Ματιές στον Κόσμο

ΝΕΟ ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟ ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟ ΔΕΧΕΤΑΙ ΕΠΙΘΕΣΗ

Το Βατικανό, για πρώτη φορά από το 16ο αιώνα, αναθεωρεί το θρησκευτικό του εγχειρίδιο. Αλλά η σύνοψη αυτή των Ρωμαιοκαθολικών δοξασιών, που αποτελείται από 434 σελίδες, έχει δεχτεί επίθεση από μερικούς επισκόπους στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αυτοί «είπαν στο Βατικανό ότι το νέο θρησκευτικό εγχειρίδιο χρησιμοποιεί σχολαστικές Βιβλικές έρευνες που είναι ξεπερασμένες και ανδροκρατική γλώσσα, καθώς και ότι αδικεί την οικουμενική πρόοδο που έχει επιτευχθεί στις πρόσφατες δεκαετίες», λέει το περιοδικό Νέα των Η.Π.Α. και Παγκόσμιες Ειδήσεις (U.S.News & World Report). «Οι επίσκοποι το επέκριναν επειδή παίρνει κατά γράμμα τις αφηγήσεις της δημιουργίας και επειδή θεωρεί μερικές περικοπές της Καινής Διαθήκης ‘άμεσες ιστορικές αναφορές’». Δίνεται η λανθασμένη άποψη, είπαν οι επίσκοποι, «ότι όλα τα περιεχόμενα είναι εξίσου σημαντικά». Υποστήριξαν ότι θα πρέπει να γίνεται διάκριση ανάμεσα στις «βασικές» εκκλησιαστικές δοξασίες, όπως είναι η ανάσταση του Ιησού, και σ’ εκείνες που, κατά τη γνώμη τους, είναι λιγότερο βέβαιες, όπως είναι η ύπαρξη αγγέλων και η κάθοδος του Χριστού στον άδη. Όταν ολοκληρωθεί το νέο αυτό εγχειρίδιο, θα «είναι μόνο συμβουλευτικό για τους θρησκευτικούς ηγέτες στην κάθε χώρα, επειδή αυτοί δίνουν τη μορφή που θέλουν οι ίδιοι στα θρησκευτικά εγχειρίδια», λέει το περιοδικό Νέα των Η.Π.Α. και Παγκόσμιες Ειδήσεις.

AIDS—ΖΟΦΕΡΕΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΕΣ

Οχτώ ως δέκα εκατομμύρια άνθρωποι σ’ όλο τον κόσμο έχουν μολυνθεί από τον ιό του AIDS, αναφέρει η WHO (Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας), αύξηση που δείχνει ότι η μετάδοση του ιού μεταξύ ετεροφυλοφίλων απλώνεται ολοένα και περισσότερο. «Τώρα είναι φανερό ότι ο απολογισμός των ατόμων που μολύνονται από τον ιό HIV σ’ όλη τη γη γίνεται γοργά ολοένα και μεγαλύτερος, ιδιαίτερα στις αναπτυσσόμενες χώρες», λέει ο Δρ Μάικλ Χ. Μέρσον, διευθυντής της οργάνωσης. Η WHO προβλέπει επίσης ότι η ραγδαία αύξηση στις μολύνσεις θα προκαλέσει το θάνατο σε τουλάχιστον τρία εκατομμύρια γυναίκες και παιδιά στη δεκαετία του 1990—αριθμός έξι και πλέον φορές μεγαλύτερος από τον αριθμό εκείνων που πέθαναν από AIDS στη δεκαετία του 1980. Ο αριθμός των αντρών που θα πεθάνουν από AIDS στη διάρκεια της δεκαετίας αυτής αναμένεται να είναι ακόμα μεγαλύτερος. Εκατομμύρια παιδιά που δεν έχουν μολυνθεί θα χάσουν τους γονείς τους και θα μείνουν ορφανά. Σύμφωνα με την έκθεση αυτή, το AIDS είναι ήδη η κυριότερη αιτία θανάτου για γυναίκες ηλικίας από 20 ως 40 ετών σε μεγάλες πόλεις της Αμερικανικής Ηπείρου, της Δυτικής Ευρώπης και του τμήματος της Αφρικής που βρίσκεται κάτω από τη Σαχάρα, όπου λέγεται ότι ο 1 στους 40 ενηλίκους, άντρες και γυναίκες, είναι μολυσμένος.

