“Ο Πόλεμος του Οπίου”—Ένα Μάθημα για την Εποχή Μας

ΈΝΑ έντιμο βλέμμα στο παρελθόν μάς βοηθεί συχνά ν’ αντιληφθούμε καλύτερα το παρόν. Αυτό χωρίς αμφιβολία αληθεύει για πολλά από τα σύγχρονα παγκόσμια γεγονότα.

Υπάρχουν μεγάλες τάσεις στην εποχή μας που είναι το άμεσο αποτέλεσμα της ιστορίας του παρελθόντος. Μεταξύ των πολλών παραδειγμάτων αυτής της ιστορίας που θα μπορούσε να τονισθή είναι ο «πόλεμος του οπίου» που έλαβε χώρα στην Κίνα πριν από έναν αιώνα και περισσότερο.

Πώς συνδέονται, όμως, αυτά τα γεγονότα με την εποχή μας; Για να το καταλάβωμε αυτό, ας εξετάσωμε ποια είναι ακριβώς η ροή των παγκοσμίων γεγονότων τώρα.

Τα παγκόσμια γεγονότα προκαλούν μεγάλη ανησυχία στα ηγετικά έθνη του καλουμένου «Χριστιανικού κόσμου.» Βέβαια, επί δεκαετηρίδες πολλά Κομμουνιστικά έθνη, των οποίων ηγείται η Σοβιετική Ένωσις, προβάλλουν μια διαρκώς αυξανομένη πρόκλησι προς τη Δύσι. Αλλά αναπτύσσεται, επίσης, και κάποιο άλλο ρεύμα.

Σε διάφορα μέρη της Ασίας, της Αφρικής ακόμη και της Λατινικής Αμερικής τώρα, πολλοί ηγέτες και οι λαοί των δείχνουν μια αυξανόμενη εναντίωσι προς τις οικονομικές, πολιτικές και θρησκευτικές συνήθειες των Δυτικών Εθνών. Οπωσδήποτε, οι ενέργειες αυτών των ολιγώτερο ανεπτυγμένων χωρών έχουν την υποστήριξι της Κομμουνιστικής Κίνας.

Παραδείγματος χάριν, πολλές απ’ αυτές τις χώρες που διαθέτουν αξιόλογους φυσικούς πόρους, ζητούν τώρα πολύ μεγαλύτερες τιμές για τις πρώτες ύλες των, συνήθως με την υποστήριξι της Κίνας. Αυτό αποβαίνει εις βάρος των βιομηχανικών χωρών της Δύσεως.

Επίσης, αρκετό μέρος του Δυτικού «πολιτισμού» απορρίπτεται σε άλλες χώρες. Αυτό ιδιαίτερα αληθεύει για τις θρησκείες που αντιπροσωπεύονται από τον Χριστιανικό κόσμο, από τις εκκλησίες του. Οι ιεραπόστολοι αυτών των εκκλησιών συχνά εκδιώκονται από τα αναπτυσσόμενα έθνη ή τουλάχιστον περιορίζονται οι δραστηριότητες των. Στην Κίνα αυτό συμβαίνει σχεδόν ολοκληρωτικά.

Η τάσις εναντίον των συμφερόντων των Δυτικών εθνών μπορεί, επίσης, να παρατηρηθή και μέσα στον Οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών. Ολοένα περισσότερα μέλη ομιλούν και ψηφίζουν εναντίον της κυριαρχίας που έχουν ασκήσει προηγουμένως οι Δυτικές χώρες. Κι εδώ, επίσης, η Κομμουνιστική Κίνα υποστηρίζει αυτή την αυξανόμενη πλειοψηφία των εναντιουμένων χωρών.

Αυτή η τάσις προκάλεσε βαθειά ανησυχία στις Ηνωμένες Πολιτείες και σε διάφορες Ευρωπαϊκές χώρες.

Γιατί Συμβαίνει;

Γιατί συμβαίνει αυτή η στροφή των γεγονότων, ακόμη και μέσα στις τάξεις των Ηνωμένων Εθνών; Γιατί οι μεγάλες δυνάμεις του Χριστιανικού Κόσμου έχασαν τόσο πολλή επιρροή;

Βασικά συμβαίνει εκείνο που λέγει η Βιβλική αρχή: ‘Ό,τι θα σπείρης, αυτό και θα θερίσης.’ (Γαλ. 6:7· Ιώβ 4:8) Είναι οι συνέπειες της απομακρύνσεως όχι μόνον από λαούς και ηγέτες, άλλα, το σπουδαιότερο, από τον ίδιο τον Παντοδύναμο Θεό.

