό εργοστάσιο, ειδικά το πρώτο μέρος του, και υπάρχουν ακόμη πολλά πράγματα που δεν κατανοούν. Αλλά από τη σύντομη αυτή περιοδεία μάθαμε μερικά πολύ ενδιαφέροντα πράγματα. Ένα πράγμα είναι βέβαιο—ο αυτοματισμός και ο προγραμματισμός των ποικίλων χημικών και μηχανικών ενεργειών, που συνεργάζονται με τέλειο συντονισμό, ποτέ δεν θα μπορούσαν να επιτευχθούν με τυφλή σύμπτωσι. Αυτό είναι μια εύγλωττη μαρτυρία ότι το εντερικό, χημικό εργοστάσιό μας έχει ένα πολύ σοφό Πλάστη, που δεν είναι άλλος από τον Δημιουργό μας, τον Παντοδύναμο Θεό Ιεχωβά. Αληθινά εμείς σήμερα, με αυξημένη γνώσι για τα όργανά μας, έχομε πολύ περισσότερους λόγους, από όσους είχε ο αρχαίος ψαλμωδός Βασιλεύς Δαβίδ, να πούμε: «Θέλω σε υμνεί, διότι φοβερώς και θαυμασίως επλάσθην· θαυμάσια είναι τα έργα σου· και η ψυχή μου κάλλιστα γνωρίζει τούτο.»—Ψαλμ. 139:14· 100:3.

Δείξτε, λοιπόν, εκτίμησι για το εντερικό σας χημικό εργοστάσιο. Εν πρώτοις μη τρώτε πάρα πολύ. Θα ήταν καλύτερα να σηκώνεσθε από το τραπέζι με το αίσθημα ότι θα μπορούσατε να είχατε φάγει περισσότερο, παρά να αισθάνεσθε φουσκωμένος. Όταν τρώτε πάρα πολύ, παραφορτώνετε την καρδιά σας, το συκώτι σας, τα νεφρά σας και τ’ άλλα μέρη του σώματός σας καθώς και αυτό τούτο το εντερικό χημικό εργοστάσιο. Αν τρώτε περισσότερο απ’ ότι χρειάζεσθε, μπορεί επίσης να καταλήξη στο να έχετε υπερβολικό βάρος που κι’ αυτό έχει τα δικά του μειονεκτήματα.

Υπάρχει επίσης ο ψυχοσωματικός παράγων, που έχομε ήδη αναφέρει. Μη βιάζεσθε όταν τρώτε και διατηρείτε μια χαρούμενη διανοητική διάθεσι. Γιατί να μπλέκεσθε σε οικογενειακές φιλονεικίες επάνω στο τραπέζι του φαγητού ή να αφηγηθήτε όλες τις δοκιμασίες και τις απογοητεύσεις της ημέρας;

Βλαβερά συναισθήματα, όπως η ανησυχία, ο θυμός και ο φόβος, καταναλίσκουν πολλή ενέργεια και μπορεί να προκαλέσουν καταστροφή στις αυτόματες λειτουργίες του στομάχου σας και των εντέρων σας. Όπως καλώς ελέχθη, «Μεγαλύτερη βλάβη μπορεί να σας προξενήση αυτό που ‘σας τρώγει’ παρά αυτό που τρώτε.» Είναι αληθινή η παροιμία που λέγει ότι η χαρούμενη διάθεσις είναι όπως ένα καλό γιατρικό, αλλά το καταθλιμμένο πνεύμα ξηραίνει τη δύναμι του ανθρώπου.—Παροιμ. 17:22.

Ο Δημιουργός μας, ο Πλάστης του εντερικού εργοστασίου, έκαμε έξοχη εργασία δημιουργώντας αυτόν τον ‘σωλήνα της ζωής’ μέσα στον οποίον λαμβάνουν χώρα καταπληκτικές χημικές και μηχανικές λειτουργίες. Δείξτε εκτίμησι γι’ αυτόν και για το υπόλοιπο σώμα σας με το ν’ αποκτάτε συνετές συνήθειες διαβιώσεως. Αν το κάνετε αυτό, θα έχετε ελάχιστες στενοχώριες και ανωμαλίες και θα έχετε μεγαλύτερες πιθανότητες να απολαύσετε καλή υγεία και μακροζωία. Όσο για μας ήταν ευχαρίστησίς μας να σας πάρωμε σ’ αυτή την περιήγησι του εντερικού χημικού εργοστασίου.

[Υποσημειώσεις]

[Εικόνα στη σελίδα 16]

ΠΑΧΥ ΕΝΤΕΡΟΝ

ΛΕΠΤΟΝ ΕΝΤΕΡΟΝ

[Εικόνα στη σελίδα 16]

Οι τέσσερες χιτώνες του λεπτού εντέρου

[Εικόνα στη σελίδα 17]

Ο χυμός από το στομάχι περνά στο λεπτό έντερο δια μέσου της πυλωρικής βαλβίδος (άνω σε μεγέθυνσι)

[Εικόνα στη σελίδα 18]

Η απορρόφησις γίνεται μέσω μικροσκοπικών προεξοχών