Ελπίδες και Φόβοι της Σύγχρονης Νεολαίας

«ΝΑ ΞΕΡΑΜΕ μονάχα τι βρίσκεται μπροστά μας», στέναξε μια 18χρονη Γαλλίδα, η Βαλερί. Είτε συμμερίζονται τις αμφιβολίες της Βαλερί είτε όχι, οι νέοι σκέφτονται το μέλλον τους. Προσπαθούν συχνά να φανταστούν πώς θα είναι η εργασία και η οικογενειακή ζωή και με τι θα μοιάζει ο κόσμος στον οποίο θα ζουν. Άνθρωποι του παρελθόντος έχουν πολλές φορές οραματιστεί το μέλλον.

Για παράδειγμα, θα απολαμβάνατε ένα ταξίδι με τον Πλοίαρχο Νέμο και το υποβρύχιό του, το Ναυτίλο; Ή, τι θα λέγατε για μια βόλτα γύρω από τη σελήνη με πύραυλο; Στο τέλος του περασμένου αιώνα υπήρχαν ήδη οι οραματισμοί για τέτοιες συναρπαστικές προσδοκίες. Όλο αυτό που θα χρειαζόταν να κάνετε, θα ήταν να αφήσετε τη φαντασία σας να καλπάζει ελεύθερα και να καθήσετε δίπλα σε ήρωες των φημισμένων μυθιστορημάτων επιστημονικής φαντασίας του Ιουλίου Βερν. Αν ζούσατε τότε, θα αναρωτιόσασταν οπωσδήποτε: ‘Θα είναι στ’ αλήθεια δυνατά αυτά τα πράγματα κάποια μέρα; Θα ζω για να τα δω;’

Τα δύο αυτά όνειρα, που ήταν γέννημα της γόνιμης φαντασίας του Γάλλου συγγραφέα του 19ου αιώνα, βγήκαν αληθινά. Τα υποβρύχια τώρα κατέχουν ένα σημαντικό μέρος στο οπλοστάσιο των υπερδυνάμεων. Και η γενιά μας έχει δει να περπατούν άνθρωποι στη σελήνη. Ωστόσο, αν και εκείνες ειδικά οι φανταστικές ιστορίες έγιναν πραγματικότητα, υπάρχουν πολλές ανθρώπινες προβλέψεις για τις οποίες κάποιος δεν μπορεί να πει το ίδιο.

Ανεκπλήρωτες Προσδοκίες

Το φάρμακο για τον καρκίνο αναμενόταν ότι θα το έβρισκαν στη δεκαετία του 1960. Στη δεκαετία του 1950 ο πρόεδρος μιας μεγάλης Αμερικανικής βιομηχανίας αυτοκινήτων προφήτεψε ότι μέχρι το 1975 τα αυτοκίνητα θα είχαν εφοδιαστεί με τηλεκατευθυνόμενο σύστημα μεγάλων αποστάσεων. Προλέχθηκε επίσης ότι οι έρημοι θα μπορούσαν να μεταμορφωθούν μέσω καλλιέργειας μικροσκοπικού φυτικού πλαγκτού «του οποίου η γρήγορη αναπαραγωγή . . . και ιδιαίτερα η υψηλή περιεκτικότητά του σε πρωτεΐνη (75%) εύκολα θα προμήθευε τα αναγκαία για τους αυξανόμενους πληθυσμούς».

Υπήρξαν τόσες πολλές ανεκπλήρωτες προσδοκίες που οι άνθρωποι σήμερα δεν ακολουθούν πια τυφλά τις προβλέψεις των επιστημόνων. Ο Αντρέ Φονταίν, συντάκτης της καθημερινής εφημερίδας του Παρισιού Le Monde, στη Γαλλική (Λε Μοντ) παρατήρησε πρόσφατα: «Η πίστη του ανθρώπου στην πρόοδο μέσω της επιστήμης, ήδη κλονισμένη από το τέλος της δεκαετίας του 1960, συνεχίζει να ελαττώνεται».

Η απουσία της υποσχεμένης βελτίωσης στις σχέσεις μεταξύ εθνών και ανθρώπων υπήρξε επίσης μια απογοήτευση. Στο τέλος του ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος ορίστηκε ως «ο πόλεμος που βάζει τέλος σε όλους τους πολέμους». Η θεωρία έλεγε ότι οι άνθρωποι, μετά από τα τόσα που πέρασαν, δεν επρόκειτο να εμπλακούν ξανά σε μια τέτοια σφαγή. Όμως, η σχετική μεταπολεμική ηρεμία διήρκεσε μόνο λίγα χρόνια· έπειτα, όλα τα όνειρα γκρεμίστηκαν από νέες διαμάχες, περιλαμβανομένων, φυσικά, και των τρομερών γεγονότων του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου.

