Διαβήτης—Πώς να Ζείτε με Αυτόν

Η Κάθυ είναι μια νεαρή γυναίκα. Προσέχει το διαιτολόγιό της και το βάρος της, κάνει αρκετές ασκήσεις, και ακολουθεί τις οδηγίες του γιατρού της. Επίσης κάνει ενέσεις ινσουλίνης κάθε μέρα. Η Κάθυ είναι μια από τα εκατομμύρια ανθρώπους που έχουν διαβήτη.

Παρ’ όλες τις προφυλάξεις της, η Κάθυ παραδέχεται: «Ποτέ δεν μπορώ να πω ποιος θα είναι ο βαθμός του σακχάρου μέσα στο αίμα μου. Ένα απόγευμα μπορεί να είναι 300. Την επόμενη μέρα, με το ίδιο ακριβώς πρόγραμμα, μπορεί να είναι 50 και τότε παθαίνω σοκ ινσουλίνης». Πριν από λίγο καιρό είχε πάθει μια μόλυνση που δεν μπορούσε να θεραπευθεί και πέρασε αρκετές εβδομάδες στο νοσοκομείο.

Η Μαίη είναι μια πιο ηλικιωμένη γυναίκα. Δεν προσέχει το διαιτολόγιό της και, σαν αποτέλεσμα, έχει 23 κιλά (50 πάουντς) παραπάνω βάρος. Παραδέχεται ότι δεν ακολουθεί τις εντολές του γιατρού της πολύ καλά. Αδιαφορεί για το γεγονός ότι το επίπεδο του σακχάρου στο αίμα της ανεβαίνει συχνά πάνω από 300, και δεν παίρνει ινσουλίνη. Μολονότι παίρνει χάπι για τον διαβήτη καθημερινά, το εκπληκτικό είναι ότι φαίνεται να μην νοιάζεται για την ασθένειά της.

Παρ’ ότι φαίνονται τόσο διαφορετικές, και οι δυο αυτές γυναίκες έχουν την ίδια ασθένεια. Είναι η ασθένεια που, στην ιατρική ορολογία, ονομάζεται σακχαρώδης διαβήτης. Γιατί υπάρχει τόσο μεγάλη διαφορά ανάμεσα στις δυο; Και, πράγμα που είναι πιο σημαντικό, τι μπορούν να κάνουν για να μπορούν να ζουν με το διαβήτη τους;

Διαβήτης—Τι Είναι;

Πρώτα, χρειάζεται να καταλάβουμε τι είναι ο διαβήτης. Ένας βασικός παράγοντας για την ασθένεια έχει να κάνει με την παραγωγή ινσουλίνης από το σώμα, μιας ορμόνης που γίνεται από το πάγκρεας. Η ινσουλίνη καθιστά ικανό το σώμα να συλλέγει το σάκχαρο από το αίμα και να το πηγαίνει μέσα στα κύτταρα όπου χρησιμοποιείται για ενέργεια ή εναποθηκεύεται.

Ωστόσο, αν το σώμα δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη, μικρή ποσότητα του σακχάρου θα πάει στα κύτταρα για να παράγει ενέργεια ή για να εναποθηκευτεί. Απεναντίας, το σάκχαρο μαζεύεται σε υψηλά επίπεδα μέσα στο αίμα και αρχίζει να προξενεί προβλήματα. Για να το πούμε απλά, αυτός είναι ο διαβήτης. Και υπάρχουν δύο κύριες μορφές, όπως υποδείξαμε στις περιπτώσεις της Κάθυ και της Μαίη.

Στην περίπτωση της Κάθυ, η ασθένεια λέγεται Σακχαρώδης Διαβήτης που Εξαρτάται από την Ινσουλίνη ή διαβήτης Τύπου Α. Το πρόβλημα εδώ βρίσκεται στην ανικανότητα του παγκρέατος να παράγει ινσουλίνη. Οι πρόσφατες αποδείξεις δείχνουν ότι αυτός ο τύπος διαβήτη μπορεί να προκληθεί, τουλάχιστον μερικές φορές, από μολυσματικούς ιούς. Το άτομο με αυτού του είδους το διαβήτη συνήθως το παθαίνει σε νεαρή ηλικία (κάτω από τα 30), είναι συνήθως αδύνατο, και χρειάζεται ενέσεις ινσουλίνης για να ζήσει.

