Χριστουγεννιάτικα Δώρα—Καιρός Χαράς ή Κατάθλιψης;
Η επόμενη επιστολή που απευθύνεται στον Άι Βασίλη είναι αντιπροσωπευτική των πολλών επιστολών που γράφουν τα μικρά παιδιά και που τις δίνουν στους γονείς τους και στους δασκάλους τους, έχοντας τη διαβεβαίωση ότι αυτοί θα τις ταχυδρομήσουν δεόντως στο Βόρειο Πόλο:
«Αγαπητέ Άι Βασίλη:
»Τι κάνεις; Εγώ είμαι καλά. Ελπίζω να περάσεις καλά Χριστούγεννα. Επίσης, ελπίζω φέτος να φέρεις πολλά ωραία παιχνίδια, επειδή υπάρχουν ένα σωρό ωραία πράγματα που θέλω ν’ αποχτήσω. Κατ’ αρχή, θά ’θελα να αποχτήσω ένα αδερφάκι. Αλλά ο μπαμπάς μου είπε ότι δεν έχει μωρά στο Βόρειο Πόλο, γι’ αυτό δεν θα με πείραζε αν μού ’φερνες ένα κουταβάκι. Θέλω ένα τουφέκι, ένα πολυβόλο, ένα ποδήλατο δέκα ταχυτήτων κι ένα μαγνητόφωνο. Άγιε μου, μια και τό ’φερε η κουβέντα, αυτό είναι το τελευταίο γράμμα που σου γράφω· του χρόνου δεν θα πιστεύω στον Άι Βασίλη. Αλλά φέτος πιστεύω στον Άι Βασίλη».
Μήπως σας θυμίζει τίποτα αυτό το γράμμα; Μήπως σας φαίνεται σαν κάτι γνώριμο; Μήπως μοιάζει με κάποιο γράμμα που γράψατε όταν ήσασταν παιδί; Τα ταχυδρομεία σε πολλές χώρες λαβαίνουν εκατομμύρια τέτοια γράμματα, με αποστολείς παιδιά γεμάτα ελπίδα και παραλήπτη το μυθικό κομιστή δώρων, που τα παιδιά με πολλή αγάπη τον ονομάζουν «Άι Βασίλη».
Λίγα παιδιά γράφουν τη λέξη «παρακαλώ» και ακόμα λιγότερα τη λέξη «ευχαριστώ». Μερικά προσπαθούν να αγγίξουν στο φιλότιμο ενώ άλλα δεν κρύβουν την απληστία τους. Όσο μικρότερο είναι το παιδί, τόσο λιγότερα ζητάει. Όσο μεγαλύτερο είναι, τόσο περισσότερα δώρα χρειάζονται για να το ικανοποιήσουν, κι έτσι οι προσδοκίες του για τον επόμενο χρόνο στοχεύουν σε μεγαλύτερα και ακριβότερα δώρα.
Υπάρχουν παιχνίδια σχεδιασμένα για κάθε περίοδο της ζωής του παιδιού. Υπάρχουν παιχνίδια που διδάσκουν, που δοκιμάζουν τις ικανότητες του παιδιού, που δημιουργούν βίαιες τάσεις. Υπάρχουν παιχνίδια που αντέχουν στη χρήση και άλλα που διαλύονται μετά από λίγες μέρες. Υπάρχουν ασφαλή παιχνίδια και παιχνίδια τόσο επικίνδυνα που οι αρχές αγωνίζονται να τα αποσύρουν από την αγορά. Υπάρχουν παιχνίδια που το σχέδιό τους φαίνεται να έχει δαιμονική έμπνευση—μπάλες με τερατώδεις μορφές που θα μπορούσαν να προκαλέσουν εφιάλτες, και που ήταν στην κορυφή των πωλήσεων πέρυσι, παρά την αντίδραση ορισμένων γονέων. Για πάνω από δυο μήνες πριν από τα Χριστούγεννα, τα παιδιά ετοιμάζονται για τη γιορτή. Υποτίθεται ότι ο αέρας είναι γεμάτος με τη χαρά της ανταλλαγής δώρων.
