Κινέζικη Άργιλος—Ταπεινή αλλά Πολύτιμη

Του ανταποκριτή του «Ξύπνα!» στην Μεγάλη Βρετανία

ΑΝ ΣΑΣ ΡΩΤΟΥΣΑΝ σε τι χρησιμοποιείται η κινέζικη άργιλος θα μπορούσατε πιθανώς να απαντήσετε, ‘Στη βιομηχανία ειδών πορσελάνης, βέβαια’. Και θα είχατε δίκιο. Αλλά γνωρίζατε ότι χρησιμοποιείται επίσης στην κατασκευή ελαστικού και πλαστικών, υφαντών και ζωγραφικών πινάκων, μολυβιών και ταπετσαρίας, ηλεκτρικών μονωτήρων και σωλήνων αποχέτευσης, εντομοκτόνων και λιπασμάτων, και ότι συχνά βρίσκεται ακόμη και σε ιατρικά παρασκευάσματα, τα οποία αγοράζετε από το φαρμακείο; Τι πολύπλευρο αγαθό! Όμως από πού βγαίνει; Πώς παρασκευάζεται; Ποιες είναι οι ιδιότητες που την κάνουν κατάλληλη για τις διαφορετικές αυτές χρήσεις;

Πού και Πώς Σχηματίζεται

Η καολίνη που είναι επίσης γνωστή σαν Κινέζικη άργιλος, είναι μια λέξη που βγαίνει από τις Κινέζικες λέξεις «κάο» (υψηλός) και «λινγκ» (ράχη), που σημαίνουν τους λόφους της επαρχίας Κιάνγκσι, όπου βρέθηκε για πρώτη φορά. Επί αιώνες οι Κινέζοι χρησιμοποιούσαν την καολίνη μαζί με την κινέζικη πέτρα για να κάνουν την άριστη αγγειοπλαστική τους. Ο Μάρκο Πόλο έφερε μερικά δείγματα αγγειοπλαστικής στη Βενετία το 1295 και τα αποκάλεσε πορσελάνη.

Μόλις όμως τον 18ο αιώνα, έμαθαν οι Δυτικοί αγγειοπλάστες το Κινέζικο μυστικό της κατασκευής της πορσελάνης. Αποθέματα καολίνης έχουν βρεθεί από τότε σε πολλές δυτικές χώρες. Σήμερα παράγεται κυρίως στις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Γαλλία, την Τσεχοσλοβακία, τη Γερμανία, τη Σοβιετική Ένωση, και το Κόρνγουωλ της Αγγλίας.

Το πώς σχηματίστηκαν αρχικά αυτά τα αποθέματα της καολίνης δεν είναι αληθινά γνωστό. Μια θεωρία λέει ότι κάτω από πίεση, ζεστά, όξινα αέρια ή υγρά από τον πυρήνα της γης πιέστηκαν για να βγουν μέσα από τον γρανίτη, κι έτσι μετέτρεψαν τους σκληρούς κρυστάλλους του βράχου σε λεπτή, άσπρη καολίνη και άλλα ορυκτά. Μια άλλη θεωρία λέει ότι, μετά από κάποια διάβρωση, το όξινο νερό της επιφάνειας διαπότισε τον διαβρωμένο γρανίτη για μια μακρά χρονική περίοδο, εξαλείφοντας έτσι μερικά συστατικά του και αφήνοντας την μαλακή, άσπρη καολίνη αναμιγμένη με τον χαλαζία και τον μαρμαρυγία που απόμενε. Στην πραγματικότητα, ίσως και οι δυο διαδικασίες να παίζουν ρόλο στην παραγωγή της καολίνης.

Σε ένα Ορυχείο Καολίνης

Σήμερα, τα πιο παραγωγικά ορυχεία καολίνης βρίσκονται στο Κόρνγουωλ και στο Ντέβον, της Αγγλίας. Γύρω στα 2,5 εκατομμύρια τόνοι εξάγονται από τα ορυχεία κάθε χρόνο, και τα τρία τέταρτα από αυτά εξάγονται σε 60 περίπου χώρες σ’ όλο τον κόσμο.

Στα ορυχεία του Κόρνις, η καολίνη εξάγεται με νερό. Δέσμες νερού με μεγάλη δύναμη διαποτίζουν και διασπούν τον ημιαποσυντεθειμένο γρανίτη, και η καολίνη αποπλένεται από τα χοντρόκοκκα και βαρύτερα μόρια, την άμμο, και τον μαρμαρυγία. Η άμμος και ο μαρμαρυγίας διαχωρίζονται και χρησιμοποιούνται στην κατασκευή οικοδομικών πλίνθων και προκατασκευασμένων προϊόντων τσιμέντου. Η καολίνη, που βρίσκεται ακόμη σε αιώρημα, συμμιγνύεται για ομοιόμορφη πυκνότητα και καθαρίζεται. Μια σειρά από αποξηραντικά μέτρα εξαλείφουν το νερό που απομένει.

