Κρακ Εθισμός και Επιδημία Βίας
ΤΟ ΚΡΑΚ, που πήρε αυτό το όνομα από τον ήχο που κάνει όταν το ζεσταίνουν στη διάρκεια της επεξεργασίας ή όταν το καπνίζουν, είναι μια εξαιρετικά εθιστική και υπερβολικά δραστική μορφή κοκαΐνης. Κάποιος ψυχοφαρμακολόγος ενός νοσοκομείου το αποκάλεσε «το πιο εθιστικό ναρκωτικό που έχει γνωρίσει ο άνθρωπος μέχρι τώρα. Ο εθισμός έρχεται σχεδόν ακαριαία». Κάποιος αξιωματούχος της αστυνομίας είπε ότι είναι «το χειρότερο ναρκωτικό όλων των εποχών. Δεν υπάρχει περίπτωση να χρησιμοποιεί κάποιος κρακ απλώς και μόνο περιστασιακά».
Επειδή το κρακ δεν το παίρνουν με ενδοφλέβιες ενέσεις ούτε το ρουφάνε από τη μύτη, αλλά το καπνίζουν, οι χρήστες που φοβούνταν κάποτε την απειλή του AIDS από τις μολυσμένες βελόνες έχουν κάνει τη διαπίστωση ότι το κρακ έχει τρία «πλεονεκτήματα»—είναι «ασφαλέστερο», φέρνει πιο έντονα αποτελέσματα και λόγω του καπνού ενεργεί γρηγορότερα. «Σε χτυπάει κατευθείαν στο κεφάλι. Ενεργεί αμέσως», είπε ένας πρώην τοξικομανής. «Νομίζεις ότι το κεφάλι σου θα εκραγεί». Η ευφορία που προκαλεί κρατάει μόνο 5 με 12 λεπτά, αλλά σχεδόν πάντα την ακολουθεί μια απερίγραπτη κατάπτωση που μπορεί να κάνει τους χρήστες να είναι ευέξαπτοι, καταθλιμμένοι, νευρικοί ή άκρως παρανοϊκοί και να νιώθουν την ακατανίκητη λαχτάρα να πάρουν ξανά κρακ. «Ο κυριότερος κίνδυνος του κρακ», εξηγεί ο Δρ Άρνολντ Γουόστον, διευθυντής του Κέντρου Αποτοξίνωσης στο Νοσοκομείο Ρίτζεντ της Νέας Υόρκης, «είναι ότι μέσα σε λίγες μέρες ή λίγες βδομάδες είναι σε θέση να ελέγχει το μυαλό σου—και τη ζωή σου».
Ο εθισμός στο κρακ εξαπλώνεται σαν επιδημία σε πολλά μέρη του κόσμου. Ιδιαίτερα στις Ηνωμένες Πολιτείες, πολύ περισσότερο απ’ ό,τι στον Καναδά, στην Αγγλία και σε παρόμοιες ευρωπαϊκές χώρες, το κρακ έχει εισχωρήσει ουσιαστικά σε κάθε κοινωνικό στρώμα—στους πλούσιους, στους φτωχούς, στους επιτυχημένους, στους υψηλόμισθους. Εξαιτίας του ότι υπάρχει διαθέσιμο και το βρίσκει κανείς εύκολα, καθώς και λόγω της ευφορίας που φέρνει, η ζήτηση γι’ αυτό είναι μεγάλη και κάθε μέρα που περνάει γίνεται μεγαλύτερη. Οι έμποροι ψάχνουν για καινούριους αγοραστές, μελλοντικούς τοξικομανείς, στους δρόμους, στα σχολεία και στους χώρους εργασίας. Οι γυναίκες αποτελούν «ελπιδοφόρα» πηγή υποψήφιων θυμάτων και σε ορισμένα κοινωνικά στρώματα είναι πολύ περισσότερες από τους άντρες χρήστες. Τα παιδιά προεφηβικής ηλικίας, που αναζητούν άμεσες συγκινήσεις και δεν μπορούν να πουν όχι στα ναρκωτικά, πέφτουν εύκολα θύματα σ’ αυτούς που πουλάνε το κρακ—οι οποίοι συχνά είναι τα ίδια τους τα αδέλφια, άλλα μέλη της οικογένειας ή οι καλύτεροί τους φίλοι.