«ΧΡΥΣΩΡΥΧΕΙΟ» ΤΑ ΒΟΤΑΝΑ;

Θα μπορούσαν χώρες όπως η Βραζιλία να αποκομίζουν κέρδη από τα βροχερά τους δάση; Πιθανώς ναι, σύμφωνα με κάποιο άρθρο στο Σκανοράμα (Scanorama) (το περιοδικό που διανέμεται στις πτήσεις των Σκανδιναβικών Αερογραμμών): «Η WHO [Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας] προτείνει . . . την καλλιέργεια βοτανικών κήπων και την πώληση φαρμακευτικών φυτών. Ο Δανός βοτανολόγος Ούλε Χάμαν λέει πως θεωρεί αυτά τα σχέδια πιθανό ‘χρυσωρυχείο’ για τις αναπτυσσόμενες χώρες». Γιατί αυτό; Τα πάμπολλα φυτά των βροχερών δασών, τα οποία σε πολλές περιπτώσεις δεν έχουν ακόμα εξεταστεί για να εξακριβωθεί αν έχουν φαρμακευτικές ιδιότητες, αποτελούν πρόκληση για τους ερευνητές. Γύρω στα 250.000 φυτά έχουν ήδη ταξινομηθεί, αλλά «οι βοτανολόγοι υπολογίζουν ότι άλλα 30.000 είδη φυτών, ως επί το πλείστον τροπικά, είναι ακόμα άγνωστα στην επιστήμη». Πολλά απ’ αυτά τα φυτά μπορεί να αποδειχτούν πολύτιμα και χρήσιμα στην καταπολέμηση διαφόρων ασθενειών, εφόσον «απ’ όλα τα φάρμακα που δίνουν οι γιατροί στη Δύση, τουλάχιστον το 25 τοις εκατό, και πιθανώς σχεδόν τα μισά, περιέχουν φυσικά συστατικά που έχουν ληφθεί από φυτά».

ΕΠΙΔΗΜΙΑ ΚΑΠΝΙΣΜΑΤΟΣ

«Στη διάρκεια των περασμένων δυο δεκαετιών, η χρήση καπνού αυξήθηκε παγκόσμια σχεδόν κατά 75%», αναφέρει το JAMA (Ιατρικό Περιοδικό του Αμερικανικού Ιατρικού Συλλόγου [The Journal of the American Medical Association]), και «ευθύνεται για σχεδόν 2,5 εκατομμύρια αδικαιολόγητους ή πρόωρους θανάτους το χρόνο—σχεδόν το 5% όλων των θανάτων». Ενώ η ζήτηση για προϊόντα του καπνού έχει ελαττωθεί στις οικονομικά αναπτυγμένες χώρες, στα αναπτυσσόμενα έθνη, ιδιαίτερα στη Νοτιοανατολική Ασία, στην Αφρική και στη Λατινική Αμερική, έχει σημειωθεί αλματώδης αύξηση στον αριθμό των καπνιστών. Για παράδειγμα, οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται στη δύσκολη θέση να υποστηρίζουν μια εκστρατεία που γίνεται μέσα στη χώρα κατά του καπνίσματος, ενώ ασκούν πίεση προκειμένου να δημιουργήσουν νέες αγορές σε ξένες χώρες για τα προϊόντα καπνού που παράγουν, με στόχο τη βελτίωση των ελλειμμάτων του εμπορίου. Σύμφωνα με την ίδια έκθεση, γύρω στα 200 εκατομμύρια παιδιά, που τώρα είναι κάτω των 20 ετών, θα πεθάνουν τελικά εξαιτίας της χρήσης καπνού, και οι θάνατοι από καρκίνο του πνεύμονα θα αυξηθούν παγκόσμια σε δυο εκατομμύρια μέχρι το έτος 2000.

ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΗ ΑΝΑΚΑΛΥΨΗ ΓΙΑ ΤΟ ΜΠΑΜΠΟΥ

Μπαμπού. Σύμφωνα με το περιοδικό Έζιαγουικ (Asiaweek), το ένα τέταρτο του παγκόσμιου πληθυσμού βασίζεται σ’ αυτό για τροφή, ξηρά ζωοτροφή, έπιπλα, σκαλωσιές και προϊόντα χαρτιού. Πελώρια πάντα ζουν απ’ αυτό. Είναι ανθεκτικό, δεν σαπίζει εύκολα και είναι ελαφρύ. Αλλά τα περισσότερα είδη μπαμπού ανθίζουν και παράγουν σπόρους μόνο μια φορά, και χρειάζονται από 12 μέχρι 120 χρόνια για να φτάσουν σ’ αυτό το στάδιο, προφανώς ακολουθώντας κάποιο εσωτερικό ρολόι, και μετά απ’ αυτό πεθαίνει ολόκληρο το δασύλλιο. Μέχρι τώρα, αυτό το χαρακτηριστικό δυσχέραινε τις επιστημονικές προσπάθειες που γίνονταν για την ανάπτυξη βελτιωμένων ποικιλιών, επειδή τα είδη που είναι τα πιο σημαντικά από οικονομικής πλευράς χρειάζονται 30 χρόνια για να ανθίσουν, κι έτσι συχνά ζουν περισσότερο από τους επιστήμονες που ασχολούνται με το θέμα. Το περιοδικό Φύση (Nature) αναφέρει ότι οι βοτανολόγοι λένε τώρα πως έχουν βρει τρόπο να νικήσουν το ρολόι αυτό σε δυο είδη μπαμπού και να προκαλέσουν πρόωρη άνθιση, πράγμα που θα μπορούσε να καταστήσει δυνατή την παραγωγή καλύτερων ποικιλιών και τη σταθερή παροχή σπόρων για αναδάσωση. Όταν τοποθετούσαν νηπιακά φυτά σ’ ένα ειδικό μείγμα για ανάπτυξη, παράγονταν μέσα σε λίγες βδομάδες κανονικού μεγέθους λουλούδια και τα περισσότερα παρήγαν σπόρους μετά την άνθιση.

ΟΤΑΝ Η ΖΩΗ ΦΕΡΝΕΙ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ

«Φανταστείτε», λέει ο μαιευτήρας Μάλκολμ Ποτς, «ότι κάθε έξι ώρες, σε καθημερινή βάση, συντρίβεται ένα τζάμπο και σκοτώνονται όλοι όσοι είναι μέσα. Οι 250 επιβάτες είναι γυναίκες, οι περισσότερες στο άνθος της ηλικίας τους, μερικές βρίσκονται ακόμα στην εφηβεία. Αυτές είναι είτε έγκυες είτε έχουν μόλις γεννήσει. Οι περισσότερες απ’ αυτές μεγαλώνουν παιδιά στο σπίτι κι έχουν οικογένειες που εξαρτώνται απ’ αυτές». Το παράδειγμα αυτό δείχνει περιγραφικά τον αριθμό του μισού εκατομμυρίου γυναικών που πεθαίνουν κάθε χρόνο σ’ όλο τον κόσμο στη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή της γέννας. «Όλοι αυτοί οι θάνατοι μητέρων, εκτός από το 1 τοις εκατό, συμβαίνουν στον Τρίτο Κόσμο», λέει το περιοδικό Νέος Επιστήμονας (New Scientist). «Οι παράγοντες που προξενούν περισσότερο το θάνατο είναι οι αιμορραγίες, οι μολύνσεις, η τοξιναιμία, η δυστοκία και οι εκτρώσεις από ανειδίκευτους». Οι ανεπιθύμητες εγκυμοσύνες προξενούν ετήσιο σφαγιασμό μητέρων και εμβρύων. «Κάθε χρόνο, γύρω στα 40 με 60 εκατομμύρια γυναίκες ζητούν να κάνουν έκτρωση», δηλώνει το ίδιο περιοδικό.

ΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΤΗΣ ΑΙΓΥΠΤΟΥ ΚΙΝΔΥΝΕΥΟΥΝ

Η κατασκευή του Μεγάλου Φράγματος του Ασουάν, που έγινε στη δεκαετία του 1960, «επέφερε σημαντική αλλαγή στο περιβάλλον της Κοιλάδας του Νείλου», σημειώνει η εφημερίδα Δε Νιου Γιορκ Τάιμς (The New York Times). «Η στάθμη των υπόγειων υδάτων που βρίσκονται κάτω από τα μνημεία έχει ανέβει· η ατμόσφαιρα είναι πιο υγρή επειδή τα αρδευτικά κανάλια δεν αδειάζουν ποτέ· οι αρχαίες προσόψεις απορροφούν άλατα από το χώμα, τα οποία τις αποκολλούν σιγά-σιγά από το βράχο πάνω στον οποίο βρίσκονται· το αποχετευτικό δίκτυο μολύνει το χώμα». Ως αποτέλεσμα, οι αρχαιολογικοί θησαυροί της Αιγύπτου—οι μεγαλύτεροι του κόσμου—που επέζησαν τόσες χιλιετίες διατρέχουν τώρα σοβαρό κίνδυνο. Πάρα πολλά στοιχεία δείχνουν ότι ακόμα και οι περιοχές όπου δεν έχουν γίνει ανασκαφές, και σχετικά με τις οποίες υπήρχε κάποτε η άποψη ότι ήταν ασφαλείς και προστατευμένες, έχουν υποστεί φθορές. Οι ειδήμονες έχουν περιέλθει σε αμηχανία εξαιτίας του μεγέθους του προβλήματος, μην ξέροντας τι να κάνουν. «Υπάρχουν πάνω από 2.000 τάφοι, πολλά μνημεία, πυραμίδες, οβελίσκοι», λέει ο Σαΐντ Ταουφίκ, διευθυντής του Αιγυπτιακού Οργανισμού Αρχαιοτήτων στο Κάιρο. «Αν υποθέσουμε ότι για την αποκατάσταση του κάθε τάφου χρειάζονται δυο χρόνια, τότε θα χρειαστούν 4.000 χρόνια».

