Θάνατος του Δάσους—Είναι και Δικό σου Πρόβλημα!
ΤΑ καταφέρνεις στα αινίγματα; Τότε προσπάθησε να λύσεις το ακόλουθο. Είμαι αιώνες μεγαλύτερος από σένα αλλά τώρα κινδυνεύω από πρόωρο θάνατο. Αν κι είμαι ένας, αποτελούμαι από πολλούς που, λυπάμαι που το λέω, συνεχώς λιγοστεύουν. Και, αν κι είμαι πράσινος, με ονομάζουν ‘μέλανα’. Ποιος είμαι;
Αν η απάντησή σου είναι ο Μέλανας Δρυμός της Γερμανίας, πέτυχες. Πόσο λυπηρό είναι που ένας σιωπηλός φονιάς καταστρέφει τα σκουροπράσινα έλατα και τις ερυθρελάτες, δέντρα στα οποία οφείλει το όνομά του αυτό το δάσος και που κάποτε κάλυπταν πυκνοφυτεμένα τις βουνοπλαγιές του. Αλλά στάσου! Η καταστροφή δεν σταματάει εδώ.
«Από την Ιταλία μέχρι τη Δανία, ναι, σ’ όλη την Ευρώπη, τα δάση πεθαίνουν» είπε ο ειδικός για τα δάση Καθηγητής του Πανεπιστημίου του Μονάχου Πήτερ Σουτ το 1983. Από τότε, κάτω από το φως της αδιαμφισβήτητης απόδειξης ότι αυτό το πρόβλημα έχει προχωρήσει βορειότερα στην Σκανδιναβία, τα λόγια του έχουν αποκτήσει περισσότερο νόημα σε σχέση με την επείγουσα φύση της κατάστασης.
Παρ’ ότι το πρόβλημα έχει εμφανιστεί και στη Βόρεια Αμερική, και συγκεκριμένα στον Καναδά, πουθενά αλλού δεν έχει πάρει τόσο ανησυχητικές διαστάσεις όσο στην Ευρώπη. Κι αφού τα δάση έχουν παίξει έναν τόσο εξέχοντα ρόλο στην ιστορία και στη μυθολογία της Γερμανίας και καλύπτουν το 29 τοις εκατό αυτής της χώρας, φαίνεται κατάλληλο ότι μια γερμανική λέξη—Waldsterben—έχει γίνει από πολλούς αποδεκτή για να περιγράψει αυτό το πρόβλημα του «θανάτου των δασών».
Πώς ο Θάνατος των Δασών Επηρεάζει Εσένα
Σ’ αρέσει κάπου-κάπου να κάνεις μια βόλτα στο δάσος; Συγκινείσαι όταν βλέπεις τα παιδιά έκπληκτα να παρατηρούν ένα ελάφι ή άλλα άγρια ζώα στη φυσική τους κατοικία; Θυμήσου, χωρίς δάση, τέρμα οι βόλτες, τέρμα τα άγρια ζώα, τέρμα ο αναψυκτικός αέρας του δάσους.
Και αν τα δάση συνέχιζαν να πεθαίνουν, σκέψου τη δυσμενή επίδραση που θα είχε αυτό στις οικονομίες των χωρών που παράγουν ξυλεία όπως ο Καναδάς και η Σουηδία. Στην πραγματικότητα, η οικονομία ολόκληρου του κόσμου θα υπόφερε. Προσπάθησε, αν είναι δυνατό, να υπολογίσεις πόσο θα ανέβαινε τότε η τιμή του ξύλου και των προϊόντων του ξύλου, περιλαμβανομένου και του χαρτιού.
Εξάλλου, όταν δεν υπάρχουν δέντρα για να καλύπτουν τις ορεινές περιοχές αυτό προξενεί καταστροφές. Μια μελέτη που πρόσφατα εκδόθηκε στο Μόναχο λέει ότι τα μισά από τα χωριά που βρίσκονται στις παρυφές των Άλπεων στη Βαυαρία κινδυνεύουν από «κατολισθήσεις, από χιονοστιβάδες κι από πλημμύρες»—πράγματα που θα μπορούσαν να κάνουν «αδιάβατους τους δρόμους ανάμεσα στα χωριά». Λέγεται ότι η κατάσταση είναι παρόμοια και σε άλλες περιοχές των Άλπεων.
Αλλά όπως προειδοποιεί ο Καθηγητής Σουτ, η μεγαλύτερη απειλή απ’ όλες είναι το γεγονός ότι αν δεν γίνει κάτι γρήγορα, «το δασικό οικοσύστημά μας θα καταρρεύσει μέσα στα επόμενα δέκα ή είκοσι χρόνια». Μια τέτοια κατάρρευση θα οδηγούσε σε μείωση της χλωρίδας και της πανίδας. Θα επηρέαζε το κλίμα, μεταβάλλοντας τη θερμοκρασία του πλανήτη μας. Θα μπορούσε επίσης να μεταβάλει τα επίπεδα της βροχόπτωσης, βάζοντας σε κίνδυνο τα αποθέματα νερού και τις σοδειές.