Και Το Μέλλον;

Υπάρχουν περισσότερες πιθανότητες για την εκπλήρωση των σημερινών ελπίδων; Πώς βλέπουν οι νέοι σ’ ολόκληρη τη γη το μέλλον τους; Θα ανατείλει το έτος 2000 λαμπρό ή θλιβερό;

Τμήματα της Εταιρίας Σκοπιά σ’ ολόκληρο τον κόσμο πήραν συνέντευξη από νέους. Καθώς εξετάζετε τα σχόλια των νέων αυτών, δείτε μήπως έχετε κι εσείς παρόμοιες ελπίδες και φόβους.

Καλές Οικογένειες και Καλές Εργασίες

Ο Τόμας, ένας Γερμανός νεαρός, επιθυμεί «μακροζωία και καλή υγεία». «Θέλω να παντρευτώ και να αποκτήσω μια ευτυχισμένη οικογένεια», λέει η Μυκίκο, μια έφηβη από την Ιαπωνία. Αυτά είναι παραδείγματα νέων που θα ήθελαν η ζωή τους να είναι κάπως όμοια με τη ζωή των γονέων τους. Άλλοι θα ήθελαν να αλλάξουν μερικά πράγματα. Η Μαριστέλα, μια Βραζιλιανή κοπέλα, λέει ότι ‘θα έδειχνε αγάπη με έναν διαφορετικό τρόπο από εκείνον των γονέων της’, επειδή πιστεύει ότι ο γάμος δεν είναι «αυτό που η εκκλησία και η κοινωνία ισχυρίζονται ότι είναι».

Η εκλογή εργασίας στο μέλλον απασχολεί σε σημαντικό βαθμό το μυαλό των νέων. Ένας Γιαπωνέζος νέος, ο Κένγι, είναι 13 χρόνων και θα ήθελε ‘να εργαστεί κάπου στον τομέα των αυτοκινήτων—είτε σε κάποια βιομηχανία αυτοκινήτων ή έστω και σε αυτοκινητιστικούς αγώνες’. Ο 17χρονος Χέλμουτ από τη Γερμανία, ονειρεύεται να γίνει επαγγελματίας ποδοσφαιριστής κάποια μέρα, ενώ ο Κούνλε, μαθητής από το Λάγος, ‘σκοπεύει να γίνει ένας επιτυχημένος τεχνικός στους ηλεκτρονικούς υπολογιστές’.

Ο Θιέρρυ, ο Μπρούνο και η Μιμούν, τρεις έφηβοι από τη βόρεια Γαλλία, ανησυχούν για την ανεργία και θέλουν να προχωρήσουν για ανώτερη μόρφωση, για να εξασφαλίσουν μια σταθερή εργασία. Μια σφυγμομέτρηση γνώμης που έγινε τον Απρίλιο του 1985, και η οποία δημοσιεύθηκε στην καθημερινή Γαλλική έκδοση Le Figaro (Λε Φιγκαρό), αποκάλυψε ότι ο φόβος για την ανεργία είναι σχεδόν παγκόσμιο φαινόμενο. Η εφημερίδα ανέφερε: «Η ανεργία προηγείται κατά πολύ από άλλες έγνοιες [για το κοντινό μέλλον] σε όλες τις μεγάλες χώρες, εκτός της Ιαπωνίας, και, σε κάπως μικρότερο βαθμό, στις Ηνωμένες Πολιτείες».

Τεχνολογία—Ευλογία ή Κατάρα;

Οι νέοι προσπαθούν επίσης να φανταστούν έναν κόσμο τον οποίο θα έχει μεταμορφώσει η τεχνολογία. «Πιστεύω ότι ο κόσμος θα είναι τότε ένας καλύτερος τόπος για να ζούμε», δηλώνει μια νεαρή Νιγηριανή. «Ακόμα και σε χώρες του Τρίτου Κόσμου σαν τη δική μας, πολλά πράγματα θα αυτοματοποιηθούν και μέσω των ηλεκτρονικών υπολογιστών και άλλων ηλεκτρονικών μικροσυσκευών, ο κόσμος θα γίνει ένας καλύτερος τόπος».

Ένας δημοσιογράφος, συνεργάτης του Γαλλικού περιοδικού Le Nouvel Observateur (Λε Νουβέλ Ομπσερβατέρ) έχει περίπου τον ίδιο οραματισμό για το κοντινό μέλλον: «Οι μηχανές θα κινούνται μόνες τους. Μαγνητικές κάρτες θα αντικαταστήσουν τα χρήματα. Αφού θα έχει γίνει η εκλογή των αντικειμένων που θα εμφανίζονται σε μια οθόνη τηλεόρασης, τα ψώνια θα γίνονται από το τηλέφωνο. Οι άνθρωποι θα εργάζονται στο σπίτι τους με τερματικά που θα συνδέονται με ηλεκτρονικές τράπεζες στοιχείων».

Άλλοι νέοι, όμως, δεν είναι πολύ βέβαιοι ότι ο κόσμος τον οποίο θα διηύθυνε η τεχνολογία θα ήταν και τόσο καταπληκτικός. Η Γκάμπυ, μια Γερμανίδα 13 χρόνων, φοβάται ότι μέχρι το έτος 2000, θα υπάρχουν «σπίτια παντού, χωρίς δέντρα ή λουλούδια». Η Σουζάν από την ίδια χώρα, φαντάζεται τους ανθρώπους κάτω από έναν γυάλινο θόλο για να αποφεύγουν τη μόλυνση.