Η τάσις των παγκοσμίων γεγονότων δεν είναι κάτι που συνέβη ξαφνικά. Διαμορφωνόταν αρκετόν καιρό. Επί αρκετές εκατοντάδες χρόνια πριν από τον 2^ο Παγκόσμιο Πόλεμο, τα έθνη του Χριστιανικού κόσμου τεμάχισαν το μεγαλύτερο μέρος της Ασίας, της Αφρικής και της Λατινικής Αμερικής. Αν και αυτές οι χώρες είχαν ήδη μεγάλους ιθαγενείς πληθυσμούς με τον δικό τους πολιτισμό, υπετάχθησαν διά της βίας στην εξουσία και τον πολιτισμό των κατακτητών τους.

Είναι αλήθεια ότι τα Ευρωπαϊκά Κράτη έκαμαν κάποιο καλό σ’ εκείνες τις χώρες. Αλλά έκαμαν, επίσης, και πολύ κακό με το να εκμεταλλεύωνται συχνά τους ιθαγενείς λαούς και τις πλουτοπαραγωγικές πηγές των. Έτσι, οι περισσότεροι απ’ αυτούς τους λαούς έφθασαν να θεωρούν τους Ευρωπαίους σαν ανεπιθύμητους ξένους.

Ιδιαίτερα μετά τον 2^ο Παγκόσμιο Πόλεμο, πολλές απ’ αυτές τις χώρες απέκτησαν την ανεξαρτησία των. Και θυμούνται τις ταπεινώσεις του παρελθόντος. Οι περισσότερες απεφάσισαν να είναι κύριοι των πεπρωμένων τους αντί να είναι αποικίες των Ευρωπαϊκών δυνάμεων.

Επομένως, σήμερα βλέπομε 138 έθνη, ο μεγαλύτερος αριθμός που έφθασε ποτέ, ν’ αντιπροσωπεύωνται στα Ηνωμένα Έθνη. Τα περισσότερα απ’ αυτά έγιναν με άγριο τρόπο ανεξάρτητα και απαιτούν να ελέγχουν τις πλουτοπαραγωγικές πηγές των, τον πολιτισμό τους και τις πολιτικές τους υποθέσεις.

Ένα Παράδειγμα

Η Κίνα αποτελεί ένα παράδειγμα που δείχνει πώς η ξένη κυριαρχία έστρεψε πολλά έθνη εναντίον του Χριστιανικού κόσμου. Επί χιλιάδες χρόνια, η Κίνα είχε τον δικό της πολιτισμό. Είχε αναπτύξει τα δικά της πολιτικά και οικονομικά συστήματα. Μερικές φορές η Κίνα έφθασε σε βαθμό πολιτισμού που δεν τον υπερέβαινε κανένα άλλο έθνος στη διάρκεια της ιδίας περιόδου.

Η κυριαρχία των αυτοκρατορικών δυναστειών της Κίνας διήρκεσε επί αιώνες. Μερικές φορές ασκούσαν την εξουσία των με σιδηρά πυγμή και με διεφθαρμένο τρόπο και προκαλούσαν έτσι μεγάλα παθήματα. Σε κάθε περίπτωσι, οι Κινέζοι ήσαν κατά μεγάλο μέρος αυτεξούσιοι. Γι’ αυτό, μέχρι και πριν από δύο αιώνες, η Κίνα είχε ελάχιστη επαφή με τον έξω κόσμο και σχεδόν καμμιά επαφή με τα Δυτικά έθνη.

Αλλά τότε, πριν από διακόσια περίπου χρόνια, άρχισαν να διεισδύουν οι Δυτικές δυνάμεις στην Κίνα. Αυτές οι χώρες, κυρίως οι Ευρωπαϊκές, ήσκησαν αυξανόμενη πίεσι στην προσπάθεια τους να ‘πατήσουν γερά’ στην Κίνα στη διάρκεια του 18^ου αιώνος. Η προσπάθεια αυτή πέτυχε, κι έτσι τον 19^ον αιώνα η επιρροή τους είχε καταστή σοβαρό πρόβλημα για τους Κινέζους. Η Βρεταννική Εγκυκλοπαιδεία αναφέρει τα εξής:

«Κάτω από καθεστώτα, που απεδεικνύοντο συχνά ανεπαρκή και διεφθαρμένα, [η Κίνα] παρέμεινε αβοήθητη καθώς οι ξένες δυνάμεις εξεμεταλλεύοντο το έδαφος και τους πόρους της και ο ταπεινωμένος λαός της αγωνιζόταν για μια στοιχειώδη συντήρησι.

