SIDS—Μπορεί να Προληφθεί;
«Στην προσπάθεια να προληφθεί ο αιφνίδιος βρεφικός θάνατος, τα τελευταία χρόνια σημειώνεται διαρκής άνοδος στη χρήση συσκευών για την παρακολούθηση ασθενών στο σπίτι· στην προκειμένη περίπτωση ασθενείς είναι τα βρέφη, τα οποία υπάρχει η άποψη ότι διατρέχουν μεγάλο κίνδυνο να προσβληθούν από το σύνδρομο του αιφνίδιου βρεφικού θανάτου (SIDS)».—«Pediatrics», Ιούνιος 1986.
ΟΙ συσκευές παρακολούθησης ασθενών στο σπίτι χρησιμοποιούνται όλο και πιο πολύ, αλλά προλαβαίνουν το SIDS; Χιλιάδες γονείς έχουν χρησιμοποιήσει ή χρησιμοποιούν αυτές τις συσκευές. Συνδέουν τη συσκευή με το μωρό κι όταν σημειώνεται επικίνδυνη αρρυθμία στη λειτουργία της καρδιάς ή στην αναπνοή, τότε η συσκευή δίνει προειδοποιητικά σήματα. Το Science News αναφέρει ότι, σύμφωνα με υπολογισμούς, στις Ηνωμένες Πολιτείες χρησιμοποιούνται γύρω στις 40.000 με 45.000 συσκευές παρακολούθησης ασθενών στο σπίτι και κάθε χρόνο παράγονται 10.000 με 15.000. Εφόσον η επικίνδυνη περίοδος είναι ο πρώτος χρόνος της ζωής του παιδιού, αυτές οι συσκευές δεν προορίζονται για μακρόχρονη χρήση. Είναι όμως πράγματι αποτελεσματικές στη διάσωση ζωής;
Ο Δρ Έχουντ Κρόνραντ και η Λίντα Ο’ Νηλ, πτυχιούχος νοσοκόμα του Νοσοκομείου Βρεφών του Πανεπιστημίου της Κολούμπια στη Νέα Υόρκη, διεξήγαγαν μια έρευνα σε 20 βρέφη, για τα οποία υπήρχε η άποψη ότι διέτρεχαν μεγάλο κίνδυνο. Η έρευνά τους αποκαλύπτει ότι είναι εξαιρετικά δύσκολο να προσδιοριστεί με ακρίβεια αν ένα μωρό διατρέχει κίνδυνο και κατά συνέπεια έχει ανάγκη από κάποια συσκευή παρακολούθησης στο σπίτι. Δηλώνουν: «Το αν ένα βρέφος διατρέχει μεγάλο κίνδυνο είναι κάτι που καμιά εξέταση δεν μπορεί να το δείξει με υψηλό βαθμό ακρίβειας ή ευαισθησίας ούτε μπορεί να το προβλέψει σε κάποιο λογικό βαθμό».
Αυτοί υποστηρίζουν ότι ο γονέας, όπως είναι φυσικό, είναι πολύ υποκειμενικός στη διάγνωση των αντιδράσεων του παιδιού του, και δηλώνουν: «Τα περισσότερα σήματα κινδύνου, τα οποία οι γονείς εκλαμβάνουν ως πραγματικά σήματα κινδύνου που έχουν σχέση με σωματικές αλλαγές, δεν συνοδεύονται από ηλεκτρική αστάθεια της καρδιάς». Στην πραγματικότητα, τα στοιχεία τους «δείχνουν ότι η συντριπτική πλειοψηφία των βρεφών που πεθαίνουν ξαφνικά και απροσδόκητα, δεν εμφανίζουν κανένα αξιοσημείωτο ή χρήσιμο από ιατρικής άποψης σύμπτωμα». Σαν αποτέλεσμα, ο Τζωρτζ Α. Λιτλ της Ιατρικής Σχολής του Ντάρτμουθ δήλωσε: «Αν οι γιατροί λάβουν σοβαρά υπόψη τα μέτρα κρίσης που εκτίθενται στην ομόφωνη έκθεση της επιτροπής, προβλέπω σημαντική πτώση στη χρήση συσκευών παρακολούθησης βρεφών στο σπίτι ως μέτρο πρόληψης της βρεφικής άπνοιας».
