Μπορείτε να Γίνετε Καλύτερος Αναγνώστης!

ΚΑΝΕΙΣ δε θα ήταν ικανοποιημένος με ένα αυτοκίνητο στο οποίο θα λειτουργούσε μόνο μία ταχύτητα. Αν το αυτοκίνητο είχε μόνο πρώτη ταχύτητα, δε θα κινούνταν γρήγορα στον επίπεδο εθνικό δρόμο. Αν είχε μόνο την τέταρτη ταχύτητα, θα είχε δυσκολία στις απότομες κλίσεις. Για να είστε καλός αναγνώστης, πρέπει και εσείς να μπορείτε επίσης να «αλλάζετε ταχύτητες».

Ασφαλώς δε θα διαβάζετε τη Βίβλο ή τον Σαίξπηρ με την ίδια ταχύτητα όπως θα διαβάζατε εφημερίδα ή μίκυ μάους, δε συμφωνείτε; Αλλά ίσως διαβάζετε απλώς για ψυχαγωγία, χωρίς να ενδιαφέρεστε για την ταχύτητα. Αν έτσι συμβαίνει, θα μπορούσατε να παραβληθείτε με έναν «οδηγό», που βγαίνει έξω για βόλτα και δεν ενδιαφέρεται καθόλου για το πού πηγαίνει ή πότε θα φτάσει.

Μια τέτοια οδήγηση θα μπορούσε να ήταν ευχάριστη, αλλά δε βγαίνουμε κάθε μέρα βόλτα με το αυτοκίνητο μας. Και ούτε κάθε ανάγνωση γίνεται για ψυχαγωγικό σκοπό. Ένα μέρος ανάγνωσης μπορεί να γίνεται για να εκπαιδευτούμε, για να διευρύνουμε τον ορίζοντα μας, ή σαν μέρος της εργασίας μας. Για να αποφύγουμε τη σπατάλη χρόνου, πρέπει να μπορούμε να αλλάζουμε «ταχύτητες». Ας αρχίσουμε με τη «μεγάλη ταχύτητα».

Στα Πεταχτά—«Τέταρτη Ταχύτητα» για Διάβασμα

Όταν διαβάζει κανείς στα πεταχτά παίρνει απλώς την ουσία της ύλης χωρίς να τη διαβάζει λέξη προς λέξη. Επιτρέπετε στα μάτια σας να ταξιδεύουν πάνω από τη σελίδα γρήγορα, σταματώντας εδώ κι εκεί για να ανιχνεύσουν τις κύριες σκέψεις.

Ωστόσο, μόνο το διάβασμα στα πεταχτά δε θα σας επιτρέψει ποτέ να διακρίνετε το άρωμα, το ύφος και την ομορφιά της καλής λογοτεχνίας. Χάνετε πάρα πολλά πράγματα. Ούτε θα βοηθήσει τη μνήμη σας, επειδή η διάνοια σας δεν προλαβαίνει να αφομοιώνει την ύλη. Τα πιο πολλά που γράφονται δεν είναι σπουδαία και δεν χρειάζεται να τα θυμάται κανείς. Ένας επιχειρηματίας, για παράδειγμα, μπορεί να εξοικονομήσει χρόνο κάθε εβδομάδα διαβάζοντας απλώς στα πεταχτά.

Μήπως θα σας βοηθούσε αν θα παίρνατε μαθήματα που θα σας έκαναν να διαβάζετε γρήγορα ώστε να αποκτάτε μόνο τα αναγκαία από την ανάγνωση; Μέσω μαθημάτων, οι άνθρωποι έχουν διπλασιάσει και τριπλασιάσει την ταχύτητα ανάγνωσης και μερικοί ισχυρίζονται ότι διαβάζουν μέχρι χίλιες λέξεις το λεπτό. Μαθαίνουν να διαβάζουν ομάδες λέξεων και φράσεις (όχι λέξη-λέξη) και σπάνια προσέχουν τις προσωπικές αντωνυμίες, τα βοηθητικά ρήματα, τα άρθρα και άλλες μικρές λέξεις. Αλλά όταν κάποιος ισχυρίζεται ότι διαβάζει χιλιάδες λέξεις το λεπτό, δεν παραλείπει μόνο λεπτομέρειες.