Οι Πολλές Χρήσεις της Καολίνης

Παρ’ ότι ίσως φαίνεται παράξενο, η καολίνη χρωστάει την πολλαπλή χρησιμότητα της όχι σε κάποια σύνθετη ή σπάνια ποιότητα, αλλά στην ίδια την έλλειψη τέτοιων ιδιοτήτων. Η χημική της αδράνεια, η βασική της αγνότητα, η λεπτότητα της και, κάτι που δεν πρέπει να παραβλεφθεί, το χαμηλό της κόστος, κάνουν την ταπεινή αυτή ουσία εξαιρετικά χρήσιμη.

Για παράδειγμα, ίσως να γνωρίζετε ότι το χαρτί φτιάχνεται από πολτό ξύλου και άλλες ίνες. Αλλά γνωρίζατε ότι ένα μεγάλο μέρος του χαρτιού «γεμίζεται» με καολίνη; Οι ίνες από μόνες τους δεν είναι αρκετά πυκνές ώστε να δίνουν στο χαρτί μια καλή εκτυπωτική επιφάνεια. Έτσι το διάστημα ανάμεσα στις ίνες γεμίζεται με λεπτή, άσπρη καολίνη. Αυτό αυξάνει την αδιαφάνεια του χαρτιού, εμποδίζει να φαίνεται το τυπωμένο μέρος από την άλλη μεριά της σελίδας, και καταλήγει σε καθαρή σελίδα με σωστή αναπαραγωγή ακριβείας.

Σε μερικά δημοφιλή περιοδικά το χαρτί θα μπορούσε να αποτελείται κατά το ένα πέμπτο του από καολίνη. Το στιλπνό χαρτί, που χρησιμοποιείται στα πιο ακριβά περιοδικά, χρωστάει μεγαλύτερες χώρες στην ουσία αυτή της γης. Η στιλπνάδα είναι στην πραγματικότητα καολίνη αναμιγμένη με κάποια μορφή κόλλας και εφαρμοσμένη στην επιφάνεια του χαρτιού.

Εφόσον η καολίνη είναι συχνά φτηνότερη από τον πολτό ξύλου, η προσθήκη της στις ίνες μπορεί να χαμηλώσει το κόστος του χαρτιού ουσιαστικά. Δεν πρέπει να απορούμε λοιπόν που η βιομηχανία χαρτιού είναι στην πραγματικότητα εκείνη που χρησιμοποιεί την περισσότερη καολίνη σήμερα.

Από την άλλη, πολλοί άνθρωποι ίσως πιστεύουν ότι τα είδη πορσελάνης και η ίδια η πορσελάνη κατασκευάζεται αποκλειστικά από καολίνη. Στην πραγματικότητα περιέχουν ίσως μόνο από 10 ως 60 τοις εκατό καολίνη. Τα υπόλοιπα μέρη αποτελούνται από άμμο, πυρίτη, χαλαζία, και άλλα υλικά. Ο σκοπός της καολίνης είναι κυρίως να επιτρέπει τη διαμόρφωση του αντικειμένου και να του δίνει ασπράδα όταν θα μπει στη φωτιά.

Γνωρίζατε ότι η καολίνη μπορεί να μην είναι μόνο στο έδαφος κάτω από τα πόδια σας, αλλά επίσης και στις πλαστικές σόλες ή στις μπότες που κρατούν τα πόδια σας στεγνά; Αν θα προστεθεί στο φυσικό ή στο συνθετικό ελαστικό, η καολίνη όχι μόνο κατεβάζει το κόστος, αλλά επίσης αυξάνει τη μηχανική ισχύ και την αντίσταση στο γδάρσιμο. Το αποτέλεσμα είναι φτηνότερα και πιο ανθεκτικά παπούτσια. Παρόμοια, η καολίνη χρησιμοποιείται στις μπογιές σαν βάση. Η λεπτότητα της κάνει τη μπογιά να απλώνει εύκολα και λεπτά και βοηθάει να κρατηθούν οι χρωστικές ουσίες σε αιώρηση εμποδίζοντας τες να κατακάθονται στον πυθμένα του δοχείου.

Ίσως να εκπλαγήκατε από την προηγούμενη παρατήρηση μας σχετικά με την ιατρική χρήση της καολίνης. Ναι, επειδή είναι απολύτως αδρανής από χημική άποψη και εξαιρετικά λεπτή, είναι χρήσιμη όταν απλώς ανακατεύεται μέσα στο νερό ή χρησιμοποιείται σαν βάση για άλλα ενεργά συστατικά σε χάπια ή σκόνες. Ακόμη χρησιμοποιείται σε μερικές οδοντόπαστες, σαπούνια, και καλλυντικά.

Απλά αγγίξαμε μερικές από τις κύριες χρήσεις του ταπεινού αυτού προϊόντος. Έχετε εκπλαγεί από την πολλαπλή χρησιμότητα του; Ποιος θα μπορούσε να διανοηθεί ότι κάτι τόσο ταπεινό και τόσο άφθονο θα μπορούσε να αποδειχτεί ότι θα ήταν τόσο χρήσιμο! Εδώ έχουμε μια περαιτέρω απόδειξη ενός στοργικού Δημιουργού ο οποίος έκανε προμήθεια για την ανθρώπινη οικογένεια, μάλιστα εξάρτησε τη γη με καθετί που χρειαζόμαστε.