Ο Εθισμός Φέρνει Βία
«Το κρακ μπορεί να αποχαλινώσει στο χαρακτήρα του χρήστη μια διεστραμμένη τάση για βία, πράγμα που δεν συμβαίνει σχεδόν με καμιά άλλη ουσία», ανέφερε η εφημερίδα Δε Γουόλ Στριτ Τζέρναλ (The Wall Street Journal) της 1ης Αυγούστου 1989. «Πρόσφατα στα περίχωρα της Βοστώνης [Η.Π.Α.], μια νεαρή μητέρα που βρισκόταν υπό την επήρεια του κρακ εκσφενδόνισε το μωρό της στον τοίχο με τόση δύναμη ώστε το παιδάκι πέθανε επειδή έσπασε ο αυχένας του», έγραφε η εφημερίδα. Αναφέρθηκε ότι η μητέρα προερχόταν από «αξιοσέβαστη οικογένεια της μεσαίας τάξης».
Επειδή το κρακ μπορεί να κάνει βίαιη τη συμπεριφορά του χρήστη, κοινωνιολόγοι και ερευνητές στον τομέα της παιδιατρικής είναι πεπεισμένοι ότι το ναρκωτικό αυτό έχει συντελέσει στην απότομη αύξηση της κακομεταχείρισης των παιδιών. Η μητέρα που, ενώ βρίσκεται υπό την επήρεια του κρακ, έχει να φροντίσει ένα παιδί κακοδιάθετο και κλαψιάρικο μπορεί να βγει εκτός εαυτού. «Δεν είναι και τόσο καλό να έχεις ένα παιδί μπροστά σου», είπε ένας ερευνητής, «όταν είσαι ευέξαπτος ή καταθλιμμένος και νιώθεις την ανάγκη για κοκαΐνη. Τι θα κάνεις μ’ αυτό το μωρό; Σίγουρα όχι αυτό που θα έπρεπε να κάνεις».
Δυστυχώς, η κατάληξη είναι συχνά μοιραία. Δεν είναι ασυνήθιστο να διαβάζουμε ή να μαθαίνουμε για νεαρούς εθισμένους στο κρακ οι οποίοι σκότωσαν τους γονείς τους ή τους παππούδες που τους μεγάλωναν, επειδή εκείνοι αρνήθηκαν να τους δώσουν χρήματα να αγοράσουν κρακ ή επειδή έπιασαν αυτούς τους τοξικομανείς να καπνίζουν κρακ. Η αστυνομία της Πόλης της Νέας Υόρκης αποδίδει το ξαφνικό κύμα κτηνωδών εγκλημάτων σε νεαρούς τοξικομανείς που έχουν ουσιαστικά τρελαθεί από το κρακ.
Ωστόσο, οι πιο πολλές και πιο θηριώδεις σκηνές βίας διαδραματίζονται στους δρόμους των πόλεων. Εφόσον τα χρήματα που βγάζει κανείς πουλώντας το κρακ είναι πάρα πολλά, λόγω της διαρκώς αυξανόμενης ζήτησης, οι έμποροι πιστεύουν ότι αξίζει τον κόπο να σκοτώνουν γι’ αυτό. Φορτωμένοι σαν αστακοί με όπλα τελευταίου τύπου—πολυβόλα, στρατιωτικά τουφέκια, σιγαστήρες και αλεξίσφαιρα γιλέκα—κάνουν περιπολίες στις περιοχές τους ψάχνοντας για άλλους επίδοξους εμπόρους, για να παραδειγματίσουν όσους θα επιχειρούσαν να τους κλέψουν την πελατεία ή όσους δεν δίνουν όλες τις εισπράξεις της ημέρας. Οι έμποροι είναι προετοιμασμένοι και έτοιμοι να ξεκαθαρίσουν οποιεσδήποτε επαγγελματικές διαφορές με βίαιη αιματοχυσία. «Όταν πυροβολήσουν κάποιον στο πόδι ή τον μαχαιρώσουν στο χέρι», είπε ο προϊστάμενος νοσοκόμος κάποιας πτέρυγας εκτάκτων περιστατικών, «τότε αυτό ήταν προειδοποίηση για το παιδί που κράτησε μερικά χρήματα ή ναρκωτικά για τον εαυτό του και δεν τα έδωσε στον έμπορο για τον οποίο δούλευε. Αν πυροβολήσουν το παιδί στο κεφάλι ή στο στήθος, τότε είχαν σκοπό να το βγάλουν από τη μέση».