Αυτό φέρνει στη διάνοια την πείρα ενός καθηγητή ανάγνωσης του Πανεπιστημίου Κολούμπια, όπως είχε γράψει το περιοδικό Ακρός δε Μπορντ. Αυτός ετοίμασε ένα κείμενο μιας σελίδας για μια τάξη «γρήγορων αναγνωστών». Το εκπληκτικό πράγμα ήταν ότι αυτοί διάβασαν τη σελίδα του με ταχύτητα σχεδόν 6.000 λέξεων το λεπτό. Για να βεβαιωθεί ότι κατανόησαν αυτά που είχαν διαβάσει, τους ζήτησε να τη διαβάσουν ξανά και ξανά. Η ταχύτητα τους επιβραδύνθηκε φτάνοντας μέχρι τις 1.700 λέξεις το λεπτό—που εξακολουθεί να είναι εντυπωσιακή ταχύτητα. Κατόπιν ο καθηγητής φανέρωσε το μυστικό: Αυτά που είχαν διαβάσει δεν είχαν κανένα απολύτως νόημα, επειδή ήταν απλώς τυχαίες γραμμές από διάφορα άρθρα ενός περιοδικού.

Το μάθημα; Μην «κοιτάζετε μόνο την ταχύτητα». Όπως έγραψε ο Μόρτιμερ Άντλερ: «Η μεγάλη ταχύτητα στην ανάγνωση είναι αμφίβολο επίτευγμα· έχει αξία μόνο αν αυτό που έχετε διαβάσει δεν άξιζε να το διαβάσετε».

Προκαταρκτική Εξέταση—Ένα Κλειδί για την Καλή Ανάγνωση

Υπάρχει μια μέθοδος που βελτιώνει την αναγνωστική κατανόηση και τη συγκράτηση των νοημάτων, ενώ συγχρόνως χρησιμοποιεί τις μεθόδους ταχείας ανάγνωσης. Αποκαλείται προκαταρκτική εξέταση.

Κάθε εξερευνητής γνωρίζει ότι μια γενική ματιά στο έδαφος από κάποιο υψηλό σημείο και ο έλεγχος στο χάρτη προτού ξεκινήσει για να πάει σε έναν τομέα με τον οποίο δεν είναι εξοικειωμένος, είναι η πορεία τής σοφίας. Παρόμοια, ο αναγνώστης που εξοικειώνεται με το «έδαφος» του ρίχνοντας ματιές στα πεταχτά, θα κατευθυνθεί προς τη σωστή κατεύθυνση, θα αναγνωρίσει τα υψηλά σημεία και θα διαφυλαχτεί από του να χαθεί μέσα σ’ ένα λαβύρινθο λέξεων.

Πώς μπορεί να γίνει αυτό αν η αναγνωστική ύλη είναι λεπτομερειακή; Μια μέθοδος περιγράφεται στο πλαίσιο αυτής της σελίδας. Η προκαταρκτική εξέταση θα απαιτήσει ένα ή δύο λεπτά, αλλά ο χρόνος αυτός δαπανιέται σωστά.

Ας στραφούμε τώρα στο κανονικό διάβασμα, στην «πρώτη ταχύτητα», για να το πούμε έτσι.

Διαβάζετε Ενεργά!

«Ο πιο βέβαιος τρόπος για να θυμόσαστε αυτά που διαβάζετε είναι να διαβάζετε έτσι που να αισθάνεστε το σχέδιο που ακολούθησε ο συγγραφέας», λέει το περιοδικό Η Τέχνη της Ανάγνωσης Βιβλίων. Χωρίς αμφιβολία, το να μπορείτε να ακολουθήσετε την ανάπτυξη των ιδεών του συγγραφέα θα βοηθήσει στην κατανόηση σας. Με τη σειρά της, η κατανόηση θα συμβάλει στη συγκράτηση της ύλης.

Εξασκηθείτε να διακρίνετε τα κύρια σημεία από τα δευτερεύοντα και τις λεπτομέρειες. Ψάξτε να βρείτε τις προτάσεις που είναι κοινές στις περισσότερες παραγράφους. Όπως τοποθετεί το θέμα ένας ειδικός στην ανάγνωση, σύντομα θα μπορείτε «να δείτε τις κύριες προτάσεις σαν να βρίσκονταν σε υψηλότερο σημείο από τις άλλες μέσα στη σελίδα». Επίσης, μάθετε να προβλέπετε αυτό που θα διαβάσετε μετά και να συνοψίζετε αυτό που έχετε ήδη διαβάσει. Με λίγα λόγια, να είστε ένας ενεργός αναγνώστης!