»Αν και κατ’ όνομα ήταν ‘ανεξάρτητη χώρα’ η κατάστασίς της και οι συνθήκες της την έκαναν να μοιάζη με ξένη αποικία.»

Κατ’ αρχήν, η Δυτική διείσδυσις περιωρίσθηκε μόνο σ’ ένα εμπορικό κέντρο που εγκατέστησε η Μεγάλη Βρεταννία στην Καντώνα το 1715. Αργότερα, στους Βρεταννούς εμπόρους προσετέθησαν οι Γάλλοι, οι Ολλανδοί και οι Αμερικανοί έμποροι.

Οι Δυτικοί έμποροι ήθελαν τα πλούτη της Κίνας. Ήθελαν επίσης να πουλήσουν Ευρωπαϊκά προϊόντα στους Κινέζους. Μ’ αυτό τον τρόπο, οι έμποροι θ’ αποκτούσαν χρήματα για ν’ αγοράσουν τα εμπορεύματα της Κίνας. Αλλά, γενικά, η Κίνα δεν έδειχνε μεγάλο ενδιαφέρον για τα Ευρωπαϊκά προϊόντα. Σε μια επιστολή του στον Βασιλέα Γεώργιο τον 3 της Βρεταννίας, ο Κινέζος αυτοκράτωρ Μαντσού στο τέλος του δεκάτου ογδόου αιώνος λέγεται ότι είχε γράψει τα εξής:

«Όπως μπορεί να διαπιστώση και ο ίδιος ο Πρεσβευτής σας, κατέχομε τα πάντα. Δεν δίνω καμμιά αξία σε ξένα προϊόντα και δεν έχω ανάγκη από τα βιομηχανικά προϊόντα της χώρας σας.»

Αλλά τότε οι Δυτικοί έμποροι βρήκαν κάτι που θα μπορούσαν να πωλήσουν στους Κινέζους το όπιον, ένα ναρκωτικό. Σύντομα έγινε ένα από τα κύρια εμπορικά είδη που απεστέλλοντο στην Κίνα.

Βλέποντας τα κακά αποτελέσματα που είχε το όπιο στο λαό της, η Κινεζική κυβέρνησις απηγόρευσε την εισαγωγή του. Μολονότι έτσι το ναρκωτικό αυτό έγινε παράνομο, δεν σταμάτησε η κυκλοφορία του. Πολλοί έμποροι άρχισαν να εισαγάγουν λαθραίως το όπιο στην Κίνα επειδή έβλεπαν ότι ήταν πολύ επικερδές.

Κατά το 1839 η ποσότης του οπίου που εισήγετο λαθραίως στην Κίνα είχε αυξηθή πάρα πολύ. Εκείνο που ήταν κάποτε μια ποσότης μερικών τόννων μόνον οπίου το χρόνο τώρα έγινε μια πλημμύρα πολλών χιλιάδων τόννων το χρόνο. Ποιος έκανε την παράνομη εισαγωγή; Το βιβλίο Μια Ιστορία της Άπω Ανατολής στούς συγχρόνους Καιρούς λέγει τα εξής:

«Η αξία του εισαγομένου οπίου και μόνον υπερέβαινε την αξία όλων των εξαγομένων εμπορευμάτων. Η μεγαλύτερη ποσότης του οπίου προήρχετο από την Ινδία, μια μικρή ποσότης από την Περσία και τώρα τελευταία, μια ποσότης Τούρκικου οπίου εισήγετο από τους Αμερικανούς.

»Όλες οι εθνικότητες που αντιπροσωπεύονταν στην Καντώνα . . . συμμετείχαν στην κυκλοφορία του οπίου, μολονότι εδώ όπως και στο γενικό εμπόριο οι Άγγλοι κατείχαν την ηγετική θέσι.»