«Οι φόνοι είναι τώρα πολύ πιο κτηνώδεις», είπε ένας κοινωνιολόγος στην Πόλη της Νέας Υόρκης. «Δεν τους αρκεί να σκοτώσουν το θύμα. Κατακρεουργούν το πτώμα. Με τις δυο σφαίρες ο άνθρωπος είναι ήδη νεκρός κι εκείνοι του ρίχνουν έξι. Τον αποκεφαλίζουν ή του κάνουν κάτι άλλο». «Κυκλοφορούν ένα εκατομμύριο παιδιά, που ο μόνος τομέας στον οποίο τα καταφέρνουν είναι οι συμπλοκές», είπε ένας βετεράνος αξιωματικός της αστυνομίας. «Δεν φοβούνται την αστυνομία, τη φυλακή ή το θάνατο», ούτε τους ενδιαφέρει η ασφάλεια και η ζωή των αθώων περαστικών που θα βρεθούν ξαφνικά στο κέντρο μιας ανταλλαγής πυρών. Το περιοδικό Τάιμ (Time) αναφέρει ότι στην Κομητεία Λος Άντζελες, από τους 387 ανθρώπους οι οποίοι σκοτώθηκαν μέσα σ’ ένα χρόνο σε περιστατικά που είχαν σχέση με κάποια συμμορία, οι μισοί ήταν αθώοι περαστικοί.
Χρυσές Αλυσίδες, Ακριβά Αυτοκίνητα
Εξαιτίας της βίας που συνοδεύει τον εθισμό στο κρακ, οι νεαροί που πουλάνε κρακ δεν ελπίζουν να ζήσουν για πολύ. Πράγματι, αυτοί πεθαίνουν νέοι. Έχει γίνει φιλοσοφία τους η φράση: «Θα ζήσω τη μεγάλη ζωή πριν πεθάνω». Και πολλοί κάνουν ακριβώς αυτό. «Όποια μέρα κι αν πας σ’ ένα γυμνάσιο, θα δεις καινούρια αυτοκίνητα, Μερσεντές, Τζιπ, Κάντιλακ και Βόλβο», είπε ένας αξιωματικός της δίωξης ναρκωτικών στο Ντιτρόιτ. «Αυτά τα αυτοκίνητα είναι των παιδιών, όχι των γονέων». Τα παιδιά που λόγω ηλικίας δεν μπορούν να οδηγήσουν προσλαμβάνουν οδηγούς. Άλλα παιδιά το διακινδυνεύουν και οδηγούν χωρίς δίπλωμα. Είναι σε θέση να πληρώσουν το αυτοκίνητό τους τοις μετρητοίς. Αν πάθουν κανένα ατύχημα, απλούστατα παρατάνε το αυτοκίνητο και το σκάνε.