Στην περίπτωση της Μαίη, η ασθένεια λέγεται Σακχαρώδης Διαβήτης που δεν Εξαρτάται από την Ινσουλίνη, ή διαβήτης Τύπου Β. Συχνά αναφέρεται ότι ο διαβήτης αυτός εμφανίζεται στους ενήλικους και είναι διαφορετικός από τον Τύπο Α. Εδώ το πρόβλημα δεν είναι ότι το πάγκρεας δεν παράγει ινσουλίνη, αλλά ότι δεν παράγει αρκετή ινσουλίνη. Μεγάλο μέρος της ινσουλίνης που παράγει απορροφάται από τα λιπαρά κύτταρα. Το πάγκρεας δεν μπορεί να φτιάξει αρκετή ινσουλίνη για να αντιμετωπίσει το πρόβλημα και το σάκχαρο του αίματος ανέρχεται. Οι άνθρωποι που έχουν αυτόν τον τύπο του διαβήτη συνήθως είναι πάνω από 30, έχουν βάρος πάνω από το φυσιολογικό, και μπορούν μερικές φορές να είναι καλά χωρίς ενέσεις ινσουλίνης. Επίσης φαίνεται πιθανότερο ότι έχουν κληρονομήσει το διαβήτη τους.

Θεραπεύοντας τον Διαβήτη Τύπου Α

Ο διαβήτης της Κάθυ, Τύπου Α, είναι πολύ πιο σοβαρός, παρ’ όλο που είναι λιγότερο κοινός. Φαίνεται ότι η λύση για το διαβήτη Τύπου Α είναι απλή—απλά αναπλήρωση της ινσουλίνης. Ωστόσο, παρ’ όλο που οι ενέσεις της ινσουλίνης μπορούν να κρατήσουν τον διαβητικό ζωντανό, δεν μπορούν να συντελέσουν στην αυξομείωση της ινσουλίνης που χρειάζεται το σώμα από λεπτό σε λεπτό.

Προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν οι επιπλοκές από το διαβήτη, όπως είναι η τύφλωση, και η ανεπάρκεια των νεφρών, είναι σημαντικό να μειωθεί η ποσότητα του σακχάρου στο αίμα και στα ούρα. Η ανάγκη είναι να μιμηθεί κανείς εδώ τη φυσιολογική και συχνή διακύμανση της ινσουλίνης μέσα στο σώμα. Αλλά το ερώτημα είναι πώς μπορεί να γίνει αυτό. Η θεραπεία είναι διπλή: (1) προληπτική συντήρηση και (2) αναπλήρωση της ινσουλίνης.

Με την προληπτική συντήρηση, μπορούν να ληφθούν μέτρα για να ελαχιστοποιηθεί η καθημερινή διακύμανση στις ανάγκες του σώματος για ινσουλίνη. Ένας ζωτικός παράγοντας είναι η τροφή που τρώει κανείς, γιατί η τροφή είναι εκείνη που μετατρέπεται σε σάκχαρο μέσα στο αίμα από το πεπτικό σύστημα. Το συνετό άτομο που έχει διαβήτη Τύπου Α σύντομα μαθαίνει ότι πρέπει να έχει ένα καλά ρυθμιζόμενο διαιτολόγιο. Αυτό περιλαμβάνει τους πιο σύνθετους υδατάνθρακες, καθώς επίσης λίπη και πρωτεΐνες. Το διαιτολόγιο αυτό αποκλείει τη ζάχαρη, το μέλι, τις πάστες, τα αναψυκτικά, και τα παρόμοια γλυκά. Οι υδατάνθρακες αυτοί πολύ σύντομα απορροφούνται από το αίμα.

Το διαιτολόγιο αυτό θα πρέπει να δίνεται στο σώμα σε τακτικά διαστήματα. Αν ο διαβητικός γίνει απρόσεκτος, τρώγοντας οτιδήποτε και οποτεδήποτε του αρέσει, τότε σύντομα διαταράσσεται η ισορροπία των επιπέδων της ινσουλίνης και του σακχάρου του αίματος. Αυτό αφήνει το άτομο έκθετο σε γρήγορη και σοβαρή ασθένεια ή σε μακροπρόθεσμες επιπλοκές της ασθένειας.