Και τι θα πούμε για την υγεία; Θα μπορούσαμε να περιμένουμε ότι οι άνθρωποι θα διατηρούσαν καλή υγεία ενώ θα ανάπνεαν τον ίδιο μολυσμένο αέρα που είναι αποδειγμένο ότι σκοτώνει τα δέντρα μας; Σύμφωνα με μια γερμανική μελέτη έχει ανακαλυφτεί ότι υπάρχει σχέση ανάμεσα στην εξάπλωση και την έκταση του θανάτου του δάσους και στο βαθμό και στην έκταση των ασθενειών του ανθρώπινου αναπνευστικού συστήματος. Αναφέρθηκε ότι ένας γιατρός από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας είπε ‘ότι αν δεν βρεθεί μέσα στα επόμενα 75 χρόνια κάποια θεραπεία για τον καρκίνο, πολλοί άνθρωποι θα υποφέρουν, αλλά αν δεν βρεθεί μέσα στα επόμενα 15 χρόνια κάποιο μέσο για να διαφυλαχτεί η φύση, όλοι θα υποφέρουν’.
Ο Δρ Άλμπερτ Χόφμαν από την Ελβετία λέει ότι «αν δεν υπάρχει καμιά ουσιαστική διαφορά στον τρόπο που τα δέντρα του δάσους αφομοιώνουν το διοξείδιο του άνθρακα και στον τρόπο που το αφομοιώνουν τα καρποφόρα δέντρα ή άλλα φαγώσιμα φυτά και δημητριακά», που προφανώς τέτοια διαφορά δεν υπάρχει, «τότε υπάρχει η πιθανότητα ότι μέσα στο άμεσο μέλλον τα φυτά που χρησιμοποιούνται για τροφή από τον άνθρωπο θα αρχίσουν να πεθαίνουν επίσης». Συμπερασματικά, λέει: «Με το θάνατο των δασών μας αυτή η ίδια η βάση όλης της επίγειας ζωής κινδυνεύει σοβαρά».
Έχοντας υπόψη τη σοβαρότητα της κατάστασης, ασφαλώς δεν είναι υπερβολή όταν το βιβλίο Unser Wald Muss Leben (Τα Δάση Μας Πρέπει να Ζήσουν) λέει ότι τα δάση που πεθαίνουν αποτελούν τη «μεγαλύτερη πρόκληση των καιρών μας».
Δικαιολογημένα, λοιπόν, έχει λεχθεί: «Πρώτα πεθαίνουν τα δάση, μετά ο άνθρωπος». Υπάρχει κάτι που μπορεί να γίνει;
[Πλαίσιο στη σελίδα 3]
Δεν Είναι Μόνο Γερμανικό Πρόβλημα
Ελβετία: Μια μελέτη που ολοκληρώθηκε πρόσφατα υπολογίζει ότι ο αριθμός των δέντρων που έχουν προσβληθεί έχει αυξηθεί σε 46 τοις εκατό, μια αύξηση 10 τοις εκατό μέσα στον περασμένο χρόνο.
Αυστρία: Ο διευθυντής του Ινστιτούτου Δασολογίας της Σχολής Εδαφοκαλλιεργειών του Πανεπιστημίου της Βιέννης λέει ότι τα μισά δέντρα της χώρας φέρουν ορατά σημάδια της ασθένειας. Υποστηρίζει: «Δεν έχει μείνει ούτε ένα δέντρο σε όλη την Αυστρία που να μην έχει προσβληθεί, ακόμα κι αν η ασθένεια βρίσκεται σε λανθάνουσα κατάσταση».
Γιουγκοσλαβία: Ορατά συμπτώματα της ασθένειας μπορούν να βρεθούν σε ερυθρελάτες και σε έλατα.
Γαλλία: Μέχρι το 1983 διέψευδαν την ύπαρξη δασών που πέθαιναν. Αλλά τώρα φανερώνονται σημάδια που δείχνουν ότι τα δέντρα έχουν προσβληθεί.
Λουξεμβούργο: Για πρώτη φορά το 1984 αναφέρθηκαν καταστραμμένα δέντρα.
Τσεχοσλοβακία: Στα Μεταλλικά Όρη, στα σύνορα μεταξύ της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας και της Τσεχοσλοβακίας αναφέρεται ότι πάνω από 486.000 στρέμματα δάσους είναι ήδη νεκρά.
Βέλγιο: Λέγεται ότι έχει προσβληθεί περίπου το 70 τοις εκατό των δασών που καλύπτουν το ανατολικό μέρος της χώρας.
Αγγλία και Σκωτία: Η Δασολογική Επιτροπή του Ηνωμένου Βασιλείου ανάφερε το 1984 ότι η ζημιά που έχει γίνει στα δέντρα που βρίσκονται στα νοτιοδυτικά της Σκωτίας και στα βόρεια της Αγγλίας είναι «πρωτοφανής και ιδιαίτερα εξαπλωμένη σ’ έναν αριθμό ειδών».