Αν χρησιμοποιείτε την τεχνική που είναι γνωστή σαν ερωτηματολόγιο, αυτό μπορεί να σας βοηθήσει να αναμένετε αυτό που θα έρχεται μετά και να βελτιώσετε την κατανόηση σας. Πώς γίνεται αυτό;

Η αναγνωστική ύλη συνήθως χωρίζεται σε τομείς κατά κεφάλαια, τίτλους και υπότιτλους. Καθώς φτάνετε σε κάθε καινούργιο τίτλο, τον μετατρέπετε σε ερώτηση. Κατόπιν καθώς διαβάζετε, ψάχνετε για την απάντηση.

Αν οι ερωτήσεις σας είναι σημαντικές, τα περισσότερα από τα κύρια σημεία θα συμπεριληφθούν στην απάντηση σας. Αν δίνετε ειδική προσοχή στα κύρια σημεία, θα θυμόσαστε τις λεπτομέρειες καλύτερα από ό,τι αν αντιμετωπίζετε όλες τις προτάσεις σαν να έχουν ίση σημασία.

Μετά, επίσης, η πρόθεση να θυμάστε θα βελτιώσει την ανάγνωση σας. Οι σπουδαστές που γνωρίζουν ότι θα περάσουν από εξετάσεις γι’ αυτά που διαβάζουν, για παράδειγμα, πάντοτε συγκρατούν στη μνήμη τους περισσότερα από εκείνους που γνωρίζουν ότι δε θα περάσουν από εξετάσεις. Σε αρμονία με αυτό, υπάρχει και μια άλλη «ταχύτητα» την οποία μπορείτε να μεταχειριστείτε και που θα βαθύνει την αποτελεσματικότητα της ανάγνωσης σας. Είναι παρόμοια με την «όπισθεν» του αυτοκινήτου.

Άμεση Επανάληψη σαν Βοήθημα για τη Μνήμη

Για να θυμάστε αυτά που διαβάζετε, δεν αρκεί μόνο να τα καταλαβαίνετε. Χρειάζεται να βάζετε «όπισθεν» και να συγκεντρώνετε την προσοχή σας στα πιο σημαντικά σημεία που έχετε διαβάσει. Μήπως αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ξαναδιαβάζετε την αναγνωστική ύλη; Μερικές φορές, ναι. Αλλά υπάρχει και ένας καλύτερος τρόπος—που είναι γνωστός σαν άμεση ανασκόπηση.

Για να καταδειχτεί η αποτελεσματικότητα της, ζητήθηκε από μια ομάδα σπουδαστών να θυμηθούν πληροφορίες αμέσως μετά που τις είχαν διαβάσει. Εφτά μέρες αργότερα μπορούσαν να θυμηθούν το 83 τα εκατό αυτών που είχαν μάθει. Αλλά όταν μια άλλη ομάδα ρωτήθηκε να ξαναθυμηθεί τις πληροφορίες μία μέρα αφού τις είχαν διαβάσει, θυμούνταν μόνο το 45 τα εκατό μετά από εφτά μέρες. Το συμπέρασμα; Είναι καλύτερα να ανασκοπείτε αυτά που διαβάζετε αμέσως μετά την ανάγνωση, ακόμη και στη διάρκεια της ανάγνωσης.

Η χρησιμοποίηση μιας μεθόδου ανασκόπησης, όπως αυτή που περιγράφεται στο πλαίσιο αυτής της σελίδας, είναι τόσο αποτελεσματική, ώστε, σύμφωνα με μια μελέτη, περισσότερα μπορεί να θυμηθεί κανείς μετά από δυο μήνες χρησιμοποιώντας τη μέθοδο αυτή από όσα θα μπορούσε να θυμηθεί κανονικά μετά από μία μέρα χωρίς να έχει κάνει ανασκόπηση. Σε μια άλλη μελέτη ένας καθηγητής κολεγίου κατέληξε ότι ένα λεπτό που δαπανιέται σε ανασκόπηση διπλασιάζει τη συγκράτηση της ύλης στη διάνοια. Δεν απαιτείται και πολύ μεγάλη δαπάνη, δε συμφωνείτε;

Και εδώ είναι μια σειρά από άλλα σημεία: Να θυμάστε ιδέες, όχι λέξεις. Να κρατάτε λίγες σύντομες σημειώσεις στα κύρια σημεία. Και να ανασκοπείτε την πληροφορία κατά καιρούς αντί να προσπαθείτε να τη μάθετε όλη μονομιάς.