Έρχεται η Κατάθλιψη
Αλίμονο, όμως, μέσα σε λίγες μέρες ο ενθουσιασμός εξαφανίζεται. Το παιδί έχει ρουφήξει και την τελευταία σταγόνα χαράς και διασκέδασης που μπορούν να προσφέρουν τα δώρα που πήρε, είτε είναι πολλά είτε λίγα. Η πραγματικότητα δεν ανταποκρίθηκε στις προσδοκίες του. Επέστρεψε η πλήξη. Η φαντασμαγορία των Χριστουγέννων και όλα τα δώρα που πήρε δεν ήταν η πανάκεια που περίμενε. Η παιδοψυχολόγος Δρ Νάνσυ Χέις, σχολιάζοντας αυτή την κατάσταση, λέει ότι ο καιρός των Χριστουγέννων «είναι η περίοδος κατά την οποία εμφανίζεται η μεγαλύτερη αναλογία κατάθλιψης και αυτοκτονιών μεταξύ των παιδιών». Σημειώνει ότι πολλά παιδιά παθαίνουν κατάθλιψη, όταν διαπιστώνουν ότι τα Χριστούγεννα δεν τους πρόσφεραν την «μαγική λύση στα προβλήματά τους». Φανταστείτε, λοιπόν, πόση απογοήτευση θα νιώσουν, όταν μάθουν ότι ο Άι Βασίλης ήταν απλώς ένα παραμύθι και ότι οι γονείς τους έκαναν το παν για να διαιωνίσουν ένα ψέμα.
Έτσι, από τη βρεφική ηλικία τα παιδιά διδάσκονται να ζητούν, προφορικώς ή γραπτώς, και να περιμένουν δώρα την περίοδο των Χριστουγέννων. Αυτό το φαινόμενο δεν περιορίζεται μόνο στην παιδική ηλικία. Μερικές φορές, η φιλία μεταξύ ενηλίκων μετριέται από την αξία των δώρων που ανταλλάσσονται. Συχνά μια φιλία μπορεί να φτάσει στη διάλυση, αν το δώρο που έδωσε ο ένας ήταν μεγαλύτερης αξίας από εκείνο που έλαβε από τον άλλο. Προφανώς, σ’ αυτή την εποχή του χρόνου η φράση «Αρκεί που με σκέφτηκες» χάνει εντελώς τη σημασία της.
Οι πιστωτικές κάρτες φτάνουν στο όριο της αγοραστικής τους δύναμης. Το πλήθος των επιταγών που εκδίδονται δημιουργεί ελλειμματικούς λογαριασμούς. Οι επιδρομές των πελατών σε κατάμεστα καταστήματα, όπου επικρατεί το αδιαχώρητο, αποτελούν μια από τις πιο σκληρές δοκιμασίες των νεύρων. Η εικόνα των συνωστισμένων αγοραστών που κυνηγούν, αρπάζουν και διαπληκτίζονται για τα είδη που εξαφανίζονται, είναι ικανή να αποθαρρύνει ακόμα και τον πιο άφοβο πελάτη. Τα πόδια που πονούν, σε συνδυασμό με το αδιέξοδο του αγοραστή που δεν ξέρει τι να αγοράσει, κάνουν αυτή την ‘τελετουργία’ του χειμώνα αληθινό βασανιστήριο που σου τσακίζει τα νεύρα. Αυτοί που την πληρώνουν τελικά είναι όσοι κάνουν Χριστουγεννιάτικα ψώνια.
Ένας πωλητής είπε: «Βλέπεις ανθρώπους να τρέχουν, να αγοράζουν δώρα για τον ένα και για τον άλλο, και στο πρόσωπό τους είναι ζωγραφισμένη η δυστυχία. Οι άνθρωποι δεν δίνουν με χαρά». Δεν είναι λοιπόν να απορεί κανείς που ένας κληρικός αποκάλεσε τα Χριστούγεννα «ετήσια περίοδο κατάθλιψης και νεύρωσης».
Εκείνο που χειροτερεύει την απογοήτευση είναι το γεγονός ότι πολλά δώρα αγοράζονται και χαρίζονται από υποχρέωση και συχνά με ιδιοτελή κίνητρα. Όπως είπε ένας καθηγητής κοινωνιολογίας: «Εκείνος που δίνει το δώρο δεν έχει μόνο τη σκοτούρα να μαντέψει τι δώρο θα ήθελε ο παραλήπτης, επιπλέον έχει και την έγνοια να φροντίσει ώστε το δώρο να δημιουργήσει μια ευνοϊκή εικόνα για τον εαυτό του».
Αυτή την περίοδο, ποια μέρα έχουν τα καταστήματα τον περισσότερο κόσμο; Την πρώτη εργάσιμη μέρα μετά τα Χριστούγεννα. Τότε, εκείνοι που έλαβαν δώρα συνωστίζονται στα ήδη κατάμεστα καταστήματα για να ανταλλάξουν τα δώρα τους, πολλές φορές με χρήματα. Κι όμως, αν τους είχαν δώσει χρήματα για δώρο, αυτοί θα το είχαν απορρίψει σαν προσβλητική προσφορά. Έτσι, όλη αυτή η απογοήτευση, τα σπασμένα νεύρα, τα πρησμένα πόδια, τα κατσουφιασμένα πρόσωπα, το διάλεγμα ανάμεσα από χιλιάδες εμπορεύματα, η συσκευασία, το τύλιγμα, οι κορδέλες και οι φιόγκοι, όλα πάνε χαμένα. Τόσοι πολλοί έλαβαν το δώρο τους χωρίς να το εκτιμήσουν καθόλου!