ΝΕΟ ΕΙΔΟΣ ΑΝΑΚΑΛΥΠΤΕΤΑΙ

Κάθε χρόνο οι επιστήμονες ανακαλύπτουν πάνω από 10.000 νέα είδη φυτών και ζώων. Ένας μεγάλος αριθμός απ’ αυτά που καταχωρούνται ετησίως είναι έντομα, πέντε ως δέκα είναι νέα θηλαστικά και ένας ίσος αριθμός είναι πουλιά. Όσο κι αν αυτά μπορεί να φαίνονται πολλά, οι βιολόγοι έχουν ακόμα μεγάλο δρόμο μπροστά τους. Υπολογίζεται ότι υπάρχουν 50 εκατομμύρια είδη φυτών και ζώων στον κόσμο, και λιγότερα από 1,5 εκατομμύριο έχουν γίνει αντιληπτά και έχουν ταξινομηθεί. Η ανακάλυψη ενός νέου πρωτεύοντος θηλαστικού, του black-faced lion tamarin (είδος πιθήκου), τράβηξε πρόσφατα την προσοχή, καθώς ανακαλύφτηκε σε απόσταση μικρότερη των 320 χιλιομέτρων από την τρίτη μεγαλύτερη πρωτεύουσα του κόσμου, κατά μήκος της πυκνοκατοικημένης βραζιλιανής ακτής. Καθώς τα τροπικά δάση χάνονται, εκφράζεται ο φόβος ότι τα είδη θα εξαφανίζονται πιο γρήγορα απ’ όσο ανακαλύπτονται.

Η ΕΠΙΔΡΑΣΗ ΤΗΣ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑΚΗΣ ΖΩΗΣ

«Η οικογενειακή δομή επηρεάζει πολύ την υγεία των παιδιών και την ανάπτυξή τους», παρατηρεί ένα άρθρο στην εφημερίδα Δε Γουόλ Στριτ Τζέρναλ (The Wall Street Journal). Στατιστικές από μια αμερικανική «κυβερνητική έρευνα που έγινε σχετικά με την υγεία και τη συναισθηματική κατάσταση περίπου 17.000 παιδιών, των οποίων η ηλικία ποικίλλει από τη βρεφική μέχρι και τα 17 χρόνια», αποκαλύπτουν ότι «παιδιά που δεν ζούσαν σε παραδοσιακές οικογένειες είχαν ουσιωδώς μεγαλύτερα προβλήματα απ’ αυτά που ζούσαν και με τους δυο φυσικούς γονείς τους». Ο κίνδυνος να υποστούν κάποιο ατύχημα ή τραυματισμό στο χρόνο πριν γίνει η έρευνα ήταν 20 με 30 τοις εκατό υψηλότερος για τα παιδιά που ζούσαν με χωρισμένη ή ξαναπαντρεμένη μητέρα. Συγκρινόμενα μ’ εκείνα που ζούσαν και με τους δυο βιολογικούς γονείς τους, τα παιδιά αυτά είχαν 40 με 75 τοις εκατό περισσότερες πιθανότητες να μείνουν στην ίδια τάξη. Παιδιά από διαλυμένες οικογένειες είχαν 70 τοις εκατό περισσότερες πιθανότητες να αποβληθούν ή να διωχτούν από το σχολείο· και αυτά, των οποίων οι μητέρες δεν είχαν παντρευτεί ποτέ, είχαν δυο φορές περισσότερες πιθανότητες να έχουν τέτοια προβλήματα. Τα παιδιά που ζούσαν σε οικογένειες, στις οποίες η μητέρα ήταν η κεφαλή, είχαν επίσης 50 τοις εκατό περισσότερες πιθανότητες να πάθουν άσθμα.