Λαχεία—Ποιος Κερδίζει; Ποιος Χάνει;
ΤΟ ΒΑΣΙΚΟ επιχείρημα υπέρ των κρατικών λαχείων είναι ότι αποφέρουν στο κράτος πολλά εκατομμύρια, που διαφορετικά θα ήταν δυνατόν να συγκεντρωθούν μόνο με φορολογία. ‘Και πόσο εύκολο είναι!’ λένε οι υποστηρικτές των λαχείων. Είναι σαν ένα φόρο που κανείς δεν είναι υποχρεωμένος να πληρώσει· είναι προαιρετικός. Μάλιστα, οι άνθρωποι είναι πρόθυμοι να πληρώσουν· περιμένουν στην ουρά για να πληρώσουν!
Ποιες είναι όμως μερικές από τις κατηγορίες κατά των λαχείων;
Μια κατηγορία είναι ότι οι διαφημίσεις λαχείων συχνά δεν ενημερώνουν σωστά ή απλώς παραπλανούν. Προωθούν την ιδέα ότι οι παίκτες πρόκειται να νικήσουν. Τυπικό παράδειγμα είναι μια διαφήμιση λαχείων στον Καναδά που λέει: «Σ’ εμάς είναι εύκολο να . . . ΚΕΡΔΙΣΕΤΕ!!»
Αλλά πόσο εύκολο είναι να κερδίσει κανείς; Ο Άλι παίζει ένα λαχείο της Δυτικής Γερμανίας. Η διαφήμιση διακηρύττει: «Οι πιθανότητες να κερδίσετε είναι απίστευτες». Εντούτοις, ο Άλι ομολογεί: «Παίζω λαχείο εδώ και δέκα χρόνια και ποτέ δεν έχω κερδίσει κάτι. Και δεν ξέρω κανέναν άλλον που να έχει κερδίσει κάτι».
Για κάθε μεγάλο νικητή, υπάρχουν εκατομμύρια σαν τον Άλι, άνθρωποι που χάνουν δίνοντας τα χρήματά τους τη μια εβδομάδα μετά την άλλη, τον ένα χρόνο μετά τον άλλον, αλλά δεν παίρνουν τίποτα σε αντάλλαγμα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, αυτοί που κερδίζουν 1 εκατομμύριο δολάρια (περ. 150 εκατ. δρχ.) αποτελούν το 0,000008 τοις εκατό των 97 εκατομμυρίων ατόμων που παίζουν λαχείο εκεί.
Η πιθανότητα να κερδίσει κανείς ένα μεγάλο ποσό δεν είναι απλώς μία στο εκατομμύριο (που είναι περίπου η πιθανότητα να χτυπηθεί ένας άνθρωπος από κεραυνό)· μπορεί να είναι μία σε πολλά εκατομμύρια. Για παράδειγμα, όταν διαπιστώθηκε ότι όσο μεγαλύτερος είναι ο πρώτος λαχνός τόσο περισσότερα λαχεία πουλιούνται, η πιθανότητα να κερδίσει κανείς το Λόττο της Νέας Υόρκης, από μία στα 6 εκατομμύρια που ήταν, έγινε μία στα 12,9 εκατομμύρια!
Καθόλου παράξενο που πολλοί άνθρωποι κατηγορούν τα λαχεία ότι εξαπατούν τους απερίσκεπτους αγοραστές, οι οποίοι δεν αντιλαμβάνονται πόσο ελάχιστες είναι οι πιθανότητες να κερδίσουν. Η Δρ Βαλερί Λοράνζ, διευθύντρια του Εθνικού Κέντρου των Η.Π.Α. για Παθολογικούς Παίκτες, δηλώνει απλά: «Τα λαχεία; Είναι το πιο ανόητο στοίχημα που υπάρχει. Οι πιθανότητες να κερδίσει κανείς είναι εξωφρενικά μικρές».
Και τι θα γίνει αν πράγματι κερδίσετε ένα εκατομμύριο δολάρια (περ. 150 εκατ. δρχ.); Δεν θα τα πάρετε όλα. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, αφού πάρει η εφορία το μερίδιό της, τα άτομα που έχουν κερδίσει λαβαίνουν 35.000 δολάρια (περ. 5,25 εκατ. δρχ.) το χρόνο επί 20 χρόνια. Αυτό ισούται με 700.000 δολάρια (περ. 105 εκατ. δρχ.), που η αξία τους μειώνεται ακόμη περισσότερο στη διάρκεια των 20 χρόνων εξαιτίας του πληθωρισμού.