Το βιβλίο προσθέτει: «Μπορεί να τονισθή εδώ ότι το κάπνισμα του οπίου δεν αποτελούσε φυσικό ελάττωμα των Κινέζων, αλλά κάτι που εισήχθη στη χώρα. . . . Δεν μπορούμε να παραβλέψουμε ούτε πρέπει να μειώσωμε την ξένη ευθύνη για την ενθάρρυνσι των Κινέζων να καπνίζουν όπιο.»

Δεν είναι δύσκολο να καταλάβη κανείς γιατί οι Κινέζοι θεωρούσαν τους Δυτικούς σαν βαρβάρους. Μολονότι οι Ευρωπαίοι ισχυρίζοντο ότι εισήγαγαν ένα ανώτερο πολιτισμό στην Κίνα με τους ιεραποστόλους των εκκλησιών τους, οι Κινέζοι τούς θεωρούσαν ξένους κατακτητάς.

Όλα τα γεγονότα που είχαν ήδη λάβει χώραν ήσαν αρκετά να στρέψουν την Ανατολική των διάνοια εναντίον των εθνών του Χριστιανικού κόσμου και των πολιτιστικών οικονομικών, πολιτικών και θρησκευτικών συστημάτων τους. Εν τούτοις, επρόκειτο να έλθουν κι άλλα πολύ περισσότερα.

Κηρύσσεται Πόλεμος

Η κυβέρνησις της Κίνας τώρα έλαβε περαιτέρω μέτρα σε μια προσπάθεια να σταματήση αυτή την παράνομη κυκλοφορία του οπίου. Απέστειλε στρατεύματα εναντίον των ξένων εμπόρων. Όπιον αξίας εκατομμυρίων δολλαρίων κατεσχέθη από τους Βρεταννούς και άλλους εμπόρους και επεβλήθησαν, επίσης, διάφορα περιοριστικά μέτρα εναντίον των ξένων.

Τα μέτρα αυτά εξώργισαν τους εμπόρους, ιδιαίτερα τους Βρεταννούς. Έβλεπαν το επικερδές εμπόριο του οπίου και άλλων εμπορευμάτων να χάνεται. Έτσι, το 1839 άρχισε ένας από τους πιο παράξενους πολέμους. Η Βρεταννία εκήρυξε τον πόλεμο εναντίον της Κίνας, απαιτώντας το δικαίωμα να πωλή όπιο στον λαό της Κίνας. Απήτησαν, επίσης, κι άλλα προνόμια.

Ο πόλεμος πήγε άσχημα για την Κίνα. Δεν ήταν κατάλληλα εξωπλισμένη για ν’ αμυνθή εναντίον των όπλων των Βρεταννών. Επομένως, η Βρεταννία κέρδισε με ευκολία τον «πόλεμο του οπίου.» Ετελείωσε το 1842 με την υπογραφή της Συνθήκης του Νανκίν.

Η συνθήκη αυτή ήταν η πρώτη που επεβλήθη διά της βίας επί της Κίνας. Αλλά δεν ήταν και η τελευταία. Ήταν η αρχή μιας αλυσίδας συνθηκών που οι Κινέζοι ονομάζουν «άνισες συνθήκες.»

Η Συνθήκη του Νανκίν παραχωρούσε στη Βρεταννία εμπορικά δικαιώματα σε διάφορα λιμάνια της Κίνας. Παραχωρούσε, επίσης, στη Βρεταννία το έδαφος του Χονγκ-Κονγκ που κατέστη Βρεταννική αποικία. Η Κίνα επίσης αναγκάσθηκε να πληρώση στη Βρεταννία τις δαπάνες του πολέμου. Έπρεπε να πληρώση ακόμα και την αξία του οπίου που είχε κατασχέσει από τους Βρεταννούς.

Άλλα Ευρωπαϊκά έθνη, καθώς και οι Ηνωμένες Πολιτείες, ζήτησαν σύντομα παραχωρήσεις. Οι Κινέζοι δεν είχαν τη δύναμι ν’ αντισταθούν. Νέες πολεμικές επιχειρήσεις εναντίον της Κίνας από άλλα έθνη ωδήγησαν σε νέες συνθήκες. Οι Κινέζοι παρεχώρησαν περισσότερα λιμάνια και περισσότερα προνόμια· η Βρεταννία πρόσθεσε το Καουλούν στο Χονγκ, Κονγκ· η Ρωσία απέκτησε νέα εδάφη στον Βορρά· κι’ άλλα έθνη επίσης κατέκτησαν προνομιούχες εδαφικές περιοχές.