Βέβαια, όλα όσα διαβάζετε δε χρειάζεται να τα θυμάστε. Είναι σωστό αυτό που έχει ειπωθεί: «Μερικά βιβλία είναι για να τα γεύεσαι, άλλα για να τα καταπίνεις, και πολύ λίγα για να τα μασάς και να τα αφομοιώνεις». Για να κερδίσετε όσο περισσότερα γίνεται από την πείρα σας στην ανάγνωση, να είστε εκλεκτικός. Αναπτύξτε μια όρεξη για βαθύτερη φιλολογία εκτός από την ελαφριά, ψυχαγωγική ανάγνωση. Ιδιαίτερα, περιλάβετε τη Βίβλο σαν ένα προεξέχον μέρος της τακτικής σας ανάγνωσης.

Υπάρχουν πολλές ικανότητες ανάγνωσης που μπορείτε να αποκτήσετε. Το να τις μάθετε θα απαιτήσει λίγη προσπάθεια. Θα χρειαστεί να εξασκηθείτε. Αλλά μπορείτε να γίνετε καλύτερος αναγνώστης!

[Πλαίσιο στη σελίδα 11]

ΠΡΟΚΑΤΑΡΚΤΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΓΙΑ ΥΛΗ ΕΚΤΟΣ ΑΠΟ ΜΥΘΙΣΤΟΡΗΜΑΤΑ

1. Μετατρέψτε τον τίτλο σε αρκετές ερωτήσεις που εκπροσωπούν αυτά που αναμένετε από το άρθρο ή από το κεφάλαιο.

2. Διαβάστε τις πρώτες μια ή δυο παραγράφους.

3. Τώρα διαβάστε τους υπότιτλους.

4. Επίσης διαβάστε την πρώτη πρόταση κάθε παραγράφου. Καθώς το κάνετε αυτό, προσέξτε τις προτάσεις που έχουν λέξεις με πλάγια ή χοντρά γράμματα.

5. Εξετάστε τις εικόνες, τους πίνακες, τα διαγράμματα, τις αριθμημένες συνέχειες και τα άλλα χτυπητά χαρακτηριστικά.

6. Τώρα αναρωτηθείτε: Ποια είναι τα κύρια σημεία του συγγραφέα; Πώς είναι διατεταγμένη η ύλη;

[Πλαίσιο στη σελίδα 12]

ΞΑΝΑΘΥΜΗΘΕΙΤΕ ΚΑΙ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΤΕ

1. Αφού διαβάσετε κάθε κομμάτι, αναρωτηθείτε: Ποιο είναι το κύριο σημεία; Πείτε την απάντηση. Μόνο αν δεν μπορείτε να απαντήσετε ικανοποιητικά θα πρέπει να ξαναδιαβάσετε και πάλι.

2. Τέλος, όταν ολοκληρώσετε το διάβασμα σας, δοκιμάστε τον εαυτό σας πάνω σε όλο το άρθρο ή το κεφάλαιο. Πείτε τα κύρια σημεία, ένα μέρος κάθε φορά. Κοιτάξτε και πάλι μόνο αν δεν μπορείτε να θυμηθείτε.

[Γράφημα στη σελίδα 12]

(Για το πλήρως μορφοποιημένο κείμενο, βλέπε έντυπο)

ΠΟΣΑ ΘΥΜΑΣΤΕ;

ΠΟΣΟΤΗΤΑ ΠΟΥ ΣΥΓΚΡΑΤΙΕΤΑΙ

Με άμεση ανασκόπηση

Με ανασκόπηση μετά μια ημέρα

Χωρίς να γίνει καθόλου ανασκόπηση

100%

80%

60%

40%

20%

0%

ΜΕΡΕΣ

1

7

14

21

[Εικόνα στη σελίδα 10]

Με τόσο πολλά πράγματα που πρέπει να διαβάζει κανείς αυτές τις μέρες, πώς θα αντιμετωπίσετε πετυχημένα το πρόβλημα αυτό; Εδώ βρίσκονται μερικές υποδείξεις.