Και για άλλους, όπως είναι ο Σέλκουκ, ένας νεαρός Γερμανός Τουρκικής καταγωγής, «ένας απόλυτα ηλεκτρονικός κόσμος» θα προξενήσει μεγαλύτερη ανεργία. «Ήδη οι δουλειές είναι λίγες τώρα», λέει, «αλλά το έτος 2000 . . . δεν θα βρίσκονται άνθρωποι πίσω από τους πάγκους, αλλά τα ρομπότ». Η 16χρονη Σέλμα από τη Βραζιλία φτάνει ως το σημείο να πει: «Οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές θα πάρουν τη θέση του Θεού».

Οι Μεγάλοι Φόβοι Τους

Ο Εμμανουήλ, ένας νεαρός Νιγηριανός, εκφράζει βαθιά ανησυχία για την αύξηση της ανασφάλειας, και εξηγεί: «Στο παρελθόν, όταν οι κλέφτες ήθελαν να διαρρήξουν ένα σπίτι, περίμεναν μέχρι να φύγει ο ιδιοκτήτης του. Τώρα δεν έχει σημασία αν ολόκληρη η οικογένεια βρίσκεται στο σπίτι. Οι κλέφτες χτυπάνε την πόρτα και έχουν την απαίτηση να τους δώσεις την περιουσία σου. Αν ένα τέτοιο πράγμα έχει αρχίσει να συμβαίνει από τώρα, τι θα γίνεται στο μέλλον;» Ο Εμμανουήλ δεν είναι ο μόνος που έχει τέτοιους φόβους. Ένας Καναδός νέος δήλωσε: «Πιστεύω ότι ο κόσμος θα έχει . . . περισσότερο έγκλημα και βανδαλισμούς, περισσότεροι άνθρωποι θα παθαίνουν νευρικό κλονισμό, και τα παιδιά θα είναι λιγότερο πειθαρχημένα».

Ωστόσο, μια από τις κύριες ανησυχίες της νεολαίας σήμερα είναι ο φόβος του πολέμου. Η ανησυχία αυτή αντανακλάται σε σχόλιο της Φόλασεϊντ, μιας Νιγηριανής κοπέλας: «Οτιδήποτε θα μπορούσε να συμβεί ξαφνικά—ακόμα και ένας παγκόσμιος πόλεμος μέχρι το έτος 2000». Η κατάσταση είναι παρόμοια στις Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με επικεφαλίδα στο International Herald Tribune, στην Αγγλική (Ιντερνάσιοναλ Χέραλντ Τριμπιούν): «Πολλά Παιδιά Κολεγίου Αναμένουν Πυρηνικό Πόλεμο». Στον Καναδά, η κριτικός λογοτεχνικών έργων Γιολάντα Βιλλεμάιρ αναφέρει ότι οι νεαροί «είναι σίγουροι ότι θα πεθάνουν μέσα σ’ ένα πυρηνικό ολοκαύτωμα».

Γιαπωνέζοι νέοι, όπως ο 15χρονος Νταϊσούκε, εκφράζουν παρόμοια αισθήματα: «Μέχρι που να γίνω 30 χρόνων, ο Τρίτος Παγκόσμιος Πόλεμος, που θα είναι πυρηνικός πόλεμος, θα έχει καταστρέψει τον πλανήτη αυτόν. Δεν έχω στόχους στη ζωή μου και ούτε στεναχώριες!»

Ο Ντέιβιντ, ένας Γάλλος νεαρός, μπήκε κατευθείαν στο συμπέρασμα: «Αν λάβουμε υπόψη μας όλες τις σημερινές διαμάχες, δεν νομίζω ότι αξίζει τον κόπο να μιλάμε για το έτος 2000». Πολλά άτομα στη Γαλλία συμμερίζονται την άποψή του, επειδή μια πρόσφατη σφυγμομέτρηση γνώμης αποκάλυψε ότι το 74 τοις εκατό της Γαλλικής νεολαίας πιστεύει ότι από τώρα μέχρι το έτος 2000 η πιο μεγάλη απειλή για τον άνθρωπο είναι ο τρίτος παγκόσμιος πόλεμος.

Υπάρχει Καμιά Ελπίδα για το Μέλλον;

Με τέτοιες δυσμενείς προοπτικές, είναι κατανοητό το γιατί οι νέοι άνθρωποι εκφράζουν αβεβαιότητα σχετικά με το μέλλον. Παρ’ όλ’ αυτά, υπάρχει μια βέβαιη ελπίδα για το μέλλον. Θα θέλατε να μάθετε περισσότερα για την ελπίδα αυτή; Αυτό είναι το θέμα του επόμενου άρθρου.

[Εικόνες στις σελίδες 4, 5]

Ανάμεσα στις λιγοστές ανθρώπινες προβλέψεις που βγήκαν αληθινές είναι και του Ιουλίου Βερν. Εδώ απεικονίζεται το σεληνόπλοιό του

[Ευχαριστίες]

Φωτογραφία NASA