Έτσι, η Κινεζική κυριαρχία επάνω στα εδάφη της, στις πόλεις και στο λαό της εμειώθη. Μια συνθήκη προέβλεπε ότι οι φόροι που θα εισέπραττε η Κίνα από τους ξένους εμπόρους θα ήσαν πολύ μικροί και δεν θα μπορούσαν να αυξηθούν παρά μόνον με τη συγκατάθεσι της ξένης δυνάμεως, που ήταν απίθανη να δοθή. Επίσης απωλέσθη η δικαστική εξουσία. Παραδείγματος χάριν, αν ένας Αμερικανός υπήκοος διέπραττε έγκλημα εναντίον κάποιου Κινέζου, θα μπορούσε να τιμωρηθή μόνον από Αμερικανικές αρχές.

Σε όλ’ αυτά, ποια ήταν η στάσις των ιεραποστόλων και άλλων εκπροσώπων των εκκλησιών του Χριστιανικού κόσμου; Στο Ρωμαιοκαθολικό περιοδικό Αμέρικα, που εκδίδεται από τους Ιησουίτας, γίνεται η ομολογία ότι οι εκκλησίες παρέλειψαν τις υποχρεώσεις των έναντι του Κινέζικου λαού. Το περιοδικό μιλεί για την «εσφαλμένη συμμαχία, κατά το ιεραποστολικό παρελθόν, με τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις και την κανονιοφόρο διπλωματία τους και τα δικαιώματα των άνισων συνθηκών.» Και κατέληγε ως εξής: «Η αποτυχία της αποστολής στην Κίνα υπήρξε κατά μέγα μέρος ευθύνη των ιεραποστόλων και των ιδίων των Δυτικών Χριστιανών.» Πράγματι, οι εκκλησίες πολιτεύθηκαν αλαζονικά με την Κίνα και υποστήριξαν τις καταχρήσεις των Δυτικών δυνάμεων.

Περισσότερες Ζημίες

Δεν προξενεί μεγάλη απορία το ότι η Παγκόσμια Εγκυκλοπαιδεία του Βιβλίου σχολιάζει ως εξής την Κινεζική στάσι έναντι των ξένων:

«Στη δεκαετία του 1890, πολλοί Κινέζοι εξέφρασαν βιαίως την αντιπάθεια των εναντίον παντός μη Κινεζικού Έθνους και ατόμου, με την κατηγορία της επιβολής άνισων συνθηκών. Κινέζοι επαναστάται σχημάτισαν μυστικές ομάδες και απήτησαν τον τερματισμό της Επιρροής των Δυτικών επί της Κίνας. Αυτές οι ομάδες είχαν μεγάλη υποστήριξι εκ μέρους του Κινεζικού λαού.»

Το 1899 αυτές οι ομάδες άρχισαν σφοδρή εκστρατεία εναντίον των Δυτικών. Η εκστρατεία αυτή κατηυθύνετο, επίσης, και εναντίον Κινέζων που είχαν μεταστραφή στις εκκλησίες του Χριστιανικού κόσμου. Η εκστρατεία αυτή έγινε γνωστή σαν «Επανάστασις των Πυγμάχων,» επειδή, καθώς λέγεται, μια από τις ηγετικές μυστικές ομάδες, οι Πυγμάχοι, έκαμαν τελετουργικές ασκήσεις που έμοιαζαν με ασκήσεις πυγμαχίας εναντίον φανταστικού αντιπάλου.

Το επόμενο έτος, όμως, ένας διεθνής στρατός, που περιελάμβανε και Αμερικανικά στρατεύματα, εισέβαλε και συνέτριψε την «επανάστασι.» Οι ποινές που επεβλήθησαν στην Κίνα ήσαν βαρείες. Παραδείγματος χάριν, στην καρδιά του Πεκίνου είχε κατασχεθή μια τεράστια περιοχή για χρήσι από τις ξένες πρεσβείες. Κανένας Κινέζος δεν είχε δικαίωμα να κατοικεί εκεί. Η περιοχή εφρουρείτο μονίμως από ξένα στρατεύματα. Επιπλέον, η Κίνα ήταν υποχρεωμένη να καταβάλη σε δεκατρείς ξένες χώρες εκατοντάδες εκατομμύρια δολλάρια για κυρώσεις που της είχαν επιβληθή.