Η άσκηση μειώνει το σάκχαρο του αίματος. Έτσι ο ευσυνείδητος διαβητικός Τύπου Α περιλαμβάνει την άσκηση στην καθημερινή του ρουτίνα, προσέχοντας να έχει πρόχειρη μια άμεση πηγή σακχάρου (όπως είναι μια καραμέλα) στην περίπτωση που η άσκηση θα φέρει το επίπεδο του σακχάρου του αίματος σε χαμηλά επίπεδα. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε διαβητικό σοκ. Οι συγκινήσεις, επίσης, μπορεί να μειώσουν αισθητά το σάκχαρο του αίματος και μπορεί να γίνουν αιτία κακής προσοχής προς το διαιτολόγιο. Οι μολύνσεις πρέπει να θεραπεύονται γρήγορα, εφόσον κι αυτές επίσης μπορεί να προξενήσουν ακραίες διακυμάνσεις στο επίπεδο του σακχάρου μέσα στο αίμα.

Ωστόσο, παρά την τήρηση όλων αυτών των παραγόντων, ο ασθενής που έχει διαβήτη Τύπου Α, όπως η Κάθυ, μπορεί παρ’ όλα αυτά να έχει φοβερές δυσκολίες στο να σταθεροποιήσει το επίπεδο του σακχάρου μέσα στο αίμα. Τι συμβαίνει τότε;

Η δεύτερη κύρια άποψη της θεραπείας είναι η χρήση ενέσεων ινσουλίνης. Όταν άρχισε να παράγεται η ινσουλίνη πάνω από 60 χρόνια πριν, ήταν ζωοσωτήρια για πολλούς διαβητικούς. Και η μεταγενέστερη εξέλιξη της μιας ένεσης τη μέρα αρχικά θεωρήθηκε σαν ένα μεγάλο πλεονέκτημα.

Παρ’ όλο που οι καθημερινές ενέσεις είναι πιο εύκολες, υπάρχει κάποια ανησυχία σχετικά με τις δυνατές μακροπρόθεσμες παρενέργειες, όπως είναι η αρτηριοσκλήρωση. Γι’ αυτό, μερικοί συστήνουν πιο συχνές ενέσεις οι οποίες επενεργούν πιο άμεσα για τον έλεγχο του σακχάρου μέσα στο αίμα στη διάρκεια της ημέρας. Αρκετές πρόσφατες εξελίξεις το έχουν καταστήσει αυτό όχι μόνο δυνατό αλλά και πρακτικό.

Μια πρόοδος για τον έλεγχο του επιπέδου του σακχάρου στο αίμα στο σπίτι έχει ονομαστεί «η πρώτη αληθινά σημαντική θεραπευτική πρόοδος μετά την ανακάλυψη της ινσουλίνης». Χρησιμοποιώντας μια απλή φορητή μηχανή, ο διαβητικός μπορεί να ελέγξει το επίπεδο του σακχάρου του αρκετές φορές τη μέρα. Έτσι μπορεί να κάνει μόνος του συχνές προσαρμογές στη δόση της ινσουλίνης και μπορεί να φτάσει πιο κοντά στο μόνιμο φυσιολογικό επίπεδο του σακχάρου μέσα στο αίμα.

Ένα μειονέκτημα του ελέγχου αυτού στο σπίτι είναι ότι ο διαβητικός πρέπει να τρυπάει το δάχτυλό του για να κάνει την εξέταση του αίματος. Αλλά υπάρχουν ειδικά νυστέρια γι’ αυτό το σκοπό και εκείνοι που έχουν αποκτήσει πείρα στη διαδικασία λένε ότι στην πραγματικότητα δεν είναι και τόσο δυσάρεστη. Ένα άλλο μειονέκτημα είναι το κόστος της μηχανής. Ωστόσο, το κόστος αυτό με την πρόοδο της τεχνολογίας θα πρέπει να μειωθεί.

Άλλες πρόοδοι περιλαμβάνουν την ανάπτυξη ανέξοδων, πολύ λεπτών βελονών ινσουλίνης της μιας χρήσης. Αυτές κάνουν την ένεση της ινσουλίνης λιγότερο επώδυνη. Επίσης, η ινσουλίνη που υπάρχει σήμερα δεν χρειάζεται να μπαίνει στο ψυγείο· έτσι αποφεύγεται μια σοβαρή δυσκολία στα ταξίδια.