Αυτό το συμπέρασμα έρχεται σε συμφωνία με τη συμβουλή που έδωσε ο κλινικός γιατρός στην Τότι, που αναφέρεται στο πρώτο μας άρθρο: «Δεν μπορούσατε να κάνετε τίποτα για να το προλάβετε. Ακόμα κι αν στεκόσασταν δίπλα στην κούνια με μια συσκευή παρακολούθησης ασθενών, δεν θα τη σώζατε. Αυτό δεν μπορείς ούτε να το προβλέψεις ούτε να το προλάβεις. Σε ορισμένες περιπτώσεις, απλώς παύουν να λειτουργούν όλα σε μια στιγμή, χωρίς να υπάρχει τρόπος να γνωρίζουμε την αιτία προς το παρόν». Δυστυχώς υπάρχουν πολλοί τομείς, στους οποίους η επιστήμη και η ιατρική δεν έχουν όλες τις απαντήσεις· το SIDS είναι ένας από αυτούς τους τομείς.
Άλλος ένας παράγοντας που πρέπει να έχουμε υπόψη είναι ότι οι συσκευές παρακολούθησης ασθενών στο σπίτι δεν παύουν να είναι ηλεκτρικά μηχανήματα, γι’ αυτό όπως δήλωνε ένα άρθρο στο Pediatrics, «αυτοί που το επάγγελμά τους σχετίζεται με την υγεία, καθώς και οι καταναλωτές, πρέπει να είναι ενήμεροι για τους πιθανούς κινδύνους που παρουσιάζει η συσκευή παρακολούθησης ασθενών στο σπίτι, ιδιαίτερα όταν μέσα στο σπίτι υπάρχει παιδί προσχολικής ηλικίας». Ένα χαλαρό καλώδιο είναι πειρασμός για το παιδί και η σύνδεση που βρίσκεται κοντά του μπορεί να είναι το επόμενο απλό βήμα για την ηλεκτροπληξία ή το κάψιμο. Άρα, πρέπει να λαμβάνονται εξαιρετικά προστατευτικά μέτρα στα σπίτια όπου χρησιμοποιείται αυτή η συσκευή, όταν μέσα σ’ αυτά κυκλοφορούν άλλα παιδιά.
Μωρά «Παρά Λίγο Νεκρά»
«Παρά λίγο νεκρό» είναι το μωρό που έχει σταματήσει να αναπνέει και είναι φαινομενικά νεκρό, αλλά το παίρνουν είδηση έγκαιρα. Ίσως ο γονέας παρατήρησε ξαφνικά ότι το μωρό σταμάτησε να αναπνέει και το σήκωσε απότομα, για να πάει να ζητήσει βοήθεια από κάπου ή να τρέξει στο κοντινότερο νοσοκομείο. Μερικές φορές αυτή η ξαφνική ενέργεια και η απότομη κίνηση έχει χρησιμεύσει ως ερέθισμα για την καρδιά και την αναπνοή, και το μωρό έχει σωθεί χωρίς να χρειαστεί να του γίνουν μαλάξεις στην καρδιά ή τεχνητή αναπνοή.
Μερικές απ’ αυτές τις περιπτώσεις του «παρά λίγο» θανάτου παρατηρήθηκαν σε μωρά τα οποία τελικά πέθαναν από SIDS. Η Δρ Μαρί Βαλντές-Νταπένα λέει ότι ‘τα «παρά λίγο νεκρά» βρέφη διατρέχουν ιδιαίτερα μεγάλο κίνδυνο να πέσουν θύματα αιφνίδιου θανάτου’. Γι’ αυτό, οι γιατροί οδηγούνται στο συμπέρασμα ότι «αυτές οι λειτουργίες της αναπνοής και του καρδιακού ρυθμού έχουν κάποια σχέση με το αυτόνομο νευρικό σύστημα και φαίνεται σχεδόν σίγουρο ότι τα μωρά που πεθαίνουν από SIDS και οι ενδεχόμενοι ‘θάνατοι της κούνιας’ χαρακτηρίζονται από κάποια δυσλειτουργία αυτού του αυτόματου μέρους του κεντρικού νευρικού συστήματος». Η αιτία όμως παραμένει μυστήριο.
Συνεπώς, το SIDS προσδιορίζει το θάνατο ενός μωρού κάτω από ανεξήγητες συνθήκες. Η αυτοψία δεν καταφέρνει να φέρει στην επιφάνεια κάποιο βάσιμο λόγο ή αίτιο για το θάνατο. Και στο στάδιο, στο οποίο βρίσκονται οι έρευνες προς το παρόν, το SIDS συνήθως δεν μπορεί ούτε να προβλεφτεί ούτε να προληφθεί. Όταν λοιπόν πεθαίνει ένα μωρό—είτε από SIDS είτε από οποιαδήποτε άλλη αιτία—πώς μπορούν οι γονείς να αντιμετωπίσουν μια τέτοια απώλεια; Πώς αντιμετωπίζουν τη θλίψη τους;
[Εικόνα στη σελίδα 9]
Μωρό συνδεμένο με συσκευή παρακολούθησης της αναπνοής των ασθενών στο σπίτι