Μια Πικρή Εμπειρία

Σε μεγάλο βαθμό, εκείνο που συνέβη στην Κίνα σαν αποτέλεσμα του «πολέμου του οπίου» και των άλλων σχετικών γεγονότων διεμόρφωσαν την κατεύθυνσι που ακολούθησε η Κίνα στους συγχρόνους καιρούς. Η Κινεζική εχθρότης εναντίον της Δύσεως σήμερα σχετίζεται άμεσα με τον τρόπο που τα Χριστιανικά έθνη της συμπεριφέρθηκαν στο παρελθόν.

Πολλές από τις άλλες ριζοσπαστικές δυνάμεις που αυξάνουν τώρα σε δύναμι και αριθμό μέσα στον οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών αποτελούν παραδείγματα μέσα στο Χριστιανικό κόσμο της αληθινότητος της Βιβλικής αρχής ότι «ό,τι αν σπείρη ο άνθρωπος, τούτο και θέλει θερίσει.» Αυτά τα έθνη ακολουθούν ένα δρόμο πολιτικής και οικονομικής αναπτύξεως που δεν είναι ευνοϊκός για τον Χριστιανικό κόσμο.

Επίσης, οι ηθικές και θρησκευτικές αξίες που προέρχονται από τη Δύσι και τις εκκλησίες της απορρίπτονται σε μεγάλη κλίμακα, επειδή, στη διάνοια πολλών ανθρώπων εκείνων των εθνών είναι αδιάσπαστα συνδεδεμένες με την πικρή εμπειρία της αποικιοκρατίας. Όπως λέγει, επίσης, ο Κρέητον Λέισυ στο βιβλίο του η «Χριστιανοσύνη Μεταξύ Εξεγειρομένων Λαών και Εθνών!»

«Ολόκληρος ο θρησκευόμενος λαός της Δυτικής αποικιοκρατίας ξεσηκώθηκε ξαφνικά για να χτυπήση τους δράστες του καθώς η εθνικιστική αυτοσυνείδησις φούντωνε στην Αφρική, στην Ασία και στη Λατινική Αμερική.

»Σαν αποτέλεσμα τούτου, υπάρχει μια ευρεία τάσις να διαχωρίζουν τα τεχνικά πλεονεκτήματα του Δυτικού πολιτισμού . . . από τους πνευματικούς και ιδεολογικούς παράγοντες που καθορίζουν ‘έναν τρόπο ζωής.’ . . .

»Υπάρχει εκτεταμένα η άποψις ότι οι Δυτικές κοινωνικές και ηθικές αρχές—και συνεπώς και η θρησκευτική πίστις στην οποία είναι ριζωμένες—δεν είναι ανώτερες από τις αρχές άλλων κοινωνιών. Στην πραγματικότητα, ίσως διακρατούν την άποψι ότι είναι κατώτερες.»

Ο Χριστιανικός κόσμος πραγματικά αποξένωσε εκατοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους. Δυστυχώς αυτό τους έκαμε ν’ απομακρυνθούν και από την αληθινή Χριστιανοσύνη. Δεν αντιλαμβάνονται ότι εκείνο που αντιπροσωπεύει ο Χριστιανικός κόσμος δεν είναι με κανένα τρόπο η αληθινή Χριστιανοσύνη, αλλά είναι υποκριτικός και απεχθής προς στον Θεόν. Στην περίπτωσι της Κίνας, αυτή η απομάκρυνσις έκαμε ένα, έθνος 800.000.000 ανθρώπων να στραφούν εναντίον της Χριστιανοσύνης.

Για όλους αυτούς τους λόγους, ο Χριστιανικός κόσμος πρόκειται ν’ αποδώση λόγο στον Θεό. Και η σαφής απόδειξις σε εκπλήρωσι της Βιβλικής προφητείας, όπως φαίνεται από τα παγκόσμια γεγονότα των ημερών μας, δείχνει ότι ο καιρός που ο Θεός θ’ απαιτήση την απόδοσι αυτού του λογαριασμού πλησιάζει ταχέως.—Ματθ. 7:15-23· Αποκάλυψις, κεφ. 17