Επίδραση στους Φτωχούς
Ένα άλλο σημείο επίκρισης είναι ότι τα περισσότερα χρήματα τα ξοδεύουν φτωχοί άνθρωποι, αυτοί που έχουν τις λιγότερες δυνατότητες να αγοράζουν λαχεία. Οι εκδότες των λαχείων δεν το παραδέχονται αυτό, ισχυριζόμενοι ότι οι έρευνες δείχνουν πως τα λαχεία είναι πιο δημοφιλή μεταξύ ανθρώπων μέσου εισοδήματος. Τα λαχεία είναι προαιρετικά, λένε· κανείς δεν αναγκάζεται να παίξει. Παρ’ όλα αυτά, οι διαφημίσεις φουντώνουν εσκεμμένα τις επιθυμίες των παικτών, και πολλοί απ’ αυτούς είναι φτωχοί άνθρωποι. Ο ταμίας ενός πρακτορείου στη Φλόριντα είπε: «Έχουμε μια συγκεκριμένη ομάδα ανθρώπων τους οποίους βλέπουμε κάθε εβδομάδα. Μερικοί αγοράζουν 10 λαχνούς την ημέρα. Μερικοί αγοράζουν 100 κάθε εβδομάδα. Δεν έχουν χρήματα για φαγητό, αλλά παίζουν ‘Λόττο’».
Σε μερικές λιγότερο αναπτυγμένες χώρες, η κατάσταση είναι ακόμα χειρότερη. Πρόσφατα, η κυβέρνηση της Ινδονησίας επανεξέτασε το ποδοσφαιρικό λαχείο Πόρκας το οποίο διοργανώνει, όταν τα μέσα ενημέρωσης ανέφεραν ότι ολόκληρα χωριά είχαν καταληφθεί από τη «μανία του Πόρκας». Το περιοδικό Έζιαγουικ (Asiaweek) ανέφερε: «Οι εφημερίδες [της Ινδονησίας] ήταν γεμάτες τρομερές αφηγήσεις: άντρες που έδερναν τις γυναίκες ή τα παιδιά τους· παιδιά που έκλεβαν χρήματα από τους γονείς τους· παιδιά που ξόδευαν χρήματα κερδισμένα με κόπο, με τα οποία επρόκειτο να πληρωθούν σχολικά δίδακτρα—όλα αυτά για το Πόρκας».
Καθώς πολλαπλασιάζονται τα λαχεία σε όλο τον κόσμο, ολοένα και περισσότεροι άνθρωποι μπαίνουν στον κόσμο των τυχερών παιχνιδιών. Μερικοί, και όχι μόνο οι φτωχοί, γίνονται παθολογικοί παίκτες—«λαχειομανείς». Ο Άρνι Γουέξλερ είναι επικεφαλής του συμβουλίου για τους Παθολογικούς Παίκτες στο Νιου Τζέρσι των Η.Π.Α. Αυτός λέει: «Οι νομοθέτες νομίζουν ότι έχουν βρει έναν ανώδυνο, εύκολο τρόπο για την εξεύρεση χρημάτων, ενώ, στην πραγματικότητα, καταστρέφουν πολλές οικογένειες, πολλές εργασίες, πολλούς ανθρώπους και πολλές ζωές».
Ένα Ζήτημα Αξιών
Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο που πρέπει να μας απασχολεί είναι ότι τα κρατικά λαχεία έχουν αλλάξει τη στάση των ανθρώπων απέναντι στα τυχερά παιχνίδια. Τα λαχεία «Παίξτε 3» ή «Τυχεροί Αριθμοί», που σήμερα διευθύνονται από το κράτος, προσφέρουν πιθανότητα κέρδους ένα προς χίλια, αλλά επιστρέφουν στους παίκτες με τη μορφή κερδών μόνο το 50 τοις εκατό των χρημάτων. Πριν το αναλάβει το κράτος, αυτό το παιχνίδι ήταν «διεφθαρμένο», κατάφωρη απάτη, πάθος. Τώρα το ίδιο παιχνίδι αποκαλείται διασκεδαστικό, ψυχαγωγικό, μια πράξη που ανήκει στις ευθύνες του πολίτη!
Φυσικά, μια σημαντική διαφορά μεταξύ του παράνομου παιχνιδιού με αριθμούς και των κρατικών λαχείων είναι ότι, αντί τα κέρδη να πηγαίνουν στις τσέπες εγκληματιών, υποστηρίζουν κρατικά προγράμματα. Παρ’ όλα αυτά, πολλοί παρατηρητές ανησυχούν για την επιρροή που έχουν τα λαχεία στις ηθικές αξίες της κοινωνίας την οποία υποτίθεται ότι ωφελούν.
Αυτό συμβαίνει επειδή τα λαχεία τροφοδοτούν την ελπίδα και την τάση του πλουτισμού χωρίς κόπο. Ο Πωλ Ντουόριν, εκδότης του περιοδικού Η Επιχείρηση των Παιχνιδιών και των Στοιχημάτων (Gaming and Wagering Business), είπε: «Στο παρελθόν η πολιτεία έλεγε ότι αν εργαστείς σκληρά θα προοδεύσεις. Τώρα λέει: ‘Αγόρασε ένα λαχείο και θα γίνεις εκατομμυριούχος’. Τι παράξενο που είναι να στέλνει η πολιτεία τέτοιο μήνυμα»! Και ο Τζορτζ Γουίλ έγραψε στο περιοδικό Νιούζγουικ (Newsweek): «Όσο περισσότερο πιστεύουν οι άνθρωποι στη σπουδαιότητα της τύχης, της σύμπτωσης, της μοίρας, τόσο λιγότερο πιστεύουν στη σπουδαιότητα των αμετάβλητων αρετών όπως η εργατικότητα, η οικονομία, η αναβολή της ικανοποίησης, η επιμέλεια, η φιλομάθεια».