Η ινσουλίνη που είναι ισοδύναμη με την ανθρώπινη ινσουλίνη έχει τώρα μπει στην αγορά και συχνά συστήνεται για τους διαβητικούς Τύπου Α. Στις νέες επιτεύξεις επίσης περιλαμβάνεται ένα όργανο το οποίο βάζει ινσουλίνη μέσα στο σώμα χωρίς να έχει βελόνα, καθώς επίσης και η αντλία εισόδου της ινσουλίνης. Η αντλία είναι ένας φορητός φορέας ινσουλίνης που τον φοράει ο ασθενής πάνω στη ζώνη του. Ρίχνει διαρκώς ινσουλίνη μέσω μιας βελόνας που βρίσκεται στην κοιλιακή χώρα. Η αντλία αυτή, παρ’ ότι βρίσκεται σε χρήση σήμερα, από πολλούς γιατρούς θεωρείται ότι είναι κάπως επικίνδυνη και θα πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο κάτω από την κατεύθυνση ενός ειδικού.

Σχετικά με τα παιδιά που είναι διαβητικά Τύπου Α, υπάρχει μια πρόσφατη τάση να ενδιαφέρονται λιγότερο σχετικά με το διαιτολόγιο. Μερικοί πιστεύουν ότι μπορούν να τρώνε ένα σχετικά φυσιολογικό διαιτολόγιο και κατόπιν να συμπληρώνουν το διαιτολόγιο αυτό με την ινσουλίνη που είναι απαραίτητη. Βέβαια, τα παιδιά αυτά δεν πρέπει να τρώνε πολλά γλυκά. Η αληθινή βάση για να ζουν μια σχετικά φυσιολογική ζωή φαίνεται να συνδέεται με τον έλεγχο του σακχάρου μέσα στο αίμα και τη συχνή προσαρμογή της ινσουλίνης.

Θεραπεία του Διαβήτη Τύπου Β

Δεν έχουν γίνει σχετικά καθόλου πρόοδοι στη θεραπεία του πιο κοινού διαβήτη Τύπου Β. Όπως σημειώθηκε, το πρόβλημα εδώ δεν είναι η αδυναμία του παγκρέατος να παράγει ινσουλίνη. Είναι η ανικανότητα του παγκρέατος να ανταποκριθεί στην κλιμακούμενη ανάγκη για ινσουλίνη του σώματος, που συνήθως επιδεινώνεται με το υπερβολικό βάρος.

Παρ’ όλο που γενικά χρησιμοποιούνται χάπια, αυτά ωθούν το πάγκρεας να παράγει περισσότερη ινσουλίνη. Αλλά υπάρχει ένα όριο στο πόσο μπορείς να ‘μαστιγώνεις ένα κουρασμένο άλογο’, και σ’ αυτή την περίπτωση ένα κουρασμένο πάγκρεας. Ένα καλό διαιτολόγιο το οποίο μειώνει το βάρος και περικόπτει τα απλά σάκχαρα, συνοδευόμενο από λογικές ασκήσεις, μπορεί να είναι πιο χρήσιμο.

Αν το διαιτολόγιο, η άσκηση, και η αποχή από τα γλυκά δεν μειώνουν αρκετά το επίπεδο του σακχάρου μέσα στο αίμα, τότε μπορεί κανείς να πάρει χάπια. Εδώ, οι γνώμες διαφέρουν. Μερικοί γιατροί προτιμούν να χρησιμοποιούν μάλλον ενέσεις ινσουλίνης παρά χάπια ακόμη και στο διαβήτη Τύπου Β. Μπορεί να υπάρχουν παρενέργειες με τα χάπια, και υπάρχει κάποια αμφιβολία σχετικά με το αν αληθινά βοηθούν στην παρεμπόδιση των μακροπρόθεσμων παρενεργειών.

Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να σταθμιστούν όλοι οι παράγοντες από τους κατάλληλους γιατρούς προτού συσταθεί η θεραπεία. Και ο διαβητικός θα πρέπει να σταθμίσει τις συστάσεις και να πάρει την τελική απόφαση σχετικά με το τι θα κάνει.

Διάγοντας με το Διαβήτη Σας

Έτσι η πετυχημένη αντιμετώπιση του διαβήτη περιλαμβάνει διάφορα βήματα, ανάλογα με το ποιου τύπου διαβήτη έχει το άτομο. Για τον διαβητικό Τύπου Β, η λύση μπορεί να είναι το διαιτολόγιο και η ελάττωση βάρους. Αλλά ένας γιατρός δήλωσε: «Ρεαλιστικά, η πείρα μου έχει δείξει ότι η πιθανότητα να συμβεί αυτό είναι μικρή. Είμαι πρόθυμος στις περισσότερες περιπτώσεις να δώσω στους ασθενείς μου χάπια ή ακόμη και ινσουλίνη από την αρχή».