«Κάθε μέρα, οι μαθητές φοράνε πράγματα αξίας μέχρι και 2.000 δολαρίων [περ. 335.000 δρχ.]», είπε μια καθηγήτρια. «Βλέπεις πολλούς νεαρούς με γούνινα παλτά και χοντρές, χρυσές αλυσίδες», είπε η ίδια. «Μάλιστα, ο χρυσός έχει γίνει επιδημική μανία στους νεαρούς στο κέντρο της πόλης», ανέφερε το περιοδικό Τάιμ της 9ης Μαΐου 1988. «Οι βαριές και χοντρές αλυσίδες, αξίας μέχρι και 20.000 δολαρίων [περ. 3,35 εκατ. δρχ.], είναι πολύ της μόδας». Οι έμποροι πληρώνουν καλά τους μικρούς που έχουν στην «επιχείρηση». Για παράδειγμα, εννιάχρονα και δεκάχρονα παιδιά μπορούν να βγάζουν 100 δολάρια (περ. 17.000 δρχ.) την ημέρα προειδοποιώντας τους εμπόρους όταν εμφανίζεται η αστυνομία. Στο αμέσως επόμενο σκαλοπάτι της ιεραρχίας είναι το «βαποράκι», αυτός που παίρνει το ναρκωτικό από το εργαστήριο και το παραδίδει στον έμπορο, δουλειά που μπορεί να του αποφέρει περισσότερα από 300 δολάρια την ημέρα (περ. 50.000 δρχ.). Τόσο οι «τσιλιαδόροι» όσο και τα «βαποράκια» φιλοδοξούν να κατακτήσουν την κορυφή—να γίνουν έμποροι—πράγμα που μπορούν να πετύχουν. Φαντάζεστε έναν έφηβο, με πιθανώς ελάχιστη μόρφωση, να κερδίζει χρήματα που να φτάνουν το αστρονομικό ποσό των 3.000 δολαρίων (περ. 500.000 δρχ.) την ημέρα; Πράγματι, τα χρήματα είναι πολλά, αλλά το μέλλον σύντομο.
Συχνότατα, όλη αυτή η άσχημη ιστορία με τους νεαρούς που πουλάνε κρακ έχει δύο όψεις. Από τη μια, αυτοί πουλάνε ναρκωτικά που σκορπίζουν το θάνατο και μπορούν να καταστρέψουν τη ζωή του χρήστη καθώς και να προωθήσουν τη βία, της οποίας τα θύματα είναι συχνά οι ίδιοι. Από την άλλη όμως, σε πολλές περιπτώσεις, οι γονείς είναι εκείνοι που παρακινούν τα παιδιά τους να μπουν στο κύκλωμα του κρακ. Πολλές φορές, ο νεαρός έμπορος είναι αυτός που βγάζει το ψωμί της οικογένειας, και χρησιμοποιεί ένα μεγάλο μέρος από τα κέρδη για να συντηρήσει μια οικογένεια που πασχίζει να τα βγάλει πέρα. Όταν οι γονείς αρνούνται να διορθώσουν την κατάσταση και, αντί γι’ αυτό, κάνουν τα στραβά μάτια, τότε προωθούν και οι ίδιοι μια εγκληματική πορεία.
Το χειρότερο απ’ όλα είναι όταν η αγάπη για το κρακ ξεπερνάει την αγάπη που έχει η μητέρα για τα παιδιά της, ακόμα και για το αγέννητο που έχει μέσα της. Σκεφτείτε την τραγική κατάσταση των αγέννητων παιδιών, που εξετάζεται στο επόμενο άρθρο.
[Πλαίσιο/Εικόνα στη σελίδα 5]
«Το Κρακ Είναι Κάτι Εντελώς Καινούριο»
Εφόσον το κρακ φτιάχτηκε για να προσελκύσει τους νεαρούς και τους φτωχούς, φαινομενικά κοστίζει στην αρχή σχετικά φτηνά. Οι έμποροι που πουλάνε μικροσκοπικά πλαστικά μπουκαλάκια με κρακ σε σχήμα μικρών σβόλων ζητάνε μόνο πέντε ως δέκα δολάρια (περ. 850 ως 1.700 δρχ.). Όμως, οι σύντομες αλλά έντονες στιγμές ευφορίας αναγκάζουν το χρήστη να συνεχίσει να παίρνει τη δόση του. «Το κρακ είναι κάτι εντελώς καινούριο», είπε κάποιο διοικητικό στέλεχος ενός κέντρου πληροφοριών για ναρκωτικά στη Φλόριντα. «Πρόκειται για εξαιρετικά ισχυρό ναρκωτικό, πολύ πιο ισχυρό από τη συνηθισμένη κοκαΐνη. Η έξαρση που προκαλεί είναι τόσο έντονη και η κατάπτωση τόσο δυνατή που κάνει τους χρήστες—ακόμα κι αυτούς που το δοκιμάζουν για πρώτη φορά—να μη σκέφτονται τίποτα άλλο παρά την επόμενη δόση τους».