Μια άλλη ιδέα, πρωταρχική για την ανθρώπινη κοινωνία, είναι αυτή: Δεν πρέπει να προσπαθούμε να επωφελούμαστε από τη δυστυχία των άλλων. Ωστόσο, οι εκδότες των λαχείων ενθαρρύνουν την άποψη ότι είναι σωστό να αποκομίζει κανείς οφέλη και ευχαρίστηση από τις απώλειες των άλλων. Τέτοιου είδους σκεπτικό είναι ιδιοτελές· απορρίπτει τη νουθεσία της Αγίας Γραφής: «Θέλεις αγαπά τον πλησίον σου ως σεαυτόν».—Ματθαίος 22:39.
Παρά τις πολλές φωνές αντίδρασης, τα λαχεία συνεχίζουν να γνωρίζουν τεράστια ανάπτυξη σε όλη τη γη. Ένας επισκέπτης στη Δυτική Αφρική παρατήρησε χιλιάδες ανθρώπους μαζεμένους γύρω από ένα κτίριο του οργανισμού Κρατικού λαχείου. «Γιατί σπαταλούν όλοι αυτοί τα χρήματά τους στα λαχεία», ρώτησε έναν κάτοικο, παρατηρώντας, «ειδικά αφού είναι φτωχοί;»
«Φίλε μου, παίζουν λαχείο γιατί τους δίνει ελπίδα», αποκρίθηκε ο κάτοικος. «Για πολλούς από αυτούς, είναι η μόνη ελπίδα που έχουν στη ζωή».
Αλλά είναι πραγματική ελπίδα το να κερδίσει κανείς το λαχείο; Απεναντίας, είναι οφθαλμαπάτη, ψευδαίσθηση, άπιαστο όνειρο. Ασφαλώς ο ευσυνείδητος Χριστιανός δεν θα ξοδεύει το χρόνο και τους πόρους του στη μάταιη επιδίωξη του πλούτου που απορρέει από τα τυχερά παιχνίδια. Πόσο καλύτερο είναι να ακολουθήσουμε τη συμβουλή του αποστόλου Παύλου, ο οποίος έγραψε ότι οι σοφοί ‘θέτουν την ελπίδα τους, όχι στα αβέβαια πλούτη, αλλά στον Θεό, ο οποίος μας δίνει πλουσιοπάροχα όλα τα πράγματα για την απόλαυσή μας’.—1 Τιμόθεον 6:17, ΜΝΚ.
[Πρόταση που τονίζεται στη σελίδα 8]
«Οι νομοθέτες νομίζουν ότι έχουν βρει έναν ανώδυνο, εύκολο τρόπο για την εξεύρεση χρημάτων, ενώ, στην πραγματικότητα, καταστρέφουν πολλές οικογένειες, πολλές εργασίες, πολλούς ανθρώπους και πολλές ζωές»
[Πλαίσιο στη σελίδα 9]
Οι Καλύτερες Συμβουλές για τους Παίκτες
«Δεν υπάρχει πιο ψυχρό χαμόγελο από το χαμόγελο ενός πράκτορα στοιχημάτων ο οποίος χαιρετάει έναν πελάτη που έχει κερδίσει. . . . Σπάνια ένας πράκτορας εμποδίζει τον πελάτη του να στοιχηματίσει επειδή χάνει πάρα πολλά. . . . Να θυμάστε, επίσης, ότι οι πετυχημένοι παίκτες είναι τόσο σπάνιοι όσο οι χρεοκοπημένοι πράκτορες».—Γκρέιαμ Ροκ, Δε Τάιμς (The Times), Λονδίνο.
«Ο πρώτος λαχνός των 45 εκατομμυρίων δολαρίων (περ. 6,75 δισ. δρχ.) στη σημερινή κλήρωση του Λόττο είναι ο μεγαλύτερος στην ιστορία της Πολιτείας της Νέας Υόρκης. Αλλά η πιθανότητα να τον κερδίσει κανείς με ένα δολάριο (περ. 150 δρχ.) είναι 12.913.582 προς 1».—Δε Νιου Γιορκ Τάιμς (The New York Times).
«Ο ανόητος σύντομα λέει αντίο στα χρήματά του». Γνωμικό που κυκλοφορεί από το 16ο αιώνα.—Γνωστές Παραθέσεις (Familiar Quotations), του Τζον Μπάρτλετ.
«Τζογαδόρε, μη χαίρεσαι· όποιος κερδίζει σήμερα χάνει αύριο».—Ισπανική παροιμία.