Για τόσους πολλούς, τα Χριστούγεννα δεν είναι ‘καιρός χαράς’.
Δεν Υπάρχει Κάποια Συγκεκριμένη Εποχή για να Δίνει Κανείς
Αλλά τι χαρά υπάρχει όταν μαζεύονται μαζί οικογένειες και απολαμβάνουν τη συντροφιά και την αγάπη ο ένας του άλλου! Η ανταλλαγή δώρων, επίσης, αποτελεί μια ορατή έκφραση εγκάρδιας αγάπης. Ο ίδιος ο Ιησούς ενθάρρυνε τους Χριστιανούς να ‘δίνουν’. Και ποιος Χριστιανός ή μη Χριστιανός είναι εκείνος που δεν αναφέρει συχνά τα λόγια του Ιησού, «Μακάριον είναι να δίδη τις μάλλον παρά να λαμβάνη»; (Λουκάς 6:38· Πράξεις 20:35) Χωρίς αμφιβολία δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη εποχή για να δίνει κανείς. Αλλά η προσφορά Χριστουγεννιάτικων δώρων είναι κάτι που χρειάζεται συζήτηση και για κάποιον άλλο λόγο.
Το πραγματικό πρόβλημα με τα Χριστούγεννα είναι ότι βασίζονται σ’ ένα ψέμα. Διατυπώνεται ο ισχυρισμός ότι την εποχή των Χριστουγέννων γεννήθηκε ο Χριστός. Όμως, πώς μπορεί να συμβαίνει αυτό, αφού η Αγία Γραφή δεν αναφέρει την ημερομηνία της γέννησής του; Στην πραγματικότητα, τα Χριστούγεννα έχουν οριστεί ώστε να συμπίπτουν με τη «γέννηση» του ήλιου—μια γιορτή ηλιολατρίας.
Ο Μάικλ Χάρισον, στο βιβλίο του The Story of Christmas (Η Ιστορία των Χριστουγέννων) γράφει: «Πρώτα απ’ όλα, πρέπει να σημειωθεί ότι παρά τις προσπάθειες αμέτρητων λογίων, δεν έχει ακόμη αποδειχτεί η ημερομηνία . . . της γέννησης του Χριστού». Μόνο την ημερομηνία του θανάτου του δίνει καθαρά η Αγία Γραφή, και ο Ιησούς πρόσταξε τους ακολούθους του, τους αληθινούς Χριστιανούς, να γιορτάζουν μόνο αυτή την ημερομηνία. Δεν μας εκπλήσσει λοιπόν που η The New Schaff-Herzog Encyclopedia of Religious Knowledge (Νέα Εγκυκλοπαίδεια Θρησκευτικής Γνώσης των Σαφ-Χέρζογκ) τονίζει: «Δεν υπάρχει ιστορική απόδειξη ότι τα γενέθλια του Κυρίου μας γιορτάζονταν στη διάρκεια των αποστολικών ή των πρώτων μεταποστολικών χρόνων».
Τώρα, με καθαρή διάνοια, εξετάστε το ερώτημα: Θα επιδοκίμαζε ο Ιησούς μια γιορτή που λέγεται ότι τον τιμά αλλά που είναι χτισμένη πάνω σε ειδωλολατρικές γιορτές και έθιμα; Θα παράβλεπε αυτήν τη γιορταστική περίοδο που χαρακτηρίζεται από τη μεγαλύτερη αναλογία δολοφονιών μέσα στο χρόνο, και κατά τη διάρκεια της οποίας τα αντιχριστιανικά μεθύσια και η λάγνα διαγωγή αποτελούν αποδεκτό τρόπο ζωής; Θα έδινε τη συγκατάθεσή του σε μια περίοδο που είναι περιβόητη για την κατάθλιψη, τη νεύρωση και τις αυτοκτονίες; Η απάντηση πρέπει να είναι ξεκάθαρη για τους αληθινούς Χριστιανούς.
Η γενναιόδωρη ψυχή, αντί να αφιερώνει κάποια συγκεκριμένη εποχή του χρόνου για να δίνει στους άλλους με χαρά, θα διαπιστώσει ότι όλες οι εποχές είναι κατάλληλες για δώρα που φέρνουν ευτυχία σ’ αυτόν που τα δίνει και χαρά σ’ εκείνον που τα λαβαίνει. Δώρα από το χρόνο μας, από τις δυνάμεις μας, από τα αισθήματά μας· δώρα καλοσύνης και καλών λόγων· και, γιατί όχι, υλικά δώρα εκεί που υπάρχει ανάγκη—όλα αυτά φέρνουν χαρά και ευτυχία και σ’ αυτόν που δίνει και σ’ εκείνον που λαβαίνει.