Για τον διαβητικό Τύπου Α, η λύση τού να ζήσει μαζί με την ασθένεια δεν είναι και τόσο απλή. Κι εδώ, επίσης, μέρος της απάντησης μπορεί να βρίσκεται όχι στην ιατρική θεραπεία που θα κάνει, αλλά στη στάση του ίδιου του ατόμου απέναντι στο διαβήτη. Αληθεύει ότι, δεν είναι ευχάριστο πράγμα να κάνει κανείς ενέσεις κάθε μέρα, και ίσως αρκετές φορές τη μέρα, ούτε να τρυπάει το δάχτυλό του για να ελέγχει το επίπεδο του σακχάρου στο αίμα του. Ούτε είναι εύκολο να οργανώνει κανείς τη ζωή του έτσι ώστε να τρώει παρόμοια τρόφιμα σε τακτικά διαστήματα περίπου την ίδια ώρα κάθε μέρα και ότι η άσκηση και η ανάπαυση θα σχεδιάζονται σωστά.

Ταυτόχρονα, μια ρεαλιστική προσέγγιση σημαίνει να δέχεται κανείς το γεγονός ότι προς το παρόν δεν υπάρχει θεραπεία για το διαβήτη. Αλλά υπάρχει θεραπεία που, ενώ απαιτεί πειθαρχία, μπορεί να κρατήσει τους διαβητικούς ζωντανούς και λογικά σε καλή κατάσταση για πολύ περισσότερα χρόνια απ’ ό,τι θα συνέβαινε στην περίπτωση που δεν θα υπήρχε θεραπεία.

Οι Στάσεις που Πρέπει να Αποφεύγει Κανείς

Χρειάζεται κανείς να αποφεύγει δύο ακραίες στάσεις. Από τη μια, το άτομο που έχει διαβήτη πρέπει να αποφεύγει να είναι απρόσεκτος σχετικά με το πρόβλημα αυτό, παραλείποντας να ακολουθήσει τη σωστή ιατρική κατεύθυνση, και ίσως ελπίζοντας ότι το πρόβλημα θα φύγει από μόνο του. Δεν πρόκειται να συμβεί αυτό.

Από την άλλη, επειδή οι συγκινήσεις δημιουργούν ακανόνιστα επίπεδα σακχάρου μέσα στο αίμα, τα πράγματα θα χειροτέρευαν αν ανησυχεί κανείς πάρα πολύ σχετικά με το πρόβλημα. Δεν θα τον βοηθούσε το να βρίσκεται σε διαρκή φόβο και να ασχολείται συνέχεια με το διαβήτη του χωρίς να συμμετέχει στις φυσιολογικές δραστηριότητες της ζωής. Παρ’ όλο που η ζωή τού διαβητικού θα πρέπει να είναι κατ’ ανάγκη κανονική, η μεγάλη πλειονότητα μπορεί να ζει περίπου φυσιολογικά.

Θα θεραπευθεί ποτέ μόνιμα ο διαβήτης καθώς και οι άλλες ασθένειες; Ο Λόγος του Θεού, η Βίβλος, δίνει την ενθαρρυντική απάντηση: Ναι, οπωσδήποτε! Και αυτό θα συμβεί στο κοντινό μέλλον! Η θεραπεία αυτή θα λάβει χώρα εδώ πάνω στη γη κάτω από τη διακυβέρνηση της Βασιλείας του Θεού, κάτω από την κυβέρνηση που ο Ιησούς δίδαξε τους ακολούθους του να προσεύχονται γι’ αυτήν. (Ματθαίος 6:9, 10) Τον καιρό εκείνο «κανένας κάτοικος δεν θα λέει: ‘Είμαι άρρωστος’».—Ησαΐας 33:24, ΜΝΚ.

[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 26]

Μέρος της απάντησης μπορεί να βρίσκεται στη στάση του ατόμου

[Εικόνα στη σελίδα 25]

Για να βοηθήσει τον έλεγχο του σακχάρου μέσα στο αίμα του, ο διαβητικός χρειάζεται να πειθαρχεί και να αποφεύγει τα γλυκά